KALDIRMA ARAÇLARINDA GÜVENLİK
• İşçi sağlığı ve İş güvenliği Tüzüğü’ne göre aşağıdaki sürelerde;
Periyodik Kontroller
Kaldırma Araçları (373-437)
Üç ayda bir
İş güvenliği açısından test ve deneylerinin yapılması hükme bağlanmıştır.
• Yine aynı tüzük maddelerinde; test ve deneylerin “ehliyeti hükümet veya mahalli idarelerce kabul edilen teknik elemanlar “ tarafından yapılabileceği belirtilmiştir.
• Bilindiği gibi İşçi sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğünde belirtilen ve kontrolleri zorunlu olan makine ve cihazların; imalatı, bakımı ve işletilmesi makine mühendisliği uzmanlık alanına girmektedir.
Bu nedenle anılan kontrollerin makine mühendisleri tarafından yapılması gerekmektedir.
Muayeneden sorumlu teknik personel aşağıdaki özelliklere sahip olmalıdır:
• Yeterli teknik ve mesleki eğitim almış olmalı,
• Uygulanan testlerin gerekleri hakkında yeterli bilgi ve deneyime sahip olmalı,
• Testlerin doğruluğu için gerekli olan sertifikaları kayıtları ve raporları hazırlama kabiliyetinde olmalı,
• Muayene personeli mutlaka tarafsız olmalıdır.
• Periyodik Kontroller
• Kaldırma taşıma araçlarının periyodik kontrolleri
• Kaldırma - Taşıma araçlarının periyodik kontrolleri
• Forklift
• Lift
• Caraskal
• Yük Asansörü
• Vinç
– Mobil vinç – Kule vinç – Portal Vinç vb.
• FORKLİFT
• GENEL KONTROL
A. UYARI SİSTEMLERİ KONTROLÜ
• Kornası var ve çalışıyor mu ?
• Ön farları var ve çalışıyor mu?
• Sinyalleri var ve çalışıyor mu ?
• Fren lambaları var ve çalışıyor mu?
• Sarı renkli döner tepe lambası var ve çalışıyor mu ?
• Geri vites ikaz kornası var ve çalışıyor mu ?
• Lastik diş kalınlığı 1.6 mm'den fazla mı?
• Bijonları sıkı mı ?
• Egzoz sisteminde gaz temizleyici ve tutucu var mı?
• LPG'li forkliftlerde gaz kokusu var mı ?
• B. EMNİYET SİSTEMLERİNİN KONTROLÜ
• Forkliftin freni tutuyor mu?
• Forkliftin el freni tutuyor mu?
• Geriyi gösteren aynaları var mı?
• Operatörü çarpma ve devrilmeye karşı koruyacak üst korkuluk var mı ve durumu iyi mi ?
• Direksiyon hakimiyeti için direksiyon topuzu var mı ?
• C. KALDIRMA MEKANİZMASI KONTROLÜ
• Çatal veya ataşman uçlarında çatlak, deformasyon var mı ?
• Çatalı açısı 90 derece mi?
• Fabrika orijinal çatal boyuna ilave yapılmış mı ?
• Çatal kilit pimleri çalışıyor mu ?
• Fabrika orijinal çatal boyuna ilave yapılmış mı ?
• Çatal kilit pimleri çalışıyor mu ?
• Asansör makaraları çalışıyor mu ?
• Asansör makaraları çatlak, deformasyonu var mı ?
• Gal zinciri bakla ve pimlerde aşınma var mı, zincir ayarları normal mi ?
• Lift ve Tilt silindirlerinde iç veya dış kaçak var mı ?
• Tilt silindirleri paralel mi?
• YÜK KALDIRMA DENEYLERİ A. FONKSİYON DENEYİ
• forklift yüksüz durumda her bir hareket mekanizmasının izin verilen hareket alanlarının başından sonuna kadar forklift çalıştırıldı.
• forkliftin bütün fonksiyonları yerine getirdiği kontrol edildi.
• B. STATİK DENEY
• Forkliftin 1.25P kaldırma yükü ile yüklendi.
• Forklift kaldırma mekanizmalarında ve ateşlemelerinde hiçbir çatlak, kalıcı biçim değişikliği, forkliftin çalışma emniyetini etkileyecek bir durum ve bağlantılarında gevşeme ve hasar olmadığı görüldü
• C. DİNAMİK DENEY
• Forklift 1.1xP kaldırma yükü ile yüklendi
• forkliftin bütün hareket sınırları boyunca en az 1 saat süreyle forklift hareketleri yaptırıldı
• forkliftin kaldırma mekanizmaları ve frenlerin emniyetli işlerliği kontrol edildi
• Deney sonunda yapılan gözle kontrollerde forklift kaldırma mekanizmalarında ve yapı elemanlarında hasar, bağlantılarda gevşeme ve bozulma olmadığı görüldü
• D. FORKLİFT KARARLILIK DENEYİ
• ...kg yükte (durma halinde) denge durumu
• ...kg yükte (hareket halinde) denge durumu
• ...kg yükte piston ve kumanda valfi kaçak durumu
• Yukarıda belirtilen ağırlıklarda kararlılık deneyi yapılmış olup bu yüklerde forkliftin emniyetli çalıştığı görülmüştür.
