Türkiye Geneli

(1)

Türkiye Geneli

Kazanım Ölçme ve Değerlendirme

Sınavı-1

Kitapçığı A

Sözel Bölüm

1. Oturum

Soru Sayısı: 50

Süre: 75 dakika

Adı ve Soyadı :

Sınıfı :

Okulu :

Öğrenci Numarası :

sınıf

(2)

(3)

TÜRKÇE 3 Diğer sayfaya geçiniz.

A ^A

A

1.

“Uzun” sözcüğü aşağıdakilerin hangisinde “İşleri vardı, çok uzun oturamadım.” cümlesindeki anla- mıyla kullanılmıştır?

A) Dinç, kır saçlı, gür kaşlı, kısa sakallı ve uzun bir ihtiyardı.

B) Toplantıda çok uzun konuştuğu için sıkıldım.

C) Dedesinin karşısında değil yatmak, saygısından uzun oturamazdı bile.

D) Ona yetişebilmek için uzun adımlarla yürüyordu.

2.

Sıcak bir gecenin sabahına yaklaşırken başladı- ğımız tarla sürme işine devam ediyorduk durmak- sızın. O sırada tarlanın sahibi gelip sürdüğümüz bölümün azlığından yakındı. Eleştirilerini dikkate alıp tarlanın kalan kısmını daha hızlı sürerken, yine olmadı, diye söyleniyordu adam. Biz de “---.” di- yerek tarla sürme işini o anda bıraktık.

Metindeki tırnak içine alınmış boşluğa paragra- fın anlam bütünlüğüne göre aşağıdaki atasözle- rinden hangisi gelmelidir?

A) Acele ile menzil alınmaz B) El elden üstündür

C) El elin eşeğini türkü çağırarak arar D) At binenin, kılıç kuşananın

3.

Sınıf kitaplığından Uğur, Aslıhan, Asuman, Yavuz ve Mehmet toplam 9 kitap almıştır. Hikâye, deneme, roman ve şiir türlerinden kitaplar alan öğrenci- lere ait bilgiler aşağıda verilmiştir.

� Her öğrenci en az 1, en fazla 2 kitap almıştır.

� Kızların hepsi sadece şiir ve roman türünde kitaplar almışlardır.

� Erkeklerin hepsi sadece hikâye ve deneme tü- ründe kitaplar almışlardır.

� Yavuz sadece deneme türünde kitap almıştır.

� Uğur ile Mehmet’in aldıkları kitapların türleri farklıdır.

� Asuman ile Aslıhan ikişer kitap almıştır.

Bu metin ve verilen bilgilerden hareketle aşağı- dakilerden hangisi kesinlikle söylenebilir?

A) Yavuz ile Mehmet deneme türünde kitap almış- lardır.

B) Asuman kitaplıktan şiir ve roman türlerinde toplam 2 kitap almıştır.

C) Uğur kitaplıktan 2 deneme ya da 2 hikâye kitabı almıştır.

D) Aslıhan sadece roman türünde kitap almıştır.

4.

Kötülüğün asıl yüzünü açıkça görebilmek için kötü- lük görmek gerekir.

Aşağıdakilerden hangisi anlamca bu cümleyle çelişir?

A) Bir kötülüğün verdiği zararı anlayabilmek için o kötülüğü yaşamak gerekir.

B) Bazı şeylerin gerçek yüzünü yalnızca onu yaşa- yanlar bilebilir.

C) Kötülüğün gerçek yüzü ancak ona uğrayarak anlaşılabilir.

D) Kötülük görmeden de kötülüğün ne olduğu an- laşılabilir.

TÜRKÇE

1. Bu testte 20 soru vardır.

2. Cevaplarınızı, cevap kâğıdının Türkçe Testi için ayrılan kısmına işaretleyiniz.

(4)

A ^A

A

5.

� Aileler, çocuklarıyla her gün vakit geçirmelidir.

� Çocuklarıyla beraber kitap okumak, ailelerin ya- pabilecekleri en güzel vakit geçirme yollarından biridir.

Bu iki cümlenin anlamsal bir bütün olarak bir- leştirilmiş hâli aşağıdakilerden hangisidir?

A) Çocuklarına her gün vakit ayırmaları gereken ailelerin onlarla beraber kitap okuması en güzel vakit geçirme yollarından biridir.

B) Aileler, çocuklarıyla her gün kitap okuyarak gü- zel bir zaman geçirebilir ve böylece çocuklarını yetiştirebilirler.

C) Çocuklarıyla her gün kitap okuyan aileler, onlarla daha fazla vakit geçirmeli ve onlara fırsat vermelidir.

D) Çocuklarına vakit ayıran ailelerin, kitap okuyarak onlarla iyi bir vakit geçirmeleri gerekir.

6.

Eylemin niçin yapıldığını ve sonucunda ne olduğu- nu bildiren cümlelere neden-sonuç cümlesi denir.

“Market kapalı olduğu için istediklerini alamadım.”

cümlesinde yükleme, “Neden istediklerini alama- dı?” sorusunu sorduğumuzda, “Market kapalı oldu- ğu için…” cevabını alırız. Yüklemin yapılış nedenini bildirildiği için bu cümle sebep-sonuç cümlesidir.

Buna göre;

1. Zorlu yolculuğa başlamak üzere ayağa kalktı.

2. Ev halkının en küçüğü olduğumdan onların gö- zünde hâlâ bebek gibiyim.

3. Yağmur yağınca çiftçilerin yüzü güldü.

4. Can sıkıntısından kurtulmak için şimdi pencere- den bahçeyi seyrediyordu.

numaralanmış cümlelerin hangilerinde “sebep- sonuç” ilişkisi vardır?

A) 1 ve 2 B) 1 ve 3

C) 2 ve 3 D) 2 ve 4

7.

Oluş fiilleri; öznenin iradesi dışında, yavaş yavaş, kendiliğinden meydana gelen değişiklikleri anlatan fiillerdir. Örneğin “Bu kilit paslanmış.” cümlesinde

“paslanmak” fiili öznenin iradesi dışında gerçekle- şen bir değişimi anlattığı için oluş fiilidir.

Buna göre “Bahçedeki bazı ağaçların dalları ---.”

cümlesi aşağıdakilerden hangisiyle tamamlanır- sa oluş bildirmez?

A) yeşermiş B) sararmış

C) büyümüş D) budanmış

8.

“Birtakım” sözcüğü bazı anlamında kullanıldığında bitişik yazılır. Örneğin “Herkes birtakım zorluklar yaşayabilir.” cümlesinde “birtakım” sözcüğü bazı anlamında kullanılmıştır ve bitişik yazılmıştır. “Her- kes bazı zorluklar yaşayabilir.”

Buna göre;

�† Birtakım işler çevirip küçük çıkarlar peşinde koşmayı bırakmalısın.

�† Yeni, koyu renk birtakım elbise, beyaz gömlek ve mavi bir kravat aldım.

�† Birtakım insanların mutlu olabilmesi için başka insanların yok olması mı gerek?

�† Yaşanan son olaylardan birtakım sonuçlar çı- karmaya çalışıyordu.

sembollerle gösterilmiş cümlelerin hangisinde

“birtakım” sözcüğü yanlış yazılmıştır?

A) � B) � C) � D) �

(5)

A ^A

A

9-11. soruları aşağıdaki metne göre cevaplayınız.

Dostoyevski bir toplantıda yüksek sesle okuduğu bir şiir nedeniyle Çar tarafından Sibirya’da hapse mahkûm edilir. Hapis cezasını bitirdikten sonra anılarını kaleme aldığı “Ölüler Evinden Anılar” adlı kitabı yazar. Kitapta, hapishanedeki hayatından önce insanları tanıdığını sandığını ama yanıldığını burada anla- dığını belirtir. Yazar, “kara halk” olarak tanımladığı bu kitleyle karşılaştıktan sonra insanları çözümlemeye ve kendi iç dünyasının derinliklerine inmeye başlar.

