EKONOMİK BÜLTEN TÜRKİYE TÜRKİYE. Aralık 2020

EKONOMİK BÜLTEN

TÜRKİYE

TÜRKİYE

İçindekiler

Sayfa Konu

2 Tüketici Fiyat Endeksi 3 Yurt İçi Üretici Fiyat Endeksi 4 Yurt Dş Üretici Fiyat Endeksi 5 Tarm Ürünleri Üretici Fiyat Endeksi 6 Tarmsal Girdi Fiyat Endeksi 7 Hizmet Üretici Fiyat Endeksi 8 Dş Ticaret Endeksleri 9 Dş Ticaret İstatistikleri 10 Sanayi Üretim Endeksi 11 Perakende Satş Endeksleri 12 Ciro Endeksleri

13 İşgücü İstatistikleri 14 Konut Satş İstatistikleri 15 İnşaat Maliyet Endeksi 16 Ekonomik Güven Endeksi 17 Tüketici Güven Endeksi 18 Sektörel Güven Endeksleri 19 Motorlu Kara Taştlar

20 Finansal Yatrm Araçlarnn Reel Getiri Oranlar

21 Ödemeler Dengesi

22 Uluslararas Yatrm Pozisyonu Gelişmeleri

23 Uluslararas Rezervler Ve Döviz Likiditesi Gelişmeleri 24 Ksa Vadeli Dş Borç Stoku

25 Özel Sektörün Yurt Dşndan Sağladğ Kredi Borcu Gelişmeleri 26 Finansal Kesim Dşndaki Firmalarn Döviz Varlk Ve Yükümlülükleri 27 Uluslararas Doğrudan Yatrmlar

28 Bütçe Gerçekleşmeleri

29 Finans Sektörü Tarafndan Kullandrlan Nakdi Krediler Kaynaklar:

1. hmb.gov.tr 2. iskur.gov.tr 3. riskmerkezi.org 4. sgk.gov.tr 5. tcmb.gov.tr 6. tobb.org.tr 7. tuik.gov.tr

H a z  r l a y a n:

End. Müh. İbrahim ÇELİK Samsun TSO, Genel Sekreter Yardmcs

FİKİR TASARIM BASKI

E ^KONOMİK B ^ÜLTEN T ^ÜRKİYE

T

F

E

(TÜFE)

Tüketici Fiyat Endeksi, Kasm 2020

Tüketici fiyat endeksi (TÜFE) yllk %14,03, aylk %2,30 artt

TÜFE'de (2003=100) 2020 yl Kasm aynda bir önceki aya göre %2,30, bir önceki yln Aralk ayna göre %13,19, bir önceki yln ayn ayna göre %14,03 ve on iki aylk ortalamalara göre %12,04 artş gerçekleşti.

TÜFE yllk değişim oranlar (%), Kasm 2020

Yllk en düşük artş %0,67 ile alkollü içecekler ve tütün grubunda gerçekleşti

Bir önceki yln ayn ayna göre artşn düşük olduğu diğer ana gruplar srasyla, %0,99 ile giyim ve ayakkab, %5,19 ile haberleşme ve %7,00 ile eğitim oldu. Buna karşlk, bir önceki yln ayn ayna göre artşn yüksek olduğu ana gruplar ise srasyla, %29,42 ile çeşitli mal ve hizmetler, %21,08 ile gda ve alkolsüz içecekler ve %18,67 ile ulaştrma oldu.

TÜFE ana harcama gruplarna göre yllk değişim oranlar (%), Kasm 2020

Aylk düşüş gösteren tek grup %0,19 ile eğitim oldu

Ana harcama gruplar itibaryla 2020 yl Kasm aynda azalş gösteren tek ana grup %0,19 ile eğitim oldu. Alkollü içecekler ve tütün ana grubunda aylk değişim olmazken, en az artş gösteren gruplar %0,12 ile haberleşme ve %0,80 ile sağlk oldu. Buna karşlk, ana harcama gruplar itibaryla 2020 yl Kasm aynda artşn yüksek olduğu gruplar ise srasyla, %4,51 ile ulaştrma, %4,16 ile gda ve alkolsüz içecekler ve %1,69 ile ev eşyas oldu. Kasm 2020'de, endekste kapsanan 418 maddeden, 54 maddenin ortalama fiyatnda düşüş gerçekleşirken, 42 maddenin ortalama fiyatnda değişim olmad. 322 maddenin ortalama fiyatnda ise artş gerçekleşti.

Özel kapsaml TÜFE göstergesi (B) yllk %13,72, aylk %2,14 artt

İşlenmemiş gda ürünleri, enerji, alkollü içkiler ve tütün ile altn hariç TÜFE'de 2020 yl Kasm aynda bir önceki aya göre

%2,14, bir önceki yln Aralk ayna göre %13,26, bir önceki yln ayn ayna göre %13,72 ve on iki aylk ortalamalara göre

%11,50 artş gerçekleşti.

Y

İ

Ü

F

E

(Yİ-ÜFE)

Yurt İçi Üretici Fiyat Endeksi, Kasm 2020

Yurt içi üretici fiyat endeksi (Yİ-ÜFE) yllk %23,11, aylk %4,08 artt

Yİ-ÜFE (2003=100) 2020 yl Kasm aynda bir önceki aya göre %4,08, bir önceki yln Aralk ayna göre %22,26, bir önceki yln ayn ayna göre %23,11 ve on iki aylk ortalamalara göre %10,69 artş gösterdi.

Yİ-ÜFE değişim oranlar (%), Kasm 2020

Yİ-ÜFE yllk değişim oran (%), Kasm 2020

Sanayinin dört ana sektöründen imalat endeksi yllk %25,04 artt

Sanayinin dört sektörünün yllk değişimleri; madencilik ve taşocakçlğnda %19,63, imalatta %25,04 artş, elektrik, gaz üretimi ve dağtmnda %0,58 ve su temininde %12,83 artş olarak gerçekleşti. Ana sanayi gruplarnn yllk değişimleri;

ara malnda %30,07, dayankl tüketim malnda %25,84, dayanksz tüketim malnda %18,90, enerjide %0,36 ve sermaye malnda %27,85 artş olarak gerçekleşti.

Yİ-ÜFE yllk değişim oranlar (%), Kasm 2020

Sanayinin dört ana sektöründen imalat endeksi aylk %4,33 artt

Sanayinin dört sektörünün aylk değişimleri; madencilik ve taşocakçlğnda %2,15, imalatta %4,33, elektrik, gaz üretimi ve dağtmnda %1,69 ve su temininde %0,49 artş olarak gerçekleşti. Ana sanayi gruplarnn aylk değişimleri; ara malnda

%4,77, dayankl tüketim malnda %2,74, dayanksz tüketim malnda %4,17, enerjide %2,79 ve sermaye malnda %2,58 artş olarak gerçekleşti.

Yllk en yüksek azalş %21,16 ile tütün ürünleri endeksinde gerçekleşti

Yllk en fazla azalş; %21,16 ile tütün ürünleri, %3,46 ile kok ve rafine petrol ürünleri, %3,37 ile ham petrol ve doğalgaz olarak gerçekleşti. Buna karşlk metal cevherleri %53,36, ana metaller %48,92, diğer mamul eşyalar %37,42 ile endekslerin en fazla arttğ alt sektörler oldu.

Aylk azalş %5,57 ile tütün ürünleri endeksinde gerçekleşti

Aylk azalş; %5,57 ile tütün ürünleri alt sektörlerinde gerçekleşti. Buna karşlk ana metaller %7,43, gda ürünleri %6,40, kağt ve kağt ürünleri %5,46 ile endekslerin en fazla arttğ alt sektörler oldu.

Y

D

Ü

F

E

(YD-ÜFE)

Yurt Dş Üretici Fiyat Endeksi, Kasm 2020

Yurt Dş Üretici Fiyat Endeksi (YD-ÜFE) yllk %41,12, aylk %2,02 artt

YD-ÜFE (2010=100) 2020 yl Kasm aynda bir önceki aya göre %2,02, bir önceki yln Aralk ayna göre %38,61, bir önceki yln ayn ayna göre %41,12 ve on iki aylk ortalamalara göre %20,33 artş gösterdi.

YD-ÜFE değişim oranlar (%), Kasm 2020

YD-ÜFE yllk değişim oran (%), Kasm 2020

Sanayinin iki ana sektöründen imalat endeksi yllk %41,07 artt

Sanayinin iki sektörünün yllk değişimleri; madencilik ve taşocakçlğnda %43,88, imalatta %41,07 artş olarak

gerçekleşti. Ana sanayi gruplarnn yllk değişimleri; ara malnda %42,14, dayankl tüketim malnda %52,51, dayanksz tüketim malnda %40,29 artş, enerjide %12,67 azalş, sermaye malnda %42,39 artş olarak gerçekleşti.

YD-ÜFE yllk değişim oranlar (%), Kasm 2020

Sanayinin iki ana sektöründen imalat endeksi aylk %2,03 artt

Sanayinin iki sektörünün aylk değişimleri; madencilik ve taşocakçlğnda %1,73, imalatta %2,03 artş olarak gerçekleşti.

Ana sanayi gruplarnn aylk değişimleri; ara malnda %2,44, dayankl tüketim malnda %2,05, dayanksz tüketim malnda

%2,76, enerjide %8,68, sermaye malnda %0,43 artş olarak gerçekleşti.

