FİNANSAL MUHASEBE DERS NOTLARI AKADEMİM SMMM STAJ BAŞLATMA SINAVI FİNANSAL MUHASEBE. Sevgili Stajyer adayları,

(1)

www.akademimsmmm.com Sayfa 1

AKADEMİM SMMM

STAJ BAŞLATMA SINAVI

FİNANSAL MUHASEBE DERS NOTLARI

Sevgili Stajyer adayları, Mesleğimizin ana konusu olan muhasebe bu sınavında gözdesi ☺

Çok sayıda soru çıkan muhasebe dersinde 45 saat beraberiz.

“BİRLİKTE BAŞARACAĞIZ”

Yasemin Hocan,

(2)

1.BÖLÜM

MALİ TABLOLAR 1-GELİR TABLOSU

İşletmenin belirli bir dönemde elde ettiği tüm gelirler ile aynı dönemde katlandığı bütün maliyet ve giderleri ve sonucunda işletmenin elde ettiği dönem net karını veya zararını gösteren dinamik bir finansal tablodur.

• Brüt Satış Kârı veya Zararı

• Faaliyet Kârı veya Zararı

• Olağan Kâr veya Zarar

• Dönem Kârı veya Zararı

• Dönem Net Kârı veya Zararı 1-BRÜT SATIŞ KARI VEYA ZARARI

• Brüt Satışlar

• Satış İndirimleri (-) NET SATIŞLAR

• Satışların maliyeti (-)

BRÜT SATIŞ KARI VEYA ZARARI

2-FAALİYET KÂRI VEYA ZARARI

• Faaliyet giderleri

FAALİYET KÂRI VEYA ZARARI

3-OLAĞAN KÂR VEYA ZARAR

• Diğer Faal. Olağan Gelir Ve Karlar

• Diğer Faal. Olağan Gider Ve Zararlar (-)

• Finansman Giderleri

OLAĞAN KÂR VEYA ZARAR 4-DÖNEM KÂRI VEYA ZARARI

• Diğer Faal. Olağandışı Gelir Ve Karlar

• Diğer Faal. Olağandışı Gider Ve Zararlar (-) DÖNEM KARI/ZARARI

5-DÖNEM NET KÂRI VEYA ZARARI

• Vergi Ve Diğer Yasal Yükümlülükler Karşılıkları (-) DÖNEM NET KARI / ZARARI

(3)

www.akademimsmmm.com Sayfa 3 3-OLAĞAN KÂR VEYA ZARAR

• Diğer Faal. Olağan Gelir Ve Karlar

• 640 İştirak. Temettü Geliri

• 641 Bağlı Ortaklıklardan Temettü Geliri

• 642 Faiz Geliri

• 643 Komisyon Geliri

• 644 Konusu Kalmayan Karşılıklar

• 645 Menkul Kıy. Satış Karı

• 646 Kambiyo Karı

• 647 Reeskont Faiz Geliri

• 649 D. Olağan Gelir Kar

• Diğer Faal. Olağan Gider Ve Zararlar (-)

• 653 Komisyon Gideri (-)

• 654 Karşılık Gideri (-)

• 655 Menkul Kıymet Satış Zararı (-)

• 656 Kambiyo Zararı (-)

• 657 Reeskont Faiz Gideri (-)

• 659 Diğer Olağan Gider Zarar (-)

DİKKAT BUNLARI BİLELİM….

Gelir tablosunda yer alan kar/zarar hesapları birlikte ele alınarak “karı veya zararı” şeklinde ifade edilir. Bu hesaplar bilançoya aktarıldığında ise ayrıştırılır ve “Dönem Net Karı” ve “Dönem Net Zararı” olarak ifade edilir.

Bazı gelir ve gider hesapları dönemsellik kavramı gereği bilançoda yer almaktadır.

Bunlar;

➢ Gelecek Ayl / Yıll. Ait Gelir ve Giderler (180-280-380-480)

➢ Gider / Gelir Tahakkukları (181-281-381-481)

➢ 124 Kazanılmamış Finansal Kiralama Gelirleri

➢ 262 Kuruluş ve Örgütlenme Giderleri

➢ 263 Araştırma ve Geliştirme Gideri (263 nolu hesap)

➢ 271 Arama Giderleri

➢ 272 Hazırlık ve Geliştirme Giderleri

Bu hesaplar gelir tablosunda yer almadıkları için dönem sonunda kapanmazlar ve kesin mizanda kalan verirler.

ORTAK HESAPLAR

• (750-630-263) Araştırma Geliştirme Gideri

• (691-370) Dön. Karı Vergi ve Diğ. Yasal Yük. Karşılığı hesapları her iki tabloda da aynı isimde yer alan ortak hesaplardır.

(4)

2- BİLANÇO

İşletmenin belli bir tarihteki varlıkları ve kaynaklarını (mali durumunu) gösteren mali tablodur.

• Varlık ve kaynaklar eşit olmalıdır.

• Varlık ve kaynaklarda ortaya çıkan değişimleri izleyen çizelgeye hesap adı verilir.

