• Sonuç bulunamadı

Yerel Yönetimlere. Pay Ayrılması

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2022

Share "Yerel Yönetimlere. Pay Ayrılması"

Copied!
6
0
0

Yükleniyor.... (view fulltext now)

Tam metin

(1)

Mahmut ESEN / Mülkiye Başmüfettişi

I-Giriş

1-Belli odaklar tarafından; “Doğu ve Güneydoğu Ana- dolu Bölgemizde zengin yer altı ve yer üstü kaynakları bulunduğu, bu kaynakların Bölgede kalması halinde (Bölgenin) tüm ekonomik sorunlarının çözümlenebi- leceği; petrol başta olmak üzere yereldeki tüm ener- ji kaynaklarından, yeraltı/yerüstü zenginliklerden ve ekonomik varlıklardan yerel yönetimlerin pay alması gerektiği,“ şeklinde özetlenebilecek bir görüş, son za- manlarda sıklıkla kamuoyu gündemine taşınmaktadır. , Bu çevreler tarafından Bölgede, K.Irak’ta olduğu gibi, -petrol başta olmak üzere- zengin enerji kaynakları bu- lunduğuna yönelik abartılı/maksatlı bir algı operasyo- nu yaratılmaya çalışılmaktadır.

Kamuoyunun da konu hakkında yeterli bilgi sahibi ol- maması nedeniyle Bölgede, gerçekten de zengin enerji kaynaklarının mevcut olduğuna inanılmaktadır.

Üretilen Ham Petrolden

Oysa iddia /ifade edildiği gibi mevcut sorunları çözecek oranda, “zengin” enerji kaynakları, ülkemizde (maale- sef) bulunmamaktadır.

Bu konu ile ilgili olarak, enerji sektöründe faaliyet gös- teren kamu kurum ve kuruluşlarınca (TPAO, Elektrik Üretim A.Ş., DSİ Gn.Md.vb.) yıllık olarak hazırlanmış

1 http://www.hurriyet.com.tr/gundem/26206998.asp

2 http://www.hurriyet.com.tr/gundem/26250296.asp

Yerel Yönetimlere Pay Ayrılması

Petrol başta olmak üzere Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgesinde bulunan

“zengin” enerji kaynaklarımızdan ulusal ekonomiye sağlanan katma değer rakamlarının, merkezi yönetim bütçesi veya bu bütçenin transfer harcama rakamları karşısında da kayda değer bir büyüklüğü yoktur.

MAKALE ARAŞTIRMA

(2)

olan (güncel) sektör raporları ve Maliye Bakanlığının resmi internet sitesinde yer alan ( genel/merkezi yö- netim/yerel yönetimler/SGK) bütçelerin gelir/gider rakamlarına ilişkin veriler incelenerek irdelenmiş, ger- çeklerin ortaya çıkarılması kamuoyunun aydınlatılması amaçlanmıştır.

II- 2013 Yılı Diyarbakır İli Bazında Merkezi Yönetim Bütçe Gelir ve Giderler Gerçekleşmeleri

2013 Yılı Diyarbakır ili bazında merkezi yönetim büt- çe gelir ve giderler gerçekleşmeleri yukarıdaki tabloda gösterilmiştir. (Milyon TL)

2-2013 yılında Diyarbakır ili bazında merkezi yönetim bütçesi, ( genel, özel ve düzenleyici/ denetleyici ku- rumların bütçeleri toplamı) 1,16 milyar TL gelir, 4,46 milyar TL gider olarak gerçekleşmiştir.

İlde genel bütçe gelirlerinin tahsilât/tahakkuk oranı

%54 olup, bu vergi gelirlerin ülkemizdeki genel bütçe vergi gelirleri toplam tahsilâtı içerisindeki payı ise % 0.29’dur.

3-Tabloda da görüldüğü üzere Diyarbakır ilinde merke- zi yönetim bütçe gelirleri, giderleri karşılamamaktadır.

