SAĞLIK BİLİMLERİ FAKÜLTESİ. Hemşirelik Bölümü/ Doğum ve Kadın Hastalıkları Hemşireliği Yüksek Lisans DKH604 JİNEKOLOJİK ONKOLOJİ HEMŞİRELİĞİ

(1)

Hemşirelik Bölümü/

Doğum ve Kadın Hastalıkları Hemşireliği Yüksek Lisans SAĞLIK BİLİMLERİ FAKÜLTESİ

DKH604

JİNEKOLOJİK ONKOLOJİ HEMŞİRELİĞİ

(2)

MEME KANSERİ VE HEMŞİRELİK BAKIMI

ELİF AVKAN

DKH604

JİNEKOLOJİK ONKOLOJİ

HEMŞİRELİĞİ DERSİ

(3)

İÇERİK

• GİRİŞ

• MEME KANSERİ EPİDEMİYOLOJİSİ

• MEME KANSERİ ETİYOLOJİSİ

• MEME KANSERİNDEN KORUNMA

• MEME KANSERİNDE ERKEN TANI VE TARAMA YÖNTEMLERİ

• MEME KANSERİ BELİRTİ VE BULGULARI

• MEME KANSERİNDE TEDAVİ YAKLAŞIMI

• MEME KANSERİNDE HEMŞİRELİK YAKLAŞIMI

(4)

ÖĞRENME HEDEFLERİ

• Meme kanserinin epidemiyolojisi ve etiyolojisini açıklayabilme

• Meme kanseri risk faktörlerini tartışabilme

• Meme kanserinden korunmada erken tanının önemini kavrayabilme

• Meme kanseri belirti ve bulgularını tanımlayabilme

• Meme kanserinde tedavi yaklaşımlarını açıklayabilme

• Meme kanserinde hemşirelik yaklaşımlarını tartışabilme

(5)

Giriş

Kadınlar arasındaki en büyük kanser yükünü oluşturan

meme kanserini ele almak, yalnızca sağlığa etki potansiyeli için değil, aynı zamanda cinsiyet eşitsizlikleri ile yüzleşmek ve bütün ailenin sağlığını etkileyen, toplumsal ve ekonomik katılımcılar olan kadınların rollerinin tanıması açısından

özellikle önemlidir.

(WHO, 2009)

(6)

Meme Kanseri Epidemiyolojisi

Dünyada yeni kanser tanısı alan ve kanser hastalığına

bağlı ölümlerin sayısı giderek daha da artış göstermektedir.

GLOBOCAN 2018 yılı verilerine göre, toplam 18.1 milyon yeni kanser vakası ortaya çıkmış ve 9.6 milyon kansere bağlı ölüm meydana gelmiştir.

Dünya’da en çok tanı alan kanser vakaları,

• akciğer (%11.6),

• meme (%11.6)

• kolon (%10.2) kanseridir.

(GLOBOCAN, 2018)

(7)

Meme Kanseri Etiyolojisi

Meme kanseri için risk faktörleri;

• Cinsiyet

• Yaş

• Aile öyküsü

• Irk

• Genetik mutasyon

• Yoğun meme dokusu

• Hormonlar

• Daha önce malign ya da benign meme hastalığı öyküsünün olması

• Göğüs duvarına yüksek doz radyasyon

• Alkol ve sigara kullanımı

• Oral kontraseptif kullanımı ve hormon replasman tedavisi

(8)

Meme Kanserinden Korunma

Meme kanserinin görülme sıklığının artması ile beraber meme kanserinden korunma yolları da büyük önem

kazanmıştır. Bu sebeple risk seviyesini azaltmak için, tutum ve davranışlar ile kanserden korunma, erken tanı ve tedavi ile yaşam süresinin uzatılması gerekmektedir. Bu durum ise;

• birincil koruma,

• ikincil koruma,

• üçüncül koruma yöntemleri ile sağlanabilmektedir

(Abaan, 1996; Lester, 2007).

