Hayat Bilgisi Öğretimi

Hayat Bilgisi Öğretimi

Hayat Bilgisi dersi nedir?

Hayat Bilgisi dersi;

 Bilgi temelini sosyal bilimlerle doğa bilimlerinden alan,

 çocuk gelişimine uygun bir şekilde oluşturulmuş,

 olabildiğince yaşama dönük,

 somut bir şekilde işlenerek öğrencilerin daha etkin bireyler ve vatandaşlar olarak yaşam

sürmelerine zemin hazırlayan

bir derstir.

Hayat Bilgisi

Çocuğun içinde yaşadığı doğayı,

doğanın düzenini deneyime dayalı olarak keşfetmesi,

içinde yaşadığı toplumun kültürel

değerlerine uyum sağlayarak kendi

kişiliğini oluşturma ve yapılandırma

sürecidir.

Hayat Bilgisi

 Öğrencilerden kendini ve çevresini tanıması,

 kendini geliştirerek, çevresine uyum göstererek,

 çok yönlü ve yaratıcı düşünme,

problem çözme gibi özelliklerin

temellerinin atıldığı ders.

Hayat Bilgisi

 İnsanın insandan

 insanın doğadan öğrenmesi,

 içinde yaşadığı topluma uyum sağlaması

 doğayı keşfederek anlaması

 yaratıcılığını ve problem

çözme gücünü geliştirmesi

Hayat Bilgisi

 Doğal ve toplumsal gerçekle

kanıtlamaya dayalı bir bağ kurma

süreci ve bu sürecin sonunda elde

edilen dirik bilgilerdir.

 Hayat Bilgisi dersi, çocuğa

"yaşantı" kazandıran bir derstir.

Yaşantı nedir?

 Sosyal bilimler

 Doğa bilimleri

 Sanat ve Estetik

 Düşünce ve Değerler

Temele Alınan;

 Doğa

 İnsan

 Toplum

 Sanat

 Düşünce ve değerler

Ör: Mevsimler konusu

Hayat Bilgisi Dersinin

Diğer Derslerle İlişkisi

HAYAT BİLGİSİ

TÜRKÇE MATEMATİK

MÜZİK

OYUN VE FİZİKİ ETK.

GÖRSEL

SANATLAR

Hayat Bilgisi ve Sosyal Bilgiler

Programlarının Öğretimdeki Yeri

 Öğretimde bütünlük

yaklaşımının izlenmesinin

yararı nedir?

 Hayat Bilgisi dersinin diğer bilimlerle bağlantılı olarak öğretilmesi;

 öğrencilere kişisel, sosyal ve kültürel yaşantılar sağlamayı

 okulda öğrenilenlerin okul dışı yaşama aktarılmasını hedefler.

 Hayat Bilgisi alanı; geçmiş, gelecek ve bugün içinde toplumun ekonomik,

sosyal, kültürel ve çevresel boyutlarını

ele alan bir alandır.

Tarihsel gelişim

 Johann Amos Comenius: 17. yy.da onunla

Hayat Bilgisi dersi şekillenmeye başlamıştır.

Eğitimde esaslı olarak hayat bilgisi

konularına yer veren ve Hayat Bilgisi

dersinin kurucusu olarak bilinen kişi.

 Jean Jacques Rousseau: Çocuğun

tabiatının merkeze alınması ve onun iyi tanınarak eğitimin bu tabiata uygun

biçimde düzenlenmesi. Çocuğa

çevresindeki eşya gösterilmeli, çocuğun

bizzat inceleyerek öğrenmesi sağlanmalı

 Johann Heinrich Pestalozzi:

Yakın çevreye dayalı bütün halinde bir Hayat Bilgisi

dersinin esası

 1869 Maarif-i Umumiye Nizamnamesi ile Eşyanın Öğretimi, Eşya ve Yararlı Nesneler Bilgisi adı altında dersler

 II. Meşrutiyet döneminde Eşya dersleri, Ziraat adı altında

verilmiştir.

 1. sınıfta kıyafetlerin incelenmesi, okul- dershane, bitkilerin-hayvanların

gözlenmesi vb; 2. sınıfta doğa olayları,

çevre incelemesi

 Proje niteliğinde olan 1924 programı iki yıl uygulamada kalmıştır.

