• Sonuç bulunamadı

1170 nolu Gönye, Batum Sahil Köyleri Nüfus Defteri`nin değerlendirmesi

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2021

Share "1170 nolu Gönye, Batum Sahil Köyleri Nüfus Defteri`nin değerlendirmesi"

Copied!
325
0
0

Yükleniyor.... (view fulltext now)

Tam metin

(1)

T.C.

RECEP YAYYĠP ERDOĞAN ÜNĠVERSĠTESĠ SOSYAL BĠLĠMLER ENSTĠTÜSÜ

ĠSLAM TARĠHĠ VE SANATLARI ANA BĠLĠM DALI ĠSLAM TARĠHĠ BĠLĠM DALI

1170 NOLU GÖNYE, BATUM SAHĠL KÖYLERĠ NÜFUS DEFTERĠ’NĠN DEĞERLENDĠRMESĠ

(Yüksek Lisans Tezi)

Murat KAYA

RĠZE 2013

(2)

T.C.

RECEP YAYYĠP ERDOĞAN ÜNĠVERSĠTESĠ SOSYAL BĠLĠMLER ENSTĠTÜSÜ

ĠSLAM TARĠHĠ VE SANATLARI ANA BĠLĠM DALI ĠSLAM TARĠHĠ BĠLĠM DALI

1170 NOLU GÖNYE, BATUM SAHĠL KÖYLERĠ NÜFUS DEFTERĠ’NĠN DEĞERLENDĠRMESĠ

(Yüksek Lisans Tezi)

Murat KAYA

Tez DanıĢmanı Prof. Dr. Nebi GÜMÜġ

RĠZE 2013

(3)

T.C.

RECEP YAYYĠP ERDOĞAN ÜNĠVERSĠTESĠ SOSYAL BĠLĠMLER ENSTĠTÜSÜ

ĠSLAM TARĠHĠ VE SANATLARI ANA BĠLĠM DALI ĠSLAM TARĠHĠ BĠLĠM DALI

1170 NOLU GÖNYE, BATUM SAHĠL KÖYLERĠ NÜFUS DEFTERĠ’NĠN DEĞERLENDĠRMESĠ

(Yüksek Lisans Tezi)

Tezin Yazarı:

Murat KAYA

Tez DanıĢmanı:

Prof. Dr. Nebi GÜMÜġ

Tez Savunma Tarihi: 05.07.2013 Tez Jürisi Üyeleri

Adı ve Soyadı Ġmza

BaĢkan : Prof. Dr. Nebi GÜMÜġ ..………….

Üye : Yrd. Doç. Dr. Abdullah BAY ..…………

Üye :Yrd. Doç. Dr. Bayramali NAZIROĞLU ..…………

Enstitü Müdürü Prof. Dr. Salih Sabri YAVUZ

…./…./2013

(4)

RECEP YAYYĠP ERDOĞAN ÜNĠVERSĠTESĠ

SOSYAL BĠLĠMLER ENSTĠTÜSÜ MÜDÜRLÜĞÜNE

Bu tezi bilimsel metotlara ve etik davranıĢ ilkelerine uygun olarak hazırlayıp sunduğumu, tezde bana ait olmayan tüm bilgi, düĢünce ve sonuçları belirttiğimi ve kaynağını gösterdiğimi beyan ederim.

…./…/2013

…….………..

Murat KAYA

(5)

1 ÖN SÖZ

Muhtemeldir ki, insanların çoğu geleceğe yönelik özel bir merak içerisindedir. Bu merakla aynı doğrultuda geçmiĢe yönelik de ayrı bir ilgi söz konusudur. Öyle ki, bir insan için “soy” özel itibar sebebi olabilmektedir. Bu bakıĢ açısı bazı toplumlarda aile Ģecereleri tutmak gibi alıĢkanlıklara sebep olmuĢtur. ĠĢin merkezinde devlet eliyle yapılan nüfus kayıtları bulunmaktadır.

Köklü devletlerin yaptığı nüfus sayımları -genellikle askeri ve vergi amaçlı yapılsalar da- günümüz insanı için özel anlamlar içermektedirler. ÇalıĢmaya konu olan “Gönye, Batum Sahil Köyleri Nüfus Defteri” de bölge insanının köklerine ıĢık tutabilecek, geçmiĢe yönelik ilgiyi giderebilecek; devlet eliyle yapılmıĢ resmi kayıt niteliği taĢımaktadır.

Defterin incelenmesi sırasında bölgedeki Müslüman ahalinin tamamen kayıt altına alınması, lâkaplar, ünvanlar ve aile isimlerinin kaydedilmiĢ olmasının, Ģer’iyye sicillerine nazaran araĢtırmacılara kolaylık sağlayacağı anlaĢılmaktadır.

Çünkü Ģer’iyye sicillerinde, ancak hukuki bir olaya karıĢanlar hakkında bilgilere ulaĢılabilir. Ayrıca nüfus sayımlarının yapıldığı dönem itibariyle de bu kayıtların, Osmanlı klasik dönemi tahrir kayıtlarının yerini aldığı söylenebilir.

Defter çok düzgün bir rik’a yazı ile yazılmıĢtır. Buna mukabil, sonradan eklenen fevt ve tevellüd gibi kayıtların sayfalardaki yer darlığı ya da belli bir düzen içerisinde eklenmemiĢ olması okumayı güçleĢtirmiĢtir. Bu eklemelerin - genellikle- siyakat yazı Ģekliyle yazılması da kendine mahsus bir okuma zorluğu ortaya koymuĢtur. Bazı Gürcüce sülale adlarının okunuĢ farklılıklarına yol açması ise ayrı bir zorluk olarak karĢımıza çıkmıĢtır. Doğal sebeplerden silinmiĢ, mürekkebin dağılmasıyla karıĢmıĢ ya da hakkında yorum yapılamayan bazı ifadeler soru iĢareti (?) ile gösterilmiĢtir. Kelimelerde harf eksiklikleri sebebiyle yapılan eklemeler ise köĢeli parantez [ ] içerisine alınmıĢtır.

ÇalıĢma giriĢ, iki bölüm ve sonuç kısmından ibarettir. GiriĢ kısmında çalıĢma genel hatlarıyla tanıtılmaktadır. Birinci bölümde defterdeki kayıtlardan yola çıkarak birtakım değerlendirmeler yapılmaktadır. Ġkinci bölüm ise çalıĢmanın asıl gövdesini oluĢturan defterin Latinize edilmiĢ halini içermektedir. Sonuç

(6)

2

kısmında da ciddi bir emeğin ürünü olan uzun soluklu bu çalıĢmanın neticeleri ele alınmaktadır.

Bu çalıĢmada bir yüksek lisans tezi için gösterilebilecek en azami desteği veren Sayın Prof. Dr. Nebi GÜMÜġ hocama Ģükranlarımı sunuyorum.Metni yazım kuralları yönünden inceleyen EĢim Filiz KAYA’ya ve katkı sağlayan herkese teĢekkür ediyorum.

