İNFERTİLİTE
İNFERTİLİTE
Doğurganlık hızının yüksek olduğu toplumlarda Doğurganlık hızının yüksek olduğu toplumlarda
aile planlaması hizmetleri sadece gebeliğin aile planlaması hizmetleri sadece gebeliğin
önlenmesi doğrultusunda çalışmalarını önlenmesi doğrultusunda çalışmalarını
sürdürmektedir.
sürdürmektedir.
Ancak aile planlamasının temel hedeflerinden Ancak aile planlamasının temel hedeflerinden
biri de, infertil çiftlerin çocuk sahibi olmalarına biri de, infertil çiftlerin çocuk sahibi olmalarına
yardımcı olmaktır.
yardımcı olmaktır.
Evli çiftlerin % 15'i çocuksuzdur. Bunların bir Evli çiftlerin % 15'i çocuksuzdur. Bunların bir kısmı gebe kalamadıkları için, diğer bir kısım kısmı gebe kalamadıkları için, diğer bir kısım
kadın ise gebeliklerini sürdüremedikleri için kadın ise gebeliklerini sürdüremedikleri için
çocuk sahibi olamamaktadırlar.
çocuk sahibi olamamaktadırlar.
Normal cinsel yaşamı olan ve kontrasepsiyon Normal cinsel yaşamı olan ve kontrasepsiyon
kullanmayan bir çiftte bir yıl içinde gebelik kullanmayan bir çiftte bir yıl içinde gebelik
gerçekleşememişse infertil kabul edilir.
gerçekleşememişse infertil kabul edilir.
Primer Infertilite'nin anlamı, gebeliğin hiç olmaması, Primer Infertilite'nin anlamı, gebeliğin hiç olmaması, Sekonder Infertilite'nin ise daha önce gebelik olduğu Sekonder Infertilite'nin ise daha önce gebelik olduğu
halde tekrar gebe kalamamadır.
halde tekrar gebe kalamamadır.
FERTILITEYI ETKILEYEN FERTILITEYI ETKILEYEN
FAKTÖRLER FAKTÖRLER
Fertiliteyi etkileyen temel faktörler kadın ve Fertiliteyi etkileyen temel faktörler kadın ve erkeğin yaşı, koitus sıklığı ve zamanlamadır.
erkeğin yaşı, koitus sıklığı ve zamanlamadır.
Kadın ve erkek için fertilitenin en yüksek Kadın ve erkek için fertilitenin en yüksek
olduğu dönem 24-25 yaşlardır. Fertilite hızı olduğu dönem 24-25 yaşlardır. Fertilite hızı
kadında 30 yaştan sonra, erkekte 40 yaştan kadında 30 yaştan sonra, erkekte 40 yaştan sonra düşer. Ancak erkeğin üreme yeteneği sonra düşer. Ancak erkeğin üreme yeteneği
ileri yaşlara kadar sürer.
ileri yaşlara kadar sürer.
FERTILITEYI ETKILEYEN FERTILITEYI ETKILEYEN
FAKTÖRLER FAKTÖRLER
Yeterince sık cinsel ilişkide bulunmama, Yeterince sık cinsel ilişkide bulunmama, infertilitenin çok rastlanan nedenidir.
infertilitenin çok rastlanan nedenidir.
Gebe kalmak isteyen çiftlere haftada en az Gebe kalmak isteyen çiftlere haftada en az 4 kez cinsel ilişkide bulunmaları önerilir.
4 kez cinsel ilişkide bulunmaları önerilir.
FERTILITEYI ETKILEYEN FERTILITEYI ETKILEYEN
FAKTÖRLER FAKTÖRLER
Gebe kalma şansını artıran diğer bir yol, Gebe kalma şansını artıran diğer bir yol, ovulasyon zamanında cinsel ilişkide
ovulasyon zamanında cinsel ilişkide bulunmadır.
bulunmadır.
Spermin kadın vücudunda 72 saat, Spermin kadın vücudunda 72 saat,
ovumun ise 24 saat yaşadığı düşünülürse, ovumun ise 24 saat yaşadığı düşünülürse,
bir kadının, 28 günlük bir siklusta gebe bir kadının, 28 günlük bir siklusta gebe
kalma şansı, siklusun ortasına rastlayan 3 kalma şansı, siklusun ortasına rastlayan 3
gündür.
gündür.