AKTİF AKADEMİM

31.12.2019 Tarihli BİLANÇO PASİF 1. DÖNEN VARLIK 3. KISA VD. YB. KAYNAK

4. UZUN VD. YB. KAYNAK

2. DURAN VARLIK 5. ÖZ KAYNAK

AKTİF TOPLAMI PASİF TOPLAMI

AKTİF DÜZENLEYİCİ (Pasif Karakterli) 103.Verilen Çek. ve Öde. Emirleri (-)

119.Menkul Kıymetler Değer Düşüklüğü Karşılığı(-) 122.Alacak Senetleri Reeskontu (-)

124.Kazanılmamış Finansal Kiralama Faiz Gelirleri(-) 129.Şüpheli Ticari Alacaklar Karşılığı (-)

137.Diğer Alacak Senetleri Reeskontu (-) 139.Şüpheli Diğer Alacaklar Karşılığı (-) 158.Stok Değer Düşüklüğü Karşı (-) 199.Diğer Dönen Varlık. Karşılığı (-) 222.Alacak Senetleri Reeskontu (-)

224.Kazanılmamış Finansal Kiralama Faiz Gelirleri(-) 229.Şüpheli Alacaklar Karşılığı (-)

237.Diğer Alacak Senet. Reeskontu (-) 239.Şüpheli Diğer Alacaklar Karşılığı (-)

241.Bağlı Menkul Kıy. Değer Düşüklüğü Karşılığı (-) 243.İştiraklere Sermaye Taahhütleri (-)

244.İştirakler Sermaye Payları Değer Düş. Karşılığı (-) 246.Bağlı Ortaklıklara Sermaye Taahhütleri (-)

247.Bağlı Ortaklığı Sermaye Payları Değer Düş. Karşılığı(-) 249.Diğer Mali Duran Varlıklar Karşılığı (-)

257.Birikmiş Amortismanlar (-) 268.Birikmiş Amortismanlar (-) 278.Birikmiş Tükenme Payları (-) 298.Stok Değer Düşüklüğü Karşı (-) 299.Birikmiş Amortismanlar (-)

PASİF DÜZENLEYİCİ (Aktif Karakterli) 302.Ertelenmiş Fin. Kiralama Borçlanma Maliyeti (-) 308.Menkul Kıymetler İhraç Farkları (-)

322.Borç Senetleri Reeskontu (-) 337.Diğer Borç Senetleri Reeskontu (-)

371.Dönem Karı Peşin Ödenen Vergi ve Diğer Yük. (-) 402.Ertelenmiş Fin. Kiralama Borçlanma Maliyeti (-) 408.Menkul Kıymetler İhraç Farkı (-)

422.Borç Senetleri Reeskontu (-)

437.Diğer Borçlar Senetleri Reeskontu. (-) 501.Ödenmemiş Sermaye (-)

503.Sermaye Düzeltmesi Olumsuz Farkları (-) 580.Geçmiş Yıllar Zararları (-)

591.Dönem Net Zararı (-)

(5)

İktisadi varlıkların büyük defter hesaplarında yer alan değerleri dikkate alınmaksızın, bu varlık ve borçların tek tek sayılması, kontrol edilmesi ve değerlemesi işlemine ne ad verilir?

A) İç kontrol

B) Muhasebe dışı envanter C) Iskonto

D) İştira

E) Muhasebe içi envanter

CEVAP : B) Muhasebe dışı envanter ( Bu şekilde sorular çıkmış benzer sorular gelebilir.)

MUHASEBE İŞLEYİŞİ

(DİKKAT SÖZEL SORU GELEBİLİR)

DÖNEM BAŞI KAYITLAR

• AÇILIŞ BİLANÇOSU

• AÇILIŞ KAYDI

DÖNEM İÇİ KAYITLAR

• GÜNLÜK İŞLEMLERİN BELGELENDİRİLMESİ

• YEVMİYE DEFTERİ

• BÜYÜK DEFTER

• AYLIK MİZANLAR

DÖNEM SONU ENVANTER

• GENEL GEÇİCİ MİZAN

• ENVANTER İŞLEMLERİ

* MUHASEBE DIŞI ENVANTER (Envanter çıkarma) * SAYIM

* DEĞERLEME

*MUHASEBE İÇİ ENVANTER (Envanter işlemleri) * DÜZELTME KAYITLARI

• KESİN MİZAN

• MALİ TABLOLARIN AHZIRLANMASI *BİLANÇO

*GELİR TABLOSU

• HESAPLARIN KAPATILMASI

(6)

2.BÖLÜM

HAZIR DEĞERLER 100 KASA HESABI

BORÇ 100 KASA HESABI ALACAK

Nakit girişler (+)

Nakit çıkışlar (-)

• Kasaya nakit para girişleri borç hesabına, çıkışları ise alacak hesabına kayıt edilir.

• Kasa alacak bakiyesi vermez. Alacak bakiyesi vermesi olmayan paranın çıkışı olduğu anlamına gelir ve bu yanlış bir işlemdir.

• Kasanın borç bakiyesindeki tutar, o an ki kasanın para durumu gösterir.

• Kasa hesabının borç ve alacak toplamı eşit olabilir veya borç kalanı verebilir.

BORÇ 100 KASA HESABI ALACAK Peşin ticari mal satışı

Nakit tahsilat alınması Bankadan para çekilmesi Gelir tahsilatı

Kasanın sayım sonucu fazla vermesi Avans alınması

Depozito ve teminat alınması Ortaklardan para alınması Portföydeki çekin tahsilatı Portföydeki senedin tahsilatı

Peşin ticari mal alımı Nakit ödeme

Bankaya para yatırılması Gider ödenmesi

Kasanın sayım sonucunun eksik çıkması Avans verilmesi

Depozito ve teminat verilmesi Ortaklara para verilmesi Borç senedinin ödenmesi

(7)

KASADA SAYIM İŞLEMLERİ

Sayım Noksanlığı Sebepleri

Kişinin zimmetine para geçirmiş olması Ödeme kaydının unutulması

Eksik Tahsilat Fazla Ödeme

Sayım Fazlalığı Sebepleri

Ödeme kaydının fazla olması Ödeme kaydının fazla yazılması Eksik Ödeme

Fazla Tahsilat

197 Sayım Tesellüm Noksanı XX 100 Kasa Hesabı XX Noksanlığın tespit edilmesi durumunda

Bulunan sebep ne ise yaz XX 197 Sayım Tesel.Noksanı XX Noksanlığın nedeni bulunduğunda

689 Diğ. Olağdışı Gider Zarar XX 197 Sayım Tesel.Noksanı XX Noksanlığın sebebi bulunmazsa

DİKKAT !!!! 197 Hesabı noksanlık nedeni bulunsa da bulunmasa da kapanmış oluyor.

