Adli Tıp Dergisi / Journal of Forensic Medicine, Cilt / Vol.:27, Sayı / No:3 142 143 Adli Tıp Dergisi / Journal of Forensic Medicine, Cilt / Vol.:27, Sayı / No:3
GÖZ YARALANMALARI:
ADLİ OLGULARIN
DEĞERLENDİRİLMESİ
ABSTRACT
Objective:
Eye injuries can cause decreased quality of life, loss of manpower and make the person dependent on others in case of blindness. The aim of our study is to evalu-ate the forensic cases who rece-ived inpatient treatment and had eye injury in our region and analy-ze their epidemiological charac-teristics.
Methods:
A total of 177 forensic cases exa-mined during the 10-year-peri-od between January 2002 and August 2012 were investigated through the parameters of age, gender, cause of injury and eye examination findings.
Results:
The age of the cases ranged between 1-86 and most of them were in 20-29 year age group. When the causes of eye injuries were evaluated, it was determined that majority of the eye injuries had occurred due to violence related incidents such as injuries of blunt battery, gunshot, chipping, stab-bing. Besides, it was found out that the blunt globe traumas had been more frequent and mostly at the anterior segment.
Conclusion:
The violence related eye injuries’ be-ing the forefront in our region brbe-ings forward the importance of taking precautions on especially education, unemployment and economy in or-der to reduce such injuries causing decreased quality of life.
Key words: eye injuries, violence,
forensic cases
ÖZET
Amaç:
Göz yaralanmaları azalmış ya-şam kalitesine, iş gücü kaybına neden olabilir ve körlük duru-munda kişiyi başkalarına ba-ğımlı hale getirir. Çalışmamız-daki amaç bölgemizdeki yatarak tedavi gören göz yaralanması olan adli olguları incelemek ve epidemiyolojik özelliklerini de-ğerlendirmektir.
Yöntemler:
Ocak 2002 ile Ağustos 2012 yılları arasındaki 10 yıllık sü-reçte muayene edilmiş adli nitelikteki toplam 177 olgu yaş, cinsiyet, yaralanma ne-deni, göz muayene bulgula-rı parametreleri açısından araştırıldı.
Bulgular:
Olguların yaşları 1-86 arasında değişmekte olup çoğu 20-29 yaş grubundaydı. Göz yaralanmala-rının nedenleri incelendiğinde, göz yaralanmalarının çoğunlu-ğunun künt-darp, ateşli silah, taş çarpması, kesici alet ve de-lici alet gibi şiddete bağlı olaylar sonucu geliştiği tespit edildi. Ay-rıca, künt glob yaralanmalarının daha çok olduğu ve sıklıkla ön segmentte olduğu bulundu.
Sonuç:
Bölgemizde şiddete bağlı göz ya-ralanmalarının ön planda olması, azalmış yaşam kalitesine neden olabilen bu tür yaralanmaların azaltılmasında başta eğitim ol-mak üzere işsizlik ve ekonomik alanda tedbirlerin alınmasının önemini gündeme getirmektedir.
