24 Saat Ritm Holter Monitorizasyonunda Ventriküler ve Supraventriküler Aritmilerin Sirkadiyen Ritmi
Nilgün AKBULUT (*), Demet TAfiAN (*), Tamer AKBULUT (**), Güralp TAfiAN (***), Füsun BÖLÜKBAfi (*), Özlem TÜRE (*), Mustafa YAYLA (****), Ali YAYLA (*)
ÖZET
Bu çal›flman›n amac›, genel kardiyoloji poliklini¤ine çarp›nt›
flikayetiyle baflvuran hastalarda ventriküler ve supraventri- küler aritmilerin günlük sirkadiyen ritmini de¤erlendirmektir.
K›z›lay Alt›ntepe Araflt›rma ve Tedavi Klinikleri Kardiyoloji poliklini¤ine çarp›nt› flikayetiyle baflvuran 65’i bayan, 35’i erkek ve yafl ortalamalar› 57±14 olan 100 hasta çal›flmaya al›nd›. Tüm hastalarda Del-Mar ritm holter aletiyle günlük aktivitelerinde de¤ifliklik yapmamalar› ö¤ütlenerek 24 (±1) saat süreyle, 3 bipolar gö¤üs derivasyonuyla elektrokardiyo- grafik kay›tlar› gerçeklefltirildi. Tek bafllar›na veya ardarda görülen bütün ekstrasistolik vurular adet olarak, görüldükleri saate kaydedildi. Saatler aras›ndaki ekstrasistol görülme s›k- l›¤›, ventriküler ve supraventriküler vurular için ayr› ayr›, re- peated Anova testiyle istatistiksel olarak karfl›laflt›r›ld› ve p<0.05 istatistiksel olarak anlaml› kabul edildi.
Toplam 100 hastan›n 24±1 saat yap›lan elektrokardiyografik kay›tlar›nda toplam 46.905 adet supraventriküler ve 50.509 adet ventriküler ekstrasistol kaydedildi. Ventriküler ekstrasis- tollerin gündüz saatlerinde geceye göre istatistiksel olarak anlaml› derece daha s›k görüldü¤ü tespit edildi (p=0.0049).
Buna karfl›n, supraventriküler ekstrasisollerin gün içindeki da-¤›l›m›nda anlaml› bir farkl›l›k görülmedi.
Genel kardiyoloji poliklini¤ine çarp›nt› flikayetiyle baflvuran hastalarda ventriküler ekstrasistoller gündüz saatlerinde gece-ye oranla anlaml› derece s›k görülürken, supraven- triküler ekstrasistollerde anlaml› bir sirkadiyen ritm saptan- mad›.
Anahtar kelimeler:Aritmi, holter, sirkadiyen ritm
SUMMARY
Circadian Rythm of Ventricular and Supraventricular Arrhytmias on 24 Hour Rhythm Holter Monitoring To evaluate the daily circadian rhythm of ventricular and supraventricular arrhytmias in patient who apply to general cardiology clinics with palpitation.
The study performed in 100 patients (65 female, 35 male and mean age was 57±14) with palpitation who examined in car- diology department of K›z›lay Alt›ntepe Searching and Treat- ment Center. All patients are warned against not to change the daily activities and than with Del-Mar rhythm holter 3 bipolar precordial derivations are recorded in 24±1 hours.
All single or repeated extrasistolic beats are recorded includ- ing time and quanty. By using repeated anova test; the prevalance of extrasistols between hours, ventricular and supraventricular beats are compared seperatly (p<0.05 is accepted statistically significant)
Totally 46.905 supraventricular and 50.509 ventricular extra- sistols were recorded. The ventricular extrasistols were more prevalance on days than in the nights and it was statistically significant (p=0.0049) On the other hand the prevalance of supraventricular extrasistols could not be recognized signifi- cant difference days and nights.
Patients with palpitation the ventricular extrasistols were more prevalance on days than in the nights but supraventricu- lar extrasistols don’t show significant circadian rhythm.