Gelirlerin giderleri karşılama oranı %25’dir. 2013 yılın- da Diyarbakır il bazında merkezi yönetim bütçesi 3,34 milyar TL açık vermiştir.

4-Merkezi yönetim bütçesinden karşılanmış toplam 4,4 milyar TL tutarındaki giderler; fonksiyonel sınıflan- dırmaya göre, %28,35 ‘i eğitim; %24,4’ü ekonomik işler ve hizmetlere, %15,9’u kamu düzeni ve güvenli- ği, %12’si savunma hizmetleri, %7,5 ‘i sağlık, % 4,7’si genel kamu, %2,8‘i sosyal güvenlik ve sosyal yardım,

%2,7 dinlenme, kültür ve din hizmetleri, %1,6’ sı ise iskan toplum refahı, çevre koruma hizmetleri için ya- pılmıştır.

III- 2012 Yılı Diyarbakır İli Bazında Mahalli İda- relerin (İl Özel İdaresi, Büyükşehir/İlçe/Belde Belediyelerin) Bütçe Gelir ve Giderler Gerçek- leşmeleri

2012 yılı Diyarbakır ili bazında mahalli idarelerin (il özel idaresi, büyükşehir/ilçe/belde belediyelerin) bütçe ge- lir ve giderler gerçekleşmeleri aşağıdaki tabloya çıkarıl- mıştır. (Milyon TL)

GELİRLER GİDERLER

Gelirin Türü Miktarı Toplam

Gel.Or Gideri Türü Miktarı Toplam Gid. Or.

1-Vergi Gelirleri 950,3 (%89) 1-Personel 2.171,2 (% 48,6)

2-Teşebbüs ve Mülkiyet Gelirleri (Mal/

hizmet satışı, kira vb.)

56 2-SGK Devlet Primleri 339,7 (% 7,6)

3- Alınan Bağış ve Yardımlar 0,958 3-Mal ve Hizmet Alımları 731,4 (%16,4)

4-Faizler, Paylar ve Cezalar 61,3 (%5,5) 4-Cari Transferler (Sağlık, emeklilik ve sosyal yardımlar, mahalli idare payları, tarımsal destekler vb.)

164,2 (%3,7)

5-Sermaye Gelirleri (Taşınmaz satışı vb.) 1,3 4-Sermaye (Yatırım) Giderleri 1.027 (%23) 6-Özel Bütçeli İdareler, Düzenleyici ve

Denetleyici Kuruluşların Özel Gelirleri

46,7 (%4) 5-Sermaye Transferleri (Mahalli idareler v.b. kuruluşlara yapılan)

30,9 (%0,7)

GELİR TOPLAMI 1.116.6 %100 GİDER TOPLAMI 4.464,7 (%100)

Bütçe Dengesi (Açık) 3.348,1

3 Genel bütçe kavramı, 5018 Sayılı Kanunda yer alan (I) Sayılı Cetveldeki ( genel bütçe kapsamındaki) kamu İdarelerini; merkezi yönetim kavramı ise 5018 Sayılı Kanunda yer alan (I) Sayılı Cetvel, (II) Sayılı Cetvel (özel bütçe kapsamındaki idareler) ve (III) Sayılı Cetvel (düzenleyici ve denetleyici kurumlar) kapsamındaki kamu idarelerinin tümünü kapsamaktadır.

4 Maliye Bakanlığı Muhasebat Genel Md. İller İtibarıyla Merkezi Yönetim Bütçe İstatistikleri (2004-2014) , https://portal.muhasebat.gov.tr/mgmportal/faces/

khb_yeni?, (2013 yılına ait verilerden derlenmiştir.)

5 Maliye Bakanlığı Muhasebat Genel Md. İller İtibarıyla Mahalli İdareler Bütçe İstatistikleri (2006-2013), https://portal.muhasebat.gov.tr/mgmportal/faces/khb_

yeni?, (2013 yılı istatistik bilgileri noksan olduğu için 2012 yılına ait verilerden derlenmiştir.)