Anahtar Kelimeler: göz yara-lanmaları, şiddet, adli olgu
EYE INJURIES:
EVALUATION OF
FORENSIC CASES
1 Atatürk Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Adli Tıp Anabilim Dalı, Erzurum, Türkiye
2 Adalet Bakanlığı, Adli Tıp Kurumu, Erzurum Adli Tıp Şube Müdürlüğü, Erzurum, Türkiye 3 Atatürk Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Göz Hastalıkları Anabilim Dalı, Erzurum, Türkiye
Mustafa Talip Şener1, Muhammed Ziya Kır2, Sadullah Keleş3
Sorumlu Yazar: Mustafa Talip Şener
Atatürk Üniversitesi Tıp Fakültesi Adli Tıp Anabilim Dalı Erzurum - Türkiye, e-posta: mustafatalip@atauni.edu.tr Alındı: 08.03.2013 / Kabul: 04.05.2013
1 Department of Forensic Medicine, Medical Faculty, Ataturk University, Erzurum, Turkiye 2 Erzurum Branch Office, The Council of Forensic Medicine, The Ministry of Justice, Erzurum, Turkiye 3 Department of Ophthalmology, Medical Faculty, Ataturk University, Erzurum, Turkiye
Mustafa Talip Şener1, Muhammed Ziya Kır2, Sadullah Keleş3
Correspondence to: Mustafa Talip Şener
Atatürk Üniversitesi Tıp Fakültesi Adli Tıp Anabilim Dalı Erzurum - Türkiye, e-posta: mustafatalip@atauni.edu.tr Received: March 8, 2013 / Accepted: May 4, 2013
Göz Yaralanmaları: Adli Olguların Değerlendirilmesi
ORİJİNAL MAKALE ORIGINAL ARTICLE
Şener MT, Kır MZ, Keleş S
Sener MT, Kır MZ, Keles S. Eye injuries: Evaluation of forensic cases. J For Med 2013;27(3):142-8 doi: 10.5505/adlitip.2013.03016 Sener MT, Kır MZ, Keles S. Eye injuries: Evaluation of forensic cases.
Adli Tıp Dergisi / Journal of Forensic Medicine, Cilt / Vol.:27, Sayı / No:3 144 145 Adli Tıp Dergisi / Journal of Forensic Medicine, Cilt / Vol.:27, Sayı / No:3
GİRİŞ
Göz yaralanmaları yaşam kalite-sini azaltan iş gücü kaybına ne-den olabilen, körlük durumunda kişiyi başkalarına bağımlı hale getiren önemli bir sağlık proble-mi olarak karşımıza çıkmaktadır. Göz yaralanmaları sıklıkla ev, iş, trafik kazaları ve şiddete bağlı gelişebilmektedir. Yaralanmala-ra bağlı olaYaralanmala-rak kornea, skleYaralanmala-ra, iris, korpus siliare, lens ve reti-nayı ilgilendiren ciddi hasarlar ve körlük oluşabilmektedir (1). Tek taraflı körlüğün en önemli se-bebinin göz yaralanmaları oldu-ğu bildirilmektedir (2). Dünyada beşyüzbinden fazla kişinin kör-lük sebebinin göz yaralanmaları olduğu belirtilmektedir (3). Ülke-mizde görme kayıpları ortopedik özürlerden sonra en sık görülen, %76,32’si sonradan ortaya çıkan ve %25,45’i kaza sonucu oluşan özür grubudur (4).
Çalışmamızdaki amaç bölgemiz-deki yatarak tedavi gören göz yaralanması olan adli olguları in-celemek ve epidemiyolojik özel-liklerini değerlendirmektir.
MATERYAL VE
METOD
Atatürk Üniversitesi Tıp Fakül-tesi Adli Arşiv biriminden Ocak 2002 ile Ağustos 2012 yılları arasında çeşitli nedenlerle göz yaralanması geçirerek tedavi gö-ren olgularının dosyaları retros-pektif olarak incelendi. Yaklaşık
10 yıllık süreç içerisinde adli ni-telikteki toplam 177 olgunun yaş, cinsiyet, yaralanma nedeni, göz muayene bulguları araştırıldı. Elde edilen veriler IBM SPSS 20 paket programı kullanılarak değerlendirildi. Kategorik de-ğişkenler arasında ilişki olup olmadığı x2 testi yapılarak
ince-lendi. P değerinin 0,05’den küçük olması anlamlı kabul edildi.
BULGULAR
177 olgunun %87,6’sı (n=155) er-kek, %12,4’ü (n=22) kadın ve yaş ortalaması 31,3 (SD:18,3; en kü-çük ve en büyük yaş 1-86) olup erkek popülasyonda istatistiksel olarak anlamlı olacak şekilde
daha çok göz yaralanması ol-duğu tespit edildi. Yaş grupları olarak değerlendirildiğinde baş-vuru yapanlar içerisinde en fazla olgunun (%27,1) 20-29 yaş arası grupta olduğu görüldü (Tablo 1). Göz yaralanma nedenleri ince-lendiğinde %65’inin (n=115) darp, ateşli silah, kesici alet, delici alet ve taş çarpması gibi şiddete, %35’inin (n=62) kazalara bağlı geliştiği görüldü (Resim 1). Olgu-ların %48’inde (n=80) sadece sağ gözde, %45,2’sinde (n=80) sade-ce sol gözde, %6,8’inde (n=12) ise her iki gözde yaralanma mevcut olup sağ ya da sol gözde yaralan-ma bakımından fark saptanyaralan-madı (x2=0,182, p<0,05).