Murat KAYA 2013 RĠZE

(7)

3

ĠÇĠNDEKĠLER

ÖNSÖZ ... 1

ĠÇĠNDEKĠLER ... 3

GĠRĠġ ... 5

BĠRĠNCĠ BÖLÜM GÖNYE, BATUM SAHĠL KÖYLERĠ NÜFUS DEFTERĠ’NĠN DEĞERLENDĠRMESĠ ... 7

A. Genel Bilgiler... 7

1. 1170 Nolu Nüfus Defteri ... 7

2. Osmanlı Ġdaresinde Gönye, Batum Sahil Köyleri ... 10

B. Nüfus ... 14

1. ġahıs Ġsimleri ... 16

2. Aile Ġsimleri ... 36

3. Gönye, Batum’a YerleĢenler ve BaĢka Yerlere Gidenler ... 45

C. Ġdareciler ve Ġleri Gelenler ... 47

1. Gönye, Batum Sahil Köyleri Muhtarları ... 47

2. Gönye, Batum Sahil Köyleri Ġmamları ... 49

D. Sosyal Sınıflar ... 52

1. Askerlik Görevinde Olanlar ... 52

2. Özürlüler ... 53

3. Köle, Hademe ve Azatlı Köleler ... 54

ĠKĠNCĠ BÖLÜM A. KAZA-Ġ GÖNYE ... 56

1.Karye-i Ab-ı Islah ... 56

2. Karye-i Makriyal ... 66

3. Liman-ı Karye-i Makriyal ... 73

4. Taife-i Göçebe-i Ekrad ... 78

5. Mahalle-i Kale-i Gönye ... 81

6. Karye-i Sarp ... 88

B. NAHĠYE-Ġ BEĞLEVAN ... 92

1. Karye-i Beğlavan... 92

2. Karye-i Sokorçe ... 105

3. Karye-i Soçona ... 110

4. Karye-i Soshobe ... 117

5. Karye-i Lohye ... 123

6. Karye-i Ohordiye... 138

7. Karye-i Kidrevet... 147

8. Karye-i Borçha ... 153

9. Karye-i Zituret... 160

10. Karye-i Arçvet ... 162

(8)

4

11. Karye-i Çuvaret ... 165

12. Karye-i Kadabhiya ... 167

13. Karye-i Beznevul ... 173

14. Karye-i Murkuvet ... 175

C. NAHĠYE-Ġ GÖNYE ... 177

1. Karye-i Maradid-i Sufla ... 177

2. Karye-i Miyrevet ... 189

3. Karye-i Maradid-i Ulya ... 193

4. Karye-i Maho ... 206

5. Karye-i Tihirnalvanbolu ... 211

6. Karye-i Simonet ... 215

D. NAHĠYE-Ġ KASABA-Ġ BATUM ... 219

1. Karye-i Liman ... 219

2. Karye-i Korolistan ... 223

3. Karye-i Agara ... 228

4. Karye-i Orta Batum ... 232

5. Karye-i AhalĢen ... 240

6. Karye-i Mahincavur ... 242

7. Karye-i Saray ... 249

8. Karye-i Diğer AhalĢen ... 252

E. NAHĠYE-Ġ ERGE ... 253

1. Karye-i Topçuoğlu ... 253

2. Karye-i Kibe ... 255

3. Karye-i Kabnistav ... 260

4. Karye-i Erge ... 264

5. Karye-i Helvaçav... 269

6. Karye-i Çoço ... 272

7. Sakin-i Arazi-i Kahaber ... 276

F. NAHĠYE-Ġ ÇAKVĠ ... 283

1. Karye-i HalvaĢ ... 283

2. Hala ... 287

3. Açkvi ... 293

4. Gorgaze ... 298

5. Çakvistav ... 302

6. Orta Çakvi ... 309

SONUÇ ... 316

KAYNAKÇA ... 318

ÖZET ... 319

ABSTRACT ... 320

ÖZ GEÇMĠġ ... 321

(9)

5 GĠRĠġ

Ġnsan, yaĢamını sürdürebilmek için toprağa bağımlıdır. Hayati öneme sahip olan bu iliĢki sebebiyle insanlar, üzerinde yaĢadıkları toprak parçasına özel anlamlar yüklerler. Onunla özdeĢleĢip, gerektiğinde uğrunda can verirler. Yer altı ve yer üstüyle bereketli topraklar, üzerlerinde daha fazla sayıda insana yaĢam alanı sunarlar. Bu noktada “nüfus” kavramı karĢımıza çıkmaktadır. Zira nüfus, bir coğrafyada yaĢayan insanları ifade eder. Arapça “nefs” kelimesinin çoğulu olan

“nüfus” “ruh, can, hayat” anlamlarına gelmektedir.1

Tarih boyunca bir coğrafyada yaĢayan insanların sayısı -özellikle yönetici elitler tarafından- merak konusu olmuĢtur. Bu anlamda devletler yönetimleri altında ne kadar insan bulunduğunun hesabını tutma gayretinde olmuĢlardır.

Tarihin eski devirlerinden bu yana nüfus sayımları yaklaĢık hesaplamalardan ibarettir. Örneğin; Romalılar askerlik ve vergilendirme amaçlı bir nüfus taraması yapsalar da net sonuçlara ulaĢamamıĢlardır. Kölelerin ve kadınların dikkate alınmadığı bu sayıma Roma’nın nüfusunun hızla artması da eklenince sağlıklı sonuçların ortaya çıkmadığı bilinmektedir. Konu Ġslam tarihi açısından değerlendirildiğinde ise Hz. Peygamber’in Medine’de yaptırdığı sayım ilk örneği teĢkil etmektedir. Bu sayımla ilgili farklı rivayetler vardır. Rivayetlerin farklılığı sadece askerlerin dikkate alınması ya da kadın, çocuk ve kölelerin de hesaba katılmasıyla açıklanabilir.2 Hz.Peygamber sonrası Hulefa-i RaĢidin döneminde ve sonraki Ġslam devletlerinde nüfus sayımlarına sıkça baĢvurulmuĢtur. Osmanlı dönemine baktığımızda ise konunun tahrir kayıtları üzerinden ele alınması elzemdir. Zira tahrir kayıtları arazi üzerindeki her Ģeyi kapsamaktadır. Osmanlı Devleti’nde bugün anladığımız anlamda nüfus sayımına yakın çalıĢmalar ise 1830 yılından itibaren yapılmaya baĢlanmıĢtır.3 ÇalıĢmamıza konu olan “Gönye, Batum Sahil Köyleri Nüfus Defteri” bu süreç içerisinde ortaya çıkmıĢ ve defterdeki son kayıtlardan anlaĢıldığı kadarıyla 1846 tarihine kadar kullanılmıĢtır.

1 Nebi Bozkurt, “Nüfus”, DİA, XXXIII, 293.

2 Bozkurt, 293-294

3 Yunus Koç, “Nüfus”, DİA, XXXIII, 297.

(10)

6

Günümüzde, Osmanlı Devleti'nin çeĢitli daire ve kalemlerine ait sicil, defter ve vesikalar T.C BaĢbakanlık Osmanlı ArĢivi koruması altındadır. “Gönye, Batum Sahil Köyleri Nüfus Defteri” de kurum tarafından NFS.d kod ve 01170 sıra numarası ile tasnif edilmiĢtir. Defter, bölgenin 1830’dan 1846’ya kadarki nüfus dağılımının gün yüzüne çıkmasını sağlamaktadır. Kayıtlarda köylerin bugünkü sakinleri ya da kökleri bölgeye dayanan ancak çeĢitli sebeplerle baĢka yerlere nakl olunan “Evlad-ı Osmanlı” için merak edilen birçok unsur bulunmaktadır. ÇalıĢma, hâlihazırda canlılığını sürdüren “soy” adlarının geçmiĢteki izlerini sürme fırsatını vermektedir.

“1170 NoluGönye, Batum Sahil Köyleri Nüfus Defteri’nin Değerlendirmesi”adıyla Latinize ettiğimiz defter 69 sayfası boĢ olmak üzere toplam 357 sayfadan ibarettir. Kaydedilen nüfus ile ilgili olarak defterde; fiziki özellikleri, yaĢları, görevleri, özür durumları, askerliğe elveriĢli olup olmadıkları gibi bilgiler yer almaktadır. Sadece Müslüman nüfusun kaydedildiği defterde bunların yanı sıra, yerleĢim yerinde ikamet edenler, baĢka yerlere gidenler ya da baĢka yerlerden gelenler Ģeklinde ayrıntılı pekçok bilgi bulunmaktadır.

(11)

7

BĠRĠNCĠ BÖLÜM

GÖNYE, BATUM SAHĠL KÖYLERĠ NÜFUS DEFTERĠNĠN DEĞERLENDĠRMESĠ

A. Genel Bilgiler

1. 1170 Nolu Nüfus Defteri

Osmanlı Devleti’nin iĢleyiĢi ile ilgili olarak, Sultan II. Mahmut döneminde çeĢitli değiĢikliler yapılmıĢtır. Yeniçeri Ocağı’nın lağvedilip, yerine Asâkir-i Mansûre-i Muhammediyye’nin ikame edilmesi bu değiĢikliklerin baĢında gelir.

Yeni ordunun asker ihtiyacı ve mali kaynak bakımından desteklenmesi durumu yapılan nüfus sayımları üzerinden çözülmeye çalıĢılmıĢtır. Nüfus defterlerine düĢülen “müsin” ve “tüvânâ” Ģerhleri bu konu için delil gösterilebilir. Zira “yaĢlı, geçkin” anlamıyla “müsin” kavramı askerliğe elveriĢli olmayanların; buna mukabil “genç, diri” anlamıyla “tüvânâ” kavramının askerliğe elveriĢli olanların tespiti için kullanıldığı anlaĢılmaktadır. Ġlk defa yapılacak olan nüfus sayımının tepki çekmemesi için din adamlarının desteği alınmıĢtır. Ulemadan ve halkın ileri gelenlerinden sayım iĢlemi için memurlar görevlendirilmiĢtir. Ġstanbul’da “Ceride Nazırlığı” bu iĢlerin sevk ve idare edildiği merkez olmuĢtur.4

Defterin sayfa ebatları 17 cm X 49 cm olup, toplam 357 sayfadır. BoĢ olan 69 sayfanın sonraki yıllarda yapılacak eklemeler için ayrıldığı anlaĢılmaktadır. Çünkü köylerin bir kısmının sonuna farklı el yazısıyla ve yeni tarihlerle kayıtlar eklendiği görülmektedir. Ciltsiz haldeki defter ebru gibi süslemelerden yoksundur. Sayfa numaraları sağ ve sol üst köĢelerde belirtilmiĢtir.

Sayfaların görünümü satır ve sütün Ģeklindedir. Genellikle 7-8 satır ve 3-4 sütün tercih edilmiĢtir. Ölüm, doğum, gelen giden, askerlik durumu, özürlülük vb. gibi durumlar bu satır ve sütunların aralarındaki boĢluklara ilave edilmiĢtir. Kayıtlarda çoğunlukla siyah mürekkep kullanılmıĢ; baĢlıklar, kayıt numaraları, tarihler ve ölüm kayıtlarının çoğunluğu ise kırmızı mürekkeple yazılmıĢtır. Osmanlı yazıĢma geleneğine uyularak ilk tutulan kayıtlarda rik’a yazısı tercih edilmiĢ; ancak sonradan eklenen doğum, ölüm ve nakil gibi bilgiler siyakat yazısı ile yazılmıĢtır.

4 Nuri Ünlü, İslam Tarihi, ĠFAV yay., c.III, Ġstanbul 1994, s.53

(12)

8

Defterde kullanılan ifadeler, Osmanlı’da belli sebeplerle değiĢen idari yapılanmanın kayıtlar yapıldığındaki durumunun bilgisini de vermektedir. Buna göre, bugünkü KemalpaĢa Beldesi ve Sarp’tan baĢlayıp Gönye Kalesi’ni içerisine alan sahil kesimi “Kaza-i Gönye” olarak kaydedilmiĢtir. ĠĢaret edilen sahil kesiminin iç kısımları ise “Nahiye-i Gönye” olarak ayrıca belirtilmiĢtir. Doğuya doğru gidildikçe Çürüksu Sancağı’na (Kobuleti) kadar, “Beğlevan, Erge, Çakvi”

adıyla üç nahiyenin sayımı yapılmıĢtır. Ayrıca sekiz köyden oluĢan “Nahiye-i Kasaba-i Batum” Ģeklinde bir isimlendirmeye de gidilmiĢtir. Köyleri ifade etmek için “karye” kullanılırken, Gönye Kalesi ve çevresi “mahalle” olarak belirtilmiĢtir. Makriyal ve Erge Nahiyesi’nde bulunan göçebeler “Taife-i Ekrad”(Kürt taifesi) adıyla sayılmıĢtır. Çakvi Nahiyesi’nde beĢ yerleĢim için köy ya da mahalle durumu belirtilmemiĢtir.Bu veriler doğrultusunda çeĢitli adlarla kırk yedi adet yerleĢim yerinin sayımı yapılmıĢtır. Sonuç olarak bu kayıtlar, Çıldır’a bağlı olarak idare edilen Lazistan Sancağı’nın birkaç nüvesi hakkında bilgi edinmemizi sağlamaktadır.

Defterin sunduğu en önemli imkân, sülale adlarının kaydedilmiĢ olmasıdır.

Doğum ve ölüm tarihlerinin gün, ay ve yıl olarak kaydedilmesi; kiĢilerin kardeĢ, oğul, yeğen, torun, amca gibi akrabalık bağları açısından da belirtilmiĢ olması ayrı bir kolaylık sağlamaktadır. Ayrıca geldi anlamına gelen “amed”, gitti anlamına gelen “reft” ve nakledilenleri ifade eden “nukile” kavramlarının gerçekleĢtiği tarihle beraber kaydedilmesi bölgenin demografik yapısının tahlilini kolaylaĢtırmaktadır. Bu durum; nüfus defterleri ile tapu tahrir defterleri, Ģer’iyye sicilleri, mezar taĢları, kitabeler vb. okunmasından elde edilecek verilerin mukayesesinden, kapsamlı çalıĢmalar yapılabileceğinin göstergesidir.

Görevli memurlar kayıt yaparken, “kiĢilerin fotoğrafını çekmek” olarak nitelendirebileceğimiz bir usul takip emiĢlerdir. Buna göre; uzun boylu, köse sakallı, aksakallı, topal vb. fiziki özellikler sıralandıktan sonra sülale adı ve isimler yazılmıĢtır. Bazı yaĢ aralıkları özel tabirlerle belirtilmiĢtir. “Henüz sakalı, bıyığı çıkmamıĢ” anlamında 10-20 yaĢ aralığını karĢılayan “Ģab-ı emred” ile 20- 25 yaĢ aralığını karĢılayan “ter bıyıklı” ifadeleri sıkça kullanılmıĢtır. Özür durumlarından tek gözlülük için “a’ver” ve “yekçeĢm” kavramları kullanılmıĢtır.

(13)

9

Dilsizler için “bizeban”, garipler için “a’rur”, saralılar için “mesru’ ”, bedensel engelliler için “alil”, topal olanlar için “a’rec” tabirleri tercih edilirken; bunların yanı sıra günümüzde de kullanılan a’ma, çolak, kötürüm, mecnun, meczub, sağır, topal tabirlerine de rastlanmıĢtır.

Belgede yeni doğanlar için “tevellüd”, ölenler için ise “fevt” kavramı kullanılmıĢtır. Köleleri belirtmek için “gulâm” kavramı tercih edilmiĢtir.

KarĢılaĢtığımız bir diğer kavram “serbest bırakılmıĢ köle, câriye veya esir”

anlamına gelen “mu’taka” ifadesidir. “Veled-i merkum” kavramı ise bir önceki kayıtta geçen kiĢinin oğlunu ifade etmek için kullanılmıĢtır. Eğer kaydedilen kiĢi ile ilgili bilgiler bir önceki kayıtla aynı ise bu durum “bu dahi” ifadesi ile belirtilmiĢtir.

KiĢilerin askerlik durumu kaydedilirken ne zaman bu göreve gittiği ve ne çeĢit askerlik görevi ifa ettiği belirtilmiĢtir. YerleĢim yerinin denize kıyısı olması sebebiyle olsa gerek -çoğunlukla- bahriye askeri kaydı ön plana çıkmaktadır.

Ġkinci sırada ise lügatte ilk askerlik ya da kara ordusunu ifade eden “nizamiye askerliği” yer almaktadır. Dönemin yeni kurulan ordusu “Asâkir-i Mansûre” için ise sadece bir kayıt bulunmaktadır.

Ġmam, molla, vaiz, hatip, müezzin ve muhtarlar köylerin ileri gelenlerinden oldukları için sayım iĢlemi -genellikle- bu unvanlara sahip olanlarla baĢlamıĢtır. Bölgede vekil imamların da görev yapması, bazı köylerde ise ikinci bir muhtarın bulunması bu köylerin büyüklüğü ile açıklanabilir.

Defterin araĢtırmacıları kısıtladığı en önemli husus sadece erkek nüfusun kaydedilmiĢ olmasıdır. Buna göre toplam erkek nüfus 7512 kiĢidir. Dolayısıyla kadın ve kız çocuklarının sayısı hakkında bu rakam baz alınarak tahmin yürütmek söz konusu olacaktır. Bu durum bilimsel bir yaklaĢım olmasa da genel nüfusun tahmini, mevcut kayıtlar üzerinden yapılabilir.

(14)

10

2. Osmanlı Ġdaresinde Gönye, Batum Sahil Köyleri

ÇalıĢmaya konu olan bölge, bugün Türkiye Cumhuriyeti Devleti sınırları içerisinde yer alan Artvin’in Hopa Ġlçesi’ne bağlı KemalpaĢa Beldesi’nden baĢlayıp, Gürcistan’ın Acaristan Özerk Cumhuriyeti’ne bağlı -Gonio ve Batum’un merkezi dahil- Kobuleti adlı yerleĢim yerine kadar uzanan sahil kesimidir.

Acaristan’da kalan kısmın turistik ve ticari anlamda hareketliliği günden güne artmaktadır. Bölgenin, limanı, havaalanı, Kafkaslardan gelen demiryolu, Bakü- Tiflis Petrol Boru Hattı ve verimli topraklarıyla ayrıcalıklı bir niteliğe sahip olduğu söylenebilir.

Gönye, Batum sahil köylerini içerisine alan Gürcistan’ın, tarih boyunca yakın coğrafyalarda kurulan güçlü devletlerin bir mücadele alanı olduğu söylenebilir. Bölge için, Bizans ile Hazarlar arasında süren mücadele Hz. Ömer döneminin sonlarına doğru yerini Ġslâm hakimiyetine bırakmıĢtır. Emeviler ve Abbasiler döneminde Tiflis merkezli bir hakimiyet söz konusudur. Selçuklu ve Osmanlı hakimiyetinde geçen yılar da dikkate alındığında siyeseten Müslümanların bölgedeki varlığı, yerli halkların ĠslamlaĢma sürecine dahil olması sonucunu doğurmuĢtur. ĠslamlaĢma sürecinde bölge üzerinde iddiası olan Safeviler’in de katkısı bulunmaktadır.5 Bu süreçte Tiflis’in ön plana çıktığı ve asırlarca Ġslamî yaĢantıya sahne olduğu anlaĢılmaktadır.6

Osmanlı Devleti’nin bölgeye ilgisi XV. yüzyılın sonlarında baĢlamıĢtır.7 Bu dönem II. Beyâzid’ın saltanat yıllarına (1481-1512) denk gelir. Asıl detay bilgi, bu sırada ġehzade Selim’in Trabzon sancak beyi olmasıdır. Çünkü ġehzade Selim, yüzünü -saltanat dönemiyle de doğru orantılı olarak- Doğu’ya dönmüĢtür.

Bölgeye birçok defa akın düzenlemiĢtir. Kaynaklarda “Kutais Seferi” olarak geçen fetih hareketi Osmanlı Devleti’nin bölgedeki ağırlığını hissettirmesini sağlamıĢtır.8 Bu sefer için Gonio Kalesi’nin üs olarak kullanıldığı ve üç ay kadar

5 Nebi GümüĢ, Gürcistan’da Müslümanlar ve Sorunları, Rize 2012, s. 40

6 Nebi GümüĢ, İlk Dönem İslam-Gürcü İlişkileri, Karadeniz Basın Yayın, Rize 2007, s. 203

7 Ġdris Bostan, “Batum”, DİA, V, 210.

8 Nebi GümüĢ, XVI. Asır Osmanlı-Gürcü İlişkileri, basılmamıĢ doktora tezi, MÜSBE Ġslam Tarihi ve Sanatları Anabilim Dalı, Ġstanbul 2000, s. 43

(15)

11

süren mücadeleler sonucunda Rize’den baĢlayarak Acara Bölgesi’ni içerisine alan sahil kesiminin itaat altına alındığı anlaĢılmaktadır.9

Yavuz Sultan Selim’in tahta çıktığı dönem (1512-1520) itibariyle bölgeye çok güçlü akınlar yapılmamıĢtır. Bu durum Yavuz’un nihai hedefinin Ġran ve Mısır oluĢuyla açıklanabilir. Ayrıca bölgenin coğrafi Ģartlarının güçlüğü seferleri zorlaĢtırmıĢtır. Gürcü, Abaza ve Çerkez soyundan gelen yerli halk, tarihin eski devirlerinden beri medeni bir yaĢantı kuramamıĢtır. Ġtaatten uzak, asi bir ruh hali söz konusudur. Romalılar ve Bizans Döneminde vergilendirme yöntemiyle bağlı hale getirilen bu topraklar; sarp dağların hakim olduğu, bol yağıĢ alan, sık ormanlarla kaplı, bataklık ve sıtma yatağı olarak görülmüĢtür.10 Benzer Ģekilde Osmanlılar’ın fethettikleri toprakları, bağlılığı kabul eden beylere ve hanedan mensuplarına yurtluk ve ocaklık olarak tahsis ettiği bilinmektedir.11 Bu durumla doğru orantılı olarak Gürcistan’da ĠslamlaĢma sürecinin hanedan üyelerinden baĢlayıp daha sonra halka indiği bilinen bir diğer konudur.12

XVI. yüzyılda bölge üzerinde hükümranlık kurmak isteyen iki güçlü devlet Osmanlı Devleti ve Safevi Devleti’dir. Bu noktada iki devlet arasında imzalanan Amasya AntlaĢması (1555) ön plana çıkmaktadır. Zira, Safeviler’in Doğu Anadolu’ya yaptıkları akınlara, Kanuni Sultan Süleyman’ın cevabı gecikmemiĢ ve bölgeye 1554’te sefere çıkmıĢtır. Nahçivan’a kadar ilerlediği bu seferde ciddi çatıĢmalar olmasa da Osmanlı orduları karĢısında tutunamayacağını anlayan ġah Tahmasb elçilerini göndererek barıĢ istemiĢtir.13 Sonuç olarak Doğu Gürcistan Safevi Devleti’ne, Batı Gürcistan ise Osmanlı Devleti’ne bağlanmıĢtır. Gürcü tarihçiler kendi adlarına bu durumu bölünmüĢlük olarak değerlendirseler de antlaĢmanın yürürlükte kaldığı yirmi beĢ yıl süresince -genel anlamda- bir sükunet hasıl olmuĢtur.14

9 M.Fahrettin Kırzıoğlu, Osmanlılar’ın Kafkas-Elleri’ni Fethi, TTK yay., Ankara 1998, s. 93

10 Kırzıoğlu, 2.

11 Kırzıoğlu, 98.

12Mehmet Çoğ, “Gürcüler Arasında Ġslamiyet’in Yayılması”, Ç.Ü İlâhiyat Fak. Dergisi, VII/2 (2007), s. 52

13 Ġlhan ġahin-Feridun Emecan, “Amasya AntlaĢması”, DİA, III, 4.

14 GümüĢ, 56.

(16)

12

ÇalıĢmaya konu olan Gönye ve Batum’un, Osmanlı idari yapılanması içerisinde -XVI. yüzyılda kısa bir süre Erzurum’a bağlansa da- Trabzon eyaletine bağlı birer sancak oldukları anlaĢılmaktadır. Asrın sonu itibariyle Batum eyalet niteliği kazanmıĢtır.15XVII. yüzyıl belgeleri Trabzon ve Batum’un bir tek eyalet olarak algılandığını göstermektedir. Sonuç olarak nüfusu, kaynakları, jeopolitik konumuyla bölgenin Osmanlı Devleti açısından önemi tartıĢılmazdır.

Günümüzde Batum ve çevresi ile tarihsel, dinî ve kültürel bağlar varlığını hissettirmektedir. Zira Batum’un Birinci Büyük Millet Meclisi’nde beĢ mebusla temsil edilmesi yakın bir tarihtir. 16 Mart 1921’de Rusya ġuralar Federatif Sosyalist Cumhuriyeti hükümeti ile imza edilen Moskova AntlaĢması gereği Batum ve Sarp’a kadar olan bölge Gürcistan’a bırakılmıĢtır. Halihazırda Batum, Özerk Acara Cumhuriyeti’nin baĢ Ģehridir.16 Sovyetler Birliği’nin 1991’deki çöküĢüne kadar sınırın iki yanında kalan halkların teması sekteye uğrasa da son yıllarda Türkiye Cumhuriyeti ile Gürcistan arasında imzalanan protokoller doğrultusunda iliĢkiler tazelenmeye baĢlamıĢtır.

Teze konu olan yerleĢimlerin “ĠslamlaĢma” sürecine değinecek olursak;

süreci, Hulefa-i RaĢidin dönemine kadar dayandırmak mümkündür. Hz. Ömer dönemindeki istikrar ortamı fütühat hareketlerini sıklaĢtırmıĢtır. Bu dönemde Mısır’dan Fars’a (Ġran) kadar geniĢ bir coğrafyaya hakim olunmuĢtur.17 Hz.

Osman’ın halifelik yıllarında sınırlar korunurken yeni fetihler de gerçekleĢmiĢtir.

Doğu Anadolu, Gürcistan ve Azerbaycan bölgelerine seferler düzenlenmiĢtir.18 Bu seferlerin sonucunda Tiflis baĢta olmak üzere Azerbaycan’ın çeĢitli Ģehirleri Ġslam’la tanıĢmıĢtır.19 Bu süreci “ilk temas” olarak ele almamız gerekir. Bölgenin yerli halkının çoğunluğunun Ġslam’a girmesi uzun yıllar alacaktır. Zira “gerçeğe ulaĢmak, doğru yolu bulmak” olarak tarif edilen “ihtida” için belli bir hazırlık devresi, içselleĢtirme ve belli bir zamana ihtiyaç vardır.20 Bu durum, bireysel olarak ya da toplumsal açıdan benzer niteliktedir.

15 Ġdris Bostan, “Batum”, DİA, V, 210.

16 Bostan, 210.

17 Mustafa Fayda, “Ömer”, DİA, XXXIV, 49.

18 Nuri Ünlü, İslam Tarihi, ĠFAV yay., c.I, Ġstanbul 1994, s.130

19 Ġsmail Yiğit, “Osman”, DİA, XXXIII, 439.

20 Ali Köse, “Ġhtida”, DİA, XXI, 554.

(17)

13

ĠslamlaĢma sürecini olumlu yönde etkileyen bir faktör olarak bölgedeki yerli halkın Hazar Türkleri ile olan mücadelelerini gösterebiliriz. Ġslam Ordularının da Hazarlar ile mücadeleye giriĢmesi, Gürcüleri Müslümanların yanında hareket etmeye itmiĢtir.21Bu birlikteliğin ihtida sürecini pekiĢtirdiğini söyleyebiliriz. Ancak asıl “ĠslamlaĢma” hareketinin Osmanlı Ġdaresi altında geçen yıllar içerisinde olduğu anlaĢılmaktadır.

21 Mehmet Çog, “Emeviler ve Abbasiler Dönemi Hazar-Arap ĠliĢkileri”, Turkish Studies, c.II/2., 2007, s. 151, http://www.turkishstudies.net/Makaleler/1981491430_cogmehmet.pdf [07.06.2013]

(18)

14 B. Nüfus

Nitelikli insanların, devletlerin varlıklarının devamı için önemli bir güç göstergesi olduğu tartıĢılmazdır. Eski çağlarda bu nitelik için toprağı iĢleme kabiliyeti anlaĢılabilir. Gerektiğinde potansiyel asker olmak da ayrı bir niteliktir. Bu öngörüler, ekonomisinin büyük oranda tarıma dayandığı ve belli aralıklarla savaĢlara girilmesi sebebiyle Osmanlı Devleti için de geçerlidir. Osmanlı teb’asından olan Gönye, Batum sahil köylerinin toplam erkek nüfusu 7512 kiĢidir. Bu sayıya deftere sonraki yıllarda eklenen yeni doğanlar da dahildir. Nüfusun dağılımı aĢağıdaki tablolarda belirtilmiĢtir.

Nahiye-i Beğlevan’ın 2762 kiĢilik erkek nüfusu ile en fazla nüfusa sahip olduğu görülmektedir. Bir kısmı bugünkü Türkiye sınırları içerisinde kalan Gönye’nin ise en az nüfusa sahip kaza olduğu söylenmelidir.

GÖNYE KAZASI Sıra

No Köy/Mahalle Ġsimleri Nüfus

1 Âb-ı Islah Köyü 310

2 Makriyal Köyü 180

3 Makriyal Köyü Limanı 134

4 Göçebe Kürt Taifesi 49

5 Gönye Kalesi Mahallesi 145

6 Sarp Köyü 104

Toplam 922 BEĞLEVAN NAHĠYESĠ Sıra No Köy Ġsimleri Nüfus 1 Beğlevan Köyü 437

2 Sokorçe Köyü 141

3 Soçona Köyü 212

4 Soshobe Köyü 191

5 Lohye Köyü 515

6 Ohordiye Köyü 316

7 Kidrevet Köyü 135

8 Borçha Köyü 219

9 Zituret Köyü 77

10 Arçvet Köyü 117

11 Çuvaret Köyü 75

12 Kadabhiya Köyü 214

13 Beznevul Köyü 63

14 Murkuvet Köyü 50 Toplam 2762

(19)

15

GÖNYE NAHĠYESĠ Sıra

No Köy Ġsimleri Nüfus

1 Maradid-i Sufla Köyü 398

2 Miyrevet Köyü 141

3 Maradid-i Ulya Köyü 498

4 Maho Köyü 158

5 Tihirnalvanbolu Köyü 108

6 Simonet Köyü 118

Toplam 1421 BATUM KASABASI NAHĠYESĠ Sıra No Köy Ġsimleri Nüfus 1 Liman Köyü 122

2 Korolistan Köyü 174

3 Agara Köyü 99

4 Orta Batum Köyü 292

5 AhalĢen Köyü 36

6 Mahincavur Köyü 242

7 Saray Köyü 112

8 Diğer AhalĢen Köyü 42

Toplam 1119 ERGE NAHĠYESĠ Sıra No Köy Ġsimleri Nüfus 1 Topçuoğlu Köyü 40

2 Kibe Köyü 138

3 Kabnistav Köyü 127

4 Erge Köyü 166

5 Helvacav Köyü 102

6 Çoço Köyü 146

7 Kahaber Arazisi Sakinleri 297

Toplam 1016 ÇAKVĠ NAHĠYESĠ Sıra No Köy Ġsimleri Nüfus 1 HalvaĢ Köyü 135

2 Hala 220

3 Açkvi 196 4 Gorgaze 135 5 Çakvistav 260 6 Orta Çakvi 248

Topalm 1194 Genel Toplam 7512

(20)

16 1. ġahıs Ġsimleri

YerleĢim yerlerinde geleneğe uygun olarak Ahmed, Mehmed, Mustafa.

Hasan, Hüseyin, Ali, Ömer, Osman isimlerinin yaygın olarak kullanıldığı görülmektedir. Buna mukabil yörede özel ilgi gösterildiği anlaĢılan isimlendirmeler Tantu, ĠbiĢ, Muti, ġirin, ġahin ve Mercan isimleridir.Kayıtlarda geçen SaklıriĢen, Mutune, Dilber, Bezgüne, KeleĢ, Ġnce, Kotoy ve Reso gibi isimler az kullanılan ya da sıra dıĢı isimler olarak nitelendirilebilir.Sonuç olarak isim tercihleri ve bu listelere yansıtılmayan lakapların da bölge hakkında birtakım bilgiler verebileceği söylenebilir.

Köylerdeki kiĢilerin isim listeleri kullanılma sıklığına göre aĢağıda belirtilmektedir.

Ab-ı Islah Köyü ġahıs Ġsimleri

Sıra no Ġsim Adet Sıra no Ġsim Adet

1 Mustafa 44 10 Receb 3

2 Osman 40 11 Bekâr 2

3 Mehmed 40 12 Yakub 2

4 Hasan 40 13 Selim 2

5 Hüseyin 38 14 MemiĢ 2

6 Ġbrahim 25 15 Kibar 1

7 Ömer 21 16 Süleyman 1

8 Ali 18 17 Esad 1

9 ReĢid 7

Makriyal Köyü ġahıs Ġsimleri

Sıra no Ġsim Adet Sıra no Ġsim Adet

1 Osman 24 16 Muti 2

2 Mehmed 24 17 Salih 1

3 Ali 20 18 Bayram Ali 1

4 Mustafa 19 19 Bina 1

5 Hüseyin 16 20 Bekar 1

6 Ömer 12 21 Yakub 1

7 Hasan 10 22 Mazlum 1

8 Ahmed 9 23 Abdi 1

9 Memiş 7 24 İbiş 1

10 Abdullah 7 25 Tantu 1

11 Dursun 4 26 Selim 1

12 İbrahim 4 27 Süleyman 1

13 Mercan 3 28 Hurşid 1

14 Receb 3 29 Halil 1

15 Mahmud 2

(21)

17 Makriyal Köyü Limanının ġahıs Ġsimleri

Sıra no Ġsim Adet Sıra no Ġsim Adet

1 Mehmed 21 10 Memiş 3

2 Mustafa 21 11 Mercan 3

3 Osman 18 12 Abdurrahman 2

4 Ali 15 13 Abdullah 2

5 Ahmed 10 14 Şirin 1

6 Hasan 10 15 Muti 1

7 Ömer 9 16 Abdi 1

8 Hüseyin 8 17 Âbuş 1

9 İbrahim 6 18 Gümüş Ahmed 1

Göçebe Kürt Taifesi ġahıs Ġsimleri

Sıra no Ġsim Adet Sıra no Ġsim Adet

1 Mustafa 6 13 Memiş 2

2 Mehmed 4 14 Dursun 2

3 Ömer 3 15 Derviş 1

4 Süleyman 3 16 Yusuf 1

5 Ali 3 17 İsmail 1

6 İbrahim 3 18 Hasan 1

7 Salih 3 19 Abdulaziz 1

8 Yakub 3 20 Mahmud 1

9 Bekir 2 21 Emir 1

10 Ahmed 2 22 Muti 1

11 Halil 2 23 Osman 1

12 Yunus 2

Gönye Kalesi Mahallesi ġahıs Ġsimleri

Sıra no Ġsim Adet Sıra no Ġsim Adet

1 Mehmed 23 15 Memiş 2

2 Ahmed 15 16 Murad 2

3 Osman 14 17 Şaban 1

4 Mustafa 11 18 Receb 1

5 Ali 8 19 Reşid 1

6 İbrahim 8 20 Şerif 1

7 Hüseyin 8 21 Bekir 1

8 Hasan 8 22 Eyyüb 1

9 İsmail 6 23 Abdullah 1

10 Süleyman 3 24 Gümüş 1

11 Salih 3 25 Musa 1

12 Hurşid 3 26 Muti 1

(22)

18

13 Ömer 3 27 Yusuf 1

14 Dursun 2 28 Bayramali 1

Sarp Köyü ġahıs Ġsimleri

Sıra no Ġsim Adet Sıra no Ġsim Adet

1 Mehmed 19 13 Dursun 1

2 Mustafa 15 14 Muti 1

3 Ali 13 15 Mercan 1

4 Hasan 10 16 Memiş 1

5 Hüseyin 9 17 Şirin 1

6 Osman 8 18 Şaban 1

7 Ahmed 7 19 Şerif 1

8 İbrahim 4 20 Gümüş 1

9 Salih 3 21 Abdurrahman 1

10 Ömer 2 22 Halil 1

11 Reşid 2 23 Hakan 1

12 Abdullah 1

Beğlevan Köyü ġahıs Ġsimleri

Sıra no Ġsim Adet Sıra no Ġsim Adet

1 Mehmed 56 25 Şerif 2

2 Hasan 53 26 Memi 2

3 Ali 39 27 Genç 2

4 Ahmed 38 28 Hurşid 2

5 Mustafa 38 29 Şahin 2

6 Osman 29 30 Musa 2

7 Hüseyin 24 31 Salim 1

8 Memiş 20 32 Kemal 1

9 Salih 15 33 Abdulmelik 1

10 Halil 14 34 Menteş 1

11 Ömer 12 35 Bekâr 1

12 İbiş 12 36 Abdullah 1

13 Süleyman 10 37 Halid 1

14 Dursun 10 38 Seydi 1

15 İbrahim 6 39 Kadem 1

16 Emin 5 40 Bilâl 1

17 Şişman 4 41 Çelebi 1

18 Mahmud 3 42 Abdulaziz 1

19 Muti 3 43 İlyas 1

20 Murad 3 44 Kerem 1

21 Seydi 3 45 Arif 1

22 Receb 2 46 Mercan 1

23 Reşid 2 47 İsmail 1

(23)

19

24 Selim 2 48 Abdurrahman 1

Sokorçe Köyü ġahıs Ġsimleri

Sıra no Ġsim Adet Sıra no Ġsim Adet

1 Ali 17 16 Abdullah 1

2 Hasan 14 17 Muti 1

3 Mehmed 13 18 Mercan 1

4 Osman 13 19 Ömer 1

5 Ahmed 12 20 Receb 1

6 Salih 12 21 Reşid 1

7 Hüseyin 11 22 Halid 1

8 Mustafa 11 23 Süleyman 1

9 Mahmud 4 24 Emin 1

10 Memiş 4 25 Hurşid 1

11 Şerif 3 26 Seydi 1

12 Genç 3 27 Yusuf 1

13 Dursun 2 28 Tantu 1

14 İbrahim 2 29 Şahin 1

15 Muhammed 2

Soçona Köyü ġahıs Ġsimleri

Sıra no Ġsim Adet Sıra no Ġsim Adet

1 Osman 26 16 Selim 1

2 Ali 24 17 Emin Ahmed 1

3 Hasan 20 18 Kadem 1

4 Mehmed 18 19 Memi 1

5 Salih 17 20 Yusuf 1

6 Mustafa 16 21 İbiş 1

7 Ahmed 14 22 Bekâr 1

8 Memiş 14 23 Emin 1

9 Ömer 12 24 Esad 1

10 Hüseyin 9 25 Dursun 1

11 İbrahim 9 26 Mahmud 1

12 İsmail 5 27 Mercan 1

13 Şerif 2 28 Murad 1

14 Feyzullah 2 29 Receb 1

15 Hurşid 2

Soshobe Köyü ġahıs Ġsimleri

Sıra no Ġsim Adet Sıra no Ġsim Adet

1 Hasan 28 15 Salih 2

2 Hüseyin 28 16 Şerif 2

(24)

20

3 Osman 19 17 Sadık 2

4 Ahmed 17 18 İbrahim 1

5 Mehmed 15 19 Murad 1

6 Ömer 12 20 Reşid 1

7 Mustafa 10 21 Süleyman 1

8 Receb 9 22 Şaban 1

9 Ali 9 23 Keskin 1

10 Memiş 7 24 Esad 1

11 Muti 4 25 Emin 1

12 Dursun 3 26 İbiş 1

13 Genç 3 27 Abdulaziz 1

14 Mercan 2

Lohye Köyü ġahıs Ġsimleri

Sıra no Ġsim Adet Sıra no Ġsim Adet

1 Ahmed 51 24 Abdullah 3

2 Osman 49 25 Bekâr 3

3 Mustafa 47 26 Genç 3

4 Hasan 39 27 Musa 3

5 Ali 38 28 Muhammed 3

6 Mehmed 36 29 Numan 2

7 Salih 31 30 Arif 2

8 Hüseyin 23 31 Abdulaziz 2

9 İbrahim 20 32 Bekir 2

10 Memiş 18 33 Şerif 2

11 İbiş 15 34 Mercan 2

12 Ömer 9 35 Muti 1

13 Receb 8 36 Yunus 1

14 Şirin 8 37 Dilber 1

15 Emin 8 38 İlyas 1

16 Reşid 7 39 Memi 1

17 Süleyman 7 40 Çebi 1

18 İsmail 7 41 Esad 1

19 Halil 6 42 Sabit 1

20 Tantu 6 43 Yusuf 1

21 Dursun 5 44 Şahin 1

22 Hurşid 5 45 İdris 1

23 Şişman 4 46 Şirin 1

Ohordiye Köyü ġahıs Ġsimleri

Sıra no Ġsim Adet Sıra no Ġsim Adet

1 Ali 31 20 Süleyman 3

2 Ahmed 31 21 Halil 2

(25)

21

3 Osman 29 22 Mamuş 2

4 Hasan 27 23 Bekir 2

5 Mehmed 27 24 Şerif 2

6 Mustafa 26 25 Abdullah 1

7 İbrahim 16 26 Muti 1

8 Hüseyin 15 27 Mercan 1

9 Ömer 15 28 Eyüb 1

10 Salih 14 29 Yusuf 1

11 İsmail 10 30 Keskin 1

12 Memiş 8 31 Esad 1

13 Receb 6 32 İdris 1

14 Musa 3 33 Rüstem 1

15 İlyas 3 34 Arif 1

16 İbiş 3 35 Said 1

17 Emin 3 36 Kasım 1

18 Halid 3 37 Abdulaziz 1

19 Hurşid 3 38 Şaban 1

Kidrevet Köyü ġahıs Ġsimleri

Sıra no Ġsim Adet Sıra no Ġsim Adet

1 Ahmed 19 15 Seydi 2

2 Ali 16 16 Emin 2

3 Mehmed 15 17 Dursun 1

4 İbrahim 12 18 Halil 1

5 Salih 12 19 Mustafa 1

6 Hasan 8 20 Mercan 1

7 Osman 8 21 İbiş 1

8 Hüseyin 7 22 Numan 1

9 Süleyman 6 23 Yusuf 1

10 Memiş 6 24 Hurşid 1

11 Receb 3 25 Mazlum 1

12 Şerif 3 26 Eyüb 1

13 Ömer 2 27 Bekir 1

14 Şişman 2 28 Musa 1

Borçha Köyü ġahıs Ġsimleri

Sıra no Ġsim Adet Sıra no Ġsim Adet

1 Hasan 38 18 Dilber 2

2 Mehmed 34 19 Yahya 2

3 Ahmed 33 20 İsmail 1

4 Ali 30 21 Muti 1

5 Osman 21 22 Murad 1

6 Hüseyin 19 23 Reşid 1

(26)