Yllk azalş sadece %12,67 ile kok ve rafine petrol ürünleri endeksinde gerçekleşti

YD-ÜFE sektörlerinden kok ve rafine petrol ürünlerinde %12,67 azalş gerçekleşti. Buna karşlk diğer mamul eşyalar

%60,82, elektrikli teçhizat %48,03, metal cevherleri %47,42 ile endekslerin en fazla arttğ alt sektörler oldu.

Aylk en yüksek azalş %1,88 ile tütün ürünleri endeksinde gerçekleşti

YD-ÜFE sektörlerinden tütün ürünlerinde %1,88, makine ve ekipmanlarda (b.y.s.) %1,35, bilgisayarlar ile elektronik ve optik ürünlerde %0,91 azalş gerçekleşti. Buna karşlk kok ve rafine petrol ürünleri %8,68, giyim eşyas %3,46, elektrikli teçhizat %3,28 ile endekslerin en fazla arttğ alt sektörler oldu.

T

Ü

Ü

F

E

(T

-ÜFE)

Tarm Ürünleri Üretici Fiyat Endeksi, Kasm 2020

Tarm ürünleri üretici fiyat endeksi (Tarm-ÜFE) yllk %20,76, aylk %3,52 artt

Tarm-ÜFE' de (2015=100), 2020 yl Kasm aynda bir önceki aya göre %3,52, bir önceki yln Aralk ayna göre %18,19, bir önceki yln ayn ayna göre %20,76 ve on iki aylk ortalamalara göre %14,33 artş gerçekleşti. Sektörlerde bir önceki aya göre değişim; ormanclk ürünleri ve ilgili hizmetlerde %2,45, balk ve diğer balkçlk ürünlerinde %3,18 ve tarm ve avclk ürünleri ve ilgili hizmetlerde %3,55 artş gerçekleşti. Ana gruplarda bir önceki aya göre değişim; canl hayvanlar ve hayvansal ürünlerde %0,98, çok yllk bitkisel ürünlerde %4,78 ve tek yllk bitkisel ürünlerde %4,89 artş gerçekleşti.

Tarm-ÜFE yllk değişim oran (%), Kasm 2020

Yllk en az artş %2,77 ile diğer ağaç ve çal meyveleri ile sert kabuklu meyveler alt grubunda oldu

Bir önceki yln ayn ayna göre en az artş gösteren diğer alt gruplar ise %5,70 ile yağl meyveler ve %7,45 ile lifli bitkiler oldu. Buna karşlk, bir önceki yln ayn ayna göre artşn yüksek olduğu alt gruplar srasyla %35,34 ile çeltik, %32,25 ile tahllar (pirinç hariç) baklagiller ve yağl tohumlar ve %27,28 turunçgiller oldu.

Alt gruplara göre Tarm-ÜFE yllk değişim oranlar (%), Kasm 2020

Aylk en az artş %0,35 ile canl sğrlar (manda dâhil), bunlardan elde edilen işlenmemiş süt alt grubunda gerçekleşti Alt gruplar itibaryla bir önceki aya göre en az artş gösteren diğer alt gruplar ise %0,55 ile üzüm ve %0,81 ile yağl

meyveler oldu. Buna karşlk, 2020 yl Kasm aynda artşn yüksek olduğu alt gruplar, %9,71 ile lifli bitkiler, %6,43 ile sebze ve kavun-karpuz, kök ve yumrular ve %5,31 ile canl kümes hayvanlar ve yumurtalar oldu.

Kasm 2020'de, endekste kapsanan 90 maddeden, 22 maddenin ortalama fiyatnda azalş olurken 7 maddenin ortalama fiyatnda değişim olmad. 61 maddenin ortalama fiyatnda ise artş gerçekleşti.

T

G

F

E

(T

-GFE)

Tarmsal Girdi Fiyat Endeksi, Ekim 2020

Tarmsal girdi fiyat endeksi (Tarm-GFE) yllk %12,64, aylk %2,74 artt

Tarm-GFE (2015=100), 2020 yl Ekim aynda bir önceki aya göre %2,74, bir önceki yln Aralk ayna göre %10,82, bir önceki yln ayn ayna göre %12,64 ve on iki aylk ortalamalara göre %8,62 artş gösterdi.

Ana gruplar itibariyle bir önceki aya göre tarmsal yatrma katk sağlayan mal ve hizmet endeksi %2,41, tarmda kullanlan mal ve hizmet endeksi %2,79 artş gösterdi. Bir önceki yln ayn ayna göre tarmda kullanlan mal ve hizmet endeksi

%12,18, tarmsal yatrma katk sağlayan mal ve hizmet endeksi %15,46 artş gösterdi.

Tarm-GFE yllk değişim oran (%), Ekim 2020

Yllk en fazla azalş %3,61 ile veteriner harcamalar alt grubunda oldu

Alt gruplar itibariyle, bir önceki yln ayn ayna göre azalş gösteren diğer alt gruplar ise %1,16 ile enerji ve yağlar ve

%0,12 ile tohum ve dikim materyali oldu. Buna karşlk, bir önceki yln ayn ayna göre en fazla artş srasyla %30,58 ile makine bakm masraflar, %20,18 ile hayvan yemi alt gruplarnda gerçekleşti.

Alt gruplara göre Tarm-GFE yllk değişim oran (%), Ekim 2020

Aylk en az artş %0,78 ile tarmsal ilaçlar alt grubunda oldu

Alt gruplar itibariyle, bir önceki aya göre en az artş gösteren diğer alt gruplar ise %1,46 ile diğer mal ve hizmetler ve

%1,62 ile veteriner harcamalar oldu. 2020 Ekim aynda artşn yüksek olduğu alt gruplar srasyla %4,04 ile makine bakm masraflar, %3,71 ile tohum ve dikim materyali ve %3,68 ile gübre ve toprak geliştiriciler oldu.

H

Ü

F

E

(H-Ü

)

Hizmet Üretici Fiyat Endeksi, Kasm 2020

Hizmet Üretici Fiyat Endeksi (H-ÜFE) yllk %21,96 aylk %0,16 artt

H-ÜFE (2017=100) 2020 yl Kasm aynda bir önceki aya göre %0,16, bir önceki yln Aralk ayna göre %21,43, bir önceki yln ayn ayna göre %21,96 ve on iki aylk ortalamalara göre %14,39 artş gösterdi.

H-ÜFE değişim oranlar (%), Kasm 2020

H-ÜFE yllk değişim oran (%), Kasm 2020

Ulaştrma ve depolama hizmetlerinde H-ÜFE yllk %29,46 artt

Bir önceki yln ayn ayna göre, ulaştrma ve depolama hizmetlerinde %29,46, konaklama ve yiyecek hizmetlerinde

%20,70, bilgi ve iletişim hizmetlerinde %9,94, gayrimenkul hizmetlerinde %5,37, mesleki, bilimsel ve teknik hizmetlerde

%15,87, idari ve destek hizmetlerinde %20,59 artş gerçekleşti.

Ulaştrma ve depolama hizmetlerinde H-ÜFE aylk %1,37 artt

Bir önceki aya göre, ulaştrma ve depolama hizmetlerinde %1,37 artş, konaklama ve yiyecek hizmetlerinde %2,24 azalş, bilgi ve iletişim hizmetlerinde 1,43 artş, gayrimenkul hizmetlerinde %2,42 azalş, mesleki, bilimsel ve teknik hizmetlerde

%1,89 artş, idari ve destek hizmetlerinde %2,63 azalş gerçekleşti.

Yllk en düşük artş %1,13 ile telekomünikasyon hizmetlerinde gerçekleşti

H-ÜFE sektörlerinde yllk en düşük artş telekomünikasyon hizmetlerinde %1,13, gayrimenkul hizmetlerinde %5,37, sinema filmi, video, TV program yapmclk, ses kayd ve müzik yaymlama hizmetlerinde %5,68 olarak gerçekleşti. Buna karşlk hava yolu taşmaclğ hizmetleri %52,61, depolama ve destek hizmetleri, taşmaclk için %48,80, programlama ve yaynclk hizmetleri %48,72 ile endekslerin en fazla arttğ alt sektörler oldu.

Aylk en yüksek azalş %8,58 ile konaklama hizmetlerinde gerçekleşti

H-ÜFE sektörlerinden konaklama hizmetlerinde %8,58, seyahat acentesi, tur operatörü, diğer rezervasyon hizmetleri ve ilgili hizmetlerde %6,47, istihdam hizmetlerinde %3,93 azalş gerçekleşti. Buna karşlk programclk ve yaynclk hizmetleri %14,02, reklamclk ve piyasa araştrmas hizmetleri %9,27, su yolu taşmaclğ hizmetleri %5,08 ile endekslerin en fazla arttğ alt sektörler oldu.

D

T

E

Dş Ticaret Endeksleri, Ekim 2020 İhracat birim değer endeksi %0,6 artt

İhracat birim değer endeksi Ekim aynda bir önceki yln ayn ayna göre %0,6 artt. Endeks bir önceki yln ayn ayna göre, gda, içecek ve tütünde %0,5 ve yaktlarda %36,9 azalrken, ham maddelerde (yakt hariç) %2,4 ve imalat sanayinde (gda, içecek, tütün hariç) %1,7 artt.