Glob yaralanmalarının %95,5’inde (n=169) ön segment, %4,5’inde
(n=8) arka segment hasarı tespit edilmiş olup, olguların %45,8’sin-de (n=81) kapalı, %54,2’sin%45,8’sin-de (n=96) perforan tipte glob yaralan-ması tespit edildi (Tablo 2). Glob yaralanmasının açık ya da kapalı olmasının olay türü ile ilişkisinin olmadığı tespit edildi (x2=1,500,
p>0,05).
Olguların %9,6’sında (n=17) göz-de yabancı cisim mevcut olup, yabancı cisimlerin 5’inin arka segmente, diğerlerinin ön seg-mente olduğu görüldü. Yabancı cisimlerin 12’sinin ateşli silah ürünü metalik cisim, 4’ünün cam parçası ve 1’inin iğne parçası ol-duğu saptandı.
Yapılan göz muayenelerinde; sağ gözde en çok görülen bulgu ka-pak yaralanması (%18,1; n=32) olurken, sol gözde en fazla
görü-len bulgu kornea perforasyonuy-du (%19,8; n=35). Sağ ve sol göz-de tespit edilen lezyonlar Tablo 3’te gösterilmektedir.
TARTIŞMA VE
SONUÇ
Bölgemizde adli göz yaralanma-sının nedenleri incelendiğinde şiddete bağlı yaralanmaların ön planda olduğu saptandı. Yara-lanma nedeni olarak literatürde oyun, ev-bahçe ve iş kazaları ile trafik kazalarının daha fazla gö-rüldüğü de bildirilmiştir (5-12). Cao ve ark. endüstri ağırlıklı böl-gede yaptığı çalışmada iş kazası-na bağlı göz yaralanmaların daha ön planda olduğunu, benzer
şe-kilde Dizdar ve ark. Manisa’da yaptığı çalışmada iş kazalarına bağlı göz yaralanmalarını yüksek bulmuş ve bunu sanayileşme ile açıklamışlardır (5,13). İş kaza-sı ve spor yaralanmalarının az, darp olaylarının yüksek olduğu göz yaralanmalarında, bölgenin işsizlik oranının yüksek ve hal-kın ekonomik seviyesinin düşük olmasının bu sonucu doğurduğu ifade edilmiştir (14). Çalışmanın yapıldığı Erzurum ve çevresinde sanayileşmenin az olmasının iş kazalarına bağlı yaralanmaların şiddete bağlı yaralanmaların ge-risinde kalmasına neden olduğu düşünüldü.