Bu üç temel faktörden başka normal bir fertilite Bu üç temel faktörden başka normal bir fertilite
için gerekli olan diğer koşullar şunlardır;
için gerekli olan diğer koşullar şunlardır;
Erkekte; Erkekte;
Testisler normal kalite ve kantitede sperm Testisler normal kalite ve kantitede sperm üretmelidir,
üretmelidir,
Erkek üreme sisteminde bir tıkanıklık Erkek üreme sisteminde bir tıkanıklık olmamalıdır,
olmamalıdır,
Üreme sisteminin salgıları normal olmalıdır, Üreme sisteminin salgıları normal olmalıdır,
Atılan spermler kadın vücudunda servikse Atılan spermler kadın vücudunda servikse
Bu üç temel faktörden başka normal bir fertilite için Bu üç temel faktörden başka normal bir fertilite için
gerekli olan diğer koşullar şunlardır;
gerekli olan diğer koşullar şunlardır;
Kadında; Kadında;
Servikal mukus spermlerin yaşaması için uygun Servikal mukus spermlerin yaşaması için uygun olmalıdır,
olmalıdır,
Kadın üreme sisteminde enfeksiyon ve tıka- nıklık Kadın üreme sisteminde enfeksiyon ve tıka- nıklık olmamalıdır,
olmamalıdır,
Uterus anatomik olarak normal olmalıdır,Uterus anatomik olarak normal olmalıdır,
Ovulasyon mevcut olmalıdır, Over fonksiyonlarını Ovulasyon mevcut olmalıdır, Over fonksiyonlarını etkileyecek sistemik bir hastalık bulunmamalıdır.
etkileyecek sistemik bir hastalık bulunmamalıdır.
(Diabet, tiroid, kronik anemi, aşırı şişmanlık gibi).
(Diabet, tiroid, kronik anemi, aşırı şişmanlık gibi).
infertilitenin Fiziksel Nedenleri infertilitenin Fiziksel Nedenleri
Infertilite vakalarının % 30-40'ından erkek sorumludur. Infertilite vakalarının % 30-40'ından erkek sorumludur.
Erkek infertilitesi genellikle hem sayıca hem de hareket Erkek infertilitesi genellikle hem sayıca hem de hareket yönünden spermdeki yetersizliğe bağlıdır.
yönünden spermdeki yetersizliğe bağlıdır.
Cinsel iktidarsızllk diğer bir nedendir. Cinsel iktidarsızllk diğer bir nedendir.
Sıkı giysilerle uzun süre antreman yapan sporcularda, Sıkı giysilerle uzun süre antreman yapan sporcularda, sıcak çevrede çalışanlarda geçici olarak sperm yapımı sıcak çevrede çalışanlarda geçici olarak sperm yapımı
azalabilir.
azalabilir.
Radyasyona maruz kalma ve enfeksiyonlar da erkekte Radyasyona maruz kalma ve enfeksiyonlar da erkekte infertilite nedenlerindendir.
infertilite nedenlerindendir.
infertilitenin Fiziksel Nedenleri infertilitenin Fiziksel Nedenleri
Kadın infertilitesinin en yaygın nedenleri, tüplere, Kadın infertilitesinin en yaygın nedenleri, tüplere, endokrin sisteme ve servikse ilişkin nedenlerdir.
endokrin sisteme ve servikse ilişkin nedenlerdir.
Tubal nedenler infertilite nedenlerinin büyük bir Tubal nedenler infertilite nedenlerinin büyük bir kısmını oluşturur.
kısmını oluşturur.
Pelvisin gonokok ve enterokoklara bağlı Pelvisin gonokok ve enterokoklara bağlı enflamatuvar hastalığı ve düşüğe bağlı enflamatuvar hastalığı ve düşüğe bağlı
enfeksiyonlar, tubal tıkanıklıkların en baş enfeksiyonlar, tubal tıkanıklıkların en baş
nedenleridir.
nedenleridir.
Sakşın küretaj Sakşın küretaj ile gebeliklerin sonladınldığı ile gebeliklerin sonladınldığı ülkelerde, tekrarlayan küretajların pelvis ülkelerde, tekrarlayan küretajların pelvis
enfeksiyonlarına ve tubal tıkanıklığa yol açtığı enfeksiyonlarına ve tubal tıkanıklığa yol açtığı
rapor edilmektedir.
rapor edilmektedir.
infertilitenin Fiziksel Nedenleri infertilitenin Fiziksel Nedenleri
Infertilite vak'alarının yaklaşık %15'inde Infertilite vak'alarının yaklaşık %15'inde
ovulasyonsuz sikluslar vardır. Bunun nedeni daha ovulasyonsuz sikluslar vardır. Bunun nedeni daha
çok gonodotrop hormonların ın yetersizliğine çok gonodotrop hormonların ın yetersizliğine
bağlı ovarial fonksionların bozulmasıdır.
bağlı ovarial fonksionların bozulmasıdır.