İhracat miktar endeksi %4,5 artt

İhracat miktar endeksi Ekim aynda bir önceki yln ayn ayna göre %4,5 artt. Endeks bir önceki yln ayn ayna göre, gda, içecek ve tütünde %3,0, ham maddelerde (yakt hariç) %8,2 ve yaktlarda %28,4 azalrken, imalat sanayinde (gda, içecek, tütün hariç) %6,0 artt.

İthalat birim değer endeksi %3,0 azald

İthalat birim değer endeksi Ekim aynda bir önceki yln ayn ayna göre %3,0 azald. Endeks bir önceki yln ayn ayna göre, gda, içecek ve tütünde %5,0 ve imalat sanayinde (gda, içecek, tütün hariç) %4,0 artarken, ham maddelerde (yakt hariç) %0,2 ve yaktlarda %32,0 azald.

İthalat miktar endeksi %10,4 artt

İthalat miktar endeksi Ekim aynda bir önceki yln ayn ayna göre %10,4 artt. Endeks bir önceki yln ayn ayna göre, gda, içecek ve tütünde %16,4 ve yaktlarda %2,9 azalrken, ham maddelerde (yakt hariç) %20,2 ve imalat sanayinde (gda, içecek, tütün hariç) %14,6 artt.

Dş ticaret endeksleri, Ekim 2020 [2010=100]

Mevsim ve takvim etkilerinden arndrlmş ihracat miktar endeksi %1,6 artt

Mevsim ve takvim etkilerinden arndrlmş seriye göre; 2020 Eylül aynda 168,5 olan ihracat miktar endeksi %1,6 artarak, 2020 Ekim aynda 171,2 oldu. Takvim etkilerinden arndrlmş seriye göre ise; 2019 Ekim aynda 175,9 olan ihracat miktar endeksi %4,5 artarak, 2020 Ekim aynda 183,9 oldu.

Mevsim ve takvim etkilerinden arndrlmş ithalat miktar endeksi %1,2 azald

Mevsim ve takvim etkilerinden arndrlmş seriye göre; 2020 Eylül aynda 146,2 olan ithalat miktar endeksi %1,2 azalarak, 2020 Ekim aynda 144,4 oldu. Takvim etkilerinden arndrlmş seriye göre ise; 2019 Ekim aynda 127,3 olan ithalat miktar endeksi %12,9 artarak, 2020 Ekim aynda 143,7 oldu.

Dş ticaret haddi 2020 yl Ekim aynda 107,5 olarak gerçekleşti

İhracat birim değer endeksinin ithalat birim değer endeksine bölünmesiyle hesaplanan ve 2019 yl Ekim aynda 103,7 olarak elde edilmiş olan dş ticaret haddi, 3,8 puan artarak, 2020 yl Ekim aynda 107,5 oldu.

D

T

İ

Kasm aynda genel ticaret sistemine göre ihracat %0,9 azald, ithalat %15,9 artt; Türkiye İstatistik Kurumu ile Ticaret Bakanlğ işbirliğiyle oluşturulan genel ticaret sistemi kapsamnda üretilen geçici dş ticaret verilerine göre; ihracat 2020 yl Kasm aynda, bir önceki yln ayn ayna göre

%0,9 azalarak 16 milyar 94 milyon dolar, ithalat %15,9 artarak 21 milyar 127 milyon dolar olarak gerçekleşti.

Ocak-Kasm döneminde ihracat %8,3 azald, ithalat %3,5 artt; Genel ticaret sistemine göre ihracat 2020 yl Ocak-Kasm döneminde bir önceki yln ayn dönemine göre %8,3 azalarak 151 milyar 670 milyon dolar, ithalat %3,5 artarak 197 milyar 14 milyon dolar olarak gerçekleşti.

Kasm aynda enerji ürünleri ve altn hariç ihracat %1,6, ithalat %20,3 artt; Enerji ürünleri ve parasal olmayan altn hariç ihracat, 2020 Kasm aynda %1,6 artarak 15 milyar 441 milyon dolardan, 15 milyar 682 milyon dolara yükseldi. Kasm aynda enerji ürünleri ve parasal olmayan altn hariç ithalat %20,3 artarak 13 milyar 318 milyon dolardan, 16 milyar 20 milyon dolara yükseldi. Enerji ürünleri ve parasal olmayan altn hariç dş ticaret açğ Kasm aynda 338 milyon dolar olarak gerçekleşti. Dş ticaret hacmi %10,2 artarak 31 milyar 702 milyon dolar olarak gerçekleşti. Söz konusu ayda enerji ve altn hariç ihracatn ithalat karşlama oran %97,9 oldu.

Dş ticaret açğ Kasm aynda %153,5 artt; Kasm aynda dş ticaret açğ bir önceki yln ayn ayna göre %153,5 artarak 1 milyar 986 milyon dolardan, 5 milyar 33 milyon dolara yükseldi. İhracatn ithalat karşlama oran 2019 Kasm aynda %89,1 iken, 2020 Kasm aynda %76,2'ye geriledi.

Dş ticaret açğ Ocak-Kasm döneminde %82,5 artt; Ocak-Kasm döneminde dş ticaret açğ %82,5 artarak 24 milyar 844 milyon dolardan, 45 milyar 344 milyon dolara yükseldi. İhracatn ithalat karşlama oran 2019 Ocak-Kasm döneminde %86,9 iken, 2020 ylnn ayn döneminde %77,0'a geriledi.

Kasm aynda imalat sanayinin toplam ihracattaki pay %93,5 oldu; Ekonomik faaliyetlere göre ihracatta, 2020 Kasm aynda imalat sanayinin pay %93,5, tarm, ormanclk ve balkçlk sektörünün pay %4,1, madencilik ve taşocakçlğ sektörünün pay %1,9 oldu. Ocak-Kasm döneminde ekonomik faaliyetlere göre ihracatta imalat sanayinin pay %94,4, tarm, ormanclk ve balkçlk sektörünün pay %3,4, madencilik ve taşocakçlğ

sektörünün pay %1,7 oldu.

Kasm aynda ara mallarnn toplam ithalattaki pay %72,3 oldu; Geniş ekonomik gruplar snflamasna göre ithalatta, 2020 Kasm aynda ara mallarnn pay %72,3, sermaye mallarnn pay %14,8 ve tüketim mallarnn pay %12,4 oldu.İthalatta, 2020 Ocak-Kasm döneminde ara mallarnn pay %74,5, sermaye mallarnn pay %14,4 ve tüketim mallarnn pay %10,9 oldu.

Kasm aynda en fazla ihracat yaplan ülke Almanya oldu; Kasm aynda ihracatta ilk sray Almanya ald. Almanya'ya yaplan ihracat 1 milyar 515 milyon dolar olurken, bu ülkeyi srasyla; 1 milyar 94 milyon dolar ile Birleşik Krallk, 953 milyon dolar ile Irak, 905 milyon dolar ile ABD, 800 milyon dolar ile İtalya takip etti. İlk 5 ülkeye yaplan ihracat, toplam ihracatn %32,7'sini oluşturdu. Ocak-Kasm döneminde ihracatta ilk sray Almanya ald.

Almanya'ya yaplan ihracat 14 milyar 406 milyon dolar olurken, bu ülkeyi srasyla; 10 milyar 131 milyon dolar ile Birleşik Krallk, 9 milyar 101 milyon dolar ile ABD, 8 milyar 160 milyon dolar ile Irak ve 7 milyar 228 milyon dolar ile İtalya takip etti. İlk 5 ülkeye yaplan ihracat, toplam ihracatn

%32,3'ünü oluşturdu.

İthalatta ilk sray Almanya ald; İthalatta Almanya ilk sray ald. Kasm aynda Almanya'dan yaplan ithalat 2 milyar 352 milyon dolar olurken, bu ülkeyi srasyla; 2 milyar 238 milyon dolar ile Çin, 1 milyar 722 milyon dolar ile Rusya, 1 milyar 570 milyon dolar ile İsviçre, 952 milyon dolar ile İtalya izledi. İlk 5 ülkeden yaplan ithalat, toplam ithalatn %41,8'ini oluşturdu. Ocak-Kasm döneminde ithalatta ilk sray Çin ald. Bu dönemde, Çin'den yaplan ithalat 20 milyar 538 milyon dolar olurken, bu ülkeyi srasyla; 19 milyar 321 milyon dolar ile Almanya, 15 milyar 864 milyon dolar ile Rusya, 10 milyar 670 milyon dolar ile ABD ve 8 milyar 127 milyon dolar ile İtalya izledi. İlk 5 ülkeden yaplan ithalat, toplam ithalatn %37,8'ini oluşturdu.

Mevsim ve takvim etkilerinden arndrlmş seriye göre ihracat %4,1 azald; Mevsim ve takvim etkilerinden arndrlmş seriye göre; 2020 yl

Kasm aynda bir önceki aya göre ihracat %4,1 azald, ithalat %8,3 artt. Takvim etkilerinden arndrlmş seriye göre ise; 2020 yl Kasm aynda bir önceki yln ayn ayna göre ihracat değişmezken, ithalat %15,9 artt.

Yüksek teknolojili ürünlerin imalat sanayi ihracat içindeki pay %3,3 oldu; Teknoloji yoğunluğuna göre dş ticaret verileri, ISIC Rev.4 snflamas

içinde yer alan imalat sanayi ürünlerini kapsamaktadr. Kasm aynda ISIC Rev.4'e göre imalat sanayi ürünlerinin toplam ihracattaki pay %93,5'dir.