Çalışmamızda göz yaralanma-larının erkeklerde (%87,6) daha fazla görüldüğü tespit edildi. Göz yaralanmalarının %71,4-86,5 arasında değişen oranlarda er-keklerde daha çok olduğu bildi-rilmiştir (1,3,5-7,15). Bu durum erkeklerin sosyal ortamda daha aktif rol almaları ile şiddet ve buna bağlı yaralanmaların er-keklerde daha fazla görülmesi-ne bağlı olduğu düşünüldü. Olguların yaş ortalaması 31,3 olarak tespit edildi. Yurt dışında ve ülkemizde yapılan çalışma-larda göz yaralanmaları olgu-larında ortalama yaşın 30 yaş civarında olduğu, perforan göz yaralanmalarının incelendiği çalışmalarda olguların çoğunun çocuk ve ergen yaşlarında ve yaş ortalamasının 14,4 olduğu bulunmuştur (1,2,5,8,12,15-20). Çalışmamızda şiddet ile ilişkili yaralanmalar daha sık olup tespit ettiğimiz yaş orta-lamasının şiddetin sık
görül-Tablo 2: Yaralanma türüne göre dağılım
Yaralanma Türü n %
Kapalı glob yaralanması
Kontüzyon 46 (26)
Lameller laserasyon 23 (13)
Yüzeysel yabancı cisim 12 (6,8)
Açık glob yaralanması
Rüptür 7 (4)
Laserasyon 77 (43,5)
Penetrasyon 5 (2,8)
İntaokuler yabancı cisim 5 (2,8)
Perforasyon 2 (1,1)
Tablo 1: Yaş gruplarına göre cinsiyet dağılımı
Yaş Erkek Kadın Toplam
n (%) n (%) n (%) ≤ 10 (95,2) 20 (4,8) 1 (11,9)21 19-20 (84,6) 22 (15,4) 4 (14,7)26 21-30 41 (85,4) 7 (14,6) 48 (27,1) 31-40 26 (86,7) 4 (13,3) 30 (16,9) 41-50 20 (95,2) 1 (4,8) 21 (11,9) 51-60 14 (82,4) 3 (17,6) 17 (9,6) 60< (85,7) 12 (14,3) 2 (7,9)14 Total (87,6) 155 (12,4)22 (100)177
Adli Tıp Dergisi / Journal of Forensic Medicine, Cilt / Vol.:27, Sayı / No:3 146 147 Adli Tıp Dergisi / Journal of Forensic Medicine, Cilt / Vol.:27, Sayı / No:3
düğü yaş grubu ile ilişkili oldu-ğu değerlendirildi.
Sağ gözün ya da sol gözün daha fazla yaralandığı bildiren çalışmalar olmakla birlikte, çalışmamızda sağ ya da sol göz yaralanması arasında ista-tistiksel olarak fark bulunmadı (6, 14, 21,22).
Glob travmaları kapalı ya da açık olarak sınıflandırılmak-tadır. Açık glob travmalarında yaralanma zonu hasarlı doku-nun globun en posterioruna uzanan kısmına göre, kapalı glob travmalarında doku ya-ralanmasına göre zonlara ay-rılarak belirlenmektedir (23). Açık glob yaralanmalarına keskin ya da penetre yaralan-malar neden olmaktadır (8). Bu sınıflamaya göre çalışma-mızda açık ya da kapalı glob travmaları arasında istatistik-sel bir fark bulunmadı. Açık ya da kapalı glob yaralanmasının olay türüne veya olayın meyda-na getiren künt veya perforan vasıflı cisimlerle ilişkisinin
ol-madığı, glob travmalarına en sık eşlik eden patolojinin kapak yaralanmaları olduğu belirlendi. Vitreous Humor’un önündeki kornea, iris, silier cisim ve lens göz küresinin anterior segmen-tini, göz küresinin 2/3 arka kıs-mında bulunan vitreous humor, retina, choroid ve optik sinir gö-zün posterior segmentini
oluştu-rur (24). Çalışmamızda anterior segment yaralanmaları daha sık görülmekte olup, anterior seg-ment yaralanmaları içerisinde en sık görülen yaralanmaların kornea perforasyonları olduğu belirlendi. Benzer çalışmalarda da korneal perforasyon ilk sırada olduğu anlaşılmaktadır (3,6,15). Korneanın göz küresinin en ön kısmında ve dışa en açık tabaka-lardan biri olması nedeniyle, ya-ralanmaya en sık maruz kaldığı düşünüldü.
Çalışmamızda tespit edilen 17 yabancı cisimden 12’sinin ateşli silah ürünü metalik cisim olması şiddet sıklığı ile uyumlu olarak değerlendirildi.