Infertilitenin servikal ve uterin nedenleri, gebe Infertilitenin servikal ve uterin nedenleri, gebe kalamamadan daha çok gebeliği terme tadar kalamamadan daha çok gebeliği terme tadar
taşıma kapasitelerindeki yetersizliklerdir.
taşıma kapasitelerindeki yetersizliklerdir.
infertilitenin Emosyonel Nedenleri infertilitenin Emosyonel Nedenleri
Kadın ve erkekte biyolojik değişikliklerin büyük Kadın ve erkekte biyolojik değişikliklerin büyük bir kısmı emosyonel faktörlere bağlıdır.
bir kısmı emosyonel faktörlere bağlıdır.
Kadında bu durumlar tubal spazm, ovulasyon Kadında bu durumlar tubal spazm, ovulasyon yapamama, seminal mainin hızla atılması ve yapamama, seminal mainin hızla atılması ve
vajinismusdur (ağrılıvajinal spazm).
vajinismusdur (ağrılıvajinal spazm).
Bunlara ek olarak ovulasyon zamanında bilinçsiz Bunlara ek olarak ovulasyon zamanında bilinçsiz olarak cinsel ilişkiden kaçınma da kadına ait bir olarak cinsel ilişkiden kaçınma da kadına ait bir
diğer infertilite nedenidir.
diğer infertilite nedenidir.
infertilitenin Emosyonel Nedenleri infertilitenin Emosyonel Nedenleri
Psikolojik infertil kadınlarda bazı ortak özellikler vardır. Psikolojik infertil kadınlarda bazı ortak özellikler vardır.
Hepsi gebeliği çok ister görünmelerine ve ifade etmelerine Hepsi gebeliği çok ister görünmelerine ve ifade etmelerine rağmen gebeliğe karşı olumsuzluk ve korku duygularını da rağmen gebeliğe karşı olumsuzluk ve korku duygularını da
taşırlar.
taşırlar.
Bu korkular gebelik ile, doğum eylemi ile veya anne olma Bu korkular gebelik ile, doğum eylemi ile veya anne olma ile ilgili olabilir.
ile ilgili olabilir.
Gebeliğin vücut bütünlüğünü bozacağı, doğum yaparken Gebeliğin vücut bütünlüğünü bozacağı, doğum yaparken kendisinin veya bebeğinin öleceği veya iyi bir anne
kendisinin veya bebeğinin öleceği veya iyi bir anne
olamama korkulan psikojenik infertilitenin altında yatan olamama korkulan psikojenik infertilitenin altında yatan
nedenler olarak sayılabilir.
nedenler olarak sayılabilir.
Birçok anne bu duygularını ifade etmesine yardımcı Birçok anne bu duygularını ifade etmesine yardımcı
olunduğunda eşler arasında daha serbest sıcak bir ilişkinin olunduğunda eşler arasında daha serbest sıcak bir ilişkinin
infertilitenin Emosyonel Nedenleri infertilitenin Emosyonel Nedenleri
Erkeklerde, ereksiyonda ve ejkulasyonda görülen Erkeklerde, ereksiyonda ve ejkulasyonda görülen
empotans (başarısızlık) psikojenik infertilitenin temel empotans (başarısızlık) psikojenik infertilitenin temel
nedenleridir.
nedenleridir.
Bunun yanında erkeklerde kadınlar gibi bilinçsiz olarak Bunun yanında erkeklerde kadınlar gibi bilinçsiz olarak koitustan kaçınabilirler.
koitustan kaçınabilirler.
Erkekteki bu başarısızlıklar baştan beri olabildiği gibi, Erkekteki bu başarısızlıklar baştan beri olabildiği gibi, sonradan da ortaya çıkabilir.
sonradan da ortaya çıkabilir.
Pek çok normal erkekte hayatının bir devresinde geçici Pek çok normal erkekte hayatının bir devresinde geçici empotans görülebilir.
empotans görülebilir.
Empotansın büyük bir kısmı psikolojik nedenlere bağlı Empotansın büyük bir kısmı psikolojik nedenlere bağlı olarak ortaya çıkmaktadır.
olarak ortaya çıkmaktadır.
infertilitenin Değerlendirilmesi infertilitenin Değerlendirilmesi
Çiftlerin sağlık ve seksüel hikayelerinde Çiftlerin sağlık ve seksüel hikayelerinde : :
Erkekte; yaşam biçimi (fazla çalışma, işsizlik, stress), Erkekte; yaşam biçimi (fazla çalışma, işsizlik, stress), beslenmesi, endokrin hastalıkları, çocukluk hastalıkları beslenmesi, endokrin hastalıkları, çocukluk hastalıkları (kabakulak gibi), genito uriner problemler, aşırı alkol (kabakulak gibi), genito uriner problemler, aşırı alkol ve sigara alışkanlığı, bireysel alışkanlıkları (aşırı ve ve sigara alışkanlığı, bireysel alışkanlıkları (aşırı ve
uzun süreli sıcak küvet banyosu yapma, uzun süre sıkı uzun süreli sıcak küvet banyosu yapma, uzun süre sıkı giyeceklerle spor yapma gibi), koitus hikayesine ilişkin giyeceklerle spor yapma gibi), koitus hikayesine ilişkin bilgi alınır.