Key words:Arrhythmias, holter, circadian rhythm
Dr. Lütfi K›rdar Kartal E¤itim ve Araflt›rma Hastanesi ‹ç Hastal›klar› Klini¤i*; Dr. Siyami Ersek Gö¤üs Kalp Damar Cerrahisi Merkezi, Kardiyoloji Klini¤i**; Marmara Üniv. T›p Fak. ‹ç Hastal›klar› Klini¤i***; K›z›lay Alt›ntepe Araflt›rma ve Tedavi Klinikleri; Kardiyoloji Klini¤i****
Ventriküler ve supraventriküler aritmiler, koroner arter hastal›¤›, valvüler kalp hastal›¤›, hipertansif kalp hastal›¤›, kardiyomiyopatiler gibi bir çok kalp hasta- l›¤›nda, s›v›-elektrolit bozukluklar›nda, metabolik has- tal›klarda ve nihayet sa¤l›kl› bireylerde de s›k olarak görülür. Altta yatan kalp hastal›¤› mevcudiyetinde özel- likle ventriküler aritmiler olumsuz prognostik de¤ere
sahiptir. Genel olarak mümkünse altta yatan hastal›¤›n tedavisi esas amaç olmal›d›r
(1). Sa¤l›kl› bireylerde gö- rülen ventriküler ve supraventriküler aritmilerin olum- suz prognostik de¤eri olmad›¤›ndan, tedavi seçerken antiaritmiklerin, özellikle proaritmojen yan etkilerin- den haberdar olmak gerekir
(2). Çal›flmam›z›n amac›, genel kardiyoloji poliklini¤ine 24 saat holter monitori-
KL‹N‹K ARAfiTIRMA ‹ç Hastal›klar›
Göztepe T›p Dergisi 17: 38-40, 2002
38
ISSN 1300-526X
zasyonu için baflvuran hastalarda görülen ventriküler ve supraventriküler aritmilerin günlük sirkadiyen ritmini araflt›rmakt›r.
MATERYAL ve METOD
Ocak 2000 ve Haziran 2000 tarihleri aras›nda K›z›lay Alt›ntepe Araflt›rma ve Tedavi Klinikleri Kardiyoloji polikli- ni¤ine 24 saat ritm holter monitorizasyonu için baflvuran sinüs ritmindeki 100 hasta al›nd›. Hastalar›n 65’i bayan, 35’i erkek ve yafl ortalamalar› 57±14 dü. Hastalar›n klinik, elektrokardi- yografik ve ekokardiyografik tan›lar› flu flekildeydi: 28’i çarp›nt› flikayetiyle baflvuran, kendilerinde kardiyak ve non- kardiyak hastal›k tespit edilemeyen hastalar; 26’s› koroner arter hastal›¤› mevcut olanlar, 22’si valvüler kalp hastal›¤›
olanlar, 18’i kardiyomiyopatililer, 16’s› da hipertansiyon d›- fl›nda özellik bulunmayan hastalar. Tüm hastalarda Del-Mar ritm holter aletiyle günlük aktivitelerinde de¤ifliklik yapma- malar› ö¤ütlenerek 24 (±1) saat süreyle, 3 bipolar gö¤üs derivasyonuyla elektrokardiyografik kay›tlar› al›nd›. 4 hastada elektrod dislokasyonu nedeniyle kay›tlar tekrarland›. Ventri- küler ekstrasistol olarak, sinuzal vurulardan erken gelen, QRS geniflli¤i 0.12 saniyeden (sn) uzun, bafl›nda p dalgas› olma- yan, postekstrasistolik pauseleri tam olan vurular kabul edildi.
Supraventriküler ekstrasistol olarak, sinuzal vurulardan erken gelen, QRS süreleri 0.12sn’den k›sa veya QRS süreleri 0.12 sn’den uzun oldu¤u halde, bafllar›ndaki p dalgas› veya QRS morfolojisi nedeniyle aberan iletili vuru kabul edilen, posteks- trasistolik pauseleri tam olmayan vurular kabul edildi. Tek bafllar›na veya ardarda görülen bütün ekstrasistolik vurular adet olarak, görüldükleri saate kaydedildi. Saatler aras›ndaki ekstrasistol görülme s›kl›¤›, ventriküler ve supraventriküler vurular için ayr› ayr›, repeated Anova testiyle istatistiksel ola- rak karfl›laflt›r›ld› ve p<0.05 anlaml› kabul edildi.
BULGULAR
Toplam 100 hastan›n 24±1 saat yap›lan elektrokardiyo- grafik kay›tlar›nda toplam 46.905 adet supraventriküler ve 50.509 adet ventriküler ekstrasistol kaydedildi. 30
hastada supraventriküler taflikardi (ardarda en az 3 sup- raventriküler erken vuru, >140/dakika h›z), 2 hastada ventriküler taflikardi (ardarda en az 3 ventriküler erken vuru, >140/dakika h›z), 2 hastada atrial fibrilasyon, 2 hastada da 2 sn’den uzun ventrilüler duraklama tespit edildi. Ventriküler ekstrasistoller gündüz saatlerinde geceye göre anlaml› derecede daha s›k tespit edildi (p=
0.0049) (fiekil 1). Buna karfl›n, supraventriküler ekstra- sisollerin gün içindeki da¤›l›m›nda anlaml› bir farkl›l›k görülmedi (fiekil 2).
