ETKİLİ DİNLEME ETKİLİ DİNLEME

(1)

ETKİLİ DİNLEME ETKİLİ DİNLEME

(2)

Aktif ve pasif dinleme

Empatik ve objektif dinleme Bilgilendirici dinleme

İlişkisel dinleme

Takdir edici dinleme Tanımlayıcı dinleme Aktif ve pasif dinleme

Empatik ve objektif dinleme Bilgilendirici dinleme

İlişkisel dinleme

Takdir edici dinleme Tanımlayıcı dinleme

Dinleme çeşitleri Dinleme çeşitleri

(3)

Aktif dinlemede kullanılan ifadeler:

Anlattıklarına açıklık getirmesini istemek (Ne demek istediğini anlamadım)

Sözlerini yorumlamak ya da başka türlü ifade etmek (yani demek istiyorsun ki…)

Duygularını yansıtmak

(Kendini … gibi mi hissediyorsun?) Başlıca fikir ve duyguları özetlemek

(Bu ana kadar söylediklerinden anlıyorum ki…) Anlattıklarına açıklık getirmesini istemek

(Ne demek istediğini anlamadım)

Sözlerini yorumlamak ya da başka türlü ifade etmek (yani demek istiyorsun ki…)

Duygularını yansıtmak

(Kendini … gibi mi hissediyorsun?) Başlıca fikir ve duyguları özetlemek

(Bu ana kadar söylediklerinden anlıyorum ki…)

(4)

Aktif dinleme için:

Göz teması kurun.

Soru sorarak başlayın.

Kişilerin öngörüleri ve amaçları hakkında sorular sorun.

Ortak yönlere bakın.

Tüm dikkatinizi verin.

Ara sıra baş hareketi ve ses ile tepki verin.

Zaman zaman konuşmacının sözlerini özetleyin.

Konuşmacıya cesaret verin.

Gerekmedikçe konuşmayın.

Göz teması kurun.

Soru sorarak başlayın.

Kişilerin öngörüleri ve amaçları hakkında sorular sorun.

Ortak yönlere bakın.

Tüm dikkatinizi verin.

Ara sıra baş hareketi ve ses ile tepki verin.

Zaman zaman konuşmacının sözlerini özetleyin.

Konuşmacıya cesaret verin.

Gerekmedikçe konuşmayın.

(5)

Dinleme Stilleri Dinleme Stilleri

Dinleme Stilleri Dikkat Edilmesi Gerekli Noktalar

Empatik ve Objektif Dinleme

Konuşmacının bakış açısını vurgulamak: Konuşmacının bakış açısını anlamak, onun olayları nasıl bir sıra içinde algıladığını ve nasıl

şekillendirdiğini, olaylardan nasıl etkilendiğini anlamaya dayanmaktadır.

İki yönlü ve eşit bir konuşma sağlamak: Dinleme sırasında fiziksel ve psikolojik tüm engelleri en aza indirerek, karşıdaki kişinin kendisini tam olarak ifade etmesine açıklık göstermek gereklidir. Konuşmacının sözünü kesmekten kaçınmak, beden dili ile verilen tepkilerle kişiye söylediklerine önem verildiği hissettirilmelidir.

Hem duyguları hem de düşünceleri anlamaya çalışmak: Dinlemeyi bir görev olarak algılamamak ve karşıdaki kişiye odaklanarak duygu ve düşüncelerini doğru olarak anlamak için çaba göstermek gerekir.

Savunucu olmaktan kaçınmak: Karşıdaki kişiden belirli bilgileri almaya dikkat etmek ve bu sırada kişinin söylediği şeylerle ilgili olarak yorum yapmak, üzerine alınarak savunmada bulunmaktan kaçınılmalıdır.

Arkadaşça ve objektif olarak yaklaşmak: Karşıdaki kişinin mesajlarını engellemeye ve bozmaya çalışmamak, subjektif değerlendirmelere girmemelidir.

(6)

Aktif Dinleme

Konuşmacının anlamını vurgulamak: Dinleyici konuşmacının

kullandığı kelimelerle ya da bu kelimelerin eş anlamlarını kullanarak fikirlerini anladığını ya da doğru olarak anlaşılıp anlaşılmadığını belirlemek için tekrarlar yapar. Özellikle söylediği bazı noktaları not alarak ve bir daha tekrarlamasını isteyerek açıklığa kavuşturur.

