Bağımsız kronolojiler
4. hafta
• Derin okyanus sondajlarından elde edilen sediman serilerinden oksijen izotop analizi yapılarak dünya geneli için tüm yerel bulguların korelasyonun yapılabileceği ve konumlandırılabileceği bağımsız bir kronoloji olan Denizel İzotop Katı (MIS) kronolojisi oluşturulmuştur. Aynı kronoloji karasal ortamlardaki örtü buzullarında yapılan sondajlarla da ortaya konulmuştur.
• Derin okyanus sondajları 1970 li yıllarda Shackleton gibi bilim insanları tarafından başlamıştır. Bu sondajlardan elde edilen
sonuçlara göre Kuvaterner kronolojisi yeniden yapılandırılmıştır. Daha sonra benzer sondajlar Gröland ve Antarktika örtü buzullarında
yapılmıştır
• Geçmiş iklim değişikliklerine ışık tutan jeolojik ve biyolojik veriler, öncelikle denizlerde yapılan sondajlar sırasında
yüzeye çıkarılan sedimanter kayalardan elde edilmektedir.
Bu kayalardan alınan karotlar, sadece sedimanter
birimlerin içerdiği litolojiler ve tabaka kalınlıkları değil, bu sedimanların içinde bulunan mikroskopik veya
makroskopik (diatom, foraminifera, po len, mercan gibi) canlıların kavkılarında bulu nan ve o günün atmosferik koşullarını yansıtan Oksijen (18O) ve Karbon (13C) izotop oranlarının da geçmişteki su kimyası ve sıcaklığı hakkında çok önemli bilgi verdikleri bilinmektedir.
Kaynak: Çiner, A., Sarıkaya, M. A. 2013. Buzullar ve İklim Değişikliği; Geçmiş, Günümüz ve Gelecek. Volkan $.
Ediger, editor, 2013. Turkiye'de iklim Degi$ikligi ve Surdurulebilir Enerji, istanbul, ENiVA-Enerji ve iklim Degi$ikligi Vakfl, 145 s.
• Karalardan toplanan veriler de en az denizlerinki kadar önemlidir. Özellikle kireçtaşlarında oluşmuş mağaralarda
bulunan sarkıt ve dikit kesitlerinin incelenmesi sonucunda, her yıl oluşan katmanların sayısı ve bunların göreceli kalınlıkları
Uranyum-serisi yaş tayin yöntem leri ile
tarihlendirilebilmektedirler. Bu yöntem - ler sayesinde yağış (Fleitmann vd., 2004) ve ortalama sıcaklık (Frisia vd., 2003) ile nemli veya kurak geçen dönemler (Spötl vd., 2002) hakkında bilgi edinmek mümkündür. Ayrıca, 18O izotop oranlarını
kullanarak mağara ısısı ve yağış, 13C izotop oranlarını kullanarak da bitki örtüsünün türü veya yoğunluğu hakkında veri toplamak olanaklı hale gelmektedir (Dorale vd., 1998).
Scott Elias, Cary Mock 2013. Encyclopedy of Quaternary Science, Second edition, Elsevier
Scott Elias, Cary Mock 2013. Encyclopedy of Quaternary Science, Second edition, Elsevier
Scott Elias, Cary Mock 2013. Encyclopedy of Quaternary Science, Second edition, Elsevier
Uzun Dönemli Global Kayıtların Oluşturulması
Love, J., Walker, M.
2007. Reconstructing of Quaternary Environments.
Routledge London