2013 Yılı Diyarbakır ili bazında merkezi yönetim bütçe gelir ve giderler Tablosu

(3)

MAKALE

IV-2012 Yılı Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi Bütçesi Gelir ve Giderler Gerçekleşmeleri 2012 Yılı Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi bütçesi gelir ve giderler gerçekleşmeleri aşağıdaki tabloya çıkarıl- mıştır. (Milyon TL)

5-2012 yılı Diyarbakır Büyükşehir Belediye bütçesi;

187 milyon TL gelir, 210,8 milyon TL gider olarak ger- çekleşmiştir.

Tabloda da görüldüğü üzere Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi bütçe gelirleri, giderleri karşılamamaktadır.

2012 yılında tahsil edilmiş toplam gelirlerinin giderleri karşılama oranı %88,69’dur. Büyükşehir bütçesi 23,8 milyon TL açık vermiştir.

Büyükşehir Belediye Başkanlığının 189,250 milyon TL toplam borcu bulunmaktadır. Bu borçların %94’ü kısa vadeli olduğu ve bir yıllık gelirlerinden fazla olduğu için Sayıştay tarafından da Kurumun risk altında olduğu de- ğerlendirilmesinde bulunulmuştur.

6-Diyarbakır Büyükşehir Belediyesine bağlı Diyarbakır Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğünce (DİS-

GELİRLER GİDERLER

Gelirin Türü Miktarı Toplam

Gel.Or Gideri Türü Miktarı Toplam Gid. Or.

1-Devlet Payları, Faiz ve Cezalar 495,1 (%51) 1-Personel 237,7 (%24,6)

2-Teşebbüs ve Mülkiyet Gelirleri

(Mal/hizmet satışı, kira vb.) 127,3 (%13) 2-SGK Devlet Primleri 40 (% 4,1)

3- Alınan Bağış ve Yardımlar 291,4 (%30) 3-Mal ve Hizmet Alımları 359,3 (%37)

4-Vergi Gelirleri 0.468 (%0,48) 4-Cari Transferler 26,1 (%2,7)

5-Sermaye Gelirleri

(Taşınmaz satışı vb.) 0,114 5-Sermaye (Yatırım) Giderleri 290,3 (%30)

7-Faiz harcamaları 9,9 (%1)

8-Borç verme 2,8 (% 0,2)

GELİR TOPLAMI 972,2 %100 GİDER TOPLAMI 967 (%100)

Bütçe Dengesi (Açık) 3.348,1

Not: Küsuratlar yuvarlatılmıştır.

GELİRLER GİDERLER

Gelirin Türü Miktarı Toplam

Gel.Or Gideri Türü Miktarı Toplam Gid. Or.

1-Devlet Payları, Faiz ve Cezalar 153,84 (%82,2) 1-Personel 48,56 (%23)

2-Teşebbüs ve Mülkiyet Gelirleri

(Mal/hizmet satışı, kira vb.) 26,85 (%14) 2-SGK Devlet Primleri 8 (% 3,8)

3- Alınan Bağış ve Yardımlar 1,121 (% 0,6) 3-Mal ve Hizmet Alımları 107 (50,7)

4-Vergi Gelirleri 2,491 (% 1,3) 4-Cari Transferler 8,427 (% 4)

5-Sermaye Gelirleri

(Taşınmaz satışı vb.) 2,779 (% 1,5) 5-Sermaye (Yatırım) Giderleri 37,47 (% 17,8)

Red ve İadeler (-) 0,576 7-Faiz harcamaları 1,3 (% 0,6)

8-Borç verme

NET GELİR TOPLAMI 187,03 (%100) GİDER TOPLAMI 210,87 (%100)

Bütçe Dengesi (Açık) 23,8

6 Sayıştay Başkanlığı Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi 2012 Yılı Denetim Raporu, Aralık 2013, http://www.sayistay.gov.tr/rapor/kid12.asp, s. 4.