Bu programdaki

 doğa incelemesi, ziraat, sağlık bilgisi, ahlak sohbetleri ve yurttaşlık bilgisi, tarih ve

coğrafya derslerinin konuları genel olarak hayat bilgisi dersi içeriğine sahiptir.

1924’te Türkiye’ye davet edilen John Dewey’in raporu göz önüne alınarak,

 derslerin birbirinden kopuk olarak işlenmelerine son verilmiş,

 ilköğretimin ilk üç sınıfında dersler hayat ve toplum ekseni etrafında

bütünleştirilmiştir.

 Türkiye’de 1926’da hazırlanıp 1927’de uygulamaya geçen

programda;

 1924 programında belirtilen

dersler ilk üç sınıfta Hayat Bilgisi adı altında tek ders haline

getirilmiştir.

 Mihver ders olarak kabul

edilmiştir.

 1926 programında; ulusal eğitim prensipleri Hayat Bilgisi dersi

aracılığıyla verilmeye çalışılmıştır.

Programda bu amaç, “hayat bilgisi dersi sayesinde öğrenciler arasında

dayanışma ve birliktelik duygularını uyandırmak ve güçlendirmek” olarak açıklanmıştır.

“yakından uzağa” prensibi benimsenmiş,

Ders işlenirken doğal ve sosyal çevrenin

dikkate alınması istenmiştir.

 1936 programında; 1926 programına göre daha az üniteye yer verilmiştir.

 1936 programında çevre şartlarına göre işlenecek ünitelerin saptanabileceği, yeni üniteler eklenebileceği belirtilmiştir.

 Öğretmene esneklik sağlanmıştır.

 3. sınıfın sonuna doğru dersin derece

derece gruplara ve dallara ayrılması

istenmiştir.

 1948 programında; bütün derslerin Hayat Bilgisi dersi etrafında organik bir bütün olarak yer alacağı ibaresi yer almıştır.

Hayat Bilgisi dersi bir gözlem, yaşam, iş ve deney dersidir.

Öğrencilerin bizzat eşya ve olaylarla

karşı karşıya gelmelerine ve bunları yaş ve seviyelerine uygun bir şekilde

incelemelerine yol açılacaktır.

Uygulamalı bilgi ve becerilere bu programda

daha çok yer verilmiştir.

 1968 programında; Hayat bilgisi dersinin yanında Sosyal Bilgiler ve Fen Bilgisi dersleri de mihver ders olarak kabul edilmiştir.

Hayat Bilgisi dersi için beş ana başlık belirlenmiştir.

 Yakın çevreyi tanıma ile ilgili yetenek ve becerilerin geliştirilmesi

 Yurttaşlık görevleri ve sorumluluklarının benimsetilmesi

 Toplumda insanların birbirleriyle olan ilişkilerinin kavratılması

 Ekonomik yaşama fikrinin ve yeteneklerinin geliştirilmesi.

 Daha iyi yaşama yeteneklerinin geliştirilmesi

 1998 programında;

 öğretme-öğrenme etkinliklerine,

yöntemlere, kaynaklara, materyallere, ölçme-değerlendirme çalışmalarına yer verilmiştir.

 Daha önceki Hayat Bilgisi programlarından en önemli farkı program geliştirme

ilkelerine uygun olarak hazırlanmış olmasıdır.

 Öğretmenlere esneklik sağlanmıştır.

 2005 programında;

 “Birey”, “toplum” ve “doğa” olmak üzere üç ana öğrenme alanı belirlenmiştir.

 Bu öğrenme alanlarını aynı anda

kuşatabilen üç tema belirlenmiştir: Okul Heyecanım-Benim Eşsiz Yuvam- Dün,

Bugün, Yarın

Programlarda Hayat Bilgisi dersinin

yaparak yaşayarak öğrenilmesi gerektiği

vurgulanmıştır.

 2017 programında;

 Türkiye Yeterlilikler Çerçevesi (TYÇ)nin oluşturulduğu, bunun da Avrupa

Yeterlilikler Çerçevesi (AYÇ) ile uyumlu olarak tasarlandığı belirtilmiştir.

 Türkiye Yeterlilikler Çerçevesi (TYÇ) kapsamında her bireyin kazanması

beklenen sekiz anahtar yetkinlik

bulunmaktadır.

