11
ADELÖSAN ve İLERİ YAŞ ADELÖSAN ve İLERİ YAŞ
GEBELİKLER GEBELİKLER
İSTENMEYEN GEBELİKLER
İSTENMEYEN GEBELİKLER
Her yıl gelişmekte olan ülkelerdeki
yaklaşık 70,000 ergen genç kız, gebelik ve doğum komplikasyonları nedeniyle
ölmektedir .
• Anne ölümlerinin %9.5’i, 15-19 yaş
arası ergen genç kızlar arasındandır.
33
• 15- 19 yaş arası annelerin doğum 15- 19 yaş arası annelerin doğum sırasında ölme olasılıkları,
sırasında ölme olasılıkları,
20- 24 yaş arasındaki annelerle 20- 24 yaş arasındaki annelerle karşılaştırıldığında 2- 3 kez,
karşılaştırıldığında 2- 3 kez, 15 yaş altındaki annelerin 15 yaş altındaki annelerin olasılıkları ise 5 kat fazladır.
olasılıkları ise 5 kat fazladır.
• Erken seksüel olgunluk Erken seksüel olgunluk
• Adölesan seksüel davranışlarının Adölesan seksüel davranışlarının kabülünde, üreme sağlığı ve
kabülünde, üreme sağlığı ve cinsellikle ilgili yeterli bilginin cinsellikle ilgili yeterli bilginin
olmaması olmaması
• Kentleşme sorunları Kentleşme sorunları
• Sosyo-kültürel, sosyo-ekonomik Sosyo-kültürel, sosyo-ekonomik
Adölesan Gebelikler; Adölesan Gebelikler;
55
Adolesan gebelerde,
• gebelik komplikasyonları ve
prenatal sorunlara daha sık rastlanır.
• emosyonel stres ve sosyal sorunlar daha sıktır.
• 16-19 yaş grubundaki gebelerde
obstetrik riskler anne yaşından daha çok, yetersiz beslenme, yoksulluk, kötü sağlık koşulları, sigara, alkol, ilaç gibi kötü alışkanlıklar ve genital enfeksiyon nedeniyle ortaya
çıkmaktadır.
• Preterm doğum, gelişme geriliği, preeklamsi en sık karşılaşılan
obstetrik sorunlardır.
15 yaş ve altında ise oluşan
sorunlar daha çok fizyolojik
immaturite ile ilgilidir.
77
Post pubertal gebeliklerde yaşa
bağlı sorunların gelişme olasılığı
yüksektir.
Gebelik tanısı:
Gebelik tanısı:
Adolesanlarda diğer yaştaki gebeliklerden Adolesanlarda diğer yaştaki gebeliklerden
daha farklı bir tanı yöntemi yoktur.
daha farklı bir tanı yöntemi yoktur.
En önemli bulgu adet gecikmesidir.
En önemli bulgu adet gecikmesidir.
Adolesanlar adet günlerini, düzenli cinsel Adolesanlar adet günlerini, düzenli cinsel
yaşamı olan kadınlar kadar iyi yaşamı olan kadınlar kadar iyi
izleyemediklerinden gecikmiş adet izleyemediklerinden gecikmiş adet
öyküsünü almak zor olabilir.
öyküsünü almak zor olabilir.
99
Adölesanlarda evde yapılan gebelik Adölesanlarda evde yapılan gebelik testleri yeteri kadar güvenli değildir.
testleri yeteri kadar güvenli değildir.
Çünkü adolesanlarda bu testleri Çünkü adolesanlarda bu testleri
yanlış yapma ve yanlış yanlış yapma ve yanlış
değerlendirme olasılığı fazladır.
değerlendirme olasılığı fazladır.
Adolesan Gebeliklerin İzlemi:
Adolesan Gebeliklerin İzlemi:
Başlangıçta iyi bir öykü ve fizik Başlangıçta iyi bir öykü ve fizik
inceleme ile gebeliğin büyüklüğü ve inceleme ile gebeliğin büyüklüğü ve gebelikde komplikasyon yapabilecek gebelikde komplikasyon yapabilecek bir hastalığın olup olmadığı
bir hastalığın olup olmadığı araştırılmalıdır.
araştırılmalıdır.
1111
Adolesan Gebeliklere Genel Yaklaşım: Adolesan gebeliklerin çoğu planlı gebelikler değildir. Bazı adolesanlar gebelikten kuşkulansalar bile, birçoğu için bütünüyle sürpriz olarak karşılanır. Bir kısmında ise
anne-babanın kuşkusuyla tanı konur.