bilgi alınır.
infertilitenin Değerlendirilmesi infertilitenin Değerlendirilmesi
Kadında; Kadında; yaşam biçimi, beslenmesi, endokrin yaşam biçimi, beslenmesi, endokrin hastalıkları, menstrual hikayesi (menarş yaşı, hastalıkları, menstrual hikayesi (menarş yaşı,
siklus düzeni ve süresi), pelvik hastalıkları, siklus düzeni ve süresi), pelvik hastalıkları,
kullandığı kontraseptif yöntemler, koitus kullandığı kontraseptif yöntemler, koitus
hikayesi (ovulasyon zamanı ile ilişkisi, sıklığı), hikayesi (ovulasyon zamanı ile ilişkisi, sıklığı),
aşırı alkol ve sigara alışkanlığı, kullandığı aşırı alkol ve sigara alışkanlığı, kullandığı
kontraseptif yöntemlere ilişkin bilgi alınır.
kontraseptif yöntemlere ilişkin bilgi alınır.
infertilitenin Değerlendirilmesi infertilitenin Değerlendirilmesi
Radyasyon ve ağır metal zehirlenmesi fertiliteyi Radyasyon ve ağır metal zehirlenmesi fertiliteyi etkilediği için, eşlerin çalıştığı yerdeki çevre
etkilediği için, eşlerin çalıştığı yerdeki çevre koşullarının öğrenilmesi önemlidir.
koşullarının öğrenilmesi önemlidir.
Diabet ve troid gibi endokrin hastalıklar Diabet ve troid gibi endokrin hastalıklar ovulasyonu durdururlar.
ovulasyonu durdururlar.
Çocukluk hastalıklarından kabakulak erkekte Çocukluk hastalıklarından kabakulak erkekte infertilite nedenidir.
infertilite nedenidir.
Kronik alkolizm ve nikotin intoksikasyonu ise Kronik alkolizm ve nikotin intoksikasyonu ise
hem sperm yapımını bozarlar, hem de seksüel
hem sperm yapımını bozarlar, hem de seksüel
infertilitenin Değerlendirilmesi infertilitenin Değerlendirilmesi
Genel Fiziksel Muayene; Genel Fiziksel Muayene;
Genitoütiner ve pelvik muayene ile, Genitoütiner ve pelvik muayene ile, konjenital konjenital anomali, anormal uterus pozisyonu, pelvik
anomali, anormal uterus pozisyonu, pelvik
patoloji (endometriozis, over kisti ve myom gibi) patoloji (endometriozis, over kisti ve myom gibi)
ve vajinal akıntı değerlendirilir.
ve vajinal akıntı değerlendirilir.
infertilitenin Değerlendirilmesi infertilitenin Değerlendirilmesi
Özel Tetkikler Özel Tetkikler
Tam kan sayımı, endokrin fonksiyonları, Tam kan sayımı, endokrin fonksiyonları, endometrial biopsi, seminal mayi analizini, endometrial biopsi, seminal mayi analizini,
ovulasyon gününün belirlenmesini (basal ovulasyon gününün belirlenmesini (basal
vücut ısısı ve servikal müküs testini), tubal vücut ısısı ve servikal müküs testini), tubal
tıkanıklığın değerlendirilmesini ve postkoital tıkanıklığın değerlendirilmesini ve postkoital
testleri kapsar
testleri kapsar
infertilitenin Değerlendirilmesi infertilitenin Değerlendirilmesi
Seminal Mayi Analizleri; Seminal Mayi Analizleri; Sperm sayımı için Sperm sayımı için seminal mayinin değerlendirilmesi infertilitenin seminal mayinin değerlendirilmesi infertilitenin
değerlendirilmesinde ilk işlemdir.
değerlendirilmesinde ilk işlemdir.
Erkeğe örnek alınmadan 3 gün önce cinsel ilişkiden Erkeğe örnek alınmadan 3 gün önce cinsel ilişkiden kaçınması önerilir. Örnek alındıktan sonra 2 saat kaçınması önerilir. Örnek alındıktan sonra 2 saat
içinde seminal mayiyi çalışmasının yapılması içinde seminal mayiyi çalışmasının yapılması
gerekir.
gerekir.