7 Sayıştay, s. 4.

ARAŞTIRMA

2012 yılı Diyarbakır ili bazında mahalli idarelerin (il özel idaresi, büyükşehir/ilçe/belde belediyelerin) bütçe gelir ve giderler Tablosu

2012 Yılı Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi bütçesi gelir ve giderler Tablosu

(4)

Kİ) 2012 yılında 100 milyon gelir tahsil edilmiş, 115 milyon harcama yapılmıştır.

DİSKİ toplam gelirleri ile giderlerin %87,7 karşılanabil- mektedir. Kurumun toplam abone sayısı 187.250, yurt içi satışları toplamı 115,7 milyon TL’dir.

Yıl içinde 40 milyon TL alacağın tahsilâtı yapılamamış- tır. 31.12.2013 itibarıyla DİSKİ’nin Hazineye 104 milyon ABD Doları borcu bulunmaktadır.

DİSKİ’nin borçlarının toplamı 251,4 milyon TL olup, bu- nun %27’si kısa vadelidir. Kısa vadeli borçların gelirlere oranı %69 olması DİSKİ’nin borçlarını çevirebilme kabi- liyetini göstermekle birlikte yıl içinde 5,7 milyon TL faiz ödemesinde bulunulmuş olması dikkat çekicidir.

V- SGK Bütçesinden Yapılan Sosyal Yardım ve Hizmet Giderleri

7-Merkezi yönetim tarafından üstlenilmiş bazı sosyal yardım ve hizmetlerin yerine getirilmesi görevi kuruluş yasası ile Sosyal Güvenlik Kurumu’na verilmiştir. Ayrıca merkezi yönetim, bazı sosyal görev giderlerini de SGK bütçesi üzerinden karşılamaktadır.

2012 yılında SGK bütçesinden emekli aylık ödemeleri, sağlık giderleri ve diğer giderler için ülke düzeyinde, hane halkına toplam 157, 15 milyar fayda ödemeleri yapılmıştır. Aynı yıl 43,5 milyar TL tutarındaki sağ- lık giderlerinin karşılanması başta olmak üzere SGK’

ya 63,7 milyar TL tutarında ( Merkezi Yönetim Bütçe Giderlerinin %17,67’si oranında) bütçe transferi yapıl- mıştır.

8-İller bazında SGK Bütçesinden hane halkına yapı- lan fayda ödemeleri miktarlarını gösterir ayrıntılı bir veriye ulaşılamamıştır. Ancak illerde bu ödemelerden yararlanan kişi sayılarına ilişkin mevcut istatistiklerden konu hakkında -genel yönleri ile- bir fikir edinilmesi olanaklıdır.

2013 yılı itibarıyla ADNKS’ ya göre 1.607.437 nüfusa sahip Diyarbakır ilinde, 2013 yılı Aralık Ayında SGK kap- samında olan/olmayan kişilere ait sayısal veriler aşağı- ya çıkarılmıştır.

Aktif Çalışanlar Aylık Alanlar Bakmakla Yükümlü

Tutulanlar (SGK’dan Yararlananlar) Gelir Testi Yapılanlar SGK Kapsamı Dışındakiler

189.890 83.510 701.070 582.995 49.972 2013 yılı itibarıyla ADNKS’ ya göre 1.607.437 nüfusa sahip Diyarbakır ilinde, 2013 yılı Aralık Ayında SGK kapsamında olan/olmayan kişilere ait sayısal veriler Tablosu

SGK kapsamı dışında kalan 49.972 kişinin tedavi ve ilaç gideri kurumlarınca karşılandığı için GSS sayılma- yan er/erbaşlardan; zorunlu genel sağlık sigorta primi ödeyip ödemeyeceği veya ödeyeceği miktara yönelik gelir testi yaptıran 582.995 kişinin büyük çoğunluğu- nun da, GSS prim ödemeleri Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı bütçesinden yapılan, tedavi ve ilaç ödemeleri de SGK tarafından karşılanan, 2012 yılı sonu itibarıyla ülkemizde sayıları 12.272.658’ e ulaşmış olan 5510 s.k.