Yüksek teknoloji ürünlerinin imalat sanayi ürünleri ihracat içindeki pay %3,3'tür. Ocak-Kasm döneminde yüksek teknoloji ürünlerinin imalat sanayi ürünleri ihracat içindeki pay %3,4'tür. Kasm aynda imalat sanayi ürünlerinin toplam ithalattaki pay %82,9'dur. Yüksek teknoloji ürünlerinin imalat sanayi ürünleri ithalat içindeki pay %12,0'dr. Ocak-Kasm döneminde imalat sanayi ürünlerinin toplam ithalattaki pay %81,9'dur. Bu dönemde yüksek teknoloji ürünlerinin imalat sanayi ürünleri ithalat içindeki pay %13,1'dir.

Özel ticaret sistemine göre ihracat 2020 yl Kasm aynda 15 milyar 311 milyon dolar oldu; Özel ticaret sistemine göre ihracat, 2020 yl Kasm aynda, bir önceki yln ayn ayna göre %0,9 azalarak 15 milyar 311 milyon dolar, ithalat %11,9 artarak 19 milyar 849 milyon dolar olarak gerçekleşti.

Kasm aynda dş ticaret açğ %99,0 artarak 2 milyar 280 milyon dolardan, 4 milyar 538 milyon dolara yükseldi. İhracatn ithalat karşlama oran

2019 Kasm aynda %87,1 iken, 2020 Kasm aynda %77,1'e geriledi.

İhracat 2020 yl Ocak-Kasm döneminde 143 milyar 625 milyon dolar oldu; Özel ticaret sistemine göre ihracat, 2020 yl Ocak-Kasm döneminde, bir önceki yln ayn dönemine göre %8,4 azalarak 143 milyar 625 milyon dolar, ithalat %2,6 artarak 188 milyar 380 milyon dolar olarak gerçekleşti. Ocak-Kasm döneminde dş ticaret açğ %66,5 artarak 26 milyar 877 milyon dolardan, 44 milyar 756 milyon dolara yükseldi. İhracatn ithalat karşlama oran 2019 Ocak-Kasm döneminde %85,4 iken, 2020 ylnn ayn döneminde %76,2'ye geriledi.

S

Ü

E

Sanayi Üretim Endeksi, Ekim 2020 Sanayi üretimi yllk %10,2 artt

Sanayinin alt sektörleri (2015=100 referans yll) incelendiğinde, 2020 yl Ekim aynda madencilik ve taşocakçlğ sektörü endeksi bir önceki yln ayn ayna göre %0,4, imalat sanayi sektörü endeksi %11 ve elektrik, gaz, buhar ve iklimlendirme üretimi ve dağtm sektörü endeksi %5,5 artt.

Sanayi üretimi aylk %1,1 artt

Sanayinin alt sektörleri incelendiğinde, 2020 yl Ekim aynda madencilik ve taşocakçlğ sektörü endeksi bir önceki aya göre %0,6 azald, imalat sanayi sektörü endeksi %1,4 artt ve elektrik, gaz, buhar ve iklimlendirme üretimi ve dağtm

sektörü endeksi %2,5 azald.

Sanayi üretim endeksi değişim oranlar (%), Ekim 2020

P

S

E

Perakende Satş Endeksleri, Ekim 2020 Perakende satş hacmi yllk %12,0 artt

Sabit fiyatlarla perakende satş hacmi (2015=100) 2020 yl Ekim aynda bir önceki yln ayn ayna göre %12,0 artt. Ayn

ayda gda, içecek ve tütün satşlar %14,8, gda dş satşlar (otomotiv yakt hariç) %12,8, otomotiv yakt satşlar %6,5 artt.

Perakende satş hacmi yllk değişim oran (%), Ekim 2020 Perakende satş hacmi aylk değişim oran (%), Ekim 2020

Perakende satş hacmi aylk %4,2 artt

Sabit fiyatlarla perakende satş hacmi 2020 yl Ekim aynda bir önceki aya göre %4,2 artt. Ayn ayda gda, içecek ve tütün satşlar %4,3, gda dş satşlar (otomotiv yakt hariç) %4,7, otomotiv yakt satşlar %2,7 artt.

Perakende ciro yllk %24,3 artt

Cari fiyatlarla perakende ciro 2020 yl Ekim aynda bir önceki yln ayn ayna göre %24,3 artt. Ayn ayda gda, içecek ve tütün satşlar %28,5, gda dş satşlar (otomotiv yakt hariç) %28,9, otomotiv yakt satşlar %6,0 artt.

Perakende ciro yllk değişim oran (%), Ekim 2020 Perakende ciro aylk değişim oran (%), Ekim 2020

Perakende ciro aylk %4,4 artt

Cari fiyatlarla perakende ciro 2020 yl Ekim aynda bir önceki aya göre %4,4 artt. Ayn ayda gda, içecek ve tütün satşlar %4,2, gda dş satşlar (otomotiv yakt hariç) %5,2, otomotiv yakt satşlar %2,1 artt.

C

E

Ciro Endeksleri, Ekim 2020 Toplam ciro yllk %30,9 artt

Sanayi, inşaat, ticaret ve hizmet sektörleri toplamnda ciro endeksi (2015=100), 2020 yl Ekim aynda yllk %30,9 artt.

Toplam cironun alt detaylarna bakldğnda; 2020 yl Ekim aynda yllk sanayi sektörü ciro endeksi %38,5, inşaat ciro endeksi %21,5, ticaret ciro endeksi %34,6, hizmet ciro endeksi %8,8 artt.

Toplam ciro yllk değişim oran (%), Ekim 2020

Ciro endeksleri yllk değişim oranlar (%), Ekim 2020

Toplam ciro aylk %3,9 artt

Sanayi, inşaat, ticaret ve hizmet sektörleri toplamnda ciro endeksi (2015=100), 2020 yl Ekim aynda aylk %3,9 artt.

Toplam cironun alt detaylarna bakldğnda; 2020 yl Ekim aynda aylk sanayi sektörü ciro endeksi %5,7, inşaat ciro endeksi %1,3, ticaret ciro endeksi %2,8, hizmet ciro endeksi %5,1 artt.

Toplam ciro aylk değişim oran (%), Ekim 2020

Ciro endeksleri aylk değişim oranlar (%), Ekim 2020

İ

İ

İşsizlik oran %12,7 seviyesinde gerçekleşti

Türkiye genelinde 15 ve daha yukar yaştakilerde işsiz says 2020 yl Eylül döneminde geçen yln ayn dönemine göre 550 bin kişi azalarak 4 milyon 16 bin kişi oldu. İşsizlik oran 1,1 puanlk azalş ile %12,7 seviyesinde gerçekleşti. Tarm dş işsizlik oran 1,5 puanlk azalş ile %14,9 oldu.

İstihdam oran %44,1 oldu

İstihdam edilenlerin says 2020 yl Eylül döneminde, bir önceki yln ayn dönemine göre 733 bin kişi azalarak 27 milyon 707 bin kişi, istihdam oran ise 2,0 puanlk azalş ile %44,1 oldu.

Bu dönemde, istihdam edilenlerin says tarm sektöründe 350 bin, sanayi sektöründe 29 bin, hizmet sektöründe 520 bin kişi azalrken inşaat sektöründe ise 166 bin kişi artt. İstihdam edilenlerin %18,5'i tarm, %19,9'u sanayi, %6,3'ü inşaat,

%55,3'ü ise hizmet sektöründe yer ald.

İşgücüne katlma oran %50,5 olarak gerçekleşti

İşgücü 2020 yl Eylül döneminde bir önceki yln ayn dönemine göre 1 milyon 282 bin kişi azalarak 31 milyon 724 bin kişi, işgücüne katlma oran ise 3,0 puanlk azalş ile %50,5 olarak gerçekleşti.

Kayt dş çalşanlarn oran %32,2 oldu

Eylül 2020 döneminde herhangi bir sosyal güvenlik kuruluşuna bağl olmadan çalşanlarn toplam çalşanlar içindeki payn gösteren kayt dş çalşanlarn oran, bir önceki yln ayn dönemine göre 3,8 puan azalarak %32,2 olarak gerçekleşti. Tarm dş sektörde kayt dş çalşanlarn oran bir önceki yln ayn dönemine göre 3,3 puan azalarak %20,3 oldu.

15-64 yaş grubunda işsizlik oran %12,9, istihdam oran %49,0 oldu

15-64 yaş grubunda işsizlik oran bir önceki yln ayn dönemine göre 1,2 puanlk azalşla %12,9, tarm dş işsizlik oran

ise 1,5 puanlk azalşla %15,0 oldu. Bu yaş grubunda istihdam oran 1,8 puanlk azalşla %49,0, işgücüne katlma oran

ise 2,9 puanlk azalşla %56,2 oldu.

Genç nüfusta işsizlik oran %24,3, istihdam oran %31,6 oldu

15-24 yaş grubunu kapsayan genç nüfusta işsizlik oran bir önceki yln ayn dönemine göre 1,8 puanlk azalşla %24,3, istihdam oran ise 2,4 puan azalarak %31,6 oldu. Ayn dönemde işgücüne katlma oran 4,2 puanlk azalşla %41,8 seviyesinde gerçekleşti. Ne eğitimde ne de istihdamda olanlarn oran ise bir önceki yln ayn dönemine göre 0,5 puanlk artşla %29,1 seviyesinde gerçekleşti.