22

7 Emin 12 24 Salih 1

8 Receb 9 25 Şahin 1

9 Mustafa 9 26 Feyzi 1

10 Dursun 7 27 Sabit 1

11 İbrahim 6 28 Esad 1

12 Şerif 6 29 Kadem 1

13 Arif 5 30 Genç 1

14 Şirin 5 31 Abdulaziz 1

15 Ömer 4 32 Mahir 1

16 Memiş 2 33 Saklırişen 1

17 Süleyman 2

Zituret Köyü ġahıs Ġsimleri

Sıra no Ġsim Adet Sıra no Ġsim Adet

1 Ahmed 12 9 Dursun 3

2 Hasan 11 10 Receb 2

3 Mehmed 9 11 Şerif 2

4 Ali 8 12 İbiş 2

5 Ömer 7 13 Hüseyin 1

6 Osman 7 14 İsmail 1

7 Mustafa 5 15 Memiş 1

8 İbrahim 4 16 Tahir 1

Arçvet Köyü ġahıs Ġsimleri

Sıra no Ġsim Adet Sıra no Ġsim Adet

1 Ali 18 11 Ömer 2

2 Ahmed 18 12 Receb 2

3 Osman 16 13 Abdulaziz 2

4 Hasan 13 14 Memi 2

5 Hüseyin 12 15 Abdullah 1

6 Mehmed 8 16 İsmail 1

7 Mustafa 6 17 Mahmud 1

8 Salih 4 18 Süleyman 1

9 Dursun 2 19 Arif 1

10 İbrahim 2 20 Şişman 1

Çuvaret Köyü ġahıs Ġsimleri

Sıra no Ġsim Adet Sıra no Ġsim Adet

1 Hasan 11 12 Şahin 2

2 Ahmed 9 13 Abdullah 1

3 Hüseyin 9 14 Mercan 1

4 Ali 8 15 Memiş 1

(27)

23

5 Mehmed 7 16 Selim 1

6 Mustafa 5 17 Arif 1

7 Osman 5 18 Numan 1

8 Receb 3 19 Seydi 1

9 Ömer 2 20 Keskin 1

10 Salih 2 21 Tahir 1

11 Şirin 2 22 Mazlum 1

Kadabhiya Köyü ġahıs Ġsimleri

Sıra no Ġsim Adet Sıra no Ġsim Adet

1 Ahmed 34 19 Dursun 2

2 Mehmed 25 20 Mahmud 2

3 Hasan 18 21 Muti 2

4 Ali 17 22 Reşid 2

5 Osman 14 23 Abdulhamid 2

6 Hüseyin 13 24 Keskin 2

7 Mustafa 7 25 Said 1

8 Süleyman 7 26 Timur 1

9 Receb 6 27 Abdurrahman 1

10 Salih 6 28 Dilber 1

11 Murad 5 29 Esad 1

12 Emin 5 30 Bilal 1

13 İbrahim 5 31 Genç 1

14 Memiş 4 32 Abdulaziz 1

15 Ömer 3 33 Dede 1

16 Mamuş 3 34 Aziz 1

17 Arif 3 35 İbiş 1

18 Yusuf 3 36 Şerif 1

Beznevul Köyü ġahıs Ġsimleri

Sıra no Ġsim Adet Sıra no Ġsim Adet

1 Hüseyin 9 11 Muhammed 1

2 Mehmed 8 12 Mahmud 1

3 Hasan 7 13 İbrahim 1

4 Ali 5 14 Ömer 1

5 Ahmed 5 15 Selim 1

6 Mustafa 5 16 Arif 1

7 Osman 5 17 Receb 1

8 Salih 4 18 Kahraman 1

9 Murad 2 19 İbiş 1

10 Süleyman 2

(28)

24 Murkuvet Köyü ġahıs Ġsimleri

Sıra no Ġsim Adet Sıra no Ġsim Adet

1 Ahmed 7 11 Abdurrahman 1

2 Ali 6 12 Bilâl 1

3 Hüseyin 6 13 Melik 1

4 Mehmed 5 14 Emin 1

5 Osman 5 15 Dilber 1

6 Mustafa 4 16 Mehmed Reis 1

7 Süleyman 3 17 Receb 1

8 Hasan 2 18 Şahin 1

9 Memiş 2 19 Abdulaziz 1

10 İbiş 2

Maradid-i Sufla Köyü ġahıs Ġsimleri

Sıra no Ġsim Adet Sıra no Ġsim Adet

1 Ahmed 57 28 Memiş 2

2 Hasan 45 29 Şaban 2

3 Osman 43 30 Kasım 2

4 Mehmed 40 31 Halim 1

5 Ali 24 32 Miraç 1

6 Süleyman 19 33 Musa 1

7 Hüseyin 18 34 İbiş 1

8 Mustafa 14 35 Tahir 1

9 Dursun 12 36 Bilal 1

10 Ömer 12 37 Selman 1

11 Receb 9 38 Dilber 1

12 Murad 8 39 Arif 1

13 Salih 7 40 Tantu 1

14 Şirin 7 41 Genç 1

15 Halil 6 42 Zaim 1

16 Memi 6 43 İdris 1

17 Muti 5 44 Abdurrahman 1

18 Reşid 5 45 Akişan 1

19 Yusuf 5 46 Mahir 1

20 Şerif 4 47 Mahmud 1

21 Esad 4 48 Selim 1

22 Abdullah 3 49 Burhan 1

23 İsmail 3 50 Mamuş 1

24 İbrahim 3 51 Melek 1

25 Emin 3 52 Kemal 1

26 Şahin 3 53 Halid 1

27 Numan 3

Miyrevet Köyü ġahıs Ġsimleri

Sıra no Ġsim Adet Sıra no Ġsim Adet

1 Ahmed 18 16 Şahin 2

Referanslar

Benzer Belgeler

İnegöl nüfus defterleri, İnegöl’de yaşayan reâyâ sayısını, nüfusun yaşlara göre dağılımını, mahalle ve köylerde yaşayan nüfusu, kullanılan lakaplar

Köyde bazı kimselerin için lakap olarak Efendi kullanılması toplumda sözü dinlenilen saygın kimselerin, paşa lakaplı kimsenin bulunması da yüksek kademede görevli

Kazâ-ı mezbûre reâyâsı südde-i saâdetime arzıhâl ve adam gönderüp, sekbân ve menzil akçesi fukarâya salyâne olunmaya deyü, bundan akdem emr-i şerîf

ÇalıĢmamızda; 1836 yılında Sürmene kazasına tabi olan mahallelerde ikamet eden Müslüman erkek nüfusu, bu kiĢilerin fiziki özellikleri, çok az kayıt altına

Hacı Mikdad Mahallesi sâkinlerinden Çolak Kadızâde Mahmud Efendi ibn-i Hâfız Ahmed Efendi meclis-i şer’îde Pamukzâde Hüseyin Efendi ibn-i Mehmed Ağa

DEMĠRCĠ Süleyman-Kazım KARTAL, 1834–35 Tarihli Karahisar-ı Develi (Yesilhisar) Ve Talas Kazâsı Müslim Nüfus Defteri İncelemesi, Basım aĢamasında 2014. DOĞRU, Halime; 1844

Tablo 30: 1845 Tarihli Nüfus Defterine Göre Diyarbakır’da Mütemekkin Olan Gayrimüslim Nüfusu. Tabloda görüldüğü gibi numara sayısı yani hanede bulunan ve sayıma dahil

Nitekim 9 Mayıs 1918 tarihinde Muhacirin Müdüriyeti tarafından İzmit Mutasarrıflığı’na çekilen şifreli telgrafta, savaş şartları nedeniyle Osmanlı ülkesine