(9)

Meme Kanserinde Erken Tanı Ve Tarama Yöntemleri

• T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı

Kurumu Kanser Daire Başkanlığı’nca önerilen ve ülkemizde kullanılan ulusal kanser tarama

protokolüne göre;

➢ 20-40 yaş: Her ay KKMM, 2 yılda bir KMM,

➢ 40-69 yaş: Ayda bir KKMM, yılda bir KMM, 2 yılda bir Mamografi çektirilmesi önerilmektedir.

(Sağlık Bakanlığı, 2019)

(10)

• Meme kanserinin erken tanısında kendi kendine meme muayenesi (KKMM) oldukça önem

taşımaktadır.

• Ucuz, zaman almayan ve noninvaziv bir işlem olan KKMM her ay yapılan kontrolle kadınların meme kanseri kitle oluşumlarını kendileri

saptayarak erken tanı konulmasını sağlamaktadır.

(Açıkgöz ve Ergör, 2013; Karayurt, 2014)

https://guzelliksirlarim.org/kendi-kendine-meme-muayenesi-nedir-nasil-yapilir/

(11)

Meme Kanseri Belirti ve Bulguları

Yapılan birçok çalışmada kadınların memedeki değişiklikleri %90 oranında kendilerinin fark ettikleri ve kliniklere başvurdukları bilinmektedir. Bu belirti ve bulgular şu şekildedir;

• Kitle,

• Ağrı,

• Meme başı akıntısı,

• Meme başında retraksiyon,

• Meme derisinde ülser ve eritem

• Lenf nodlarında büyüme

• Meme derisinde çukurlaşma

• Forgue belirtisi

• Portakal kabuğu görünümü.

(Gümüş, 2006)

(12)

Meme Kanserinde Tedavi Yaklaşımı

• Mastektomi

- Basit mastektomi

- Cilt koruyucu mastektomi - Radikal mastektomi

• Radyoterapi

• İlaç tedavileri - Kemoterapi

- Hormonoterapi

http://www.ismailkuran.com.tr/blog/2017/08/03/mastektomi-sonrasinda-onarimin-geciktirilmesi/

(13)

Meme Kanserinde Hemşirelik Yaklaşımı

Amaç;

• meme kanseri olan kadının tedavi seçenekleriyle alakalı karar alma sürecine aktif katılması,

• tedavi planına tamamıyla uyması,

• yardımcı tedavinin diğer etkilerini tolere edebilmesi,

• Ailesi ve yakınlarıyla sağlık personelinin

sağladığı destekten memnun olmasıdır.

(14)

• Cerrahi sonrası dikkat edilmesi gereken konular;

• Fiziksel rahatın sağlanması,

• Beslenmenin sağlanması,

• Mastektomi sonrası uyum ve egzersiz programı hazırlanması,

• Komplikasyonların önlenmesidir.

http://www.memesaglik.com/hastalarimiz-icin-/meme-sagligi-kitapligi/152- koltuk-alti-lenflerinin-cikarilmasi.html

(15)

KAYNAKLAR

• Abaan S. (1996). Kanserin Önlenmesi ve Kanser Riskinin Azaltılması. Hemşireler İçin Kanser El Kitabı. 1. Baskı, IV. Akşam Sanat Okulu Matbaası, Ankara, 31- 40.

• Açıkgöz A, Ergör G. (2013). Kadınlarda meme kanseri risk algısını etkileyen etmenler ve Gail modeli ile risk düzeyinin karşılaştırılması. Journal of Breast Health, 9(3), 156-162.

• Gümüş AB. (2006). Meme Kanserinde Psikososyal Sorunlar ve Destekleyici Girişimler, Meme Sağlığı Dergisi, 2(3), 108-113.

• Karayurt Ö. (2012). Meme Kanseri ve Yaşam Kalitesi. İçinde: Cerrahi Bakım ve Yaşam Kalitesi Sempozyum Kitabı. S:29-32.

• Lester J. (2007). Breast cancer in 2007: Incidence, risk assessment, and risk reduction strategies.

Clinical Journal of Oncology Nursing, 11(5), 619–622.

(16)