Seminal mayinin her mililitresinde 20 milyondan Seminal mayinin her mililitresinde 20 milyondan daha fazla sperm bulunması, tüm seminal mayi daha fazla sperm bulunması, tüm seminal mayi
örneğindeki spermlerin %5O'den çoğunun mobil- örneğindeki spermlerin %5O'den çoğunun mobil-
hareketli ve %70'den çoğunun şekillerinin normal hareketli ve %70'den çoğunun şekillerinin normal
olması beklenir. Bu kriterlerin dışındaki durumlarda olması beklenir. Bu kriterlerin dışındaki durumlarda
infertilitenin Değerlendirilmesi infertilitenin Değerlendirilmesi
Ovulasyonun Değerlendirilmesi: Ovulasyonun Değerlendirilmesi:
Ovulasyon zamanının saptanmasında basal vücut ısısı Ovulasyon zamanının saptanmasında basal vücut ısısı tekniği tek yoldur.
tekniği tek yoldur.
Endometrial biopsi ile de ovulasyon tesbit edilebilir. Endometrial biopsi ile de ovulasyon tesbit edilebilir.
Endometriumda sekretuvar fazı saptamak amacı ile 28 Endometriumda sekretuvar fazı saptamak amacı ile 28 günlük siklusun 26. günü endometrial biopsi alınır.
günlük siklusun 26. günü endometrial biopsi alınır.
Biopside doku sekretuvar fazla uyumlu değil ise Biopside doku sekretuvar fazla uyumlu değil ise
infertilitenin Değerlendirilmesi infertilitenin Değerlendirilmesi
Post Koital Test: Post Koital Test:
Ovulasyon öncesinde servikal müküste karakteristik Ovulasyon öncesinde servikal müküste karakteristik değişimler görülür
değişimler görülür
Bu test için kadının basal vücut ısısı tekniği ile Bu test için kadının basal vücut ısısı tekniği ile
belirlediği ovulasyon gününde eşi ile cinsel ilişkide belirlediği ovulasyon gününde eşi ile cinsel ilişkide bulunması ve ilişkiden sonra 4-8 saat içinde kliniğe bulunması ve ilişkiden sonra 4-8 saat içinde kliniğe gelmesi istenir
gelmesi istenir
Klinikte servikal bölgeden müküs örneği alınır. Klinikte servikal bölgeden müküs örneği alınır.
Ilk muayene edilecek olan servikal müküsün Ilk muayene edilecek olan servikal müküsün
özelliğidir. Ovulasyon zamanında servikal müküs, taze özelliğidir. Ovulasyon zamanında servikal müküs, taze yumurta beyazına benzer ve iki lam arasında
yumurta beyazına benzer ve iki lam arasında
çekildiğinde uzar, bırakıldığında eski halini alır. Oda çekildiğinde uzar, bırakıldığında eski halini alır. Oda ısısında bırakıldığında, mikroskopta eğrelti otu
ısısında bırakıldığında, mikroskopta eğrelti otu
infertilitenin Değerlendirilmesi infertilitenin Değerlendirilmesi
Tubal Tıkanıklığın Saptanması: Tubal Tıkanıklığın Saptanması:
Seminal mai analizlerinde erkek fertil ise, Seminal mai analizlerinde erkek fertil ise, kadında
kadında Rubin test Rubin test çalışması yapılır. çalışması yapılır.
Rubin testte, fallop tüplerine karbondioksit Rubin testte, fallop tüplerine karbondioksit verilerek tubal tıkanıklık değerlendirilir.
verilerek tubal tıkanıklık değerlendirilir.
Karbondioksit, hasta dik oturduğunda abdominal Karbondioksit, hasta dik oturduğunda abdominal
kaviteden yükselerek subdiyafragmatik sahayı
kaviteden yükselerek subdiyafragmatik sahayı
infertilitenin Değerlendirilmesi infertilitenin Değerlendirilmesi
Histerosalfingogram ve Laparoskopi Histerosalfingogram ve Laparoskopi
Histerosalpingogram'da uterusa radyoopak Histerosalpingogram'da uterusa radyoopak madde verilerek, sıvının uterus ve tüplere madde verilerek, sıvının uterus ve tüplere
geçişi röntgen filmi ile saptanır.
geçişi röntgen filmi ile saptanır.
Laparaskopi ise üreme organlarının durumu ve Laparaskopi ise üreme organlarının durumu ve anatomik yapıları hakkında önemli bilgi verir.
anatomik yapıları hakkında önemli bilgi verir.
infertilitede Tedavi infertilitede Tedavi
Belli bir anatomik veya fizyolojik sorun varsa ortadan Belli bir anatomik veya fizyolojik sorun varsa ortadan kaldırılır.
kaldırılır.
Infertilite eğer ovulasyon sorununa bağlı gelişmişse, Infertilite eğer ovulasyon sorununa bağlı gelişmişse, tedavide ovulasyon indikatoru olan
tedavide ovulasyon indikatoru olan Clomid Clomid kullanılır. kullanılır.
