Türk Dermatolojisinden Prof. Dr. Türkan Saylan Geçti
128
Türkan hocam›z› kaybetti¤imizde Türkiye’nin en önemli ve en çok tan›nan kiflilerinden biriydi. Att›¤› her ad›m, bafl›ndan geçen her olay topluma mal olmufltu. Kendi yaflam öy-küsü ile ilgili de bir kitap yazm›flt›, bas›nda yaflam öyöy-küsü günlerce yank›land›. T›p dün-yas›n›n en önemli dergilerinden Lancet belki de ilk kez bir Türk hekiminin ard›ndan an›-s›na bir sayfa (obituary) ay›rd›. O aç›dan burada Türkan hocam›z› sayg›yla, sevgiyle anar-ken belki dermatolojik aç›dan az bilinen yönlerini vurgulamak daha ilginç olabilir diye düflündüm. Türkan hocay› ben 1986 y›l›nda lepra taramas›na kat›lan bir intern ö¤renci olarak tan›d›m. Ö¤rencilere yak›nl›¤›, alçak gönüllü¤ü, lepral› hastalarla s›cak iliflkisi der-matoloji ekibi ile birlikte taramaya kat›lan tüm ö¤rencilerde iz b›rakm›flt›.
Lepra alan›ndaki çal›flmalar› hastal›¤›n kontrol alt›na al›nmas›nda ve en önemlisi toplum aç›s›ndan korkutucu olmaktan ç›kmas›nda etkili olmufl, bu çabalar› kendisine uluslara-ras› alanda da ödüller kazand›rm›flt›. Lepra hastanesi hastalara t›bbi ve sosyal deste¤in bir arada sa¤land›¤› bir ortam halini alm›flt›.
1987 y›l›nda dermatoloji asistan› olarak ‹stanbul T›p Fakültesinde çal›flmaya bafllad›¤›m-da Türkan hoca anabilim bafllad›¤›m-dal› baflkan›m›zd›. Her gün sabah akflam asistanlarla e¤itim toplant›lar› yap›yor ve bizlere sürekli bir ö¤renme heyecan› yaflat›yordu. O y›llarda klini¤imizde patoloji kesitleri de ya-p›labildi¤inden dermatopatoloji e¤itimine büyük önem veriyordu. Mikrobiyolojik tüm testlerin dermatoloji asistanlar›-n›n kendileri taraf›ndan da yap›lmas›na özen gösteriyordu. Genellikle agresif tedavilerin son çare olarak kullan›lmas›n-dan yanayd›. Asistanlar›n görüfllerine de¤er verir, ayl›k dermatoloji toplant›lar›nda çekinmeden söz almalar›n› teflvik ederdi. Klini¤imizin eski hocalar›ndan Prof.Dr.Osman Yemni’nin an›s›na” Osman Yemni Dermatoloji Günleri’’ni düzen-lemifl ve dermatoloji e¤itiminde yeni bir sayfa açm›flt›. Yurt d›fl›nda k›sa süreli e¤itimlere gidebilmeleri için tüm asistan-lar› teflvik eder ve kendisinin de bir süre e¤itim ald›¤› Londra’daki dermatoloji klini¤inden s›k s›k bahsederdi. Klini¤in uluslararas› aç›dan ön plandaki dermatoloji klinikleri ile iliflki içinde olmas›na çaba gösteriyordu.
Hastalara olabildi¤ince flefkatli yaklafl›lmas›n› ister ve hastalar›n bilgilendirirken ürkütülmemelerine özen gösterirdi. Ba-zal hücreli karsinom kelimesini kullanmam›z› istemez, mutlaka “baBa-zalyom” denmesini söyler; yaflamsal tehlikesi olma-yan hastal›kta “karsinom” sözcü¤ünün kiflinin yaflam›n› karartabilece¤ini vurgulard›. Epidermolizis bülloza gibi kronik hastal›¤› olan çocuklar›n okullar›na mektup yazar, flefkatli bir yaklafl›m›n yaflam sürelerini uzatabilece¤ini ö¤retmenleri-ne anlatmaya çabalard›. Birinci basamak hekimler için yazd›¤›, öö¤retmenleri-nemli pratik bilgiler içeren Dermatoloji kitab›n› sahada çal›flan pratisyen hekimlere adam›flt›.
Türkan hoca anabilim dal› baflkanl›¤› dönemi bittikten sonra yine lepra alan›ndaki çal›flmalar›na a¤›rl›k verdi, dermato-loji toplant›lar›na, kongrelerine ise nadiren kat›ld›. Bundan sonra t›p e¤itimi d›fl›nda tüm Türkiye’nin e¤itiminde sorum-luluk alman›n gerekti¤ini düflünüyordu. Bu konudaki giriflimleri herkesin takdirini, hayranl›¤›n› kazand›. 18 Aral›k 2001’de ‹stanbul T›p Fakültesi Dermatoloji Anabilim Dal›’ndan yap›lan sade bir törenle üniversitedeki çal›flma hayat›n-dan emekli oldu. Emeklili¤inin bir döneminde k›sa bir süre, haftada iki gün özel bir hastanede hastalar› ile bulufltu. Ya-flam› boyunca ilk kez özel hekimlik ile tan›flt›¤› bu dönem sonras›nda aktif dermatoloji u¤rafl›ndan koptu. YaYa-flam›nda bir çok ilke imza atm›flt›. YÖK üyeli¤i yapan ilk dermatolog da oydu. Toplumda daha çok sosyal yönleri ile tan›nsa da mes-le¤ini çok sever emeklilik döneminde bile dermatolojinin sorunlar›n› önemserdi.
18 May›s 2009’da Türkiye önemli bir ayd›n›n›, e¤itimcisini ve dermatolo¤unu kaybetti. Gerek ülkemiz için gerekse Der-matoloji için yapt›klar› ise hiçbir zaman unutulmayacak.
P
Prrooff.. DDrr.. CCaann BBAAYYKKAALL