60/c md. göre genel sağlık sigortalısı sayılanlar kişiler- den (eski yeşil kartlılar, 2022 s.k. kapsamında aylık alan yaşlı/özürlü vb.) oluştuğu tahmin edilmektedir.

VI- Türkiye’de Petrol ve Doğalgaz Sektörünün Görünümü

9-2012 yılı itibarıyla yurtiçi üretilebilir petrol rezervi 43,2 milyon ton olup, yeni keşifler yapılmadığı takdir- de, bugünkü üretim seviyesi ile yurtiçi toplam ham petrol rezervinin 18,5 yıllık ömrü bulunmaktadır. 2012 yılında 2,3 milyon ton ham petrol üretilmiştir. Bu mik- tar, ülkemizdeki ham petrol talebinin % 9’una karşı- lık gelmektedir. Türkiye’de keşfedilmiş sahalarının % 93’ünün rezervi küçük saha (25 milyon varilden az), diğerleri ise orta saha sınıfındadır.

14,5 milyon varil üretilmiş (milli) ham petrolün, 2012 yılı uluslararası petrol piyasası fiyatları üzerinden, gay- risafi (brüt) tutarı [14.465.400 x 102,00 (ABD Doları) x 1,7889 =2.639.469.714] 2.6 milyar TL’dir.

8 Hazine Müsteşarlığı Kamu Borç Yönetimi Raporu Ocak 2014, http://www.hazine.gov.tr, s.37.

9 Sayıştay Başkanlığı Diyarbakır Su Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğü 2012 Yılı Denetim Raporu, Aralık 2013 http://www.sayistay.gov.tr/rapor/kid12.asp, s.3

10 Maliye Bakanlığı Muhasebat Genel Müdürlüğü 2012 Yılı Genel Yönetim Bütçe İstatistikleri, https://portal.muhasebat.gov.tr/mgmportal, s.66-67.

11 2014 Yılı Bütçe Gerekçesi, http://www.bumko.gov.tr/Eklenti/7867,sagliksosyalguv2014pdf.pdf?0, s. 246

12 SGK Aylık İstatistik Bültenleri, Sigortalı İstatistikleri, Aralık 2013, http://www.sgk.gov.tr/wps/portal/tr/kurumsal/istatistikler/aylik_istatistik_bilgileri, tablo:25.

13 TPAO Genel Müdürlüğü 2012 Yılı Hampetrol ve Doğal Gaz Sektör Raporu, Mayıs 2013, http://www.tpao.gov.tr/tpfiles/userfiles/files/2012-sektor-rapor-mayis-tr.

pdf, s.11-13.

(5)

ARAŞTIRMA

Türkiye ham petrol üretiminin 1,7 milyon tonu ( % 73’ü ) TPAO tarafından gerçekleştirilmiştir. TPAO tarafından üretilen ham petrolün % 72’si Batman, %27’si Adıya- man ve % 1’i ise Trakya Bölgesinden karşılanmaktadır.

10-2012 yılı itibarıyla yurtiçi üretilebilir doğal gaz re- zervi 6,84 milyar m3’tür. Yeni keşifler yapılmadığı tak- dirde, bugünkü üretim seviyesi ile yurtiçi toplam do- ğalgaz rezervinin 10,3 yıllık ömrü bulunmaktadır.

2012 yılında 664 milyon m3 doğalgaz üretilmiştir. Do- ğal gaz ihtiyacımızın %1,6 ‘sı yerli üretimle karşılan- maktadır.

Botaş’ın 2012 yılı Aralık ayında kesintili serbest tüketi- ci müşterilerine uyguladığı, uluslararası piyasaya göre yüksek olması gereken 0,714194 TL/sm3 fiyat üzerin- den ülkemizde üretilmiş doğalgazın gayri safi (brüt) tu- tarı ( 664.000.000 x 0; 714194=474.224.818) 0,474 milyar TL’dir.