Dostoyevski hapishanedeki bir köpeğin, yanından geçen her mahkûm tarafından tekmelendiğini göz- lemler. Köpek mahkûmlardan kaçmadığı gibi yanına bir mahkûm yaklaştığında eğilerek tekmelenme po- zisyonu almaktadır. Dostoyevski bir gün köpeğin yanına yaklaşıp başını okşar. Köpek şaşkın şaşkın ona bakarak hızla yanından uzaklaşır ve acı acı havlamaya başlar. O günden sonra köpek Dostoyevski’yi her gördüğünde ondan kaçar.

Ruhu köleleştirilmiş bu köpek bir sevgi açıdır. Bu durum insanlar için de geçerlidir. Hayatları boyunca haksızlığa ve kötü davranışlara uğramış sevgi açları iyi bir davranışla karşılaştıklarında nasıl davranacak- larını bilemezler. Bazen kötü davrandığınız insanlar size tapar, bazense iyi davrandıklarınız sizden nefret eder. Böyle insanların gözünde onları aşağılamanız onlar için bir beklentidir. Sizi gözlerinde yüceltirler. Eşit ve iyi davrandığınızda ise onların gözündeki değeriniz birdenbire düşer.

9.

Bu metinde savunulan temel düşünce aşağıda- kilerden hangisidir?

A) Bir insan sevgiye aç olarak büyürse ona kötülük yapan herkese gerekli tepkiyi göstermelidir.

B) Sevgiye muhtaç yaşayanlar, iyi davranışa nasıl tepki vereceklerini tam olarak bilemezler.

C) Haksızlığa uğrayan insanların uğradıkları düş kırıklığı vicdanları yaralamaktadır.

D) Köleleştirilmiş insanın ne zaman ne yapacağını kestirmek oldukça zordur.

10.

Bu metnin dil ve anlatımıyla ilgili aşağıdakiler- den hangisi söylenemez?

A) Sebep-sonuç cümlesine yer verilmiştir.

B) Nesnel yargılara yer verilmiştir.

C) Öznel yargılara yer verilmiştir.

D) Amaç-sonuç cümlesine yer verilmiştir.

11.

Bu metne verilebilecek en uygun başlık aşağı- dakilerden hangisidir?

A) Sevgi Açlığı B) Cezaevi Anıları C) Zalim İnsanlar D) Köpeğin Masumiyeti

(6)

A ^A

A

12. BEBEĞİNİZİ DOĞUMDAN HEMEN SONRA

EMZİRMEYE BAŞLAYIN

Anne sütü alan bebekler daha az

hastalanır ve daha çabuk iyileşirler.

Her bebek için en uygun besin, kendi annesinin

sütüdür.

Anneler, bebeğinize kendi sütünüzü vererek bebeğinizin

sağlığı üzerine en iyi yatırımı

yapmış olacaksınız.

Annenin yeterli süt üretebilmesi için

bebeğin yeterli sıklıkta ve doğru teknikte emzirilmesi

gerekir.

Emzirme anne ile bebek arasında

duygusal bağı kuvvetlendirir, ömür boyu bu bağ

devam eder.

Anne sütü tek başına ilk 6 ay bebeğinizin tüm besin ihtiyacını

karşılar.

İlk 6 ay sadece anne s ütü •

İlk 6 a

dec y sa nne e a tü sü

•

Bu afişten hareketle;

I. Anne sütü, bebeğin ilk 6 ay ihtiyacı olan her türlü besin öğesine sahiptir.

II. Annenin bebeği emzirmesi ile bebeğin sağlıklı bir kişilik kazanması kolaylaşır.

III. Bebeğin desteğe en fazla ihtiyacı olduğu ilk 6 ay anne için de çok önemlidir.

IV. Yeni doğan bebeklerin sağlıklı gelişmeleri için ilk 6 ay anne sütü önerilmektedir.

bilgilerinden hangilerine ulaşılabilir?

A) I ve II B) I ve IV C) II ve III D) II ve IV

(7)

A ^A

A

13.

Çevre konusunda hepimizin ortak anlayışı daha te- miz bir dünyada yaşamaktır. Bu istek sadece çev- reyle ilgilenenlerin değil, her insanın isteğine dönü- şürse dünyamız daha da güzelleşecektir.

Bu parçada vurgulanan düşünce aşağıdakiler- den hangisidir?

A) Dünyayı güzelleştirmek için hepimiz çevre konusunda duyarlı olmalıyız.

B) Çevreciler bu dünyayı güzelleştirmek için daha çok gayret etmelidir.

C) İnsanlar çevreye karşı oldukça duyarsızdır.

D) İnsanlarda çevre bilinci zamanla oluşacaktır.

14.

Birinci kişi ağzıyla anlatımda yazar, kendi başından geçen ya da içinde yer aldığı olayları anlatır. 1. tekil şahıs (ben), 1. çoğul şahıs (biz) eklerini kullanır.

Buna göre aşağıdaki cümlelerin hangisinde an- latım birinci kişi ağzıyla yapılmıştır?

A) Çetin geçen kıştan sonra hayvanları otlatmayı özlemişti. Özellikle minik keçisini… Çimenlerde minik keçinin ayaklarını yalamasını hayal etti.

B) Herkes ona “Baba” derdi. “Başlangıçta ne çok oğlu varmış?” diye düşündüm. Sonradan jeton düştü ki mahallenin “Seyfi Babası”ymış.

C) Sarı, o gece hiç uyumadı. Penceresinden dışa- rıyı izleyerek hayal âlemine daldı. Bir ara uyur gibi olduysa da Karabaş’ın sesiyle irkildi.

D) Köprünün altında yamalı ceketli bir genç bekle- mekteydi. Hasan yaklaşıp adres sormak istedi.

Ancak tekin görmediğinden vazgeçti.

15.

Önce türkülerimizi öğren, Seni büyüten ninnilerimizi belle, Gidenlere yakılan ağıtları...

Her sözün en güzeli Türkçemizde, Diline takılanları ayıkla,

Yabancı sözcükleri at!

Aşağıdaki görsellerden hangisi bu şiiri yazan ki- şinin anlatmak istedikleriyle ilişkilendirilemez?

A)

B)

C)

D)

(8)

A ^A

A

16.

Aşağıda virgülün kullanıldığı bazı yerler verilmiştir.

I. Ara söz ve ara cümlelerin başında ve sonunda kullanılırım.

II. Birbiri ardınca sıralanan eş görevli kelime ve kelime gruplarının arasında kullanılırım.

III. Tırnak içinde olmayan aktarma cümlelerinden sonra kullanılırım.

IV. Anlam karışıklığını gidermek için kullanılırım.

Örnekler:

� Puslu, karanlık, sonsuz bir gece gibiydi kış.

� Nasıl kurtulduğunuzu anlatın, dediler.

� Vatan, millet, din aşkını kalbinde taşıyanlardan- dı.

� Genç, delikanlıya neleri merak ettiğini sordu.

Verilen örnek cümlelerde virgül, numaralanmış görevlerinden hangisiyle kullanılmamıştır?

A) I B) II C) III D) IV

17.

I. Biz beslenirken onlardan da bu sayede yardım alıyoruz.

II. Yani probiyotikler hepimize ve her yaşta gerekli dostlardır.

III. Yetişkin birinin bağırsaklarında 100 trilyon civa- rında bunlardan olduğu biliniyor.

IV. Probiyotikler, sağlığa yardımcı olan dost bakte- rilerdir.

Numaralanmış cümlelerden anlamlı bir paragraf oluşturmak istenirse doğru sıralama aşağıdaki- lerden hangisi olur?

A) IV-III-I-II B) IV-I-II–III C) IV-I-III-II D) IV-II-III-I

18.

� Durum fiilleri, öznenin yaptığı işin durumunu belirten fiillerdir. “Neyi, kimi?” sorularına cevap vermezler.