Mevsim etkisinden arndrlmş işsizlik oran %12,7, istihdam oran %43,3 oldu

Mevsim etkisinden arndrlmş işsizlik oran bir önceki döneme göre 0,4 puan azalarak %12,7 oldu. İşsiz says bir önceki döneme göre 125 bin kişi azalarak 3 milyon 944 bin kişi olarak gerçekleşti.

Mevsim etkisinden arndrlmş istihdam oran bir önceki döneme göre 0,3 puan artarak %43,3 oldu. İstihdam edilenlerin says 226 bin kişi artarak 27 milyon 200 bin kişi olarak tahmin edildi.

Mevsim etkisinden arndrlmş işgücüne katlma oran bir önceki döneme göre 0,1 puan artarak %49,6 oldu. İşgücüne katlan says 101 bin kişi artarak 31 milyon 144 bin kişi olarak tahmin edildi.

Ekonomik faaliyete göre, mevsim etkilerinden arndrlmş istihdam, tarm sektöründe 37 bin kişi azalrken, sanayi

K

S

İ

Türkiye'de 2020 Kasm aynda 112 bin 483 konut satld

Türkiye genelinde konut satşlar 2020 Kasm aynda bir önceki yln ayn ayna göre %18,7 azalarak 112 bin 483 oldu.

Konut satşlarnda, İstanbul 21 bin 158 konut satş ve %18,8 ile en yüksek paya sahip oldu. Satş saylarna göre İstanbul'u 10 bin 710 konut satş ve %9,5 pay ile Ankara, 6 bin 574 konut satş ve %5,8 pay ile İzmir izledi. Konut satş saysnn düşük olduğu iller srasyla 15 konut ile Ardahan, 23 konut ile Hakkari ve 78 konut ile Bayburt oldu.

İpotekli konut satşlar 2020 Kasm aynda 24 bin 450 olarak gerçekleşti

Türkiye genelinde 2020 Kasm aynda ipotekli konut satşlar bir önceki yln ayn ayna göre %44,3 azalş göstererek 24 bin 450 oldu. Toplam konut satşlar içinde ipotekli satşlarn pay %21,7 olarak gerçekleşti. İpotekli satşlarda İstanbul 5 bin 4 konut satş ve %20,5 pay ile ilk sray ald. İpotekli konut satşnn en az olduğu il 1 konut ile Hakkari oldu.

Diğer satş türleri sonucunda 88 bin 33 konut el değiştirdi

Diğer konut satşlar 2020 Kasm aynda Türkiye genelinde bir önceki yln ayn ayna göre %6,8 azalarak 88 bin 33 oldu.

Diğer konut satşlarnda İstanbul 16 bin 154 konut satş ve %18,3 pay ile ilk sraya yerleşti. İstanbul'daki toplam konut satşlar içinde diğer satşlarn pay %76,3 oldu. Ankara 7 bin 975 diğer konut satş ile ikinci srada yer ald. Ankara'y 4 bin 898 konut satş ile İzmir izledi. Diğer konut satşnn en az olduğu il 9 konut ile Ardahan oldu.

Konut satşlarnda 36 bin 658 konut ilk defa satld

Türkiye genelinde ilk defa satlan konut says 2020 Kasm aynda bir önceki yln ayn ayna göre %25,0 azalarak 36 bin 658 oldu. Toplam konut satşlar içinde ilk satşn pay %32,6 oldu. İlk satşlarda İstanbul 6 bin 177 konut satş ve %16,9 ile en yüksek paya sahip olurken, İstanbul'u 2 bin 662 konut satş ile Ankara ve bin 888 konut satş ile İzmir izledi.

İkinci el konut satşlarnda 75 bin 825 konut el değiştirdi

Türkiye genelinde ikinci el konut satşlar 2020 Kasm aynda bir önceki yln ayn ayna göre %15,2 azalş göstererek 75 bin 825 oldu. İkinci el konut satşlarnda İstanbul 14 bin 981 konut satş ve %19,8 pay ile ilk sraya yerleşti. İstanbul'daki toplam konut satşlar içinde ikinci el satşlarn pay %70,8 oldu. Ankara 8 bin 48 konut satş ile ikinci srada yer ald.

Ankara'y 4 bin 686 konut satş ile İzmir izledi.

Konut satşlar Ocak-Kasm döneminde %21,5 artt

Ocak-Kasm döneminde 1 milyon 393 bin 335 konut satş gerçekleşerek, bir önceki yln ayn dönemine göre %21,5 artş gösterdi. Ocak-Kasm döneminde ipotekli konut satş %98,0 artarak 558 bin 706, diğer satş türlerinde ise %3,4 azalarak 834 bin 629 oldu. Bu dönemde ilk defa satlan konutlar %0,8 azalarak 432 bin 842 oldu. İkinci el konut satşlar da %35,2 artarak 960 bin 493 olarak gerçekleşti.

Yabanclara 2020 yl Kasm aynda 4 bin 962 konut satş gerçekleşti

Yabanclara yaplan konut satşlar bir önceki yln ayn ayna göre %24,4 artarak 4 bin 962 oldu. Yabanclara yaplan konut satşlarnda, Kasm 2020'de ilk sray 2 bin 443 konut satş ile İstanbul ald. İstanbul ilini srasyla 893 konut satş

ile Antalya, 297 konut satş ile Ankara, 182 konut satş ile Yalova ve 174 konut satş ile Bursa izledi. Ocak-Kasm döneminde yabanclara yaplan konut satşlar ise bir önceki yln ayn dönemine göre %9,5 azalarak 36 bin 385 oldu.

Ülke uyruklarna göre en çok konut satş Irak vatandaşlarna yapld

Kasm aynda Irak vatandaşlar Türkiye'den 876 konut satn ald. Irak' srasyla, 860 konut ile İran, 434 konut ile Rusya Federasyonu, 203 konut ile Afganistan ve 202 konut ile Kuveyt izledi.

İ

M

E

İnşaat Maliyet Endeksi, Ekim 2020

İnşaat maliyet endeksi yllk %19,49, aylk %2,99 artt

İnşaat maliyet endeksi, 2020 yl Ekim aynda bir önceki aya göre %2,99, bir önceki yln ayn ayna göre %19,49 artt. Bir önceki aya göre malzeme endeksi %4,01, işçilik endeksi %0,75 artt. Ayrca bir önceki yln ayn ayna göre malzeme endeksi %22,08, işçilik endeksi %14,02 artt.

İnşaat maliyet endeksi yllk değişim oran (%), Ekim 2020 Bina inşaat maliyet endeksi yllk değişim oran (%), Ekim 2020

Bina inşaat maliyet endeksi yllk %19,34, aylk %2,94 artt

Bina inşaat maliyet endeksi, bir önceki aya göre %2,94, bir önceki yln ayn ayna göre %19,34 artt. Bir önceki aya göre malzeme endeksi %4,00, işçilik endeksi %0,67 artt. Ayrca bir önceki yln ayn ayna göre malzeme endeksi %21,81, işçilik endeksi %14,23 artt.

Bina dş yaplar için inşaat maliyet endeksi yllk %20,01, aylk %3,16 artt

Bina dş yaplar için inşaat maliyet endeksi, bir önceki aya göre %3,16, bir önceki yln ayn ayna göre %20,01 artt. Bir önceki aya göre malzeme endeksi %4,02, işçilik endeksi %1,05 artt. Ayrca bir önceki yln ayn ayna göre malzeme endeksi %22,96, işçilik endeksi %13,27 artt.

Bina dş yaplar için inşaat maliyet endeksi yllk değişim oran (%), Ekim 2020

İnşaat maliyet endeksi yllk değişim oranlar (%), Ekim 2020 İnşaat maliyet endeksi aylk değişim oranlar (%), Ekim 2020

E

G

E

Ekonomik Güven Endeksi, Aralk 2020 Ekonomik güven endeksi 86,4 oldu

Ekonomik güven endeksi Kasm aynda 89,5 iken, Aralk aynda %3,5 orannda azalarak 86,4 değerine düştü. Ekonomik güven endeksindeki düşüş, hizmet, perakende ticaret ve inşaat sektörü güven endekslerindeki düşüşlerden kaynakland.

Hizmet sektörü güven endeksi bir önceki aya göre Aralk aynda %9,2 orannda azalarak 70,4 değerini, perakende ticaret sektörü güven endeksi %7,8 orannda azalarak 87,6 değerini, inşaat sektörü güven endeksi %7,2 orannda azalarak 73,3 değerini ald. Tüketici güven endeksi ayn seviyede kalarak 80,1 değerini, reel kesim (imalat sanayi) güven endeksi %2,8 orannda artarak 110,4 değerini ald.

Ekonomik güven endeksi, Aralk 2020

Ekonomik güven endeksi, sektörel endeksler ve değişim oranlar, Aralk 2020

T

G

E

Tüketici Güven Endeksi, Aralk 2020

Tüketici güven endeksi 80,1 değerinde ayn kald

Türkiye İstatistik Kurumu ve Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankas işbirliği ile yürütülen tüketici eğilim anketi sonuçlarndan hesaplanan mevsim etkilerinden arndrlmş tüketici güven endeksi, Aralk aynda ayn düzeyde kalarak 80,1 değerini ald.

