Medya Emek Piyasası:
Profesyonelleşme ve Proleterleşme
Profesyonelleşme Meslekleşme
• Profession: Meslek
• Meslek:
Toplumcu bir bakış açısı Eğitimli, nitelikli
Toplum yararına çalışan,
Belli kurallarla çalışan (etik kurallar)
Profesyonelleşme ve Proleterleşme
-Meslek ……… Profession
-Uğraş………. Occupation
-İş……… Work
-Profesyonelleşme = Meslekleşme
Bir işin mesleğe dönüşmesi ya da bir işin meslek statüsüne yükselmesine profesyonelleşme (meslekleşme) denir.
Profesyonelleşme/Meslekleşme Sürecinin Unsurları
-Özel bilgi ve beceri gerektirmesi -Eğitim gerektirmesi (diploma) -Mesleki bir birlikte örgütlenmesi
-Özerk karar alabilen/davranabilen niteliğe sahip olması -Belirli kurallarının olması (etik kurallar gibi)
-Kamu yararı / Kamuya Hizmet
Mesleklere İlişkin Yaklaşımlar
Ana Akım Yaklaşım
-Modern toplumda meslekleri inceler.
-Mesleklerin toplumdaki işlevlerine odaklanır.
-Avrupa Kökenli Bir Kol Amerika Kökenli Bir kol
Eleştirel Yaklaşım
-Meslekleri oluşturan tarihsel sürece bakar.
-Mesleklerin kapitalizm ile ilişkisini araştırır.
Mesleklere Ana Akım Yaklaşım
Avrupa Kökenli Yaklaşım -Durkheim (1858 -1917) -Weber (1864 - 1920)
*Toplumsal işbölümü ve meslekler
*Meslek ahlakı
* 19. yüzyıl tartışmaları
*1945-1980 arası dönemde yükseliştedir.
Sosyal Devlet Dönemi değerleriyle iç içedir.
Amerikan Yaklaşımı -Piyasa işleyişi odaklı -Biçimsel etik kurallar
-Yeni değerler (birey, girişimcilik)
*1980 sonrası dönemde yükseliştedir.
Mesleklere Ana Akım Yaklaşım
Avrupa Kökenli Yaklaşım
-Avrupa literatüründe meslekler daha sosyolojik bir temelde, toplumcu bir yaklaşımla (toplum içindeki konumları vb.) incelenir.
-Toplumbilimciler ağırlıklıdır.
Amerikan Yaklaşımı
-Amerikan literatüründe piyasalaşma eksenli bir işletmecilik yaklaşımı hakimdir.
-İşletmeciler ağırlıklıdır.
-Profesyonelleşme tartışması gündemde
Mesleklere Eleştirel Yaklaşım
- Tarihsel dönüşüm ve meslekler (kapitalizm koşulları)
-İki temel sınıf (burjuvazi ve işçi sınıfı) arasına sıkışmış toplumsal katmanlar
- Küçük burjuvazi
- İşçi sınıfının üst katmanı (kamu istihdamı, iyi ücretler vb.)
- Meslekler/profesyoneller gibi tanımlamalar, bu
katmanları işçi sınıfından ayrıymış gibi konumlandırarak ideolojik bir parçalanma yaratıyor.
Mesleklere Eleştirel Yaklaşım
1945-1980 arası dönem:
-Şişkinleşen ara katmanlar olarak meslekler (orta sınıf meselesi)
-Politik pozisyon olarak neredeler?
-Sınıf içi kompozisyonu nasıl etkiliyorlar?
Mesleklere Eleştirel Yaklaşım
Mesleklere Eleştirel Yaklaşım
1980 sonrası dönem:
-Proleterleşme (İşçileşme) Süreci Güvenceli istihdam kalkıyor
Sosyal ve toplumsal ayrıcalıklar eriyor Saygınlıklar yok oluyor
Ücretler ve yaşam koşulları kötüleşiyor Meslek odaları güçsüzleşiyor
İşçi konumuna düşüyorlar
Mesleklere Eleştirel Yaklaşım
- Profesyonelleşememe süreci
Mesleğin uğraş haline gerilemesi
Alandaki bilgi hakimiyetini kaybediyorlar Hizmet alanlar farklılaşıyor
Ücretler düşüyor
Vasıf ve denetim kaybı yaşanıyor
Yeni İletişim Teknolojileri mesleklerin pek çok boyutunu dönüştürüyor
Gazetecilik Bir Meslek mi?
- Meslek olarak gazetecilik (1945-80)…. Toplumcu
-Profesyonel Gazetecilik (1980 sonrası)…. Piyasacı