Kapalı glob travmalarında en sık görülen ön segment problemi hi-fema, arka segment problemi ise retinal ödem ve vitre içi hemo-rajidir. Açık glob travmalarında en sık ön segment problemi
hi-femayla beraber travmatik kata-rakt, arka segment problemi ise vitre içi hemorajiyle birlikte na dekolmanıdır. Özellikle reti-na dekolmanlı olgularda görsel sonuçların iyi olmadığı bildirmektedir (25). Arka segmenti il-gilendiren perforan travmalarda, retinal yırtığın eşlik ettiği arka segment yabancı cisimlerinde ve santral kornea perforasyonların-da görsel sonuçların iyi olmadığı bildirilmektedir (26). Çalışma-mızda yaralanmaların daha çok ön segmente olduğu belirlen-miştir. Ancak olguların yara iyi-leşme süreci sonrasındaki gör-me keskinliklerini bilgör-mediğimiz için, ön segment ya da arka seg-ment yaralanmalarından hangi-sinin daha fazla fonksiyon kaybı oluşturduğuna dair bir değerlen-dirme yapılamadı.
Sonuç olarak bölgemizde yata-rak tedavi gören göz yaralanmalı adli olguların en sık şiddete bağlı geliştiği, künt glob yaralanma-larının daha çok olduğu, sıklıkla ön segmente görüldüğü, açık ya da kapalı glob yaralanması ara-sında fark olmadığı belirlendi. Bölgemizde şiddete bağlı göz ya-ralanmalarının ön planda olması, yaşam kalitesinde bozulmaya ne-den olabilen bu tür yaralanmala-rın azaltılmasında başta eğitim olmak üzere işsizlik ve ekonomik alanda tedbirlerin alınmasını gündeme getirmektedir.
Tablo 3: Sağ ve sol gözde meydana gelen lezyonlar
Sağ göz Sol göz p değeri n (%) n (%) Kapak yaralanması 32 (18,1) 25 (14,1) 0,3857 Hifema 20 (12,3) 16 (9) 0,5978 Limbus perforasyon (6,8)12 (7,3)13 0,8357 Sklera perforasyonu (6,8)12 (5,6)10 0,8258 Kornea perforasyonu 30 (16,9) 35 (19,8) 0,5829 Yabancı cisim 12 (6,8) 5 (2,8) 0,1358
Göz Yaralanmaları: Adli Olguların Değerlendirilmesi Şener MT, Kır MZ, Keleş S
Grafik 1: Olay türlerinin dağılımı
60 70 %32,8 40 30 20 10 0 50
Künt-Darp Kesici Delici Patlayıcı
Şiddet Kaza
Taş Ateşli
Silah Trafik Oyun İş Ev %5,6 %5,1 %4 %6,2 %22 %3,4 %6,2 %3,4 %11,3
Adli Tıp Dergisi / Journal of Forensic Medicine, Cilt / Vol.:27, Sayı / No:3 148 Adli Tıp Dergisi / Journal of Forensic Medicine, Cilt / Vol.:27, Sayı / No:3
1. Ortak H, Erbil HH. Perforan göz yaralanmalarının epidemiyolojik değerlendirilmesi. Tıp Araştırmaları Der-gisi 2010;8(3):150-5.
2. Augsberger J, Asbury T. Ocular and or-bital trauma. In: Riordan-Eva P, Whitcher JP. editors. Vaughan & Asbury’s general ophthalmology: Wiley Online Library, The McGraw-Hill Companies, Inc, 2008:371-9 3. Çakmak SS, Ünlü MK, Karakaş N, Ava S, Bilek K. Taşkıran A. Perforan göz yaralanmaları ve sonuçları T Klin J Oph-thalmol 2000;9(4):256-60.
4. Türkiye özürlüler araştırması 2002, Dev-let İstatistik Enstitüsü Başkanlığı. Yayın no: 2913
5. Dizdar G, Aşırdizer M,Yavuz MS. Celal Bayar Üniversitesi Hastanesi Acil Servi-sine başvuran göz travması olgularının değerlendirilmesi. Adli Tıp Dergisi 2008;22(2):14-20.
6. Özdemir M, Yaşar T, Şimşek Ş, Durmuş AÇ. Göz travması olgularımızın epidemiy-olojik değerlendirmesi. Van Tıp Dergisi 2002;9(1):6-11.