� İş fiilleri; bir işten, hareketten etkilenen varlığın bulunduğu fiillerdir. İşi yapan bir özne ve bu iş- ten etkilenen bir nesne bulunur. “Neyi, kimi?”

sorularına cevap verir.

� Oluş fiilleri; öznenin iradesi dışında, yavaş ya- vaş, kendiliğinden meydana gelen değişiklikleri anlatan fiillerdir.

İş Fiilleri Durum Fiilleri Oluş Fiilleri

boyamak dayanmak �

� tanışmak yaşlanmak

hatırlatmak � solmak

Buna göre tabloda �, �, � sembolleri ile göste- rilen yerlere hangi fiiller getirilmelidir?

� � �

A) uzamak açıklamak morarmak

B) beslemek üşümek çekmek

C) temizlemek korkmak olgunlaşmak D) aydınlanmak ağarmak hissetmek

19.

Kardeşim, sana böyle düşünme diyen yok ama bi- raz da at gözlüğünü çıkarıp çevrendekileri anlama- ya çalış.

Verilen cümlede altı çizili söz öbeğinin cümleye kattığı anlam aşağıdakilerden hangisidir?

A) Bildiğimiz doğrulardan asla vazgeçmemek B) Farklı olaylara farklı tepkiler vermek C) Olaylara farklı pencerelerden bakmak D) Her şeye olumlu yönleriyle bakmak

(9)

A ^A

A

20.

Olay : Yalan söyleyen birinin yaşadığı üzücü olaylar Yer : Akçay köyü, Hatice Nine’nin evi

Zaman : Kış mevsimi, akşam saatleri

Kişiler : Hatice Nine, Ayşe, Zeynep ve köylüler Anlatıcı : III. kişi

Aşağıdaki metinlerden hangisi, verilen yapı unsurlarına göre kurgulanmıştır?

A) Her akşamı Hatice Nine ile geçiren köyün çocuklarından olan Ayşe ile Zeynep, yine bir akşam yemeklerini yedikten sonra ninenin evinin yolunu tuttular. Normalde her zaman giderken ikisinin de içi kıpır kıpır olurdu fakat bu akşam Zeynep’in suratı asıktı. Bir derdi olduğu her hâlinden belli oluyordu. Aslında onu dertlendiren, arkadaşı Ayşe’ye yalan söylemiş olmasıydı.

B) Akçay’da kış bambaşka güzel ve heyecanlı geçerdi. Özellikle köyün çocuklarından Ayşe ve Zeynep her akşam Hatice Nine’nin evine gidip ondan kendilerine masal anlatmasını isterlerdi. Yine bir gün iki arkadaş Hatice Ni- ne’nin evine gitmek için yola çıkmışlardı ki Ayşe, Zeynep’e bir şey söylemek için olduğu yerde durdu.

C) Sonunda kış Akçay’a gelmişti. Her kış mevsiminin akşamında yaptığı gibi bu kış akşamında da Ayşe, Hatice Nine’yi ziyaret etmeye gidiyordu. Önceden onunla geleceğini söyleyen Zeynep, bir işi olduğunu söyleyerek Ayşe’yi yalnız bırakmıştı fakat Zeynep’in bir işi yoktu. Arkadaşına yalan söylediği için daha sonra çok pişman oldu fakat iş işten geçmişti. Ayşe onunla uzun bir süre konuşmadı, dahası Zeynep’in bu yaptığını duyan anne ve babası ona çok kızdılar.

D) Akçay’a kışın gelmesiyle Hatice Nine, komşularının çocuklarının yolunu gözler olmuştu. Evine gelen çocuklarla sohbet etmek, Hatice Nine’ye ayrı bir keyif verirdi. Yine bir akşam Hatice Nine, evine gelen Ayşe ile Zeynep’e güzel bir hikâye anlattı. Anlattığı hikâyenin sonunda hayatı boyunca sürekli yalan söyleyen bir kişinin yaşadığı sıkıntıların hiç bitmeyeceğinden söz etmişti. Bu hikâye, Ayşe ile Zeynep’i çok etkilemişti.

(10)

SOSYAL BİLGİLER 10 Diğer sayfaya geçiniz.

A ^A

A

1.

Ülkemizde, Karadeniz’in doğusunda dağlık ve engebeli arazi yapısı nedeniyle evler birbirinden uzaktır. Bu nedenle yöre insanı, günlük hayattaki iletişimini ıslıkla yapmaktadır. Günümüzde yö- rede yaşayan 10.000’e yakın insanın ıslık diliyle iletişim kurduğu tahmin edilmektedir. Bir iletişim sistemi olarak geliştirilen ve sürdürülen ıslık dili, insanoğlunun kendini ifade tarzının farklı örnek- lerinden biridir. Islık dili, 2017’de UNESCO Acil Koruma Gerektiren Somut Olmayan Kültürel Mi- ras Listesi’ne girmiştir.

Yukarıdaki bilgiye göre ıslık dili, I. Yazılı

II. Sözlü III. Sözsüz

iletişim türlerinden hangilerine girer?

A) Yalnız II B) Yalnız III C) I ve II D) I ve III

2.

Osmanlı Devleti uyguladığı iskân politikasını sis- tematik biçimde gerçekleştirip bazı kurallara önem verirdi.

Bunlar;

� İskâna tabi tutulan Türkmen halktan vergi al- maz, halkın birçok ihtiyacını karşılardı.

� Aralarında sorun olan ya da güvenliği tehdit edebileceği düşünülen aileleri farklı yerlere is- kân ederdi.

� İskâna tabi tutulanlara toprak verilirdi.

� İskâna tabi tutulan halkın, belirli bir sebep ol- maksızın en az beş yıl başka yere gitmesine izin verilmezdi.

Buna göre Osmanlı Devleti’nin, iskân politikası ile aşağıdakilerden hangisini amaçladığı söyle- nemez?

A) Boş arazilerin üretime katılmasını sağlamak B) Bölgenin Türkleşmesini sağlamak

C) Asayiş ve huzuru temin etmek

D) Gayrimüslimlerin varlığına son vermek

3.

Geçtiğimiz günlerde ilk bölümü TV’de yayınlanan “Mucize Doktor”

dizisi büyük ilgi çekti. Otizm ve Savant Sendromu hastası olan özel bir cerrahın hikayesini ekranlara taşıyan yeni dizi Mucize Doktor daha ilk haftadan sosyal medyada 40 Bin 199 paylaşımda konuşuldu.

Dizinin yayınlandığı anlarda “Otizm” ve “Savant” hastalığı ile ilgili sosyal medya kullanıcıları tarafından birçok paylaşım yapıldı. Dizinin bu hastalıklar özelinde yarattığı farkındalık, alkış topladı. Dizinin otiz- me karşı toplumun bakış açısını değiştirmesinde büyük rol oynaya- cağı konuşuluyor.

Yukarıdaki bilgi medyanın hangi işlevine örnek olarak verilebilir?

A) Eğlendirmek B) Resmî işlemleri yerine getirmek

C) Eğitim vermek D) Kamuoyu oluşturmak

SOSYAL BİLGİLER

2. Cevaplarınızı, cevap kâğıdının Sosyal Bilgiler Testi için ayrılan kısmına işaretleyiniz.

(11)

A ^A

A

4.

Şiddet ve zorbalığa özendirici, insani değerleri incitici yayın yapmaktan

kaçınılır.

Suçlu olduğu yargı kararı ile belirlenmedikçe hiç kimse “suçlu” ilan

edilemez.

Kişilerin özel yaşamı kamu çıkarlarının gerektirdiği durumlar dışında yayın

konusu olamaz.

Basın Yayın İlkeleri

Yayınlarda hiç kimse; ırkı, cinsiyeti, yaşı, sağlığı, bedensel özrü, sosyal düzeyi ve dinî inançları nedeniyle

kınanamaz ve aşağılanamaz.

Diyagrama göre aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

A) İletişim araçları, sorumlu yayın yapmak zorundadır.

B) İletişim araçları; doğru, dürüst ve tarafsız yayın yapmalıdır.