Clomid, Pituiter bezden gonodotrap hormonlarının (FSH ve Clomid, Pituiter bezden gonodotrap hormonlarının (FSH ve LH) yapımını stimüle ederek, overlerden foliküler büyümeyi LH) yapımını stimüle ederek, overlerden foliküler büyümeyi
sağlar. Clomid tedavisinin başarılı olabilmesi için pituiterin sağlar. Clomid tedavisinin başarılı olabilmesi için pituiterin
fonksiyonel kapasitesinin olması ve overlerinde buna cevap fonksiyonel kapasitesinin olması ve overlerinde buna cevap
infertilitede Tedavi infertilitede Tedavi
Uterus ve tüp anomalileri, özel cerrahi tekniklerle Uterus ve tüp anomalileri, özel cerrahi tekniklerle tedavileri yapılır.
tedavileri yapılır.
Pelvisin enflamatuvar hastalıklarına bağlı ortaya Pelvisin enflamatuvar hastalıklarına bağlı ortaya çıkan pelvik yapışıklıklar mikrocerrahi yöntemi ile çıkan pelvik yapışıklıklar mikrocerrahi yöntemi ile
düzeltilebilir.
düzeltilebilir.
Ancak tüplerin çok ince olan mukoza ve Ancak tüplerin çok ince olan mukoza ve
silialarının bozulduktan sonra tekrar yapılması silialarının bozulduktan sonra tekrar yapılması
mümkün olmadığı için, tubal sorunlarda mümkün olmadığı için, tubal sorunlarda
başarının düşük olduğu bilinmektedir.
başarının düşük olduğu bilinmektedir.
Yardımcı Üreme Teknikleri Yardımcı Üreme Teknikleri
Infertil çiftlerin % 85-90‘ının tıbbi ve Infertil çiftlerin % 85-90‘ının tıbbi ve cerrahi tedavi ile infertiliteleri
cerrahi tedavi ile infertiliteleri
düzeltilmekte, kalan % 10 15'i ise değişik düzeltilmekte, kalan % 10 15'i ise değişik
yardımcı üreme tekniklerinden yardımcı üreme tekniklerinden
yararlanabilmektedir.
yararlanabilmektedir.
Bu teknikler In Vitro fertilizasyon- Embriyo Bu teknikler In Vitro fertilizasyon- Embriyo transfer (IVF-ET) ve Gamet Intrafallop
transfer (IVF-ET) ve Gamet Intrafallop
In Vitro Fertilizasyon-Embriyo In Vitro Fertilizasyon-Embriyo
Transfer (IVF-ET):
Transfer (IVF-ET):
In vitro fertilizasyon, olgun ovumun anne In vitro fertilizasyon, olgun ovumun anne vücudu dışında, laboratuvar ortamında
vücudu dışında, laboratuvar ortamında fertilize edilmesidir.
fertilize edilmesidir.
In vitro fertilizasyon genellikle bir test tüpü In vitro fertilizasyon genellikle bir test tüpü içinde gerçekleştirildiği için, bu şekilde
içinde gerçekleştirildiği için, bu şekilde ortaya çıkan gebelikler için "tüp bebek"
ortaya çıkan gebelikler için "tüp bebek"
deyimi kullanılmaktadır.
deyimi kullanılmaktadır.
In Vitro Fertilizasyon-Embriyo In Vitro Fertilizasyon-Embriyo
Transfer (IVF-ET):
Transfer (IVF-ET):
IVF-ET işlemi, anne yumurtalarının IVF-ET işlemi, anne yumurtalarının
overlerden toplanması, eşinin spermleri ile overlerden toplanması, eşinin spermleri ile
laboratuvarda döllenmesi ve normal laboratuvarda döllenmesi ve normal
embriyo gelişmesinden sonra annenin embriyo gelişmesinden sonra annenin
uterusuna transfer edilmesidir.
uterusuna transfer edilmesidir.
Eğer işlem başarılı olursa embriyo, uterus Eğer işlem başarılı olursa embriyo, uterus içinde normal gebelikte olduğu gibi
içinde normal gebelikte olduğu gibi
In Vitro Fertilizasyon-Embriyo In Vitro Fertilizasyon-Embriyo
Transfer (IVF-ET):
Transfer (IVF-ET):
IVF yöntemi ile ilk bebek 1978 yılında IVF yöntemi ile ilk bebek 1978 yılında Ingiltere de doğmuştur.
Ingiltere de doğmuştur.
IVF için indikasyonlar; IVF için indikasyonlar;
Fallop tüplerinin hasar görmesi, Fallop tüplerinin hasar görmesi,
Endometriozis, Endometriozis,
Erkek ve kadının immunolojik infertilitesi ve Erkek ve kadının immunolojik infertilitesi ve
Servikal faktörlerdir. Servikal faktörlerdir.