100 Kasa Hesabı XX 397 Sayım Tesellüm Fazlası XX Fazlalığın tespit edilmesi durumunda

397 Sayım Tesellüm Fazlası XX Bulunan sebebi yaz XX Fazlalığın sebebi bulunduğunda

397 Sayım Tesellüm Fazlası XX 679 Diğer Olağandışı Gelir Kar XX Fazlalığın sebebi bulunamaz ise

DİKKAT !!!! 397 Hesabı fazlalık nedeni bulunsa da bulunmasa da kapanmış oluyor.

(8)

YABANCI PARA İŞLEMLERİ

YABANCI PARA ALIŞ KAYDI; Döviz alışında yapılacak kalıp kayıt.

100 KASA HESABI XXXX Döviz Kasası

100 KASA HESABI XXXX TL Kasası

Bu kayıtta neye dikkat edeceğiz. Döviz aldığımız için tl kasamdan para çıkıyor. Kasamdan para çıkıyorsa, tl kasam ALACAK çalışır.

YABANCI PARA SATIŞ KAYDI; Kur artışında ve azalışında satış karı veya zararı.

100 KASA HESABI XXX TL kasa

100 KASA HESABI XXX Döviz kasası

646 KAMBİYO KARI HS. XXX 100 KASA HESABI XXX

TL kasa

656 KAMBİYO ZARARI HS. XXX

100 KASA HESABI XXX Döviz kasası

DÖNEM SORU DEĞERLEME KAYDI; Kur artışında ve azalışında değerlendirme kaydı.

100 KASA HESABI XXX Döviz kasa

646 KAMBİYO KARI HS. XXX Tek KASA ve KAMBİYO Karı var ise,

656 KAMBİYO ZARARI HS. XXX

100 KASA HESABI XXX Döviz kasası

Tek KASA ve KAMBİYO Zararı var ise,

(9)

DİKKAT EDİLECEK ÖNEMLİ BİLGİLER

• İki Tarafta Kasa Varsa, Döviz Alış Kaydıdır.

• İki Tarafta Kasa Ve Tek Tarafta Kambiyo Karı Veya Zararı Varsa Döviz Satış Kaydıdır.

• Tek Tarafta Kasa Tek Tarafta Kambiyo Karı Veya Zararı Var İse Yıl Donu

Değerleme Kaydıdır.

(10)

3.BÖLÜM

101.ALINAN ÇEKLER HESABI

Çek ödeme aracıdır. İşletme tarafından 3. Kişilerden alınan çekler, Tahsil edilinceye kadar / Ciro edilene kadar 101 Alınan Çekler Hesabının Borç tarafında izlenir.

Borç 101 ALINAN ÇEKLER Alacak

Artış

Azalış

(+) (-)

Çek Alındığında Çekin ciro edildiğinde Çek tahsil edildiğinde Borç Kalanı

Özün önceliği kavramına göre; alınan ileri tarihli çeklerin 101 Alınan Çekler hesabı yerine 121 Alacak Senetleri hesabına kaydedilmelidir.

101 Alınan Çekler

600 Yurtiçi Satışlar İlgili hesap…..

(satış vs.. karşılığında çek alması)

XXX

121 Alınan Senetler

600 Yurtiçi Satışlar ( İLERİ TARİHLİ çek alınmıştır)

XXX

102 Bankalar

101 Alınan Çekler (Müşteri çekinin tahsili)

XXX

320 Satıcılar

101 Alınan Çekler (Satıcıya olan borcun ödenmesi) Çek ciro yoluyla …….. (önemli)

XXX

121 Alacak Senetleri 221 Alacak Senetleri

101 Alınan Çekler (Dönem sonunda bir sonraki yıla devir olurken yıl sonu kaydıdır) 31.12.2019

XXX

101 Alınan Çekler

121 Alacak Senetleri (Dönem başı yapılacak kayıt.

İşlemi geri al ) 01.01.2020

XXX

(11)

Müşteri çekinin ibraz

edilerek Tahsil edilmesi

Cüzdanda ki çekin Bankaya gönderilmesi

Bankadaki müşteri çekinin Tahsil edilmesi

100 KASA XX

101 ALINAN ÇEKLER XX

101 ALINAN ÇEK. XX Tahsildeki

101 ALINAN ÇEK. XX Cüzdandaki

102 BANKALAR XX

101 ALINAN ÇEK. XX Tahsildeki

ÇEK İŞLEMLERİNDE DÖNEM SONU DEĞERLEMESİ

Yabancı para olumlu değerleme Yabancı para olumsuz değerleme

101 ALINAN ÇEKLER XX

646 KAMBİYO KARI XX

656 KAMBİYO ZARARI XX 101 ALINAN ÇEK. XX

(12)

4.BÖLÜM

102 BANKA İŞLEMLERİ

BORÇ 102 BANKALAR ALACAK

ARTIŞ (+)

AZALIŞ (-)

• Her Zaman Borç Kalanı Vermeli. Kasa İle Aynı Mantık. Olmayan Para Bankadan Çıkışı Olamaz.