C) İletişim araçları, kişisel çıkarları ön planda tutmalıdır.

D) İletişim araçları, özel hayata saygı duymalıdır.

5.

_Eskiden _Şimdi

Eskiden aileler, çocuklarını sokaktan eve getirme konusunda

çoğu zaman sorun yaşarlardı.

Çocuklar sokaklarda oynamak yerine bilgisayarda sanal

oyunları tercih etmektedir.

Eskiden aileler akşam yemeklerinde bir araya gelir, sohbet ederek yemeklerini yerlerdi.

Aile içerisinde iletişim kopukluğu

yaşanmaktadır.

Eskiden bayramlarda tebrik kartı yazılırdı, eş dost ve akrabalar

ziyaret edilirdi.

Bayramlar, sosyal medya üzerinden veya kısa mesajla kutlanmaktadır.

Tablodan hareketle medyanın, I. Bireyler arasındaki iletişim II. Sosyal değişim ve etkileşim III. Kültür

hangilerinde değişim meydana getirdiği söyle- nebilir?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) II ve III D) I, II ve III

6.

Osmanlı Beyliği, Bizans sınırında uç beyliği olarak kuruldu. Bizans, bu dönemde eski gücünü yitirmişti.

Toprakları daralmış; İstanbul, Edirne, Bursa ve İz- nik gibi şehirlerden ibaret bir devlet hâline gelmişti.

Osmanlılar, başlangıçta Müslüman Türk beylikler üzerine değil Bizans yönünde ilerlemeyi tercih et- mişlerdir. Osmanlı padişahlarının iyi eğitim alması, sınırların kısa sürede büyümesini sağladı.

Metinde, Osmanlı Beyliğinin kısa sürede güç- lenmesinin sebeplerinden hangisine değinilme- miştir?

A) Coğrafi konumunun genişlemeye uygun olması B) Batı yönünde ilerleme anlayışının benimsenme-

si

C) Yetenekli padişahların iş başına geçmesi D) Balkanların karışıklık içinde olması

(12)

A ^A

A

7.

Osman Bey’in Karacahisar’ı almasından sonra çok sayıda insanın gelip yerleşmesiyle Karacahisar kısa zaman- da mamur oldu. Halk, Dursun Fakih’ten, buraya kadı tayin etmesini ve cuma namazı kılınmasını istedi. Dursun Fakih, bu isteği Osman Bey’e iletti. Osman Bey: “Ne gerekiyorsa yapılsın.” deyince Dursun Fakih: “Hanım!

Sultandan izin almak gerektir.” dedi. Bunun üzerine Osman Bey: “Bu şehri kendi kılıcımla aldım, sultanın bunda ne dahli var ki ondan izin alalım, ona sultanlık veren Allah bana da hanlık verdi. Eğer minneti şu sancaksa ben, kendi sancağımı kaldırarak düşmanlarla uğraştım. Eğer o, ben Selçuk hanedanındanım derse ben de Gökalp nesliyim. Eğer bu vilayete ben onlardan önce geldim derse dedem de onlardan daha önce geldi.” dedi. Halk, bu sözlerden razı oldu. Kadılık ve hatiplik Dursun Fakih’e verildi. Cuma hutbesi Karacahisar’da okundu.

Âşık Paşazâde Derviş Ahmed Âşıkî, Âşık Paşazâde Tarihi, s. 59-60.

Bir imparatorluk ordusuna karşı kazanılan Koyunhisar Savaşı, Osman’ı bölgede karizmatik bir bey durumuna getirmiştir. Çağdaş kaynak Pachymeres (Pakimeres), onun bu zaferle şöhretinin Kastamonu bölgesine kadar yayıldığını ve gazilerin onun bayrağı altına koşuştuklarını kaydeder. Bu zafer, Osman’a bir hanedan kurucusu karizması kazandırmış, kendisinden sonra oğlu Orhan, itirazsız beylik tahtına geçmiştir. Biz 1302 tarihini Os- manlı hanedanının, dolayısıyla Osmanlı Devleti’nin kesin kuruluş tarihi olarak kabul edebiliriz.

Halil İnalcık, Devlet-i Aliyye Osmanlı Tarihi Üzerine Araştırmalar I, s.17.

Yukarıdaki alıntılardan hareketle hangisine ulaşılabilir?

A) Osmanlı Devleti’nin kuruluşu ile ilgili farklı görüşler bulunmaktadır.

B) Osmanlı Devleti, siyasi birliğini kısa sürede sağlamıştır.

C) Osmanlı Devleti, merkeziyetçi bir yönetim anlayışı benimsemiştir.

D) Osmanlı Devleti, millet sistemini başarı ile uygulamıştır.

8.

Yukarıdaki görselden, Kayıların yaşamıyla ilgili;

I. Temel geçim kaynaklarının hayvancılık olduğu II. Göçebe bir yaşam sürdükleri

III. Adaletli bir yönetim anlayışı benimsedikleri hangileri söylenebilir?

A) I ve II B) I ve III C) II ve III D) I, II ve III

(13)

A ^A

A

9.

Nasrettin Hoca, iletişimde hangisinin önemine değinmiştir?

A) Etkin dinlemenin B) Ben dilinin C) Göz iletişiminin D) Empatinin

10.

Yukarıda Osmanlı Beyliğinin kurulduğu döneme ait Anadolu haritası yer almaktadır.

Haritadan hareketle;

I. Anadolu’da siyasi birliğin sağlandığı

II. Osmanlı Beyliğinin Bizans sınırında kurulduğu III. Osmanlının Balkanlarda toprak sahibi olduğu hangilerine ulaşılabilir?

A) Yalnız II B) I ve II C) II ve III D) I, II ve III

(14)

Dİn KüLtüRü vE AhLAK BİLGİSİ 14 Diğer sayfaya geçiniz.

A ^A

A

1.

Her can ölümü tadacaktır. Denemek için sizi kötü ve iyi durumlarla imtihan ederiz. Sonunda bize geleceksiniz.

Enbiyâ suresi, 35. ayet Bu ayetten aşağıdaki sonuçlardan hangisi çıka- rılamaz?

A) Ölüm, dünya hayatının bir gerçeğidir.

B) Allah, insanları imtihan etmektedir.

C) Canlı olan her şeyin bir sonu vardır.

D) İmtihan öteki hayatta da devam edecektir.

2.

I. Yeme, içme, uyuma, evlenme gibi ihtiyaçları yoktur.

II. Erkeklik, dişilik gibi özellikleri yoktur.

III. Sürekli olarak Allah’a ibadet hâlindedirler.

Verilen özelliklerden hangileri meleklere aittir?

A) I ve II B) I ve III C) II ve III D) I, II ve III

3.

Sana kıyameti, ne zaman gelip çatacağını soruyorlar. …Sanki sen onu biliyormuşsun gibi sana soruyorlar. De ki: “Onun bilgisi ancak Allah katın- dadır ama insanların çoğu bilmezler.

A’râf suresi, 187. ayet Verilen ayetin ana fikri aşağıdakilerden hangi- sidir?

A) Hz. Peygamber (sav.) insanların her sorusuna cevap vermiştir.

B) Allah, peygamberlerine her sorunun cevabını anında iletmiştir.

C) Kıyametin ne zaman kopacağını sadece Allah bilir.

D) Kıyametin zamanı hakkında birçok fikir vardır.

4.

Biz, kıyamet günü için adalet terazileri kurarız;

artık kimseye hiçbir şekilde haksızlık edilmez.

Yapılan, bir hardal tanesi kadar dahi olsa, onu getirir ortaya koyarız. Hesap görücü olarak biz yeteriz.

Enbiyâ suresi, 47. ayet Verilen ayette bahsedilen kavram aşağıdakiler- den hangisidir?

A) Mahşer B) Mizan

C) Ba’s D) Ölüm

Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi

2. Cevaplarınızı, cevap kâğıdının Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Testi için ayrılan kısmına işaretleyiniz.