Mevsim etkilerinden arndrlmş tüketici güven endeksi, Aralk 2020

Hanenin maddi durumu endeksi 66,1 oldu

Geçen 12 aylk döneme göre mevcut dönemde hanenin maddi durumu endeksi Kasm aynda 66,6 iken, Aralk aynda

%0,7 orannda azalarak 66,1 oldu.

Hanenin maddi durum beklentisi endeksi 78,9 oldu

Gelecek 12 aylk döneme ilişkin hanenin maddi durum beklentisi endeksi Kasm aynda 79,0 iken, Aralk aynda %0,2 orannda azalarak 78,9 oldu.

Genel ekonomik durum beklentisi endeksi 82,9 oldu

Gelecek 12 aylk döneme ilişkin genel ekonomik durum beklentisi endeksi Kasm aynda 78,7 iken, Aralk aynda %5,2 orannda artarak 82,9 oldu.

Dayankl tüketim mallarna harcama yapma düşüncesi endeksi 92,6 oldu

Geçen 12 aylk döneme göre gelecek 12 aylk dönemde dayankl tüketim mallarna harcama yapma düşüncesi endeksi Kasm aynda 96,2 iken, Aralk aynda %3,8 orannda azalarak 92,6 oldu.

Mevsim etkilerinden arndrlmş tüketici güven endeksi, alt endeksleri ve değişim oranlar, Aralk 2020

S

G

E

Sektörel Güven Endeksleri, Aralk 2020

Güven endeksi hizmet, perakende ticaret ve inşaat sektörlerinde düştü

Mevsim etkilerinden arndrlmş güven endeksi Aralk aynda bir önceki aya göre; hizmet sektöründe %9,2, perakende ticaret sektöründe %7,8 ve inşaat sektöründe %7,2 azald.

Hizmet sektörü güven endeksi 70,4 oldu

Mevsim etkilerinden arndrlmş hizmet sektörü güven endeksi Kasm aynda 77,5 iken, Aralk aynda %9,2 orannda azalarak 70,4 değerini ald. Hizmet sektöründe bir önceki aya göre, son üç aylk dönemde iş durumu alt endeksi %11,2 azalarak 66,4 oldu. Son üç aylk dönemde hizmetlere olan talep alt endeksi %9,8 azalarak 64,9 değerini ald. Gelecek üç aylk dönemde hizmetlere olan talep beklentisi alt endeksi ise %7,1 azalarak 79,8 oldu.

Mevsim etkilerinden arndrlmş hizmet sektörü güven ve eğilim endeksleri, Aralk 2020

Perakende ticaret sektörü güven endeksi 87,6 oldu

Mevsim etkilerinden arndrlmş perakende ticaret sektörü güven endeksi Aralk aynda %7,8 orannda azalarak 87,6 değerini ald. Perakende ticaret sektöründe bir önceki aya göre, son üç aylk dönemde iş hacmi satşlar alt endeksi %14,4 azalarak 73,0 oldu. Mevcut mal stok seviyesi alt endeksi %1,1 azalarak 107,8 değerini ald. Gelecek üç aylk dönemde iş hacmi-satşlar beklentisi alt endeksi ise %9,6 azalarak 81,9 oldu.

Mevsim etkilerinden arndrlmş perakende ticaret sektörü güven ve eğilim endeksleri, Aralk 2020

İnşaat sektörü güven endeksi 73,3 oldu

Mevsim etkilerinden arndrlmş inşaat sektörü güven endeksi bir önceki ayda 79,0 iken, Aralk aynda %7,2 orannda azalarak 73,3 değerini ald. İnşaat sektöründe bir önceki aya göre, alnan kaytl siparişlerin mevcut düzeyi alt endeksi

%9,5 azalarak 56,7 oldu. Gelecek üç aylk dönemde toplam çalşan says beklentisi alt endeksi ise %5,7 azalarak 90,0 değerini ald.

Mevsim etkilerinden arndrlmş inşaat sektörü güven ve eğilim endeksleri, Aralk 2020

İnşaat sektöründe Aralk aynda girişimlerin %27,4'ü faaliyetleri kstlayan herhangi bir faktörün olmadğn, %72,6's ise faaliyetlerini kstlayan en az bir temel faktör bulunduğunu belirtti. İnşaat sektöründe faaliyetleri kstlayan temel faktörlerden; "finansman sorunlar" Kasm aynda %42,7 iken Aralk aynda %41,2, "talep yetersizliği" Kasm aynda

%34,2 iken Aralk aynda %37,2 ve "diğer faktörler" Kasm aynda %15,3 iken Aralk aynda %23,1 oldu.

M

K

T

Motorlu Kara Taştlar, Kasm 2020

Kasm aynda 102 bin 636 adet taştn trafiğe kayd yapld

Kasm aynda trafiğe kayd yaplan taştlarn %64,8'ini otomobil, %14,2'sini kamyonet, %12,0'n motosiklet, %5,9'unu traktör, %2,0'n kamyon %0,5'ini minibüs, %0,5'ini otobüs ve %0,1'ini ise özel amaçl taştlar oluşturdu.

Trafiğe kayd yaplan taşt says bir önceki aya göre %10,3 azald; Kasm aynda trafiğe kayd yaplan taşt says bir önceki aya göre otobüste %19,1, traktörde %5,1 artarken, motosiklette %33,4, özel amaçl taştlarda %13,7, minibüste

%13,3, kamyonette %8,4, kamyonda %8,2 ve otomobilde %6,2 azald.

Trafiğe kayd yaplan taşt says geçen yln ayn ayna göre %52,9 artt; Kasm aynda geçen yln ayn ayna göre trafiğe kayd yaplan taşt says kamyonda %108,9, traktörde %81,8, kamyonette %81,0, otomobilde %51,3, motosiklette

%27,8, otobüste %27,2, özel amaçl taştlarda %20,2 artarken minibüste %27,0 azald.

Trafiğe kaytl toplam taşt says Kasm ay sonu itibaryla 24 milyon 64 bin 532 oldu; Kasm ay sonu itibaryla trafiğe kaytl taştlarn %54,2'sini otomobil, %16,3'ünü kamyonet, %14,6'sn motosiklet, %8,1'ini traktör, %3,6'sn

kamyon, %2,0'n minibüs, %0,9'unu otobüs ve %0,3'ünü özel amaçl taştlar oluşturdu.

Kasm aynda 663 bin 614 adet taştn devri yapld; Kasm aynda devri⁽¹⁾ yaplan taştlarn %68,7'sini otomobil,

%16,6'sn kamyonet, %5,5'ini motosiklet, %4,1'ini traktör, %2,3'ünü kamyon, %2,2'sini minibüs, %0,5'ini otobüs ve

%0,1'ini özel amaçl taştlar oluşturdu.

Kasm aynda 66 bin 565 adet otomobilin trafiğe kayd yapld; Kasm aynda trafiğe kayd yaplan otomobillerin

%17,4'ü Fiat, %15,2'si Renault, %7,8'i Volkswagen, %6,2'si Toyota, %6,1'i Peugeot, %5,3'ü Ford, %5,2'si Opel, %4,1'i Hyundai, %4,0' Dacia, %3,6's Skoda, %3,4'ü Citroen, %2,9'u Mercedes-Benz, %2,8'i Honda, %2,7'si BMW, %2,3'ü Nissan, %2,1'i Audi, %2,1'i Volvo, %2,1'i Kia, %0,7'si Seat, %0,7'si Jeep, %0,7'si Suzuki ve %2,6's diğer markalardan oluştu.

Ocak-Kasm döneminde 953 bin 605 adet taştn trafiğe kayd yapld; Ocak-Kasm döneminde bir önceki yln ayn

dönemine göre trafiğe kayd yaplan taşt says %56,9 artarak 953 bin 605 adet olurken, trafikten kayd silinen taşt says

%86,0 azalarak 42 bin 494 adet oldu. Böylece Ocak-Kasm döneminde trafikteki toplam taşt saysnda 911 bin 111 adet artş gerçekleşti.

Ocak-Kasm döneminde trafiğe kayd yaplan otomobillerin %49,7'si benzin yaktldr; Ocak-Kasm döneminde trafiğe kayd yaplan 547 bin 37 adet otomobilin %49,7'si benzin, %41,4'ü dizel, %5,4'ü LPG yaktl olup, %3,5'i elektrikli veya hibrittir. Kasm ay sonu itibaryla trafiğe kaytl 13 milyon 44 bin 176 adet otomobilin ise %38,3'ü dizel, %36,8'i LPG,

%24,4'ü benzin yaktl olup, %0,3'ü elektrikli veya hibrittir. Yakt türü bilinmeyen⁽²⁾ otomobillerin oran ise %0,3'tür.

Ocak-Kasm döneminde en fazla 1401-1500 silindir hacimli otomobil kayd yapld; Ocak-Kasm döneminde trafiğe kayd yaplan 547 bin 37 adet otomobilin %30,0' 1401-1500, %24,0' 1501-1600, %24,0' 1300 ve alt, %15,0' 1301- 1400, %5,9'u 1601-2000, %0,8'i 2001 ve üstü motor silindir hacmine sahiptir.

Ocak-Kasm döneminde kayd yaplan otomobillerin 258 bin 278'i beyaz renklidir; Ocak-Kasm döneminde trafiğe kayd yaplan 547 bin 37 adet otomobilin %47,2,'si beyaz, %26,8'i gri, %7,4'ü mavi, %7,0' krmz, %6,9'u siyah, %1,6's

turuncu, %1,3'ü kahverengi, %0,6's sar, %0,3'ü yeşil renkli iken %0,8'i diğer renklerdedir.

