5. SINIF TÜRKÇE TAM ÖĞRENME
OLUŞ SIRASINI BELİRLEME Mustafa KAFA
KONU ANLATIMI ……….:
OLAYLARIN OLUŞ SIRASI
Olaylar ve durumlar aktarılırken gerçekleşme sırasına göre sıralanır. Yani “önce, sonra, daha sonra, en son" biçiminde bir aktarım söz konusudur.
Karışık olarak verilen cümlelerle doğru sıralama yapabilmek için bu cümlelerde iletilen duygu, düşünce, iş ve oluşları iyi anlamak gerekir.
Metinlerin giriş – gelişme – sonuç bölümlerine dikkat edilmeli ve zaman akışına uygun bir sıralama yapılmalıdır.
ÖRNEK:
1. Hoca'nın cevabı kısa ve anlamlı olmuş: "Parayı veren düdüğü çalar."
2. Akşama doğru dönmüş pazardan Hoca.
3. Bir gön Nasrettin Hoca pazara giderken çocuklar etrafını sarmışlar.
4.Hoca çocukların hepsine "Olur.” demiş.
5.Yolunu bekleyen çocuklar hemen Hoca'nın etrafını sararak düdüklerini istemişler.
6. Hepsi Hoca'ya birer düdük ısmarlamış.
7. "Ya bizim düdükler nerede?" diye sormuş diğer çocuklar.
8. Cebinden bir düdük çıkarıp kendisine para veren çocuğa uzatmış Hoca.
9. içlerinden yalnızca biri para vermiş Hoca'ya.
Bir gün Nasrettin Hoca pazara giderken çocuklar etrafını sarmışlar. Hepsi Hoca'ya birer düdük ısmarlamış. İçlerinden yalnızca biri para vermiş Hoca'ya. Hoca, çocukların hepsine
"Olur." demiş. Akşama doğru dönmüş pazardan Hoca.
Yolunu bekleyen çocuklar hemen
Hoca'nın etrafını sararak düdüklerini istemişler. Cebinden bir düdük çıkarıp kendisine para veren çocuğa uzatmış Hoca. "Ya bizim düdükler nerede?" diye sormuş diğer çocuklar. Hoca'nın cevabı kısa ve anlamlı olmuş: "Parayı veren düdüğü çalar."
Cevap Sıralaması:
3, 6, 9, 4, 2, 5, 8, 7, 1
* Hikâyelerdeki oluş sırası serim, düğüm ve çözüm olarak adlandırılır, bu isimlendirme giriş gelişme sonuç
ifadeleriyle aynı anlama gelmektedir.
ALIŞTIRMA ………..:
Aşağıda karışık olarak verilen cümleleri oku. Sonra oluş sırasına uygun olarak numaralandır.
(……..) Hep beraber arabaya binip piknik alanına doğru yol aldılar.
(……..) Sude, burada çok eğlendi ve yeni arkadaşlar edindi.
(……..) Daha sonra piknik alanına ulaşıp kendilerine uygun bir yer buldular ve eşyalarını buraya taşıdılar.
(……..) Sude ve ailesi sabah erkenden İlk önce piknik için hazırlık yaptılar.
Aşağıda karışık olarak verilen cümleleri oku. Sonra oluş sırasına uygun olarak numaralandır.
(……..) Sonra onu büyük saksının içine yerleştirdim.
(……..) Eve gelince çiçeğimi zedelemeden saksıdan çıkardım.
(……..) En sonunda çiçeğimi suladım.
(……..) Evdeki çiçeğimin saksısı artık ona küçük gelmeye başlamıştı.
(……..) Daha sonra çiçeğimin kenarlarına yeni aldığım çiçek topraklarından doldurup üzerine hafifçe bastırdım.
(……..) Ben de çiçeğim için çiçekçiden çiçek toprağı ve büyük bir saksı aldım.
Aşağıda karışık olarak verilen cümleleri oku. Sonra oluş sırasına uygun olarak numaralandır.
(……..) Arabanın arka kapısı yavaşça açıldı. İçinden elinde bastonuyla bir kadın indi.
(……..) Merdivenleri çıkmaya başladı.
(……..) Kapıya geldiğinde nefes nefeseydi. Uzun uzun zile bastı.
(……..) Derin bir nefes aldı. Bastonuna dayanarak ilerledi.