BORÇ 102 BANKALAR HESABI ALACAK

Kasadan bankaya para yatırma Gelen havaleler

Bankadaki tahsildeki çek tahsili Bankadaki tahsildeki senet tahsili Faiz geliri

Kredi alınması

Bankadan çekilen para Gönderilen havaleler

Banka masraf ve komisyonları Kesilen çeklerin ödenmesi Banka talimatı ile yapılan ödeme

Kredinin geri ödenmesi

102 BANKALAR HESABI

120 ALICILAR HESABI Müşterinin borcunu banka hesabınıza para yatırarak ödemesi

XXXX

320 SATICILAR HESABI

102 BANKALAR HESABI Satıcılara olan borcumuzu banka hesabından ödenmesi

XXXX

102 BANKALAR HESABI 193 PEŞ. ÖDEN.VERGİ FON 642 FAİZ GELİRİ

(Bankadan aldığı dekonttan hesaba xxxx tl lilk faiz tahakkuk etmiş ve %15 lik vergi kesildiği ve kalan tutar hesaba yatmıştır.)

XXXX XXXX

XXX

181 GELİR TAHAKKUKU

642 FAİZ GELİRLERİ (31.12.2019 tarihinde faiz geliri tahakkuk etmiştir.)

XXXX

(13)

BANKADA Kİ DÖVİZ HESAPLARININ DEĞERLEMESİ

“Yabancı paranın yıl sonun da değerlemesi yapılarak kar veya zarar hesabına aktarılır ama hangi hesaplara; KAMBİYO KARI VEYA KAMBİYO ZARARI hesaplarına aktarılır.”

ÖR; İşletme, dönem içinde kur 2,10 tl iken 20.000 Dolar satın alarak bankada vadesiz döviz hesabı açmış, dönem sonunda da kur 1 dolar 2,00 tl dir.

31/12/2019 ZARAR kaydı……..

656 KAMBİYO ZARARLARI 102 BANKALAR

102.01 Vadsz Dolar Hesabı 20.000$ x2,10tl=42.000 tl

20.000$ x2,00tl=40.000 tl

2.000

2.000 ÖR; İşletme, dönem içinde kur 2,10 tl iken 20.000 Dolar satın alarak bankada vadesiz döviz hesabı açmış, dönem sonunda da kur 1 dolar 2,30 tl dir.

31/12/2019 KAR kaydı……..

102 BANKALAR

102.01 Vadsz Dolar Hesabı

646 KAMBİYO KARLARI 20.000$ x2,10tl=42.000 tl

20.000$ x2,30tl=46.000 tl

4.000

(14)

300 BANKA KREDİLERİ

300 Banka Kredileri Azalış

(-) Artış

Alacak Kalanı (+)

• Banka ve diğer finans kuruluşlarından sağlanan kısa vadeli kredilerin izlendiği hesaptır. Alacak hesap olarak çalışır.

• Borçlanma amaçlı her türlü gider komisyon,bsmv,faiz,vade farkı,kur farkı vs. 780 FİNANSMAN GİDERLERİ HESABININ BORCUNDA izlenir.

• Mali borçlar gurubunda yer alır.

102 BANKALAR

300 BANKA KREDİLERİ Kredi Kullanımı, Kredi kullanımı hesaba aktarılması

XXX

300 BANKA KREDİLERİ 780 FİNANSMAN GİDERLERİ 102 BANKALAR HESABI Kredi ödemesi bir yıl içerisinde vade sonunda

XXX XXX

XXX

300 BANKA KREDİLERİ 780 FİNANSMAN GİDERLERİ 102 BANKALAR HESABI Kredi ödemesi bir yıl içerisinde vade sonunda

XXX XXX

XXX

780 FİNANSMAN GİDERLERİ

381 GİDER TAHAKKUKLARI Dönem sonunda faiz gideri tahakkuk

XXX

780 FİNANSMAN GİDERLERİ 300 BANKA KREDİLERİ Dönem sonunda kur farkı

tahakkuk(kredi yabancı para ise.)

XXX

Vadesi gelmemiş banka kredileri için tahakkuk etmiş faiz kaydı

380 GELECEK AYLARA AİT GELİRLER 381 GİDER TAHAKKUKU

XXX XXX

(15)

400 BANKA KREDİLERİ 303 UZUN VADELİ

• Vadesi izleyen yıllarda dolacak krediler 400 Banka Kredileri Hesabına kaydedilir.

• 400 Banka Kredileri hesabına kaydedilen tutarlardan, vadesi izleyen yılda dolacak olanlar dönem sonunda 303 Uzun Vadeli Kredilerin Anapara Taksitleri ve Faizleri hesabına aktarılır.

Örnek: İşletmenin 3 yıl vadeli olarak 01.05.2019 tarihinde aldığı (banka hesabına yatan) 300.000 tl lil banka kredisiyle ilgili dönem sonunda yapılan incelemede, izleyen yıl içinde 30.000 tl lik anapara taksit ödemesinin yapılacağı belirtilmiştir.

a) Kredinin alınmasına ilişkin;

102 Bankalar Hesabı

400 Banka Kredileri Kredi kullanımı

300.000

b) Krediye ilişkin dönem sonunda yapılacak envanter kaydı;

400 Banka Kredileri

303 UV.Banka Kredi.Tak.Ana.Faiz UV Kredinin KV borçlara aktarımı

300.000

ÖRNEK: 20.04.2020 tarihinde işletme bankadan 3 yıl vadeli ve %10 faizli şekilde 240.000 tl kredi almıştır. Alınan kredinin ilk taksidi olan 80.000 tl anapara ödemesi bu yıl içerisinde yapılacaktır.