In Vitro Fertilizasyon-Embriyo In Vitro Fertilizasyon-Embriyo
Transfer (IVF-ET):
Transfer (IVF-ET):
IVF yönteminde gebeliğin başarılabilmesi için 3-4 IVF yönteminde gebeliğin başarılabilmesi için 3-4 embriyonun uterusa yerleştirilmesi gerekir.
embriyonun uterusa yerleştirilmesi gerekir.
Bunun için superovulasyon tekniği ile çok sayıda Bunun için superovulasyon tekniği ile çok sayıda ovum overlerden toplanır.
ovum overlerden toplanır.
Superovulasyonu sağlamak için kullanılan ilaçlar Superovulasyonu sağlamak için kullanılan ilaçlar 1) Clomiphene citrate tek olarak 2) FSH tek
1) Clomiphene citrate tek olarak 2) FSH tek olarak ya da 3) Clomiphene citrate ve hMG olarak ya da 3) Clomiphene citrate ve hMG
birlikte 4) FSH tek olarak ya da hMF ve
birlikte 4) FSH tek olarak ya da hMF ve
In Vitro Fertilizasyon-Embriyo In Vitro Fertilizasyon-Embriyo
Transfer (IVF-ET):
Transfer (IVF-ET):
Overlerdeki folikül olgunlaşması, ultrason ve serum Overlerdeki folikül olgunlaşması, ultrason ve serum estradiol ve LH düzeylerinin ölçümü ile izlenir.
estradiol ve LH düzeylerinin ölçümü ile izlenir.
Oosit olgunlaşması için Human koryonik gonodotrop Oosit olgunlaşması için Human koryonik gonodotrop (hCG) hormonu verilir.
(hCG) hormonu verilir.
Folliküller yaklaşık 20 mm çapa ulaştığında, oositler Folliküller yaklaşık 20 mm çapa ulaştığında, oositler laparoskopi ile ya da transservikal olarak ultrason laparoskopi ile ya da transservikal olarak ultrason
yardımı ile yönlendirilen bir iğne ile follikül yardımı ile yönlendirilen bir iğne ile follikül aspirasyonu tekniği ile overlerden alınırlar.
aspirasyonu tekniği ile overlerden alınırlar.
In Vitro Fertilizasyon-Embriyo In Vitro Fertilizasyon-Embriyo
Transfer (IVF-ET):
Transfer (IVF-ET):
Bu teknik için anneye IV sedasyon ve Bu teknik için anneye IV sedasyon ve servikal blok anestezisi uygulanır.
servikal blok anestezisi uygulanır.
Işlem genellikle 30 dakika içinde biter, iki Işlem genellikle 30 dakika içinde biter, iki saat dinlendirildikten sonra anne evine
saat dinlendirildikten sonra anne evine
yollanır ve 24 saat aktivitelerini sınırlaması yollanır ve 24 saat aktivitelerini sınırlaması
istenir.
istenir.
In Vitro Fertilizasyon-Embriyo In Vitro Fertilizasyon-Embriyo
Transfer (IVF-ET):
Transfer (IVF-ET):
Overlerden alınan oositler özel hazırlanmış kültür Overlerden alınan oositler özel hazırlanmış kültür ortamına konur ve konsantre suspansiyondaki
ortamına konur ve konsantre suspansiyondaki spermler ortama eklenirler (Her oosit için aktif spermler ortama eklenirler (Her oosit için aktif
50.000 sperm).
50.000 sperm).
Fertilizasyon 18-24 saat içinde gerçekleşir. Fertilizasyon 18-24 saat içinde gerçekleşir.
Fertilizasyonu tekiben zigot, 48-72 saat içinde 4- Fertilizasyonu tekiben zigot, 48-72 saat içinde 4-
8 hücreye gelişir. Bu safhada embriyo özel bir 8 hücreye gelişir. Bu safhada embriyo özel bir
kateter ile uterus kavitesine transfer edilir.
kateter ile uterus kavitesine transfer edilir.
In Vitro Fertilizasyon-Embriyo In Vitro Fertilizasyon-Embriyo
Transfer (IVF-ET):
Transfer (IVF-ET):
Gebelik şansını artırmak için birden fazla embriyo Gebelik şansını artırmak için birden fazla embriyo transferi gerekir.
transferi gerekir.
Fertilize ova'ların bir kısmı dondurularak saklanabilir. Fertilize ova'ların bir kısmı dondurularak saklanabilir.
Eğer gebelik başarılı olmaz ise bir sonraki siklusta bu Eğer gebelik başarılı olmaz ise bir sonraki siklusta bu embriyolar kullanılır.
embriyolar kullanılır.