(……..) Biz arkadaşlarla top oynarken bir araba merdivenlerin önünde durdu.
TÜRKÇE DERSİ ETKİNLİK ……….……….:
Aşağıdaki bölümde boş bırakılan alana uygun kelimeleri getirerek doldurunuz.
en sonunda - edecekti - önce - sonra - daha sonra Elif, kek yapmak için ……….. malzemeleri aldı.
……….……… tarife uygun olarak hamuru hazırladı.
……… ………….……….. hamuru fırında pişirdi. …………
……….. ortaya nefis bir kek çıktı.
Naz, yaptığı keki arkadaşlarına ikram …………..………..
daha sonra – sonunda – önce – sonra
Ali, bir kalem almak istiyordu. Bu yüzden ………..…….…
ailesinden kalem için para istedi. ……….……… kırtasiyeye gitti.……… bir kalem seçti. ………..……… kalemin parasını ödeyip eve geldi.
Aşağıdaki cümleleri oluş sırasına göre sıralayarak numaralarını altlarına yazınız.
1 Yapacak başka işleri olmadığı için mi?
2 Çünkü oyun , onun bedensel, psikolojik, sosyal ve zihinsel gelişimini sağlar.
3 Çocuklar niçin oyun oynar hiç düşündünüz mü?
4 Elbette hayır! Oyun çocuk için gerçek bir ihtiyaçtır.
5 Bunun için çocuklar oyun oynar.
Sıralama: ………..
1 Benim yaptığım işler, bir ötekine bağlı, gerekli olan işlerdir.
2 Bir gün Vasfi Çınar Atatürk’e şunu sorar;
3 Atatürk şu kısa cevabı verir.
4 Fakat bana yaptıklarımdan değil, yapacaklarımdan söz edin.
5 Sizin en büyük eseriniz hangisidir?
Sıralama: ………..
TEST ……….:
1. 1 Yemeğimi bitirdikten sonra anneme eline sağlık dedim.
2 Ailemle birlikte sofraya oturdum.
4 Odama gidip orada okul çantamı hazırlamaya başladım.
3 Önce ellerimi sabunla yıkadım.
Yukarıdaki cümleleri olayların oluş sırasına koyarsak sıralama nasıl olmalıdır?
A) 3 - 2 - 1 – 4 B) 1 - 4 - 3 - 2 C) 2 - 3 - 1 – 4 D) 3 – 4 – 2 - 3
2. I. oluşur II. doğaya atılmasıyla III. fabrika atıklarının IV. çevre kirliliği
Yukarıdaki kelimelerle anlamlı kurallı bir cümle elde etmek için sıralama nasıl olmalıdır?
A) II- I – III – IV B) IV – II – III – I C) IV – III – II- I D) II – IV – I - III
3. Aşağıdakilerden hangisi bir olay sıralaması yapılırken metin içinde kullanılamayacak bir ifadedir?
A) sonunda B) gittikçe C) daha sonra C) önce
1. Herhangi bir yere gidemezdi.
2. Kurstaki ilk gününde burayı çok sevdi, iyi bir sürücü olacağına emin oldu.
3. Araba kullanmayı öğrenmek istiyordu.
4. İyi bir sürücü olması için öncelikle iyi bir kursa gitmesi gerekiyordu.
5. O da arkadaşlarının tavsiyelerine uyarak kendisine güzel bir kurs ayarladı.
6. Bu yüzden kursa yazılmaya karar verdi.
4- Numaralandırılmış cümlelerden anlamlı bir paragraf oluşturulmak istenirse sıralama nasıl olmalıdır?
A) 3 - 6 - 4 - 1 - 5 - 2 B) 5 - 1 - 2 - 3 - 4 - 6 C) 3 - 2 - 1 - 4 - 6 - 5 D) 5 - 2 - 4 - 3 - 1 - 6
5.
I. Grip bulaşıcı bir hastalıktır.
II. Hastalananlardan kimileri bunu ayakta geçirir.
III. Kimileri de parmaklarını kıpırdatamayacak kadar halsizleşir ve günlerce yatar.
IV. Bu yüzden gribe yakalanan aile bireylerinden biri iyileşirken bir başkası hastalanır.
Yukarıdaki cümlelerin anlamlı bir bütün oluşturan sıralanışı aşağıdakilerden hangisidir?
A) II-VI-III-I B) III-IV-I-II C) I-IV-II-III D) II-III-I- VI