Duygularını anladığını belirtmek: Dinleyen kişi konuşmacının duygularının bir yankısı şeklinde hissettiklerinin anlaşılmasına yönelik olarak algıladıklarını açıklar.

Soru sormak: Konuşmacının duygu ve düşüncelerini doğru olarak anlamak, açıklığa kavuşması istenilen noktaların açıklanmasını sağlamak amacıyla sorular sorulmalıdır.

(7)

Derin Dinleme

Hem sözlü hem de sözsüz mesajlara odaklanmak: Konuşan kişinin anlattıklarına ilişkin anlam hem sözlerinde hem de ifadelerinde gizlidir. Bu nedenle kişinin mesajlarının içeriğini tam olarak anlayabilmek için sözsüz işaretlere dikkat etmek gereklidir.

Mesajların hem içerik hem de ilişkisel boyutu dinlenmelidir: Konuşan kişinin kızgınlık dolu olduğunu hem sesinin tonunun, hem de

kullandığı sözcüklerden anlamak mümkündür. Kullanılan kelimeler olumlu dahi olsa ne şekilde ifade edildiğine dikkat edilmelidir.

Konuşmacıya sormak için anlaşılmayan noktaları not almak: Bir kişi konuşurken söylediklerinin tümünün akılda tutulması oldukça zordur.

Bu nedenle hatırlamak için sonradan anlaşılacak bir biçimde küçük notlar almak dikkatli dinlemeyi kolaylaştırır.

Gizli anlamlar çıkarmamak: Konuşan kişinin anlattıkları ile ilgili bazı anlaşılmayan kavramlar sorulmalıdır.

(8)

Eleştirel Olmayan Dinleme

Açık fikirli olmak: Yargılayıcı olmaktan kaçınılmalıdır. Karşıdaki kişinin niyetini tam olarak anlayana kadar yargılar bir kenara bırakılmalıdır.

Mesajları filtrelemekten kaçınmak: Konuşmacının anlattıkları içinde hoşa gitmeyen ve istenmeyen mesajların atılması, duymazdan

gelinmesi, doğru olmadığına inanılarak değer verilmemesi oldukça yanlıştır. Önemli olan ifadelerin konuşan kişinin mesajlarını

anlamaktır.

Önyargılardan kurtulmak: Doğru bir dinleme konuşan kişinin mesajlarını alırken, düşünceleri ve duyguları ile bütünleşmeyi gerektirir.

Kaynak: Devito, 2004, s. 122-126’dan uyarlanmıştır.

(9)

Etkili Dinlemenin Anahtarları Etkili Dinlemenin Anahtarları

10 anahtar Kötü Bir Dinleyici İyi Bir Dinleyici İlgi duyulan bir konu

bulmak Konunun kendine göre

olmadığını düşünmek Bu konudan ben ne

alabilirim? Düşüncesi ile iyimser bir yaklaşım

Mesajı değil, içeriği

yargılamak Mesajın zayıf olduğunu

belirtmek İçeriği değerlendirmek ve mesajla ilgili merak ettiği noktaların

açıklanmasını istemek Hevesli olmak Tartışmaya hazır olmak Konuşma

tamamlanmadan

anlayışını oluşturmamak ve yargılamamak

Fikirleri dinlemek Gerçekleri dinlemek Belirli konuları dinlemek Esnek olmak Sahte bir enerji

göstermek Not almaya yoğunlaşmak

Belirli noktaları not almak

Dikkatini konuşmacıya vermek

(10)

Etkili Dinlemenin Anahtarları Etkili Dinlemenin Anahtarları

10 anahtar Kötü Bir Dinleyici İyi Bir Dinleyici Dikkat dağıtıcı nesneleri

sınırlandırmak Kolaylıkla dikkati

dağılmak Dikkat dağıtıcılara karşı önlem almak

Konsantrasyon sağlamaya özen göstermek

Zihin egzersizi yapmak Güç açıklanan nesneleri sınırlandırmak, eğlenceli nesneler aramak

Zihnini zorlayan güç materyaller kullanmak

Zihnini açık tutmak Duygusal kelimelere

yanıt vermek Dikkatini çeken

kelimeleri yorumlamak Konuşmadan daha hızlı

bir şekilde düşünmeden yararlanmak

Konuşmacının hızının yavaş olması

durumunda hayal dünyasına dalmak

Konuşmacının ses tonu ve hızı doğrultusunda dinlemek, özetler

yapmak, tahminlerde bulunmak