F

Y

A

R

G

O

Finansal Yatrm Araçlarnn Reel Getiri Oranlar, Kasm 2020 Aylk en yüksek reel getiri BIST 100 endeksinde oldu

En yüksek aylk reel getiri, yurt içi üretici fiyat endeksi (Yİ-ÜFE) ile indirgendiğinde %3,91, tüketici fiyat endeksi (TÜFE) ile indirgendiğinde ise %5,72 oranlaryla BIST 100 endeksinde gerçekleşti.

Yİ-ÜFE ile indirgendiğinde; yatrm araçlarndan Euro %2,35, Devlet İç Borçlanma Senetleri (DİBS) %2,78, Amerikan dolar %2,83, mevduat faizi (brüt) %2,94 ve külçe altn %4,87 oranlarnda yatrmcsna kaybettirdi. TÜFE ile indirgendiğinde Euro %0,65, DİBS %1,09, Amerikan dolar %1,14, mevduat faizi (brüt) %1,25 ve külçe altn %3,22 oranlarnda yatrmcsna kaybettirdi.

Finansal yatrm araçlarnn aylk reel getiri oranlar, Kasm 2020 Finansal yatrm araçlarnn üç aylk reel getiri oranlar, Kasm 2020

BIST 100 endeksi, üç aylk değerlendirmede; Yİ-ÜFE ile indirgendiğinde %4,40, TÜFE ile indirgendiğinde ise %9,48 orannda yatrmcsna en yüksek reel getiri sağlayan yatrm arac olurken; mevduat faizi (brüt) Yİ-ÜFE ile

indirgendiğinde %7,39, TÜFE ile indirgendiğinde ise %2,89 orannda yatrmcsna en çok kaybettiren yatrm arac oldu.

Alt aylk değerlendirmeye göre BIST 100 endeksi; Yİ-ÜFE ile indirgendiğinde %8,79, TÜFE ile indirgendiğinde ise %15,77 orannda yatrmcsna en yüksek kazanc sağlayan yatrm arac oldu. Ayn dönemde DİBS, Yİ-ÜFE ile indirgendiğinde

%11,50, TÜFE ile indirgendiğinde ise %5,83 orannda yatrmcsna en çok kaybettiren yatrm arac oldu.

Finansal yatrm araçlarnn alt aylk reel getiri oranlar, Kasm 2020 Finansal yatrm araçlarnn yllk reel getiri oranlar, Kasm 2020

Yllk değerlendirmede en yüksek reel getiri külçe altnda gerçekleşti

Finansal yatrm araçlar yllk olarak değerlendirildiğinde külçe altn; Yİ-ÜFE ile indirgendiğinde %43,10, TÜFE ile indirgendiğinde ise %54,49 orannda yatrmcsna en yüksek reel getiriyi sağlayan yatrm arac oldu.

Yllk değerlendirmede, Yİ-ÜFE ile indirgendiğinde; yatrm araçlarndan Euro %20,99 ve Amerikan Dolar %13,05 oranlarnda yatrmcsna kazandrrken; BIST 100 endeksi %1,73, mevduat faizi (brüt) %8,62 ve DİBS %10,95

oranlarnda kaybettirmiştir. TÜFE ile indirgendiğinde Euro %30,62, Amerikan Dolar %22,05 ve BIST 100 endeksi %6,09 oranlarnda yatrmcsna kazandrrken; mevduat faizi (brüt) %1,34 ve DİBS %3,86 oranlarnda kaybettirmiştir.

Ö

D

Cari İşlemler Hesab

 Cari işlemler açğ, 2019 ylnn Aralk ayna göre 473 milyon ABD dolar artarak 3.210 milyon ABD dolar olarak gerçekleşmiştir. Bunun sonucunda 2020 yl cari işlemler açğ 36.724 milyon ABD dolar olmuştur.

 Bu gelişmede, hizmetler dengesi kaynakl net girişlerin 1.163 milyon ABD dolar azalarak 644 milyon ABD dolarna ve ikincil gelir dengesi kaynakl net girişlerin 168 milyon ABD dolar azalarak 80 milyon ABD dolarna gerilemesi etkili olmuştur.

 Altn ve enerji hariç cari işlemler hesab 2019 ylnn Aralk aynda 1.579 milyon ABD dolar fazla vermişken bu ayda 940 milyon ABD dolar fazla vermiştir.

 Ödemeler dengesi tanml dş ticaret açğ, 2019 ylnn ayn ayna göre 329 milyon ABD dolar azalarak 3.344 milyon ABD dolarna gerilemiştir.

 Hizmetler dengesi altnda seyahat kaleminden kaynaklanan net gelirler, 2019 ylnn ayn ayna göre 495 milyon ABD dolar tutarnda azalarak 617 milyon ABD dolarna gerilemiştir.

 Birincil gelir dengesi kaynakl net çkşlar, 2019 ylnn ayn ayna göre 529 milyon ABD dolar azalarak 590 milyon ABD dolar olarak gerçekleşmiştir.

Finans Hesab

 Doğrudan yatrmlardan kaynaklanan net girişler 836 milyon ABD dolar olarak gerçekleşmiştir.

 Portföy yatrmlar 5.209 milyon ABD dolar tutarnda net giriş kaydetmiştir. Alt kalemler itibaryla incelendiğinde, yurt dş yerleşiklerin hisse senedi piyasasnda 269 milyon ABD dolar ve devlet iç borçlanma senetleri

piyasasnda 1.997 milyon ABD dolar net alş yaptğ görülmektedir.

 Yurt dşndaki tahvil ihraçlaryla ilgili olarak, bankalar ve Genel Hükümet srasyla 722 milyon ABD dolar ve 2.255 milyon ABD dolar net borçlanma yapmşken, diğer sektörler 5 milyon ABD dolar tutarnda net geri ödeme gerçekleştirmiştir.

 Diğer yatrmlar altnda, yurt içi bankalarn yurt dş muhabirlerindeki efektif ve mevduat varlklar 3.182 milyon ABD dolar net azalş kaydetmişken, yurt dş bankalarn yurt içindeki mevduatlar 425 milyon ABD dolar net artş kaydetmiştir.

 Yurt dşndan sağlanan kredilerle ilgili olarak; bankalar, Genel Hükümet ve diğer sektörler srasyla 559 milyon ABD dolar, 129 milyon ABD dolar ve 604 milyon ABD dolar net kullanm gerçekleştirmiştir.

 Resmi rezervlerde bu ayda 6.734 milyon ABD dolar net artş gözlenmiştir.

Ödemeler dengesi, geniş anlamyla, bir ekonomide yerleşik kişilerin diğer ekonomilerde yerleşik kişiler (yurt dşnda yerleşikler) ile belli bir dönem içinde yapmş olduklar ekonomik işlemlerin sistematik kaytlarn elde etmek üzere hazrlanan istatistiki bir rapordur. Ödemeler Dengesi istatistiklerinin toplanmasna ilişkin uluslararas standartlar, Uluslararas Para Fonunun (IMF) üye ülkelerine yol gösterici olarak hazrladğ

Ödemeler Dengesi ve Uluslararas Yatrm Pozisyonu El Kitab’nda yer almaktadr. Bu doküman, ayn zamanda ödemeler dengesi istatistiklerini ülkeler baznda karşlaştrmaya da olanak tanr. Türkiye'nin Ödemeler Dengesi İstatistikleri ise, IMF'nin 2009 ylnda yaymladğ yukarda sözü edilen el kitab temel alnarak toplanmakta ve her ay düzenli olarak yaynlanmakta. Veriler zaman serisi olarak EVDS’de yaymlanmaktadr.

U

Y

P

(UYP) G

Uluslararas Yatrm Pozisyonu Gelişmeleri (Aralk 2020)

 2020 Aralk sonu itibaryla, Uluslararas Yatrm Pozisyonu (UYP) verilerine göre, Türkiye’nin yurt dş varlklar, 2019 yl sonuna göre % 5,0 orannda azalşla 240,6 milyar ABD dolar, yükümlülükleri ise % 7,3 orannda artşla 643,5 milyar ABD dolar olarak gerçekleşmiştir.

 Türkiye’nin yurt dş varlklar ile yurt dşna olan yükümlülüklerinin fark olarak tanmlanan net UYP, 2019 yl sonunda -346,5 milyar ABD dolar iken 2020 Aralk sonunda -402,9 milyar ABD dolar seviyesinde

gerçekleşmiştir.

 Varlklar alt kalemleri incelendiğinde, rezerv varlklar kalemi 2019 yl sonuna göre % 11,7 orannda azalşla 93,3 milyar ABD dolar, diğer yatrmlar kalemi % 3,9 orannda azalşla 91,4 milyar ABD dolar seviyesinde

gerçekleşmiştir. Diğer yatrmlar alt kalemlerinden bankalarn Yabanc Para ve Türk Liras cinsinden efektif ve mevduatlar % 11,8 orannda azalşla 41,9 milyar ABD dolar olmuştur.

 Yükümlülükler alt kalemleri incelendiğinde, doğrudan yatrmlar (sermaye ve diğer sermaye) piyasa değeri ile döviz kurlarndaki değişimlerin de etkisiyle 2019 yl sonuna göre % 30,2 orannda artşla 213,1 milyar ABD dolar

seviyesinde gerçekleşmiştir.