(15)

Dİn KüLtüRü vE AhLAK BİLGİSİ 15 Diğer sayfaya geçiniz.

A ^A

A

5.

Kim doğru ve yararlı bir iş yaparsa kendi iyiliği için yapmış olur; kim de kötülük işlerse kendi aleyhine işlemiş olur. Senin Rabb’in kullarına asla haksızlık etmez.

Fussilet suresi, 46. ayet Bu ayetteki altı çizili ifadede Allah’ın hangi sıfatı verilmiştir?

A) Adalet B) Merhamet

C) Şifa veren D) Hayat veren

6.

Aşağıdakilerden hangisi İslam inancına göre batıl inançtır?

A) Meleklerin varlığına inanmak

B) Fal ile geleceğin bilinebileceğine inanmak C) Şeytanın şerrinden Allah’a sığınmak D) Öldükten sonra dirilmeye inanmak

7.

� Hesap

� Mahşer

� Kıyamet

� Mizan

Verilen kavramlar aşağıdakilerden hangisi ile doğrudan ilgilidir?

A) Kader inancı B) Melek inancı C) Ahiret hayatı D) Dünya hayatı

8.

Aşağıdakilerden hangisi ahirete iman etmiş in- san için doğru değildir?

A) İbadetleri ile kesin cennete gideceğine inanır.

B) Yaptığı her işin mutlak bir karşılığı olacağını bilir.

C) Temel amacı Allah rızasıdır.

D) Sorumluluk sahibi olduğunun farkındadır.

9.

Bazı varlıklar duyu organlarıyla algılanamaz. Bun- ları ya Allah’ın haber vermesiyle biliriz ya da aletler yardımıyla algılarız.

Aşağıdakilerden hangisi Allah’ın varlığını haber verdiği varlıklardan biri değildir?

A) Kitap B) Melek

C) Cin D) Şeytan

10.

Hz. Muhammed (sav.) Hira Mağarası’nda bulundu- ğu sırada bir melek geldi ve ona “Oku!” diye ses- lendi. Hz. Peygamber korku ve endişe içerisinde

“Ben okuma bilmem.” dedi. Melek ikinci kez emrini tekrarladı. Hz. Muhammed (sav.) aynı şekilde yanıt- ladı. O, üçüncü kez oku dediğinde Hz. Muhammed (sav.) “Ne okuyayım?” diye sordu. Dedi ki: “Yaratan Rabb’inin adıyla oku! …”

Alak suresi, 1. ayet Yukarıda anlatılan meleğin ismi hangisidir?

A) Azrail B) Cebrail

C) Mikail D) İsrafil

(16)

İnGİLİZCE 16 Diğer sayfaya geçiniz.

A ^A

A

Answer the questions (1-3) according to the chart below.

Age Height Weight Personality Angel 13 152 cm 45 kg hard-working

and punctual Rachel 12 142 cm 42 kg generous but

stubborn Agnes 15 150 cm 45 kg easy-going

and sociable McCole 11 132 cm 35 kg smart but

selfish

1.

--- always spends her/his money for others.

A) Angel B) Rachel

C) Agnes D) McCole

2.

What is Angel like?

A) She is hard-working.

B) She is 13 years old.

C) She is 152 cm tall.

D) She is thin.

3.

Which of the following is correct according to the table?

A) McCole is older than Rachel.

B) Rachel is younger than McCole.

C) Angel is fatter than Agnes.

D) Agnes is taller than McCole.

4.

What do you say to compare your personality with your sister’s?

A) I’m thin with long black wavy hair.

B) I’m more stubborn than my sister.

C) She is taller and more attractive than me.

D) My sister is a shy and stingy girl.

5.

Which of the matches is FALSE?

A) Esra has a lot of friends. She always goes out with them. ₺ outgoing

B) Alice can’t make new friends easily. She hates talking to strangers. ₺ shy

C) Matt can’t get up early. He is often late for the school. ₺ punctual

D) Gökhan never argues with his friends. He gets on well with them. ₺ easy-going

İNGİLİZCE

2. Cevaplarınızı, cevap kâğıdının İngilizce Testi için ayrılan kısmına işaretleyiniz.

(17)

İnGİLİZCE 17 Diğer sayfaya geçiniz.

A ^A

A

6.

Hi, all! My name is Mike.

I’m tall and well-built.

I have brown eyes and short dark hair. I also have

glasses.

Which of the following is Mike?

A) B)

C) D)

7.

James : Who is your best friend at school?

Sabrina : Martha, because ---. She never breaks my heart.

Choose the correct option to fill in the blank.

A) she doesn’t like going out B) she has a lot of friends C) she is kind and thoughtful D) she isn’t tall and energetic

8.

Hey, what’s up? I am Kim from Switzerland.

Today, I want to talk about my favorite sport.

I love skiing so much. Every winter, my parents and I go to a different ski center. They usually support me. You need some special equipment to ski. For example, gloves, knee pads, ski-suit, etc. I go skiing just for fun. I have a free style, but some of my friends are more serious than me. They are professional. They’re really excited because they hope to win a gold medal! What an ambition! That’s all for now. See you later!

Which question does NOT have an answer in the above paragraph?

A) Did Kim’s friends win a gold medal?

B) Where does Kim ski every winter?

C) Who does Kim go to the centers with?

D) Are Kim’s friends professional skiers?

9.

Tom doesn’t never eat healthy food.

Which of the option is used in the WRONG place?

A) I B) II C) III D) IV

I II III IV

(18)

İnGİLİZCE 18

A ^A

A

Sözel Bölüm bitti.

10.

Hi, my name is David. I like doing sports. I swim after school every day and I am also in the school basketball team. At weekends, I play tennis

with my father, but he always beats me.

Which of the options is NOT one of the sports that David does?

A) B)

C) D)

(19)

Türkiye Geneli

Kazanım Ölçme ve Değerlendirme

Sınavı-1

sınıf

Kitapçığı A

Sayısal Bölüm 2. Oturum

Soru Sayısı: 40

Süre: 60 dakika

Adı ve Soyadı :

Sınıfı :

Okulu :

Öğrenci Numarası :

(20)

MAtEMAtİK 20 Diğer sayfaya geçiniz.

A ^A

A

1.

B 10 –8 † –1

C 12 † 16

–4 † –8

–1� �

A �

3

Yukarıda verilen tabloda, aynı satırda bulunan sa- yılar ile aynı sütunda bulunan sayıların toplamı satır ve sütunların yanlarına yazılmıştır.

Buna göre A + B + C kaçtır?

A) 0 B) 1 C) 2 D) 3

2.

� (–4)² = –2⁴

� (–8)² = (–4)³

� (–1)⁵ = –1⁵

� (–3)³ = –3³

Yukarıda verilen eşitliklerden kaç tanesi doğru- dur?

A) 4 B) 3 C) 2 D) 1

3.

� (–2)⁵·x > 0

� (–3)²·y > 0

� –2²·z < 0

Verilen sıralamalara göre x, y ve z tam sayıları- nın işaretleri aşağıdakilerden hangisidir?

x y z

A) – – +

B) + – +

C) – + +

D) – + –

4.

a, b ve c birer tam sayı olup a < b < 0 < c dir.

Buna göre;

� a·b·c

� c – b

� a – b

� (a + b) ÷ c

verilen işlemlerden kaç tanesinin sonucu daima negatiftir?

A) 1 B) 2 C) 3 D) 4

5.

–2 –4 +5

Yukarıdaki hedef tahtasında, isabet eden bölgeye göre alınacak puanlar verilmiştir. Bu hedef tahtası- na yapılan atışlarda, her bölgeye en az ikişer atış isabet etmiştir.

Buna göre 7 atış sonunda alınabilecek toplam puan aşağıdakilerden hangisi olamaz?

A) –6 B) –4 C) 2 D) 3

6.

30 soruluk bir testte öğrenciler doğru cevapladıkları her bir soru için +3 puan, yanlış cevapladıkları her bir soru için –2 puan, cevaplamadıkları her bir soru için de –1 puan alıyorlar.

Bir öğrenci bu testteki soruların 8’ini doğru, 14’ünü yanlış cevaplamış; 8 soruyu da cevaplamamıştır.

Öğrencinin bu testten aldığı toplam puan kaçtır?

A) –12 B) –8 C) 8 D) 12

MATEMATİK

2. Cevaplarınızı, cevap kâğıdının Matematik Testi için ayrılan kısmına işaretleyiniz.

(21)

A ^A

A

7.

Aşağıdaki görselde Elif Hanım’ın eylül ayındaki tüm hesap hareketleri veriliyor.

Elektrik

18/09/2019 –145 TL

İnternet

21/09/2019 –69 TL

Bireysel Emk.

24/09/2019 –250 TL Doğal gaz

21/09/2019 –88 TL

Para yatırma

23/09/2019 +250 TL

Cep telefonu

25/09/2019 –63 TL

İNTERNET BANKACILIĞI

Elif Hanım’ın 18/09/2019 tarihinde hesabında 185 TL’si vardır.

Buna göre son durumda Elif Hanım’ın hesabın- daki para miktarını ifade eden tam sayı aşağıda- kilerden hangisdir?

A) –180 B) –210 C) –360 D) –460

8.

Aşağıdaki karşılaştırmalardan hangisi yanlıştır?

A) (–72) ÷ (–8) > (–48) ÷ (–8) B) –(–3)·(–5)·(–2) > (–2)·(–3)·(4) C) (–108) ÷ (+3) < (–15)·(–2)·(–1) D) (–80) ÷ (+5) < (–5)·(–2)·(–2)

9. –4 +5 +12

+20 +14

Begüm

–3 +9 +15

–8 –10

Ceren

Begüm ve Ceren bir matematik oyunu oynamakta- dır. Oyuna göre önlerindeki kartlar üzerinde yazan sayıların toplamının eşit olması gerekmektedir.

Buna göre Begüm ve Ceren hangi tam sayıların yazılı olduğu kartları değişmelidir?

Begüm Ceren

A) 12 –8

B) –4 +15

C) 20 –10

D) 14 –8

(22)

A ^A

A

10.

Aşağıdaki işlem oyununda, boş hücrelere –3, –2, –1, 0, +1, +2, +3 tam sayıları birer kez yazılarak yerleştirilecektir. Her satır ve sütunda yer alan tam sayıların toplamı, satırların alt kısmında ve sütun- ların sağında belirtilmiştir.

B † –5

A † +1

† +4 +5� �

–1 �

–4

Bu bilgilere göre A ve B yazılı hücrelere gelebi- lecek olan tam sayıların toplamı kaçtır?

A) 4 B) 2 C) –1 D) –2

11.

–6 –3

–14 +4

A

Yukarıdaki sayı piramidinde üstteki kutuda yazan sayı, altındaki iki kutuda yazan tam sayıların top- lamına eşittir.

Buna göre A yerine yazılması gereken tam sayı kaçtır?

A) –10 B) –7 C) –4 D) –1

12.

Bir yüzünde bazı tam sayıların yazılı olduğu kartlar aşağıda veriliyor.

–7 –6 –5 –4 +2 –2 +4 +8 –1 +3

–6 +4 +2 +8 –5 –4

Ata Bilge

Ata ve Bilge bu kartları karıştırdıktan sonra sıra ile birer kart alıyor. Ata ve Bilge’nin aldığı üç kart aşağıda verilmiştir.

–7 –6 –5 –4 +2 –2 +4 +8 –1 +3

–6 +4 +2 +8 –5 –4

Ata Bilge

Ata ve Bilge birer kart daha aldığında her ikisinin de elindeki kartlarda yazan tam sayıların toplamı birbirine eşit oluyor.

Buna göre son durumda açılmayan kartlarda yazan tam sayıların çarpımı kaçtır?

A) 21 B) 6 C) –6 D) –21

(23)

A ^A

A

13.

(–2)³ < � < (–1)⁴

olduğuna göre � yerine yazılabilecek tam sayı- ların toplamı kaçtır?

A) –25 B) –26 C) –27 D) –28

14.

� = 8 – (–4) � = –8 – 4

olduğuna göre � değeri, � değerinden kaç faz- ladır?

A) 24 B) 20 C) 16 D) 12

15.

Bir ısıtıcı bulunduğu ortamın sıcaklığını her 4 dakikada 3°C arttırmaktadır.

Buna göre başlangıçta –18°C olan bir ortamın sıcaklığı kaç dakikada 6°C olur?

A) 20 B) 24 C) 28 D) 32

16.

–12 4

A B C

Eşit uzunlukta parçalara ayrılmış yukarıdaki sa- yı doğrusuna göre (A + B) ÷ C işleminin sonucu kaçtır?

A) –4 B) –3 C) 3 D) 4

17.

Aşağıda bazı şekiller ve bu şekillerin ifade ettiği işlemler verilmiştir.

–5 –5

–4 –4

: İçine yazılan ifadenin karesini alır.

–5 –5

–4 –4

: İçine yazılan ifadenin küpünü alır.

–5 –5

–4 –4

: Karesel bölgelerin içine yazılan ifadeleri çarpar.

–5 –5

–4 –4

:

–5 –5

–4 –4

,

–5 –5

–4 –4

ve

–5 –5

–4 –4

işlemlerinin sonuçlarını toplar.

Bu şekiller ile aşağıdaki gibi bir işlem oluşturuluyor.

–5 –5

–4 –4

Buna göre bu işlemin sonucu kaçtır?

A) 59 B) –2 C) –19 D) –69

(24)

A ^A

A

18.

Bir meyve suyu fabrikası meyve suyu yapmak için alacağı meyvelerden 4 farklı numune alıyor. Alınan numuneler standartların altında ise (–) eksi puan, standartların üzerinde ise (+) artı puan ile ifade ediliyor.

Aşağıdaki tablolarda 3 farklı bahçeden alınan numunelere verilen puanlar gösterilmektedir.

Numune No : 3655

Bahçe Sahibi: Hüseyin Şahin

1. Numune -5

2. Numune -2

3. Numune +3

4. Numune +8

Ortalama Değer

Numune No : 3656

Bahçe Sahibi: Mustafa Kartal

1. Numune +4

2. Numune +3

3. Numune +2

4. Numune –1

Ortalama Değer

Numune No : 3657 Bahçe Sahibi: İsmail Aslan

1. Numune +1

2. Numune –2

3. Numune +3

4. Numune +2

Ortalama Değer

Bu firma 4 farklı numuneden alınan değerlerin ortalamasını hesaplayıp ortalama değeri +2 ve üzerinde olan ürünleri satın almaktadır.

Buna göre meyve suyu fabrikası kimlerin bahçesinden ürün satın alır?

A) Sadece Hüseyin Şahin B) Sadece Mustafa Kartal

C) Hüseyin Şahin ve İsmail Aslan D) Mustafa Kartal ve İsmail Aslan

19.

Bir kümeyi oluşturan her bir nesneye o kümenin elemanı denir. Kümeyi oluşturan, tekrar etmeyen nesnelerin sayısına da o kümenin eleman sayısı denir.

Örneğin A = {5, 6, 7, 8} olmak üzere A kümesinin eleman sayısı 4’tür.

Aşağıda K kümesinin elemanları liste yöntemi ile gösterilmiştir.

K = {–27, –16, –12, –6, –1, +8, +9, +32, �}

K kümesinin eleman sayısının 9 olması için bu kümenin son elemanına aşağıdakilerden hangi- sinin değeri yazılamaz?

A) (–2⁴) B) (–2)⁵ C) (+3)³ D) (–3²)

20.

Aşağıdaki tabloda bir şirketin aylık standart giderleri veriliyor.

Gider türü Tutar

Kira 8 000 TL

Çalışanların maaşı 30 000 TL

Faturalar 4 000 TL

Bu şirket, yılın ilk 6 ayında her ay 40 000 TL ve son- raki 6 ayında her ay 60 000 TL gelir elde etmiştir.