Bunlar;

 ana dilde iletişim,

 yabancı dillerde iletişim,

 matematiksel yetkinlik

 bilim/teknolojide temel yetkinlikler,

 dijital yetkinlik,

 öğrenmeyi öğrenme,

 sosyal ve vatandaşlıkla ilgili yetkinlikler

 inisiyatif alma ve girişimcilik algısı,

 kültürel farkındalık ve ifade

Üniteler:

 Okulumuzda Hayat

 Evimizde Hayat

 Sağlıklı Hayat

 Güvenli Hayat

 Ülkemizde Hayat

 Doğada Hayat

 Kaynaklar:

 Banks, J.A. and C. A. McGee Banks (with contributions by Ambrose A. Clegg, Jr.). (1998). Teaching strategies for the social studies: decision-making and citizen action (fifth edition). New York: Longman.

 Benscoter, D. and G. Harris (2002). Social studies activities kids can't resist!: 40 sensational activities for the topics you teach. New York: Scholastic Professional Books.

 Jarolimek, J. (1990). Social studies in elementary education (8^th edition). New York: McMillan.

 Michaelis, J. U. and J. Garcia. (2000). Social studies for children: a guide to basic instruction (12th edition). Boston:

Allyn and Bacon.

 Parker, W. C. (2011). Social studies in elementary education (14^th edition). USA: Pearson Prentice Hall.

 Parker, W. C. and J. Jarolimek (1997). Social studies in elementary education. Englewood Cliffs, NJ: Prentice Hall.

 Savage, T. V. and D.G. Armstrong. (2007). Effective teaching in elementary social studies (6^th edition). London:

Prentice-Hall International.

 Seefeldt, C. and A. Galper (2005). Active experiences for active children: social studies(second edition). USA: Pearson Prentice Hall.

 Welton, D. A. (2004). Children and their world strategies for teaching social studies (8th edition). Wadsworth Publishing.

 Sunal, Cynthia S. and M. E. Haas (2010). Social studies for the elementary and middle grades: a constructivist approach (4th edition). Boston: Allyn & Bacon.

  

 Bilen, M. (2014). Plandan Uygulamaya Öğretim (8. Baskı). Ankara: Yargı Yayınevi.

 Binbaşıoğlu, C. (2003). Hayat Bilgisi Öğretimi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.

 Demirel, Ö. (2017). Eğitimde Program Geliştirme: Kuramdan Uygulamaya (25. baskı). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.

 Demirel, Ö. (Edt.) (2015). Eğitimde Yeni Yönelimler (6. baskı). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.

 Gözütok, D. (2011). Öğretim İlke ve Yöntemleri (3. baskı). Ankara: Ekinoks Yayınevi.

 Güleryüz, H. (2008). Hayat Bilgisi Öğretimi ve Programı. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.

 Gültekin, M. (Edt.) (2015). Hayat Bilgisi Öğretimi. Ankara: Nobel Yayıncılık.

 Kabapınar, Y. (2016). Kuramdan Uygulamaya Hayat Bilgisi ve Sosyal Bilgiler Öğretimi (5. Baskı). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.

 Nas, R. (2006). Hayat Bilgisi ve Sosyal Bilgiler Öğretimi (Program, Yöntem ve Etkinlikler (3. Baskı). Bursa: Ezgi Kitabevi.

 Senemoğlu, N. (2018). Gelişim Öğrenme ve Öğretim: Kuramdan Uygulamaya (25. Baskı). Ankara: Yargı Yayınevi.

 Sönmez, V. (2010). Hayat Bilgisi Öğretimi ve Öğretmen Kılavuzu (7. Baskı). Ankara: Anı Yayıncılık.

 Şimşek, S. (2014). Sınıf Öğretmenleri ve Adayları İçin Hayat Bilgisi Öğretimi. Ankara: Anı Yayıncılık.

 Tay, B. (Edt.) (2009). Hayat Bilgisi Öğretimi. Ankara: Maya Akademi Yayıncılık.

 Öztürk, C. (Edt.) (2005). Hayat Bilgisi ve Sosyal Bilgiler Öğretimi: Yapılandırmacı Bir Yaklaşım. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.