Biyofilm
Yapılarının Kontrolünde
Kullanılan Yeni
Stratejiler
• İstenmeyen biyofilm yapılarının etkin bir şekilde uzaklaştırılabilmesi için, kirletici maddenin
(karbonhidratlar, yağlar, proteinler, mineral tuzlar) ve
mikroorganizmanın tipinin ve doğasının iyice anlaşılması gerekmektedir.
• Ayrıca, biyofilm yapılarının uzaklaştırılmasında
kullanılacak dezenfekranların ve deterjanların: korozyon etkisi olup olmadığı, temizlik kolaylığı ve son ürüne
etkisinin olup olmadığı gibi faktörler seçilmesinde önem
taşıyan hususlardır.
• İşleme yüzeyi gibi çeşitli amaçlarla kullanılacak yüzeylerde en yaygın olarak tercih edilen yüzey
«paslanmaz çelik» yüzeylerdir.
• Paslanmaz çelik yüzeyler mekanik etkilere, fırçalamaya, elektromanyetik ve mekanik cilalamaya en uygun
yüzeydir.
Yeni Stratejiler
• Oluşan biyofilm yapısının eradike edilmesindense, biyofilm oluşumunun engellenmesi daha ideal bir yaklaşımdır.
• Bununla birlikte, istenmeyen biyofilm yapılarının kontrolü ya da önlenmesi için, yan etkisi olmayan bir yöntem henüz geliştirilmemiştir.
• Biyofilm oluşumunun önlenmesinde kullanılan temel
strateji, bakterinin yüzeye sıkıca tutunmasından önce,
yüzeylerin düzenli olarak temizlenmesi ve dezenfekte
edilmesidir.
Yeni Stratejiler
• Bakterilerin yüzeye kolonizasyonunu izleyebilmek ve eğer bakteri yüzeye kolonize oldu ise hangi gelişim aşamasında olduğunu belirlemek için
kullanılan biyofilm dedektörleri, hali hazırda geliştirilmiştir ve kullanılmaktadır.
• 2008 yılında bir grup araştırmacı (Pereira vd.) biyofilm yapısınıhenüz ilk evresindeyken tespit edebilen bir mekatronik yüzey sensörü
geliştirmişlerdir.
• Bu sensör ayrıca, yüzeyde temizlik ürününün bulunup bulunmadığını tespit edebilmekle beraber, yüzeyin biyolojik ve kimyasal olarak ne zaman temizlendiğini ve temizliğin düzeyini ölçebilmektedir.
Quorum Sensing Mekanizması
• Biyofilm yapıları ile mücadelede tercih edilen yeni yaklaşımlardan biri de Quorum Sensing mekanizmalarını hedef almaktadır.
• Mikroorganizmaların, tıpkı ökaryotik organizmalar gibi, birbirleri ile iletişim kurmasını gerektiren çeşitli süreçleri kontrol edebilmek için,
quorum sensing (QS) denilen bir mekanizmayı kullandıkları bilinmektedir.
• Bu iletişim sürecini, çevreye küçük sinyal molekülleri salgılamak ve diğer bakteriler tarafından salgılanan molekülleri algılamak suretiyle
düzenlemektedirler.
Quorum Sensing Mekanizmaları
• Bakterilerin konak organizmada kolonizasyonunda, biyofilm yapılarının oluşması ve olgunlaştırılmasında, değişen çevresel koşullara uyum
sağlamada, bakterilerin virulans ve patojen değiştirilip geliştirilmesinde QS mekanizmasının bakterilere önemli yararlar sağlamakta ve bakterilerin çok hücreli bir organizma gibi iletişim kurmasına olanak sağlamaktadır.
• Hücre-hücre iletişimini sağlayan QS mekanizması, yukarıda belirttiğimiz gibi biyofilm yapısının oluşumu ve olgulanması süreçlerinde önemli bir faktör olduğundan, biyofilm oluşumunun engellenmesi için QS aracılığı ile bakterilerin iletişim kurmasının engellenmesinin, etkili bir müdahale
olacağı farklı araştırmacılar tarafından önerilmiştir.