102 Bankalar Hesabı

400 Banka Kredileri 303 UVBKTak.Ana.Faiz

240.000 160.000 80.000

04.07.2020 tarihinde banka kredileri ile ilgili olarak 80.000 anapara taksidi ve 8000 faiz ödemesi banka tarafından yapılmıştır.

780 Finansman Gideri 303 UVBKTak.Ana.Faiz 102 Bankalar Hesabı

8.000 80.000

88.000

(16)

5.BÖLÜM

103 VERİLEN ÇEKLER

İşletmenin, üçüncü kişilere bankalardan çekle veya ödeme emri ila yapacağı ödemeler bu hesapta izlenir.

BORÇ 103 VERİLEN ÇEKLER ve ÖDEME EMİRLERİ ALACAK

Azalış Artış

(-) (+)

Çek bankadan Çek düzenlenmesi

ödendiğinde Çek keşide edilmesi Alacak Kalanı

• Kişilere çek ve ödeme emri verildiğinde 103 Verilen Çekler ve Ödeme emirleri hesabının ALACAK tarafına kayıt edilir.

• Çek ve ödeme emirlerinin bankadan tahsil edildiği (işletme tarafından ödendiğinde) 103 Verilen Çekler ve Ödeme Emirleri hesabına BORÇ kaydedilir, 102 Banka Hesabı alacak kaydedilir.

Bankadan alınan ekstrede, 1.000 tl lik verilen çekin bankadan ödendiği ancak kaydının yapılmadığı

anlaşılmıştır.

(ÇEK ÖDEME KAYDI)

103 VERİLEN ÇEK ve ÖDE.EM.

102 BANKALAR

1000

Verilen çeklerden 2.000 tl lik kısmının bankadaki mevduat hesabından ödendiği anlaşılmıştır.

(ÇEK ÖDEME KAYDI)

102 BANKALAR

2000

Dönem sonunda bir yıldan kısa

vadeli çeklerle ilgili kayıt 103 VERİLEN ÇEK ve ÖDE.EM.

321 BORÇLAR SENET XXX

XXX

Dönem sonunda bir yıldan uzun vadeli çeklerle ilgili kayıt

421 BORÇLAR SENET XXX

XXX

Dönem başında çeklerle ilgili geçici Kayıtların kapatılması

321 BORÇLAR SENET 421 BORÇLAR SENET

103 VER.ÇEK ve ÖDE.EM.

XXX XXX

XXX

(17)

108 DİĞER HAZIR DEĞERLER

Hazır değerler grubuna ait, nakit para, çekler ve bankada ki paralar dışında kalan hazır değerler bu hesapta yer alır. Mukayyet değerle değerlenir.

• Tahsil edilmemiş kredi kartı slipleri.

• Tahsil edilmemiş vadesi gelmiş menkul kıymet kuponları.

• İşletmeye daha ulaşmamış yoldaki paralar.

SENET BONO VE TAHVİLLERDE VADESİ GELMİŞ KUPONLAR …..

108 DİĞER HAZIR DEĞERLER

642 FAİZ GELİRLERİ Kuponların vadesi gelmesi

XXXX

102 BANKALAR

108 DİĞER HAZIR DEĞER.

Kupon bedellerinin tahsili

XXXX

108 DİĞER HAZIR DEĞERLER

120 ALICILAR Yoldaki para kaydı

Alıcının virman emrini bankasına verdiğini bildirmek

XXXX

102 BANKALAR

108 DİĞER HAZIR DEĞER.

Yoldaki paranın hesaba yatması

XXXX

108 DİĞER HAZIR DEĞERLER

600 YURT İÇİ SATIŞ.

391 HESAP.KDV Kredi kartı ile satış

XXXX

(18)

6.BÖLÜM

MENKUL KIYMETLER (ÇOK ÇOK İYİ BİL)

110 HİSSE SENETLERİ

İşletmenin GEÇİCİ YATIRIM ( bir yıldan kısa süreli) amacıyla başka bir ortaklığa ait hisse senetlerinin satın aldığında kullanacağı hesaptır.

• Kısa vadeli yatırım amacı

• Geçici yatırım amacı

• Atıl fon Değerleme amacı

• Spekülatif yatırım

Bu açıklamalar varsa soruda 110 HİSSE SENEDİ ni yapıştır.

• Alış

• Satış

• Karşılık Ayırma

• Karşılık Ayıran Hisse Sendi Satışı

“ALIŞ KAYDI VE BİLMEMİZ GEREKENLER LÜTFEN BU KONUYU ÇOK İYİ BİL”

ÖR; Nominal değeri 1,00 tl, “ALIŞ DEĞERİ 1,20 tl” olan 1000 adet hisse senedi alınmıştır.100 tl komisyon ödenmiştir veya %10 komisyon ödenmiştir gibi gelir.

1000 adetx1,20tl=1200,00 tl

• Nominal değer alış değerini dikkate al.

• Komisyon giderini unutma

• Alış fiyatı ile satış fiyatı arası KAR/ZARAR dır.