TARTIfiMA
1949 y›l›nda ilk defa Norman Holter taraf›ndan tek kanall› uzun süreli EKG kayd› mümkün olmas›ndan sonra, bu yöntem zamanla önemli ilerlemeler kaydetmifl ve kullan›lan aletlerin küçülmesi ve kay›t tekniklerinin geliflmesi nedeniyles›k kullan›l›r olmufltur. Günümüzde de 24 saat ritm EKG kayd› da ilk kullan›c›s›n›n ad›yla an›lmaktad›r
(3). Ventriküler ve supraventriküler aritmi- lerin gün içindeki da¤›l›m›yla ilgili çeflitli yay›nlar mev- cuttur
(4-8). Andresen ve ark., ventriküler aritmilerin gündüz saatlerinde daha s›k görüldü¤ünü, ancak sabit bir sirkadiyen ritmden söz edilemeyece¤ini bildirmekte- dirler
(4). Di¤er araflt›rmalar da ventriküler aritmilerin sempatik stimülasyonun fazla oldu¤u gündüz saatle- rinde daha s›k görüldü¤ünü göstermektedir. Valkama ve ark. koroner arter hastalar›nda ventriküler taflikardi ataklar›n›n sabaha karfl› 6 sular›nda en s›k görüldü¤ünü bildirmifllerdir
(9). Buna karfl›n, supraventriküler aritmi- lerde hemen bütün literatür bilgileri, belirgin bir sirka- diyen ritmin söz konusu olmad›¤›n› düflündürmektedir
(1,10)
. Biz de çal›flmam›zda supraventriküler aritmilerde gün içi da¤›l›mda özellik görülmezken, ventriküler arit- milerin gündüz saatlerinde, uyku saatlerine göre daha s›k görüldü¤ünü gözledik. Bu bulgulara göre, çarp›nt›
fiekil 1. Ventriküler ekstrasistollerin gün içindeki da¤›l›m› n=100.
(p=0.0049).
fiekil 2. Supraventriküler ekstrasistollerin gün içindeki da¤›l›m›
n=100. (p=0.0049).
N. Akbulut ve ark., 24 Saat Ritm Holter Monitorizasyonunda Ventriküer ve Supraventriküler Aritmilerin Sirkadiyen Ritmi
39
3. Holter NJ: Radioelectrocardiography: a new technique for cardio- vascular studies. Ann N.Y: Acad Sci 65:913, 1957.
4. Andresen D, von Leitner ER, Wegscheider K, Schroder R:
(Relations between ventricular extrasystole, time of day and heart rate). Z Kardiol 71(10):669-73, 1982.
5. Canada WB, Woodward W, Lee G, DeMaria A, et al: Circadien rhythm of hourly ventricular arrhythmia frequency in man. Angiology 34(4):274-82, 1983.
6. Paisana JP, Gomes F, Cruz J, Bonhorst D, et al: (The circadian profile of ventricular extrasystole). Rev Port Cardiol 12(1):7-8, 23-32, 1993.
7. Rasmussen V, Jensen G, Schnohr P, Hansen JF: Premature ven- tricular beats in healthy adult subjects 20 to 79 years of age. Eur Heart J 6(4):335-41, 1985.
8. Wood MA, Simpson PM, London WB, Stambler BS, et al: Cir- cadien pattern of ventricular tachyarrhythmias in patients with implantable cardioverter-defibrillators. J Am Coll Cardiol 25(4):901- 7, 1995.
9. Valkama JO, Huikuri HV, Linnaluoto MK, Takkunen JT: Cir- cadian variation of ventricular tachycardia in patients with coronary arterial disease. Int J Cardiol 34(2):173-8, 1992.
10. Bjerregaard P: Unterscheidung zwischen, normal” und, anor- mal” beim Dauer EKG. In: M.Schlepper, B. Olsson (Hrsg.): Kardiale Rhythmusstörungen- Diagnose, Prognose, Therapie. Springer Verlag Berlin-Heidelberg 1983.
flikayetiyle poliklini¤e baflvuran hastalarda EKG sonuç- lar› ventriküler aritmileri düflündürmekte ve aritmilerin kompleksli¤i, hastan›n subjektif flikayetlerinin oluflu nedeniyle tedavi endikasyonu görülmekteyse, ilaçlar›n seçimi ve dozajlar› ayarlan›rken bu noktalara dikkat etmek uygun olacakt›r. Ayr›ca, ritm holter monitorizas- yonu imkan› varsa, her hasta için ayr› de¤erlendirme faydal› olabilir. Ancak, özellikle kötü yönde prognostik de¤er tafl›mayan aritmilerin tedavileri sa¤lanmaya ça- l›fl›l›rken, hastalar› antiaritmik ilaçlar›n, özellikle pro- aritmojen etkilerinden korumak düflünülmelidir.
KAYNAKLAR
1. Höpp HW, Osterspey A: Langzeitelektrokardiographie. Grundla- gen und Bedeutung bei Herzrhytmusstörungen und ST-Strecken- veranderungen. Boehringer Mannheim 99-125, 1988.
2. Meinertz T, Kasper W, Schmitt B, Treese N, et al: Herzrhyt- musstörungen bei Herzgesunden. Dtsch Med Wschr 108/14:527, 1983.
Göztepe T›p Dergisi 17: 38-40, 2002