Bu şirketin bir yıldaki kâr-zarar durumunu ifade eden tam sayı aşağıdakilerden hangisidir?

A) –54 000 B) –36 000

C) 42 000 D) 96 000

(25)

FEn BİLİMLERİ 25 Diğer sayfaya geçiniz.

A ^A

A

1.

Uzay teknolojilerine ait bir ürün ile ilgili bilgiler aşağıda verilmiştir.

� Hızla yükselebilir.

� Uçaklar gibi manevralar yapabilir.

� Görevini tamamladıktan sonra tekrar Dünya’ya dönebilir.

Özellikleri anlatılan uzay teknolojisi ürünü aşağıdakilerden hangisidir?

A)

Uzay mekiği Uzay istasyonu Yapay uydu

Roket

B)

Roket

C)

Roket

D)

Roket

2.

Uzay teknolojisine ait ürünlerle ilgili hazırlanan bilgi kartlarından bir tanesi şekilde gösterilmiştir.

� Gönderildiği gök cisminin yakınından uçar.

� Gönderildiği gök cisminin yörüngesinde dola- şır.

� Gönderildiği gök cisminin üzerine iner.

Bu bilgi kartı hangi uzay teknolojisi ürününe aittir?

A) Uzay istasyonu B) Yapay uydu C) Uzay sondası D) Uzay teleskopu

3.

Türkiye’nin uzaya gönderdiği uydularla ilgili bir metin aşağıda verilmiştir.

Ülkemizin uzaya gönderdiği TÜRKSAT 3A, TÜRK- SAT 4A ve TÜRKSAT 4B birer haberleşme uydu- sudur. Bu uydular hâlen aktif olarak çalışmaktadır.

Ayrıca GÖKTÜRK 2, RASAT ve GÖKTÜRK 1 uydu- ları ise ülkemizin istihbarat edinmek, coğrafi konum belirlemek, çevresel değişimleri takip etmek gibi amaçlar için uzaya gönderdiği aktif gözlem uydu- larıdır. Bunlardan başka ülkemizin TÜRKSAT 1B, TÜRKSAT 1C ve TÜRKSAT 2A haberleşme uydu- ları ile BİLSAT gözlem uydusu görevini tamamla- mıştır.

Bu metni okuyan bir öğrenci;

I. Türkiye’nin uzaya gönderdiği uydular haberleş- me ve gözlem amaçlıdır.

II. Türkiye’nin uzay araştırmaları amacıyla uzaya gönderilmiş bir uydusu yoktur.

III. Yapay uyduların belirli bir çalışma süresi vardır.

çıkarımlarından hangilerine ulaşır?

A) Yalnız I B) I ve II C) II ve III D) I, II ve III

FEN BİLİMLERİ

2. Cevaplarınızı, cevap kâğıdının Fen Bilimleri Testi için ayrılan kısmına işaretleyiniz.

(26)

A ^A

A

4.

Dünya’nın çevresinde değişik yörüngelerde dönen ve artık herhangi bir işlevi olmayan insan yapımı cisimlerin tümü, uzay kirliliği olarak adlandırılır.

Uzayda meydana gelen bir kazanın öncesi ve sonrası şekilde gösterilmiştir.

Rokete ait parça Aktif olan uydu

Önce Sonra

Kırılıp kopan verci

Yaşanan bu kaza sonucunda;

I. Uzaydaki atıklar, hâlâ görevini yapmakta olan uzay araçlarına zarar verebilir.

II. Uzay kirliliğine sebep olan atıklar, yeni atıklar ortaya çıkarabilir.

III. Uzay kirliliğine sebep olan atıklar bir süre sonra Dünya’ya düşebilir.

çıkarımlarından hangilerine ulaşılır?

5.

Sude, evinin adresini bilmeyen arkadaşı Azra’ya cep telefonu ile ev adresinin konum bilgilerini gön- deriyor. Azra cep telefonuna gelen konum bilgisini kullanarak Sude’nin evine ulaşıyor.

Azra

14:33’e kadar paylaşılacak Paylaşmayı Durdur

Sude

14:33’e kadar paylaşılacak Mevcut konumu görüntüle

Azra’nın bilmediği bir adrese ulaşmasını sağla- yan uzay teknolojisi ürünü aşağıdakilerden han- gisidir?

A) Yapay uydu B) Uzay istasyonu C) Uzay sondası D) Roket

6.

Günlük hayatta kullanılan bazı nesneler şekilde gösterilmiştir.

Diş teli Streç film Alüminyum folyo Aşağıdaki ifadelerden hangisi üç nesne için de doğrudur?

A) Besinlerin bozulmasını önler.

B) Uzay gözlemlerinde kullanılmak için geliştiril- miştir.

C) Uzay araştırmaları sayesinde geliştirilmiştir.

D) Isı yalıtımında kullanılır.

(27)

A ^A

A

7.

Uzay araçlarının patlamasıyla meydana gelen iki ayrı uzay kazasının gerçekleştiği konumlar şekilde gösterilmiştir.

Uzay Dünya’nın

atmosferi

1. kaza 2. kaza

Bu kazalar sonrasında etrafa saçılan enkaz parçalarının uzay kirliliği yaratmalarıyla ilgili olarak aşağıdaki- lerden hangisi doğrudur?

A) Sadece 1. kaza uzay kirliliğine sebep olur. B) Sadece 2. kaza uzay kirliliğine sebep olur.

C) Her iki kaza da uzay kirliliğine sebep olur. D) Her iki kaza da uzay kirliliğine sebep olmaz.

8.

Bazı bilim insanları ile ilgili bilgiler aşağıda verilmiş- tir.

� Uluğ Bey, yıldızların gökyüzündeki konumlarını ve hareketlerini bildiren yıldızlar cetveli hazırlat- mıştır.

� Ali Kuşçu, Ay’ın ilk haritasını çıkarmıştır. Bugün Ay’ın farklı bölgelerine ismi verilmiştir.

� Galileo, teleskobu astronomide kullanan ilk gök bilimci olup Ay’da kraterler görmüştür.

� Kepler, “Kozmografik Gizem” adlı eserinde ge- zegenlerin Güneş’e olan uzaklıklarını hesapla- mıştır.

Bu bilgilerle ilgili olarak;

I. Hem Batılı gök bilimciler hem Tük İslam gök bilimcileri astronominin gelişimine katkıda bulun- muştur.

II. Ay ile ilgili çalışmaları sadece Türk İslam gök bilimcileri yapmıştır.

III. Astronomiyle ilgili eserleri sadece Batılı gök bilimciler hazırlamıştır.

ifadelerinden hangileri doğrudur?

A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve II D) I ve III

9.

Teleskop ile ilgili bir metin aşağıda verilmiştir.

Teleskoplar geçmişten günümüze gökyüzü göz- lemlerinde önemli bir yere sahiptir. İlk teleskop, Hollandalı bir mucit olan Hans Lippershey (Hans Liperşey) tarafından tesadüfen keşfedilmiştir. Daha sonra 1609 yılında, Galileo (Galile) uzaktaki cisimleri yakındaymış gibi gösteren bir aletin var olduğu- nu öğrenince tasarımı inceleyip kendi teleskobunu geliştirmiş ve gökyüzü gözlemlerinde kullanmıştır.

Galileo’nun teleskobu, uzun bir tüp içine yerleştiri- len iki mercekten oluşuyordu. Galileo, bu teleskopla Jüpiter’in bazı uydularını ve Güneş üzerindeki bazı lekeleri gözlemleyebilmiştir. Bu teleskop zamanla geliştirilerek çok uzakta olan gök cisimlerini bile görüntüleyebilmiştir. Günümüzde gözlemevlerinde kullanılan dev aynalı teleskopların temeli Newton (Nivtın) tarafından atılmıştır. Newton, 1668 yılında aynaların büyütme özelliğinden faydalanarak aynalı teleskobu tasarlamıştır.

Bu metni okuyan bir öğrenci aşağıdaki çıkarım- lardan hangisine ulaşamaz?

A) Galileo ve Newton astronomi biliminin gelişme- sine katkıda bulunmuştur.

B) Galileo ve Newton’un tasarladığı teleskoplar optik teleskoplardır.

C) Teleskop, uzay hakkında çok daha fazla bilgi elde edilmesini sağlamıştır.

D) Teleskop, gök cisimlerinden gelen ışığı toplayıp odaklayarak görüntüler elde edilmesini sağlar.

(28)

A ^A

A

10.

İdil’in tasarımında kullandığı malzemeler ve tasarımının yapım aşamaları şekilde gösterilmiştir.

Alüminyum boru Bakır boru Kapı dürbünü Büyüteç

Büyüteç, bombeli kısmı dışa bakacak şekilde alüminyum borunun uç

kısmına yerleştiriliyor.

Büyüteç yerleştirilen bölüm

Kapı dürbünü yerleştirilen bölüm

Kapı dürbünü, bombeli kısmı dışa bakacak şekilde bakır borunun uç

kısmına yerleştiriliyor.

Bakır boru, alüminyum borunun içerisine hareket edecek şekilde yerleştiriliyor.

İdil tasarımında kapı dürbününü kalın kenarlı mercek, büyüteci ise ince kenarlı mercek yerine kullandığını belirtiyor.

Bu tasarım ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?

A) Mercekli bir teleskop tasarlanmıştır.

B) Bakır boru, alüminyum boru içerisinde hareket ettirilerek görüntü netliği ayarlanabilir.

C) Bu tasarım ile Ay’ın daha büyük bir görüntüsü elde edilebilir.

D) Bu tasarım ile Güneş gözlemi yapmanın sağlık açısından bir sakıncası yoktur.

11.

Ülkemizde en büyük çaplı teleskoba sahip ulusal ve uluslararası araştırma projesinin yürütüleceği bir gözlemevi kurulmaktadır. Doğu Anadolu Gözleme- vi Projesi’nin (DAG) bir ürünü olan bu gözlemevi, Erzurum’un Karakaya Tepeleri zirvesinde (3170 m) inşa edilmektedir. 2020 yılında faaliyete girecek olan bu projeyle yıllardır çalışılan optik teleskop- ların dışında kızılötesi teleskopla da çalışılmaya başlanacaktır.

Gözlemevinin kurulacağı Karakaya Tepeleri aşağıdaki özelliklerden hangisine sahip değil- dir?

A) Bulutsuz / açık gece sayısı fazladır.

B) Hava kirliliği en az seviyededir.

C) Nem oranı fazla ve ortalama rüzgâr hızı oldukça yüksek bir bölgedir.

D) Şehirleşmeye ters yönde, ışık kirliliğinden uzak bir bölgedir.

12.

Bir optik teleskop şekilde gösterilmiştir.

Bu teleskop kullanılarak;

I. Işığı Dünya’ya ulaşan Güneş’ten başka bir yıldız II. Yansıttığı ışığı Dünya’ya ulaşan bir gezegen III. Dünya’ya sadece yaydığı radyo dalgaları ulaşan

bir yıldız

gök cisimlerinden hangileri gözlemlenebilir?

(29)

A ^A

A

13.

Yıldızların yaşam süreci şekilde gösterilmiştir.

K

Bir yıldızın yaşamının sonunda beyaz cüce denilen yapıya dönüştüğü biliniyor.

Bu yıldızın doğduğu yer ve beyaz cüce olmadan önceki yaşadığı evreler, şekilde hangi harflerle gösteril- miştir?

Yıldızın doğduğu yer

Beyaz cüce olmadan önceki yaşadığı evreler

A) K L, M, N

B) L L, M, N

C) K P, R, S

D) P P, R, S

14.

Galaksiler şekillerine göre sınıflandırılır. Bu galak- silerden bazılarının görünümü şekilde gösterilmiştir.

Sarmal

galaksi Eliptik

galaksi Düzensiz

galaksi Samanyolu ve Andromeda Galaksileri şekil ola- rak hangi galaksi çeşidine örnek verilebilir?

A) Samanyolu sarmal, Andromeda eliptik galaksiye örnektir.

B) Andromeda sarmal, Samanyolu eliptik galaksiye örnektir.

C) Her ikisi de sarmal galaksiye örnektir.

D) Her ikisi de düzensiz galaksiye örnektir.

15.

Evren ve uzayın tanımları aşağıda verilmiştir.

Evren : Üzerinde yaşadığımız dünyayı, gezegenle- ri, yıldızları, galaksileri, bulutsuları ve uzayı kapsayan sonsuz boşluğa denir.

Uzay : Dünya atmosferi dışında kalan bütün astro- nomik cisimleri içine alan sonsuz boşluğa denir.

Bu tanımlardan yola çıkarak;

I. Uzay, evrenin Dünya dışında kalan bölümüdür.

II. Evren, Dünya ve uzayı kapsar.

III. Uzay evrenden büyüktür.

çıkarımlarından hangileri yapılabilir?

(30)

FEn BİLİMLERİ 30

A ^A

A

Sınav bitti. Cevaplarınızı kontrol ediniz.

16.

Kerem ile Eylül yaptıkları modeller ile ilgili bilgiler veriyor.

Kerem’in modeli Eylül’ün modeli Kerem : Modelimde farklı boyutta 12 tane bilyeyi

yıldızları temsil etmek üzere kullandım.

Eylül : Modelimde yıldızları temsil etmek üzere tuz taneciklerini karton üzerine rastgele serpiştirdim.

Kerem ve Eylül’ün modelleri ile ilgili olarak;

I. Kerem takımyıldızı modeli hazırlamıştır.

II. Eylül düzensiz galaksi çeşidini modellemiştir.

III. Her iki modelde yer alan yıldızlar gerçekte birbirinden çok uzaktadır.

verilenlerden hangileri doğrudur?

17.

Öğretmenin Ahsen’in sorduğu soruya verdiği ceva- bın bir bölümü aşağıdaki gibidir.

Bilim insanları bunu anlamak için yıldızın yaydığı ışığın rengine bakarlar. Yıldızlar sarı, kırmızı veya mavi renkte ışık yayarlar. Mavi renk yıldızlar ---.

Buna göre Ahsen’in sorusu aşağıdakilerden hangisi olabilir?

A) Yıldızlar ölümlerinden sonra neye dönüşür?

B) Hangi yıldızlar kara deliğe dönüşür?

C) Galaksilerdeki yıldız sayısı nasıl belirlenir?

D) Yıldızların sıcaklıkları nasıl kıyaslanır?

18.

Bilgi: Yıldızların ömrü kütleleri ile ters orantılıdır.

I. yıldız II. yıldız III. yıldız Şekilde gösterilen yıldızların kütleleri arasındaki ilişki II > III > I şeklindedir.

Buna göre bu yıldızların ömürleri arasındaki ilişki nasıldır?

A) I = II = III B) II > III > I C) I > III > II D) I = III > II

19.

Güneş ile X yıldızı şekilde gösterilmiştir.

X yıldızı Güneş

4,1 --- Güneş ile X yıldızı arasındaki mesafe

Şekilde boşlukla gösterilen bölüme aşağıdaki- lerden hangisi yazılmalıdır?

A) ışık yılı B) kilometre C) santimetre D) uzay yılı

20.

Bazı yıldızların başlangıçtaki (ilk yıldız olduğu an- daki) kütleleri ile ilgili bilgiler veriliyor.

X yıldızı ₺ Küçük kütleli yıldız Y yıldızı ₺ Büyük kütleli yıldız

Z yıldızı ₺ Başlangıç kütlesi Güneş’in kütlesinden az olan yıldız

Bu yıldızlardan hangisi kara deliğe dönüşebilir?

A) Yalnız X B) Yalnız Y

C) X ve Z D) Y ve Z

(31)

(32)