In vitro fertilizasyonun başarı hızı (gebeliğin oluşması ve In vitro fertilizasyonun başarı hızı (gebeliğin oluşması ve sağlıklı bir bebekle sonuçlanması) % 20-25'dir.
Gamet Intrafallopian Transfer Gamet Intrafallopian Transfer
(GIFT):
(GIFT):
Bir diğer yardımcı üreme tekniği gametlerin fallop tüplerine Bir diğer yardımcı üreme tekniği gametlerin fallop tüplerine transfer edilmesidir.
transfer edilmesidir.
1984'de geliştirilen bu yöntemde, Laparoskopi ile overlerden 1984'de geliştirilen bu yöntemde, Laparoskopi ile overlerden follikül aspirasyonundan sonra oositler ve spermler direk
follikül aspirasyonundan sonra oositler ve spermler direk olarak fallop tüpü içine transfer edilirler.
olarak fallop tüpü içine transfer edilirler.
In vitro fertilizasyonda olduğu gibi kadın superovulasyon ve In vitro fertilizasyonda olduğu gibi kadın superovulasyon ve oosit olgunlaşması için hormon tedavisi aldıktan sonra oositler oosit olgunlaşması için hormon tedavisi aldıktan sonra oositler
aspire edilir.
aspire edilir.
Gamet Intrafallopian Transfer Gamet Intrafallopian Transfer
(GIFT):
(GIFT):
Bu oositler değerlendirildikten sonra transfer için Bu oositler değerlendirildikten sonra transfer için bir katetere yüklenir.
bir katetere yüklenir.
Aynı kateter içine 100.000 sperm de hazırlanmıştır. Aynı kateter içine 100.000 sperm de hazırlanmıştır.
Gametler kateter aracılığı ile tüplerin fimbria Gametler kateter aracılığı ile tüplerin fimbria
kısmına bırakılır.
kısmına bırakılır.
Fertilizasyon normalde olduğu gibi tüplerde Fertilizasyon normalde olduğu gibi tüplerde gerçekleşir.
gerçekleşir.
GIFT için fonksiyonel bir fallop tüpünün olması GIFT için fonksiyonel bir fallop tüpünün olması
Gamet Intrafallopian Transfer Gamet Intrafallopian Transfer
(GIFT):
(GIFT):
GIFTin IVF-ETye göre avantajı, fertilizasyon GIFTin IVF-ETye göre avantajı, fertilizasyon işleminin laboratuvar yerine normal ortamda işleminin laboratuvar yerine normal ortamda
gerçekleşmesi ve kadına embriyo transferi gerçekleşmesi ve kadına embriyo transferi
için ikinci bir işlem uygulanmamasıdır.
için ikinci bir işlem uygulanmamasıdır.
Bu yöntem spermlerin servikal müküste ya Bu yöntem spermlerin servikal müküste ya da uterusta yaşayamadığı durumlarda
da uterusta yaşayamadığı durumlarda denenir.
denenir.
Mikromaniplasyon ve Mikromaniplasyon ve
Blastomer Analizi:
Blastomer Analizi:
Mikromaniplasyon işlemi, spermin direk olarak Mikromaniplasyon işlemi, spermin direk olarak yumurta hücresi içine verilmesidir.
yumurta hücresi içine verilmesidir.
IVF işleminde başarı sağlanamayan seminal IVF işleminde başarı sağlanamayan seminal problemlerde tercih edilen bir yöntemdir.
problemlerde tercih edilen bir yöntemdir.
Seminal mayi içindeki spermler değerlendirildikten Seminal mayi içindeki spermler değerlendirildikten sonra en sağlıklı olanı (ölçü, şekil ve hareket
sonra en sağlıklı olanı (ölçü, şekil ve hareket
yönünden) seçilir, özel bir enjektörle oosit içine
Mikromaniplasyon ve Mikromaniplasyon ve
Blastomer Analizi:
Blastomer Analizi:
Blastomer analizinde, eşler genetik ve kromozom Blastomer analizinde, eşler genetik ve kromozom anomalisi yönünden risk altında olduklarında
anomalisi yönünden risk altında olduklarında preimplantasyon genetik test uygulanır.
preimplantasyon genetik test uygulanır.
6-8 hücreli embriyodan tek bir hücre alınarak 6-8 hücreli embriyodan tek bir hücre alınarak (Blastomer biyopsisi), hücredeki genetik
(Blastomer biyopsisi), hücredeki genetik muhteva incelenir.
muhteva incelenir.
Genetik bir bozukluk tesbit edilirse, implantasyon Genetik bir bozukluk tesbit edilirse, implantasyon gerçekleşmeden gebelik sonlandırılır.
gerçekleşmeden gebelik sonlandırılır.
Örnek Soru:
Örnek Soru:
