ETKİLİ İLETİŞİM BECERİLERİ

(1)

ETKİLİ İLETİŞİM BECERİLERİ

DOÇ. DR. PERİCAN BAYAR

(2)

ALIŞTIRMA

4

(3)

BİR YAŞAM MODELİNİN SINIRLARINI ZORLAMAK

Yaşantılarınızı yapay olarak sınırlayan üç önemli dil örüntüsü vardır.

1.

Aşırılık

2.

Dayatılan sınırlar

3.

Dayatılan değerler

(4)

AŞIRILIKLAR:

Aşırı genellemelerdir ve tipik örnekleri daima, asla, hiç, herkes, hiç kimse gibi

sözcüklerdir. Bir konuşmacının aşırılıklarına onları kendi ses tonunuzla abartılı bir şekilde söyleyerek ve hatta daha aşırı sözler

söyleyerek meydan okuyabilirsiniz.

(5)

ÖRN:

İFADELER SORULAR

Daima acı içindeyim kesinlikle daima acı içinde misin?

Asla kazanamıyorum kazandığı bir durum bile asla olmadı mı?

Kimse beni umursamıyor dünyada seni

umursayan tek bir

insan bile mi yok?

(6)

ALIŞTIRMA

5

(7)

DAYATILAN SINIRLILIKLAR:

Size başka bir seçenek bırakmayan sözcük ya da sözlerdir. –amamak, -meli, -malı, -mek zorunda olmak, - mesi gerek, -se iyi olur,

gerekli ve mümkün değil bu tür ifadelere

örnek verilebilir.

(8)

Örn:

İFADELER SORULAR

1)

Gitmeyi istedim gitmene engel ama yapamadım olan şey nedir?

2)

Bir şeyler söylemelisin sana böyle şeyler

söylesem ne

olur?

(9)

İFADELER SORULAR Yemek pişiremem yemek

pişirmeyle ilgili sana bu kadar

zor gelen nedir?

(10)

ALIŞTIRMA

6

(11)

DAYATILAN DEĞERLER:

İnsanlar hayat hakkında bir genelleme

yaptıklarında kendi kişisel modellerine dayalı bir yargıda bulunurlar. Aslında onlar kendileri için uygun buldukları değerleri alıp diğer

değerleri insanlara uygularlar. Evrensel

etiketleri (aptal, paragöz, ahlaksız, korkak, çirkin) kullanan insanları duyduğunuzda,

dayatılan değerlerle karşı karşıya olduğunuzu

söyleyebilirsiniz.

(12)

İFADELER SORULAR

1)Bunlar bir sürü bunlar kime göre değersiz ıvırzıvır değersiz?

2) Komünizm kötüdür. Komünizm kime göre kötüdür?

3) Dışarıda yürümek Dışarıda yürümek yanlış bir şeydir. kime göre yanlıştır.

(13)

ALIŞTIRMA

7

(14)

BİR YAŞAM MODELİNDEKİ ÇARPICILIKLARI SORGULAMAK

Kişisel yaşam modeliniz çarpık olduğunda, sizi farklı seçenekleri düşünmekten alıkoyar ve yaşantınız ciddi olarak yoksullaşır.

Gerçekliği çarpıtan üç önemli dil örüntüsü

vardır.

(15)

GERÇEKLİĞİ ÇARPITAN 3 ÖNEMLİ DİL ÖRÜNTÜSÜ

1.

Neden sonuç hataları

2.

Akıl okuma

3.

varsayımlar

(16)

NEDEN SONUÇ HATALARI:

Bir insanın diğerlerinin duyguları ya da içsel durumları yaşamasına neden olabileceği ve diğerlerinin de buna nasıl tepki vereceğine ilişkin bir seçeneğin olmadığına yönelik

inanıştan kaynaklanır.

(17)

ÖRN:

Anneniz “gidiyor olduğundan endişeliyim”

dediğinde “gidiyor olmam seni nasıl endişelendiriyor?” diye sorarak onu sağlayabilirsiniz. Asıl amaç kendi

duygularından annenizi sorumlu olduğudur.

Olaylara verdiği tepkiyi nasıl yaratmıştır. Bu

ona kibarca hatırlatılmalıdır.

(18)

İFADELER SORULAR

Beni üzüyorsun seni nasıl üzüyorum?

Seni üzecek ne yapıyorum?

Senin çocuğun

başımı ağrıyor. Başını mı ağrıtıyor?

Çocuğum senin kafanı

gerçekten acıttı mı?

(19)

İFADELER SORULAR İş beni sıktı işle ilgili sıkıcı

bulduğun şey ne?

(20)

ALIŞTIRMA

8

(21)

AKIL OKUMA:

Bir insanın başka birisi ile doğrudan iletişim kurmadan onun ne düşündüğünü ya da ne hissettiğini bilebileceğine inanmasıdır.

İFADELER SORULAR

Onunla sadece Sana onunla

parası için evlendi. parası için evlendiğini

düşündüren şey

ne?

(22)

İFADELER SORULAR

Lütfen bana sinir olma sana sinir

olduğum izlenimi

veren şey ne ?

(23)

ALIŞTIRMA

9

(24)

VARSAYIMLAR:

Bir ifadenin tümünün geçerli olması için, ifadenin mutlaka doğru olması gereken

kısımlarıdır. “ son kez dansa gittiğimizde çok kıskanç davrandığın için lütfen tekrar

gitmeyelim” burada “ lütfen tekrar gitmeyelim”

çıkarımı, ancak ve ancak “kıskanç davrandın”

varsayımının doğru olması halinde geçerli

olabilir. Bu ifadeyi sorgulama için ise “sana ne şekilde kıskanç göründüm?” sorusu sorulabilir.

(25)

İFADELER SORULAR

Başımda gerçek bir bela bu bela ne şekilde ciddi

var, acil bir randevuya

İhtiyacım var.

(26)

İFADELER

Köpeğin cocuklarımı

Korkutuyor, onu ya yukarı Bağla ya da uyut.

SORULAR:

Köpeğim çocuklarını ne şekilde korkutuyor?

(27)

ALIŞTIRMA

10

(28)

Bu bölümde aktarılan açıklama teknikleri gereğinden fazla kullanılmamalı; ancak birisinin ifadeleri anlamsız, belirsiz ya da önemli bilgilerden yoksun olduğunda