 Portföy yatrmlar 2019 yl sonuna göre % 12,3 orannda azalşla 117,3 milyar ABD dolar olmuştur. Yurt dş

yerleşiklerin hisse senedi stoku 2019 yl sonuna göre % 10,5 orannda azalşla 29,2 milyar ABD dolar olurken, yurt dş yerleşiklerin mülkiyetindeki DİBS stoku % 44,3 orannda azalşla 8,6 milyar ABD dolar, Hazine’nin tahvil stoku (yurt içi yerleşiklerce alnan tahvil stoku düşüldükten sonra) ise % 6,2 azalşla 46,2 milyar ABD dolar

seviyesinde gerçekleşmiştir.

 Ayn dönemde, diğer yatrmlar 2019 yl sonuna göre % 3,5 orannda artarak 313,1 milyar ABD dolar olmuştur.

Yurt dş yerleşiklerin yurt içi yerleşik bankalardaki Yabanc Para mevduat, 2019 yl sonuna göre % 3,3 orannda azalarak 33,4 milyar ABD dolar olurken, TL mevduat % 15,3 orannda artarak 15,7 milyar ABD dolar olmuştur.

 Bankalarn toplam kredi stoku % 5,5 orannda azalarak 63,8 milyar ABD dolar olurken, diğer sektörlerin toplam kredi stoku % 1,6 orannda azalarak 96,7 milyar ABD dolar düzeyinde gerçekleşmiştir.

Grafik: Samsun TSO, Kaynak: https://www.tcmb.gov.tr/

Uluslararas Yatrm Pozisyonu; bir ekonomideki yerleşik kişilerin yurt dşndaki yerleşik kişiler ile finansal alacaklar ve yükümlülüklerin yannda;

rezerv varlk olarak tutulan altn şeklindeki finansal varlklarnn belli bir tarihteki stok değerini gösteren ve aylk olarak yaynlanan istatistiki bir tablodur. Uluslararas Yatrm Pozisyonunda toplam finansal varlklar ile toplam finansal yükümlülüklerin fark, net Uluslararas Yatrm Pozisyonu olarak adlandrlmaktadr. Başka bir deyişle, net Uluslararas Yatrm Pozisyonu; Türkiye'nin yurt dşndan alacaklaryla, Türkiye'nin yurt dşna borçlarnn net farkn işaret eder. Burada ortaya çkan net pozisyon, pozitif veya negatif bir değer olabilir.

U

R

D

L

G

U

R

D

L

G

 Resmi Rezerv Varlklar, bir önceki aya göre yüzde 12,8 artarak 93,3 milyar ABD dolar düzeyinde gerçekleşmiştir. Bu dönemde alt kalemler itibaryla, döviz varlklar bir önceki aya göre yüzde 17,8 artarak 48,5 milyar ABD dolar, altn cinsinden rezerv varlklar ise yüzde 8,1 artarak 43,2 milyar ABD dolar olarak gerçekleşmiştir.

 Vadesine 1 yl veya daha az kalmş Merkezi Yönetim ve Merkez Bankas’nn önceden belirlenmiş döviz çkşlar

(döviz kredileri, menkul kymetler ve mevduat işlemlerinden doğan yükümlülükler) bir önceki aya göre yüzde 2,4 artarak 28,3 milyar ABD dolar olarak gerçekleşmiştir. Bu tutarn yaklaşk 23 milyar ABD dolar anapara, 5,3 milyar ABD dolar faizden oluşmaktadr. Ayrca, Merkez Bankas’nn yurt içi ve yurt dş yerleşik bankalarla yapmş olduğu finansal türev işlemlerinden kaynaklanan net döviz ve altn yükümlülükleri 61,9 milyar ABD dolar

olup, söz konusu tutarn 23,4 milyar ABD dolar bir ay vadelidir.

 Şarta bağl döviz çkşlar, 1 yl içinde ödenecek Hazine garantili dş borçlar ile diğer yükümlülüklerden (döviz ve altn cinsinden zorunlu karşlklar bloke hesab ve akreditifler) oluşmaktadr. Söz konusu yükümlülükler bir önceki aya göre yüzde 15,6 artarak 46,7 milyar ABD dolar olarak gerçekleşmiştir.

Grafik: Samsun TSO, Kaynak: https://www.tcmb.gov.tr/

IMF tarafndan yürütülmekte olan Özel Veri Yaynlama Standartlar (Special Data Dissemination Standards – SDDS) çalşmas çerçevesinde hazrlanan Uluslararas Rezervler ve Döviz Likiditesi tablosuna ilişkin bilgiler, IMF'nin İşlevsel El Kitab’nda (Operational Guidelines) belirtilen tanm, kapsam ve snflandrmalara bağl olarak Merkez Bankas ile T.C. Hazine ve Maliye Bakanlğ verileri kullanlarak hazrlanmaktadr.

Bankamzca aylk bazda oluşturulan bu tablo, resmî döviz varlklar ile döviz varlklarndan önce belirlenmiş (vadeye kalan süreleri de içerecek şekilde) ve şarta bağl ksa vadeli net olas çekilişleri gösteren detayl bilgileri kapsamaktadr.

K

V

D

B

S

K^ISA V^ADELİ D^IŞ B^ORÇ İSTATİSTİKLERİ (A^RALIK 2020)

 Aralk sonu itibaryla, ksa vadeli dş borç stoku, 2019 yl sonuna göre % 12,9 orannda artşla 138,7 milyar ABD dolar olarak gerçekleşmiştir. Bu dönemde, bankalar kaynakl ksa vadeli dş borç stoku % 4,1 orannda artarak 58,0 milyar ABD dolar olurken, diğer sektörlerin ksa vadeli dş borç stoku % 1,0 orannda artarak 59,3 milyar ABD dolar düzeyinde gerçekleşmiştir.

 Bankalarn yurt dşndan kullandklar ksa vadeli krediler, 2019 yl sonuna göre % 17,3 orannda artarak 8,9 milyar ABD dolar seviyesinde gerçekleşmiştir. Banka hariç yurt dş yerleşiklerin döviz tevdiat hesab % 4,6 orannda azalarak 20,1 milyar ABD dolar, yurt dş yerleşik bankalarn mevduat da % 1,1 orannda azalşla 13,2 milyar ABD dolar olarak gerçekleşmiştir. Ayrca, yurt dş yerleşiklerin TL cinsinden mevduatlar geçen yl sonuna göre % 15,3 orannda artşla 15,7 milyar ABD dolar seviyesinde gerçekleşmiştir.

 Diğer sektörler altnda yer alan ithalat borçlar, 2019 yl sonuna göre % 5,4 orannda artarak 53,4 milyar ABD dolar seviyesinde gerçekleşmiştir.

 Borçlu baznda incelendiğinde, tamam kamu bankalarndan oluşan kamu sektörünün ksa vadeli borcu 2019 yl sonuna göre % 2,5 orannda artarak 25,6 milyar ABD dolar olurken, özel sektörün ksa vadeli dş borcu % 2,5 orannda artarak 91,7 milyar ABD dolar olmuştur.

 Alacakl baznda incelendiğinde, özel alacakllar başlğ altndaki parasal kuruluşlara olan ksa vadeli borçlar yl sonuna göre % 35,3 orannda artarak 61,0 milyar ABD dolar, parasal olmayan kuruluşlara olan borçlar % 0,2 orannda azalarak 77,3 milyar ABD dolar düzeyinde gerçekleşmiştir. 2019 yl sonunda 67 milyon ABD dolar

olan ksa vadeli tahvil ihraçlar, 2020 Aralk sonu itibaryla 456 milyon ABD dolar olarak gerçekleşmiştir. Ayn

dönemde resmi alacakllara olan ksa vadeli borçlar 84 milyon ABD dolar olarak gerçekleşmiştir.

 2020 Aralk sonu itibaryla, ksa vadeli dş borç stokunun döviz kompozisyonu % 43,6’s ABD dolar, % 28,3’ü Euro, % 13,1’i TL ve % 15,0’ diğer döviz cinslerinden oluşmuştur.

 2020 Aralk sonu itibaryla, orijinal vadesine baklmakszn vadesine 1 yl veya daha az kalmş dş borç verisi kullanlarak hesaplanan kalan vadeye göre ksa vadeli dş borç stoku, 188,8 milyar ABD dolar düzeyinde gerçekleşmiştir. Söz konusu stokun 16,4 milyar ABD dolarlk ksm, Türkiye’de yerleşik bankalarn ve özel sektörün yurt dş şubeleri ile iştiraklere olan borçlarndan oluşmaktadr. Borçlu baznda değerlendirildiğinde, toplam stok içinde kamu sektörünün % 22,0, Merkez Bankas’nn % 11,3, özel sektörün ise % 66,7 orannda paya sahip olduğu gözlenmektedir.

Grafik: Samsun TSO, Kaynak: https://www.tcmb.gov.tr/

Aylk periyotlarla yaynlanan Ksa Vadeli Dş Borç İstatistikleri, temel olarak şu kaynaklardan derlenir:

 Bankalarn aylk döviz vaziyeti stoklar

 Özel sektörün yurt dşndan sağladğ kredi veri taban

 Ticari kredilere ilişkin Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) ithalat verileri

 Merkez Bankas aylk döviz vaziyeti kaynaklar