110 HİSSE SENETLERİ HES. 1.200,00- 653 KOMİSYON GİDERİ 100,00-

102 BANKALAR 1300,00- (hisse senedi alımı)

(19)

HİSSE SENEDİ SATIŞ KAYDI (KAR/ZARAR)

• Nominal değil alış fiyatı ile satış fiyatı arasındaki fark dikkate alınır.

• Aradaki fark KAR veya ZARAR dır.

• Kar (645 MENKUL SATIŞ KARI) hesabında takip edilir.

• Zarar (655 MENKUL SATIŞ ZARARI) hesabında takip edilir.

• Komisyon ile KAR/ZARAR hesabını karıştırma.

HİSSE SENEDİ SATIŞ KAYDI (KARLI)

ÖR: 1200T tl ye alınan 1000 adet hisse senedinin adetini 1,50 tl ye satılmıştır. 200 tl komisyon ücreti kesilmiştir.

Bu alış kaydı

Alış fiyatı 1,20 tl bul

Bizden istenen satış kaydı

SONUÇ:

• Hisse senedinin satışı yapılırken mutlaka adeti kadar giriş fiyatından çıkışı yapılır.

• Komisyon gideri alış kayında da satış kaydında da istenebilir, çünkü banka komisyon almadan işlem yapmaz.

• Hisse senedinin satışında karlar 645 MENKUL KIYMET SATIŞ KARI hesabından izlenir.

110 HİSSE SENETLERİ HES. 1.200,00- 653 KOMİSYON GİDERİ 100,00-

102 BANKALAR 1.300,00- (hisse senedi alımı)

102 BANKALAR 1.300,00- 653 KOMİSYON GİDERİ 200,00-

110 HİSSE SENETLERİ HES. 1.200,00- 645 MENKUL KIYMET SATIŞ KARI 300.00-

(hisse senedi alımı)

(20)

HİSSE SENEDİ SATIŞ KAYDI (ZARARLI)

ÖR: 1200T tl ye alınan 1000 adet hisse senedinin adetini 1,00 tl ye satılmıştır. 100 tl komisyon ücreti kesilmiştir.

Alış adet tutarı 1,20tl

Satış adet tutarı 1,00tl

SONUÇ:

• Hisse senedinin satışı yapılırken mutlaka adeti kadar giriş fiyatından çıkışı yapılır.

• Komisyon gideri alış kayında da satış kaydında da istenebilir, çünkü banka komisyon almadan işlem yapmaz.

• Hisse senedinin satışında zararlar 655 MENKUL KIYMET SATIŞ ZARARI hesabından izlenir.

110 HİSSE SENETLERİ HES. 1.200,00- 653 KOMİSYON GİDERİ 100,00-

102 BANKALAR 1.300,00- (hisse senedi alımı)

102 BANKALAR 900,00- 653 KOMİSYON GİDERİ 100,00- 655 MENKUL KIYMET SATIŞ KARI 200.00-

110 HİSSE SENETLERİ HES. 1.200,00-

(hisse senedi alımı)

(21)

654 KARŞILIK GİDERLERİ

119 MENKUL KIYMET DEĞER DÜĞÜKLÜĞÜ KARŞILIĞI

Hisse senetleri değerlemesi dönem sonunda Değer Düşüklüğü konusudur.

Menkul kıymetleri borsa ve piyasa değerlerinde meydana gelen değer azalmasına bağlı çıkacak ZARARLARIN KARŞILANMASI amacıyla ayrılması gereken karşılıkların izlediği hesaptır.

Neden karşılık ayrılır?

İHTİYATLILIK KAVRAMI gereğidir.

Değer azalmasına uğrayan menkul kıymet için ayrılması gereken karşılık;

Menkul Kıymetlerde Hisse Senedi Ailesi

110 Hisse Senetleri

119 Menkul Kıymetler Değ.Düşük.Karşı.

654 Karşılık Giderleri

655 Menk. Kıy.Satış Zararı.

653 Komisyon Giderleri 644 Konusu Kalmayan Karş.

645 Menk. Kıy.Satış Kar.

671 Önc. Dön. Gelir ve Kar 681 Önc. Dön. Gider Ve Zarar

654 Karşılık Giderleri XX

119 Menkul Kıymetler Değer Düşük.Karşı. XX

(22)

Örnek: İşletmenin dönem içinde 10.000 tl’ye satın aldığı hisse senetlerinin, borsa değerinin 8.000 tl olduğu tespit edilmiştir.

Hisse senedinin tamamının banka aracılığı ile; 8.000,00 tl ye satıldığını varsayalım.

Hisse senedinin tamamının banka aracılığı ile; 10.000,00 tl ye satıldığını varsayalım.

Hisse senedinin tamamının banka aracılığı ile; 12.000,00 tl ye satıldığını varsayalım.

Hisse senedinin tamamının banka aracılığı ile; 7.000,00 tl ye satıldığını varsayalım.

654 Karşılık Giderleri 2.000,-

119 Menkul Kıymetler Değ.Düşük.Karşı. 2.000,-

102 Bankalar Hesabı 8.000,- 119 Menkul Kıymetler Değ.Düşük.Karşı. 2.000,--

110 Hisse Senetleri 10.000,-

102 Bankalar Hesabı 10.000,- 119 Menkul Kıymetler Değ.Düşük.Karşı. 2.000,--

110 Hisse Senetleri 10.000,- 644 Konusu Kalmayan Karş. 2.000,-

102 Bankalar Hesabı 10.000,- 119 Menkul Kıymetler Değ.Düşük.Karşı. 2.000,--

110 Hisse Senetleri 10.000,- 644 Konusu Kalmayan Karş. 2.000,- 645 Menk.Kıy.Satış Kar. 2.000,-

102 Bankalar Hesabı 7.000,- 119 Menkul Kıymetler Değ.Düşük.Karşı. 2.000,-- 655 Menk.Kıy.Satış Zararı. 1.000,-

110 Hisse Senetleri 10.000,-

(23)

DİKKAT !!!!!!!