Türkiye doğalgaz üretiminin 340 milyon m3’ü ( % 51’i) TPAO tarafından gerçekleştirilmiştir. TPAO tarafından üretilen doğalgazın %96’sı Trakya, %3 ü Batman ve

%1’i Adıyaman bölgelerinden karşılanmıştır.

11-2012 yılında enerji dışalımımız için 60 milyar ABD Doları üzerinde ödeme yapılmıştır.

12-1955 yılında işletmeye açılmış olan TÜPRAŞ’ a ait Batman Rafinerisinin yıllık ham petrol işleme kapasite- si 1,1 milyon ton olup, 2012 yılındaki kapasite kullanım oranı ise % 88’dir.

Yerli ham petrol kaynağına yakınlık avantajına sahip olan Batman Rafinerisi, dönüşüm ünitelerinin bulun- maması nedeniyle basit bir konfigürasyona sahiptir.

Yarı mamul kapsamında ürünler, özellikle bitüm(asfalt) üretilmektedir.

VII- Türkiye’de Hidroelektrik Üretimi Sektörünün Görünümü

13-2012 yılında ülkemizde toplam 239,1 milyar ki- lowatt saat ( kWh) elektrik üretilmiştir. Toplam üre-

timin sadece 57,8 milyar kWh’ i ( % 24,2’si ) hidrolik kaynaklardan karşılanmıştır. Hidrolik kaynaklardan elde edilmiş elektriğin 38,8 milyar kWh’i, bir kamu kuruluşu olan Elektrik Üretim A.Ş. (EÜAŞ) tarafından, yurt dü- zeyine dağılmış olan irili/ufaklı ve toplam gücü 12.214 MW olan 84 adet hidroelektrik santralde üretilmiştir.

2012 itibarıyla EÜAŞ’ye ait hidroelektrik kurulu gücün 5.530 MW’ ı ( %45) sadece Atatürk, Karakaya ve Keban barajları ve HES’ lerine aittir.

2012 yılında EÜAŞ’ ye ait hidrolik santrallerinde kapasi- te kullanım oranları %36 olarak gerçekleşmiştir.

2012 yılında EÜAŞ tarafından hidroelektrik kaynakla- rından üretilerek, ortalama 17,22 Krş/kWh tarife üze- rinden Türkiye Elektrik Ticaret ve Taahhüt A.Ş. (TETAŞ) satışı yapılan elektriğin tutarı ( 38.311,1 GWh x 0,1722 TL =6.597.171.420 ) 6,6 milyar TL’dir.

14-Diyarbakır DSİ 10.Bölge Md.lüğü sorumluluk ala- nında işletmeye alınmış ( il hudutları dışında veya iki il sınırı üzerine kurulu olup birden çok ili kapsayan iki baraj dahil) 4 adet baraj ve HES ‘ler bulunmaktadır.

Bu baraj ve HES’lerin adı; kurulu gücü, yıllık üretim miktarları ve ulusal ekonomiye sağladıkları katma de- ğerler aşağıya çıkarılmıştır.

Sıra No

Baraj ve HES Adı

Kurulu Gücü (MW)

Yıllık Üretimi

(GWh)

Bir Yılda Üretilen Enerjinin (GS/Net) Tutarı

(Milyar TL) 1- Karakaya

HES 1800 7.354 1,266

2- Kralkızı

HES 94 146 0,025

3- Dicle

HES 110 298 0,051

4-

Batman Barajı HES

198 483 0,083

Toplam 2202 8.281 1,425

14 TPAO Temel Faaliyetler/ Üretim, http://www.tpao.gov.tr/tp5/?tp=m&id=79

15 Tüpraş Hakkında/Batman Rafinerisi, http://www.tupras.com.tr/detailpage.tr.php?lPageID=613

16 1 Gigawatt saat (GWh) = 1.000 Megawatt saat (MWh )=1.000.000 kilowatt saat (kWh) dir. (Eşdeğerdir.)

