• Sonuç bulunamadı

Sirius B’nin Ifl›kla Tart›lmas› Gökbilim

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2021

Share "Sirius B’nin Ifl›kla Tart›lmas› Gökbilim"

Copied!
1
0
0

Yükleniyor.... (view fulltext now)

Tam metin

(1)

Hubble Uzay Teleskopu’nun keskin gözleri, Dünya’ya en yak›n “beyaz cüce”yi, gökyüzünün en parlak y›ld›z›n›n kör edici ›fl›¤›ndan kurtararak ilk kez

görüntülenmesini sa¤lad›. Bu ›fl›¤›n tayf ölçümleri de Sirius B adl› beyaz cüce’nin kütlesi ve öteki özellikleriyle ilgili çarp›c› bilgiler sa¤lad›. Beyaz cüce, Günefl benzeri y›ld›zlar›n, ömürlerinin sonunda d›fl gaz katmanlar›n› uzaya salmalar›yla ortaya ç›kan s›k›flm›fl s›cak merkezlerine verilen ad. Sirius A, Büyük Köpek tak›my›ld›z›nda yer alan ikili y›ld›z sisteminin Ana bilefleni olan, Günefl’ten iki kat daha fazla kütleye sahip, mavi-beyaz (A s›n›f›) bir y›ld›z. Y›ld›z›n fliddetli ›fl›¤›, flimdiye kadar sistemin küçük orta¤› Sirius B’yi perdeliyordu.

Perdenin aralanmas›yla küçük orta¤›n ›fl›¤›ndan al›nan mesajlar flöyle: Sirius B’nin 12.000 kilometrelik çap›, Dünyam›z›nkinden biraz daha küçük, ama yo¤unlu¤u çok daha fazla. Kütleçekim alan›, dünyan›nkinin

350.000 kat›. Yani bu s›cak beyaz cücenin yüzeyinden ç›kacak ›fl›k fotonlar›n›n bu güçlü alandan d›flar› t›rmanmas› gerekiyor. Bunu yaparken de dalga boylar› gerilerek, daha uzun (ve daha k›rm›z›) dalga boylar›na geçiyor. Einstein’›n 1916 y›l›nda aç›klad›¤› genel görelilik kuram›n›n öngördü¤ü bu etki “k›rm›z›ya kayma” olarak adland›r›l›yor. K›rm›z›ya kayma en belirgin biçimde, güçlü kütle çekim alanlar›yla çevrelerindeki uzayzaman› büken yo¤un, büyük kütleli ve dolay›s›yla s›k›flm›fl boyutlarda cisimlerden gelen ›fl›nlarda izlenebiliyor.

‹flte Sirius B’nin ›fl›k tayf›ndaki k›rm›z›ya kayma derecesinden, gökbilimciler

Dünyam›zdan daha küçük bu hacmin, yaklafl›k bir Günefl kütlesini (%98’ini) bar›nd›rd›¤› sonucunu ç›kard›lar. Sirius A’n›n kütlesiyse Günefl’in iki kat› ve yar› çap› da 2,4 milyon km.

Hubble gözlemleri, Sirius B’nin yüzey s›cakl›¤›n›n da 25.000 °C oldu¤unu ortaya koymufl bulunuyor. Karfl›laflt›rmak için: Günefl’in yüzey s›cakl›¤› yaklafl›k 5.500 °C. Sirius A’n›nkiyse 10.200 °C.

8,6 ›fl›ky›l› uzakl›¤›yla Sirius, Dünyam›za en yak›n y›ld›zlardan biri.

http://www.spacetelescope.org/news/html/heic0516.html

Gökbilim

B ‹ L ‹ M V E T E K N L O J ‹ H A B E R L E R ‹

Sirius B’nin Ifl›kla Tart›lmas›

Günefl

Yaz üçgeni

Sirius A, Günefl’in iki kat› kütlede bir mavi-beyaz y›ld›z. Sirius B ise, (sol altta) bir beyaz cüce.

Büyük eflinden 10.000 kat daha soluk. Birbirlerinin çevresinde 50 y›lda bir dolafl›yorlar.

Bu çizimde, sistemi ziyaret eden hayali bir uzay gezgininin Sirius A ve B’yi nas›l görece¤i anlat›l›yor. Sirius, Dünya’ya çok yak›n oldu¤undan, gezginin gözünde genel gökyüzü manzaras› Dünya’da gördü¤ünden fazla

farkl› olmayacak. Ve tak›my›ld›zlar hemen hemen ayn› boyutta ve biçimde görünecekler.

Hubble gözlemlerinin sonuçlar›na göre, Sirius B, Güneflimizin kütlesinin %98’ine sahip. Bu büyük kütleye karfl›n beyaz cücenin yar›çap› yaln›zca 12.000 km. Yani Sirius B’nin boyutlar› Dünya’dan daha küçük, ama

kütleçekim alan› gezegenimizinkinden 350.000 kat daha güçlü.

Referanslar

Benzer Belgeler

Sirius Havacılık ve Uzay Takımı, orta irtifa roket ve insansız hava aracı projesi ile iki farklı alanda proje çalışmalarını sürdürmektedir.. Orta irtifa roket

Yeni uygulama: 3SK2 PROFINET üzerinden 3RM1 yol vericinin emniyetli ve operasyonel olarak anahtarlanması. • Cihaz konektörü ile yerel olarak

Paslanmaz çelik brülör yüksek yanma verimine ve düşük gaz emisyon değerine sahip olup, doğa dostudur, Kullanım Suyu Eşanjörü: Kullanım suyu taleplerini karşılamak

güçlü bir goril gibi canım dans nazikçe kelebek gibi.

Aşağıdaki veriler, Türkiye’nin Güney Bölgesi’nde bulunan, Şanlıurfa, Hatay, Gaziantep, Adana, Mersin ve Kilis merkezli Suriyeli KOBİ'lerin profilini sunmaktadır..

Spitzer Uzay Teleskopu’yla yap›lan göz- lemler, yak›n ikili sistemlerin birço¤un- da, iki y›ld›z›n çevresinde birden dönen gezegenlerin varl›¤›n› ortaya koydu.

Integrant¬trigonometrik fonksiyonlar¬n cebirsel kombinasyonu

Suzler kira evi.. Saulnier