Geçen yıl alınmış olan bilançodaki hisse senetlerinin tamamı bankaca 50.000,00 tl ‘ye satılmıştır.5.000,00 komisyon kesildikten sonra kalan kısım banka hesabımıza

aktarıldığı öğrenilmiştir.(hisse senedi 40.000,00-tl ye alınmıştır.

102 Bankalar Hesabı 45.000,- 653 Komisyon Giderleri 5.000,--

110 Hisse Senetleri 40.000,- 671 Önc.Dön.Gelir ve Kar 10.000,-

SORUDA GEÇEN YIL DERSE;

671 ÖNC. DÖN. GELİR VE KARLAR VEYA

681 ÖNC.DÖN.GİDER VE ZARAR

Hesaplarını kullan (ÖNEMLİDİR)

(24)

UZUN VADELİ YATIRIMLAR

Temettü

HİSSE SENEDİDE AYNI KAYIT

%1 ile %10 (%10 hariç) 240 BAĞLI MENKUL KIYMETLER

%10 ile %50 dahil

242 İŞTİRAKLER

%51 ve Üstü 245 BAĞLI ORTAKLIK

240 B. Menk. Kıy. XX 653 Komisyon Gid XX 102 Bankalar XX alış

242 İştirakler Hs. XX

243 İştirak. Ser. Payı Taah XX

245 B. Ortaklıklar Hs. XX 246 Bağlı Ort. Ser.Payı Taah

243 İştirak. Ser. Payı Taah XX

102 Bankalar XX alış

246 Bağlı Ort. Ser.Payı Taah XX 102 Bankalar XX alış

136 Diğer Çeş. Alc. XX

649 Diğer Olağan Gel.Kar XX

132 İştirak. Alacak XX

640 İştir.Temettü Geliri XX

133 Bağlı Ort. Alacak XX

641 B. Ortak.Temettü Geliri XX

102 Bankalar hs XX

132 İştirak. Alacak XX

133 Bağlı Ort. Alacak XX

649 Diğer Olağan Gel.Kar XX

(25)

DEĞİMLER DİKKAT!!!!!

UZUN VADELİDEN ÇIKIYOR - Hisse değ. %10 altına düşme. – Hisse değ.%50 altına düşme

Uzun vadeli yatırımdan çıkıyorlar

111 ÖZEL KESİM TAHVİL SENET VE BONOLARI

Özel sektörün çıkarmış bulunduğu tahvil senet ve bonoların izlendiği hesaptır.

ÖR: Akademim A.Ş. 01.10.2019 tarihinde birim fiyatı 2,00 tl den 25.000 adet likit fon almıştır. 31.12.2019 tarihinde likit fon birim fiyatı 2,30 tl olmuştur.

111 ÖZEL KESİM TAHVİL SENET VE BONO 102 BANKALAR Likit fon alımı

50.000

50.000 111 ÖZEL KESİM TAHVİL SENET VE BONO 102 BANKALAR Dönem sonu değerlemesi

(2,30-2,00=0,30 tl X 25.000 =7.500 tl)

7.500

%1 ile %10 (%10 hariç) 240 BAĞLI MENKUL KIYMETLER

%10 ile %50 dahil

242 İŞTİRAKLER

%51 ve Üstü 245 BAĞLI ORTAKLIK

110 HİSSE SENETLERİ HS 240 BAĞLI MENKUL KIY.

240 BAĞ. MENKUL KIYMET 242 İŞTİRAKLER

242 İŞTİRAKLER

245 BAĞLI ORTAKLIK

110 HİSSE SENETLERİ HS

242 İŞTİRAKLER

110 HİSSE SENETLERİ HS 245 BAĞLI ORTAKLIK

(26)

7.BÖLÜM

TİCARİ ALACAKLAR

120 ALICILAR HESABI

BORÇ 120 ALICILAR ALACAK Mal satıldığında

Alıcının çekinin iadesi Alıcının senedinin iadesi 220 nolu hesaptan devir

Nakit Tahsilat Yapıldığında Çek alındığında

Senet alındığında Havale gönderildiğinde Satış iade işleminde

Satış iskonto veya primi işleminde Alınan sipariş avansının kapatılması

101 ALINAN ÇEKLER XXX 100 KASA XXX 102 BANKALAR XXX 121 ALACAK SENETLERİ XXX

120 ALICILAR XXXX Satıştan doğan alacağın tahsili

(27)

121 ALACAK SENETLERİ

TAHSİLE GÖNDERİLMESİ

(35.000 tl lik alacak senedi tahsile verilmiştir.)

121 Alacak Senetleri (Tahsildeki)

35.000

35.000 HESABA GEÇMESİ

(Banka 2000 tl komisyon keserek senedin tahsilatı hesaba geçmiştir.)

102 Bankalar

653 Komisyon Gideri

121 Alacak Senetleri (Tahsildeki)

33.000 2.000

35.000 İSKONTO ETTİRİLMESİ KIRDIRILMASI

(50.000 tl lik senet iskonto ettirilmiş, 7500 iskonto gideri

kesildikten sonra hesaba geçmiştir)

102 Bankalar

780 Finansman Gideri

121 Alacak Senetleri

(İSKONTO İSE 780 HESABI KULLAN)

42.500 7.500

50.000 SENEDİN YENİLENMESİ

50.000 değerindeki senet 55.000 değerindeki senetle yenilenmiştir.