17 Elektrik Üretim A.Ş. Elektrik Üretim Sektör Raporu 2012, +http://www.euas.gov.tr/apk%20daire%20baskanligi%20kitapligi/Sektor%20Raporu/Sektor_

Raporu2012.pdf, s.11-15

18 EÜAŞ Raporu, s. 15.

19 Türkiye Elektrik Ticaret ve Taahhüt A.Ş. 2012 Sektör Raporu, Mayıs 2013, http://www.tetas.gov.tr/Uploads/2012Sektor_Raporu.pdf s.21.

20 DSİ Genel Md.resmi İnternet sayfası, http://www2.dsi.gov.tr/bolge/dsi10/isletme.htm

21 Maliye Bakanlığı Muhasebat Genel Müdürlüğü Merkezi Yönetim Mali İstatistikleri Bülteni, Aralık 2012, https://portal.muhasebat.gov.tr/mgmportal s.15-45.

22 Bülten s. 15-16.

(6)

Tablo incelenmesinden de görüleceği üzere, DSİ 10.

Bölge Md. sorumluluk alanında bulunan 4 baraj ve hid- roelektrik santralinden, EÜAŞ tarafından tam kapasite- de üretilebilecek elektriğin (2012 yılında TETAŞ’ yapı- lan satış fiyatları üzerinden) tutarı 1,425 milyar TL’dir.

VII-Merkezi Yönetim Bütçesinden Yapılan Transfer Harcamaları

15-Bu incelememiz sırasında güncel bir veri olan, 2012 yılı merkezi yönetim bütçe gerçekleşme rakamları baz alınmıştır. 2012 yılı merkezi yönetim bütçesi birikimli (kümülatif) gerçekleşmelerine göre, bütçe gelirleri toplamı 331,7 milyar TL, bütçe giderleri toplamı ise 360,49 milyar TL’dir.

Merkezi yönetim gider bütçesinin 129,26 milyar TL’sini transfer giderleri oluşturmaktadır. Cari transfer gider- lerinin merkezi yönetim bütçesinde önemli bir paya (

%35,9) sahip olduğu anlaşılmaktadır.

Bilindiği üzere transfer ödemeleri, sermaye birikimi hedeflemeyen ve cari nitelikli mal ve hizmet alımını finanse etmek amacıyla yapılan karşılıksız ödemeleri kapsamaktadır.

Cari transfer harcamalarının karşılıksız olması, çok çe- şitli ve büyük ölçekli giderleri kapsaması dikkate alı- narak; transfer harcamalarının, bütçelerde yer alan muhtelif gelir/gider tertipleriyle mukayesesi suretiyle bütçelerin makro düzeyde değerlendirilmesinin yapı- labilmesi, kaynakların kullanılması sırasında yapılmış/

yapılabilecek muhtelif tercihlerin net olarak ortaya çıkmasını kolaylaştırma bağlamında, 2012 yılı merkezi yönetim bütçesinden yapılmış olan cari transfer harca- maları aşağıdaki tabloda özet olarak gösterilmiştir.

16-Merkezi yönetim bütçe rakamlarının incelenmesin- de anlaşılacağı üzere, ülkemizde 2012 yılında üretilmiş ham petrol ve hidroelektrik satışlarından sağlanmış olan tüm gayrisafi gelirler; aynı yılın merkezi yönetim bütçe gelirlerinin sadece %2,8’ine, merkezi yönetim bütçesinden yapılmış karşılıksız giderlerin de % 7’sine denk gelmektedir.

VII-Sonuç

17-Petrol başta olmak üzere Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgesinde bulunan “zengin” enerji kaynak-

larımızdan ulusal ekonomiye sağlanan katma değer ra- kamlarının, merkezi yönetim bütçesi veya bu bütçenin transfer harcama rakamları karşısında da kayda değer bir büyüklüğü yoktur.

İddiaların aksine Bölgedeki enerji kaynaklarından elde edilecek tüm gelirlerle, Bölgenin ekonomik sorunları- nın tümünün çözümlenmesi bir yana, sadece Diyarba- kır ili bazında genel yönetim bütçesi cari giderlerinin dahi karşılanmasının olanaklı olmadığı net olarak gö- rülmektedir.

S.No 05-CARİ TRANSFERLER 129.26

1 Görev Zararları

KİT’ler ve Diğer Görev Zararları 3.91

2

Hazine Yardımları -SGK’ ya Yapılan Yardımlar

-Sağlık, Emeklilik ve Sosyal Yardım Giderleri - Mahalli İdarelere Yapılan Hazine yardımları, (Denkleştirme ödeneği, İl Özel İda. görevli eski Köy.Hiz.Md. per. üc.

ödemeleri, cadde ve sokak aydınlatma hizmetleri )

-Diğer Hazine yardımları (DFİF/İhracat desteği)

1.76 63.68

2.39 2.34

3 Kar Amacı Gütmeyen Kuruluşlara Yardım

(Siyasi partiler vb.) 0,92

4

Hane Halkına Yapılan Transferler (Okutulan öğrencilere burs, eğitim/sağlık/yiyecek/

barınma amaçlı giderler)

2,84

5 Tarımsal Destekleme Ödemeleri 7,55 6 Yurtdışına Yapılan Transferler ( Kıbrıs/ Uluslar

arası kuruluşlara katılım payları) 1,19

7

Hane Halkına yapılan Diğer Transferler ( Ekonomi Bakanlığı teşvik ödemeleri, Kobi desteği, doğal afetten zarar gören çiftçilere yardım vb.)

5,42

8 Sosyal Amaçlı Transferler (SHÇEK ve diğer

sosyal amaçlı yardımlar) 2,92

9

Gelirden Ayrılan Paylar - Mahalli idareler payları -Fon payları (SSDF/SYDTF vb.) -Gelirden Ayrılan Diğer Paylar (Eğitime katkı payı/TOKİ)

27.71 5.98 0,59

2012 yılı merkezi yönetim bütçesinden yapılmış olan cari transfer harcamaları

Referanslar

Benzer Belgeler

2013 yılında çalışanlara Farplas yetkili uzmanları tarafından Temel İş Sağlığı Güvenliği, ISO 14001 Çevre Yönetim Sistemi, Çevre Bilinci, Kişisel Koruyucu

23 Şubat 2006 tarihinde Faktoring Derneği'ne üye olan Ulusal, Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulu (“BDDK”) tarafından yenilenen faktoring lisansını, 28

İlk olarak çalışanlarımızda iş sağlığı ve güvenliği bilinci oluşturmak, çalışma koşullarını iyileştirmek için 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği kanunu ve 4857 sayılı İş

Maliye Bakanlığı bütçesinin 12.01.31.00-01.1.2.00-1-09.3 tertibinde yer alan ödenekten, 2014 Yılı Programının Uygulanması, Koordinasyonu ve İzlenmesine Dair Karar

2014 yılı bütçesinde de geçen yıllarda olduğu gibi gelirin büyük kısmının (%86,2) vergilerden elde edileceği öngörülmektedir. Bir önceki yıl bütçesine göre

2013 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Gelirlerinin Dağılımı Milyar TL Yüzde Merkezi Yönetim Bütçesi Toplam Gelir Tutarı (Net) 370,10 100,0. Özel Bütçe ve DDK Gelirleri (Net)

WTI Teknik Analiz : WTI Ham petrol geçen hafta 22 günlük ortalama seviyesine tepki hareketinin ardından aşağı yönlü ivmesine devam ediyor.. Bu sabah saatlerinde %2.5'in

Farklı FED üyeleri ekranlarda 2014 yılı içerisinde ilerideki bir tarihte varlık alımlarının azaltılabileceğinin altını çizse de, yeni başkan olarak atanması