Adolesanlar gebelik ile ilgili
şaşkınlıklarını attıktan sonra, kısa
sürede gebeliğin geleceği ile ilgili
kararı vermelidirler.
İkilem yaşayan adolesana hem ebeveyn hem de klinisyen
psikolojik destek ve bilgi sağlayarak uygun kararı
vermesinde ve olayı en az zararla atlatmasında yardımcı olmalıdır.
Gebeliği sürdürecek adolesanlar
prenatal bakım için
1313
Prenatal Program:
Psikososyal destek, annelik eğitimi ve prenatal inceleme ve tedavileri içermelidir.
Bu tür bakım programları ile hem adolesanın hem de doğacak
çocuğun sağlığına katkı sağlanmış
olur.
Adolesan Gebelikler İçin Koruyucu Yaklaşımlar:
Gebelik kuşkusu nedeniyle gebelik testi yapılan adolesanların yalnızca
%36'sında gebelik vardır. Geri kalan gebelik testi negatif olan adolesanlar ise bu kez gebe
olmasalar bile ileriki bir dönemde
gebe kalma riski yüksek olan bir
grubu oluştururlar. Bu riskli grup
yakından izlenilerek, gerekli eğitim
1515
Seksüel olarak aktif adolesanlarda
herhangi bir ameliyat, radyografi, ilaç kullanımı ve aşılamadan önce
gebelik testi ile gebeliğin olup olmadığına bakılmalıdır.
Adolesanlara kabakulak, meales,
rubella, polio ve varisella aşılarından önce mutlaka bir gebeliğin varlığı
araştırılmalıdır. Tetanoz, difteri,
hepatit A ve B, influenza, pnömokok aşıları ise adolesan gebelere
yapılabilir.
Klinisyen, adolesan hasta ile ilk kez doğum ya da düşük sonrası
karşılaşabilir. Abortus sonrası kontrasepsiyon için danışmanlık
yapılmalıdır. Hormonal kontraseptif abortus sonrası en geç yedi gün
içinde başlanmalıdır.
1717
Postpartum ilk kontrolde bebeğin bakımı ve emzirme, beslenme,
aşılama bilgileri de verilmelidir.
UNFPA 2011 yılında Ülkelere 6 ana hedef ile, eylem için öneriler sunmuştur.
18 yaşından önceki evliliklerin azaltılması;
20 yaşından önce gebelik azaltmak için anlayış oluşturma ve destek,
İstenmeyen gebelik riskine karşı ergenlerin doğum kontrol yöntem kullanımını arttırmak,
Ergenler arasında zorla seksin azaltılması,
Ergenler arasında güvensiz kürtajın
azaltılması,
1919
İLERİ ANNE YAŞI
Kadınların çalışma hayatı içerisinde daha fazla yer almaya başlaması ile birlikte,
gebelikler giderek daha ileri yaşlara
ertelenmektedir.
Anne yaşının ilerlemiş olması, beraberinde bazı gebelik
komplikasyonları riskini de getirir.
Anne adaylarının 35 yaş ve üzeri olması durumuna 'İleri Anne Yaşı' diyoruz. Bu tip gebelikler daha
yakından ve özel bir takip gerektirir.
2121
İSTENMEYEN GEBELİKLER İSTENMEYEN GEBELİKLER
• 1994’de Uluslararası Nüfus ve Kalkınma 1994’de Uluslararası Nüfus ve Kalkınma Konferansı’nda , hükümetler güvensiz Konferansı’nda , hükümetler güvensiz
düşükleri major bir halk sağlığı problemi düşükleri major bir halk sağlığı problemi
olarak ele almışlardır ve güvensiz düşüklere olarak ele almışlardır ve güvensiz düşüklere
yönelik olarak şunların yapılmasını yönelik olarak şunların yapılmasını
istemişlerdir:
istemişlerdir:
• Güvensiz düşüğün komplikasyonlarını Güvensiz düşüğün komplikasyonlarını
tedavi etmek için yüksek kaliteli ve şevkatli tedavi etmek için yüksek kaliteli ve şevkatli
tıbbi hizmetleri harekete geçirmek,
tıbbi hizmetleri harekete geçirmek,
• Üreme sağlığını desteklemek için Üreme sağlığını desteklemek için post-abortus danışma ve aile
post-abortus danışma ve aile planlaması hizmetleri sunmak, planlaması hizmetleri sunmak,
abortus tekrarını azaltmak ve abortus tekrarını azaltmak ve güvensiz düşüklerin tekrarını güvensiz düşüklerin tekrarını
önlemek,
önlemek,
2323