121 Alacak Senetleri (Yenilenen)

121 Alacak Senetleri 642 Faiz Gelirleri

55.000 50.000 5.000

BORÇ SENEDİNİN YENİLENMESİ

321 Borç Senetleri 780 Finansman Gideri

321 Borç Senetleri (Yenilenen)

50.000 5.000

55.000 Senet ile ilgili gider

FİNANSMAN GİDERİ

Senet ile ilgili komisyon

KOMİSYON GİDERLERİ

(28)

321 BORÇ SENETLERİ

( BU GRUPTA DEĞİL AKILDA KALMASI AÇISINDAN PEŞ PEŞE İŞLİYORUZ)

Senetsiz borcun senede bağlanması

320 Satıcılar

780 Fin. Gid. (vade farkı varsa) 321 Borç Senetleri BORÇ SENEDİNİN

YENİLENMESİ

321 Borç Senetleri 780 Finansman Gideri

321 Borç Senetleri (Yenilenen)

50.000 5.000

55.000 Senet ile ilgili gider

FİNANSMAN GİDERİ

Senet ile ilgili komisyon KOMİSYON GİDERLERİ

REESKONT HESAPLARI

122 ALACAK SENETLERİ REESKONTU 322 BORÇ SENETLERİ REESKONTU

• Muhasebe temel kavramı, Alacak Senetleri için DÖNEMSELLİK’ tir.

• Muhasebe temel kavramı, Borç Senetleri için TUTARLILIK kavramıdır.

• Reeskont tutarının hesaplanması muhasebe dışı envanter; reeskont kaydı muhasebe içi envanter işlemidir.

• Reeskontlar adının olduğu yerde açılır.

• Yıl sonunda reeskont kaydı açılır, yıl başında reeskont kaydı İPTAL edilir.

• Soruda tasarruf değeri peşin değeri olarak hesaplanmıştır yazar.

(29)

31.12.2019 KAYDI

01.01.2020 KAYDI

126 VERİLEN DEPOZİTO VE TEMİNATLAR

657 Reeskont Faiz Giderleri 1.000 122 Alacak Senet. Reesko. 1.000 (Alacak senet kalanı 6.000 tl iken

31.2.2019 deki tasarruf değeri 5.000 olarak hesaplanmıştır. Reeskont kaydı)

322 Borç Senetleri Reeskontu 1.000 647 Reeskont Faiz Geliri 1.000 (işletmenin 5000 tl lik borç senedinin dönem sonundaki tasarruf değeri 4000 tl dir) reeskont kaydı

122 Alacak Senet. Reeskontu 1.000 647 Reeskont Faiz Geliri 1.000 Reeskont iptal kaydı

657 Reeskont Faiz Giderleri 1.000 322 Borç Senetleri Reesko. 1.000 Reeskont iptal kaydı

(30)

8.BÖLÜM

128 ŞÜPHELİ TİCARİ ALACAKLAR

Ör: İşletme alacağını tahsil edemediği 10.000 tl lik senetsiz alacağı için DAVA açmış.

Dönem sonunda dava konusunun tamamı için karşılık ayrılmıştır.

128 ŞÜPHELİ TİCARİ ALACAKLAR 120 ALICILAR 120.01 Yasemin ( Alacağın şüpheli hale gelmesi)İlk kayıt

10.000

10.000 654 KARŞILIK GİDERLERİ

129 ŞÜP.TİC. ALACAK KARŞ.

Şüpheli hale gelmiş alacakların karşılıklar ayrılması

10.000

10.000 Davanın kaybedilmesi ve hesabın Kapatılması

129 ŞÜP.TİC. ALACAK KARŞ.

128 ŞÜPHELİ TİCARİ ALACAK.

Şüpheli hale gelmiş alacakların karşılıklar ayrılması

10.000

10.000 Şüpheli alacağın tahsil edilmesi

100 BANKALAR

128 ŞÜPHELİ TİCARİ ALACAK.

Şüpheli hale gelmiş alacakların tahsil edilmesi

10.000

(31)

Şüpheli alacağın tahsil edilmesi ile karşılığın GELİR yazılması

129 ŞÜP.TİC. ALACAK KARŞ.

644 KONUSU KALM.KARŞ.

Şüpheli hale gelmiş alacakların tahsil edilmesi ile karşılığın gelir yazılması

10.000

10.000 Davanın sonuçlanması

102 BANKALAR

129 ŞÜP.TİC. ALACAK KARŞ.

128 ŞÜPHELİ TİCARİ ALACAK.

644 KONUSU KALM.KARŞ.

Davanın olumlu sonuçlanmasında toplu kayıt

10.000 10.000

Dava sonucu paranın daha sonraki yıllarda tahsil edilmesi

100 BANKALAR

671 ÖNCEKİ DÖNEM GEL./ KAR

Dava bitiminde paranın tahsil edil. sonra ki yıllar

10.000

10.000 Ör: 2017 yılında ticari alacağımızın 10.000 tl lik kısmı şüpheli hale gelmiş ve 600 tl lik kısmı için karşılık ayrılmıştır.2018 yılında dava sonuçlanmış, 9.000 tl lik kısmı almış fakat kalanının kesinlikle tahsil edilemeyeceğine karar verilmiştir.