7. Can HY, Muhammet C. Adli göz yaralan-ma olgularının değerlendirilmesi: Van ili araştırması. Türkiye Klinikleri Journal of Forensic Medicine. 2009;6(1):17-22. 8. McCarty CA, Fu CL, Taylor HR. Epidemi-ology of ocular trauma in Australia. Oph-thalmology. 1999;106(9):1847-52.
9. Fedakar R, Şahin E, Paksoy E, Coltu A. Medicolegal evaluation of the ocular trau-matic reports. Bursa State hospital Bulle-tin 2004;19:93-7.
10. Karslıoglu S, Hacibekiroglu A, Tamsel S, Tumsen D, Ziylan S, Akmut T. Epide-miologic investigation of eye injuries. T J Ophthalmol 2001;31:484-91.
11. Aktas EO, Erturk S, Kocak A, Hanci IH. Ocular trauma cases whose medicolegal reports was prepared in Forensic Medicine Department of EUTF between1993-1997. The Bulletin of Legal Med 2000;5:114-6. 12. Chang CH, Chen CL, Ho CK, Lai YH, Hu RC, Yen YL. Hospitalized eye injury in a large industrial city of South-Eastern Asia. Graefe’s Archive for Clinical and Experi-mental Ophthalmology. 2008;246(2):223-8. 13. Cao H, Li L, Zhang M. Epidemiology of patients hospitalized for ocular trauma in the Chaoshan Region of China, 2001-2010. PloS ONE 2012;7(10):1-7.
14. Zagelbaum BM, Tostanoski JR, Kerner DJ, Hersh P. Urban eye trauma. A one-year prospective study. Ophthalmology. 1993;100(6):851-6.
15. Çakırer D, Güzey M, Dikici K, Tolun H. Göz travması olgularımızın epidemiyolojik incelemesi. Oftalmoloji 1995;4(1):13-6. 16. Maneschg OA, Resch M, Papp A, Ne-meth J. Prognostic factors and visual out-come for open globe injuries with intraocu-lar foreign bodies. Klinische Monatsblatter fur Augenheilkunde. 2011;228(9):801-7. 17. Rofail M, Lee GA, O’Rourke P. Prog-nostic indicators for open globe injury. Clinical & Experimental Ophthalmology. 2006;34(8):783-6.
18. Smith AR, O’Hagan SB, Gole GA. Epi-demiology of open and closed globe
trau-ma presenting to Cairns Base Hospital, Queensland. Clinical & experimental oph-thalmology 2006;34(3):252-9.
19. Brophy M, Sinclair SA, Hostetler SG, Xiang H. Pediatric eye injury related hospi-talizations in the United States. Pediatrics 2006;117(7):1263-71.
20. Altıntaş L, Altıntaş O, Yüksel N, Pirhan D, Ozkan B, Çağlar Y. Pattern of open eye injuries in northwest Turkey: a retrospec-tive study. Ulus Travma Acil Cerrahi Derg 2011;17(4):334-9.
21. Joseph E, Zak R, Smith S, Best WR, Ga-melli RL, Dries DJ. Predictors of blinding or serious eye injury in blunt trauma. The Journal of trauma 1992;33(1):19-24. 22. Mencia-Gutiérrez E, Gutiérrez-Diaz E, Gutiérrez-Diaz A, Ferro-Osuna M. Perfo-rating ocular wounds in occupational ac-cidents. Ophthalmologica. 1988;197(2):97-103.
23. Gülecek O, Ünal M. Glob travmalarında sınıflama. Ret-Vit 2003;11:195-8.
24. Ehrlich A, Schroeder CL. Medical ter-minology for health professions. Clifton Park, NY: Delmar, Cengage Learning 2012:347-9.
25. Unver YB, Acar N, Kapran Z, Altan T. Prognostic factors in severely trauma-tized eyes with posterior segment involve-ment. Ulusal travma ve acil cerrahi dergisi 2009;15(3):271-6.
26. Baillif S, Paoli V. Open-globe injuries and intraocular foreign bodies involving the posterior segment. Journal francais Ophtalmologie 2012;35(2):136-45.