• E. FİRMAYA AİT BELGELERİN KONTROLÜ
• Forklifti kullanan operatörün belgesi var mı ?
• Yapılan bakım onarımlar sicil defterine işleniyor mu ?
• VİNÇ
• GENEL KONTROL
• Uyarı levha kontrolü
• Çelik konstrüksiyon çatlak kontrolü
• Bağlantı cıvatalarında gevşeklik kontrolü
• Teker, makara, tambur, çatlak ve aşınma kontrolü
• Mil, şaft, pim aşınma kontrolü
• Burç, bilye, yatak boşluk kontrolü
• Korkuluk ve muhafaza kontrolü
• Yürüme yolu ve raylarda problem kontrolü
• Vinç ve köprü yürüyüş tampon kontrolü
• Kaldırma sapanları aşınma kontrolü
• Kule dönüş ve boşluk kontrolü
• Kabinde eksiklik kontrolü
• Araba, şaryoda problem kontrolü
• Elektrik motoru ve panosu kontrolü
• Kablo arabalarında problem kontrolü
• Kablo ve yataklarında problem kontrolü
• Kontaktör arıza kontrolü
• Ana şalter kontrolü
• Kumanda butonunda problem kontrolü
• Hareketleri sınırlayan switch, limit kontrolü
• Otomatik ve kablolu kumanda kontrolü
• Aşırı yük şalteri var mı kontrolü
• Topraklama var mı kontrolü
• Redüktör ve sızıntı kontrolü
• Vincin metal yapısı ve bunların bağlantıları, kabinler ve platformlar gözle kontrol edildi.
• Halatlar ve halat bağlantıları gözle kontrol edildi
• Tambur, makara blokları, bunların mafsal ve emniyet kilitleri, bütün hareket elemanları kontrol edildi.
• Vincin alt ve üst seviye sınır kesicileri var mı ?
• Frenler bütün deney yüklerini askıda tutacak kadar dayanıklı mı?
• Vinç köprü ve araba rayları her iki başında en az tekerlek yarı çapları kadar çarpma takozları veya seviye kesicileri var mı ?
• Vinç tekerleklerinde uygun el kol koruyucuları var mı?
• Tek raylı vinçlerin geçtikleri yolları serbest ve bu yollar çizgiyle işaretlenmiş mi?
• Vinç kabinine, vinç köprü geçitlerine, vinç üzerinde emniyetli çalışmayı sağlayacak sahanlık ve merdivenler var mı?
• Açık havada çalışan vinçlerin kabinleri tüzüğe uygun mu?
• Açık havada çalışan vinçlerin yük kancaları aydınlatma lambaları var mı ?
• Vincin veya kaldırılan yükün hareketi sırasında çalışanları uyaran sesli ve lambalı alarm sistemi var mı ?
• Vincin emniyetle kaldırma ağırlığı ve açıları işaretli mi?
• A. HALAT KONTROLÜ
• Halat çapını, taşıma halatından ve makara veya tambura sarılan kısmından 1 m'lik mesafe işaretlenerek ölçüldü D= mm olduğu tespit edildi
• Halatta korozyona karşı önlem alınmış mı?
• Yük kancası en aşağıdaki seviyede iken tambur üzerinde en az iki tam devir yapacak kadar halat sarılı mı ?
• Halat uçları tambur üzerine uygun konstrüktif yöntemlerle bağlanmış mı?
• Taşıma halatı vinç üzerine uygun konstrüktif yöntemlerle bağlanmış mı?
• Taşıma halatı sabitleme noktasından sonra iki adet emniyet kelepçesi ile uygun bir şekilde bağlanmış mı?
• Halat sarım kılavuzu var ve çalışıyor mu?
• Halat tambura en fazla iki kere üst üste sarılıyor mu?
• Halatta kalıcı uzama, aşınma ve yıpranma var mı ?
• Makara takımları tüzüğe uygun mu ?
• Tambur konstrüktif olarak tüzüğe uygun mu ?
• B. KANCA KONTROLÜ
• Kanca tipi, kanca ağız açıklığı, kanca ağzı iç çapı ölçüldü
• Kanca üzerinde kaynak işlemi var mı ?
• Kanca malzemesi dövme çelik veya benzeri malzemelerden yapılmış mı ?
• Kanca yüzeyleri düzgün, pürüzsüz, karıncasız, katmer ve benzeri kusurlar var mı?
• Kanca güvenlik mandalı var mı ?
• Yük deneyleri sonrasında kancada kalıcı deformasyon var mı ?
• YÜK KALDIRMA DENEYLERİ A. FONKSİYON DENEYİ
• Vinç yüksüz durumda her bir hareket mekanizmasının izin verilen hareket alanlarının başından sonuna kadar vinç çalıştırıldı.
• Vincin bütün fonksiyonları yerine getirdiği kontrol edildi.
• B. STATİK DENEY
• Vinç 1.25xP yükle yüklendi
• Bu yükte en az 10 dk. askıda tutuldu
• Vinçte hiçbir çatlak, kalıcı biçim değişikliği, vincin çalışma emniyetini etkileyecek bir durum ve bağlantılarında gevşeme ve hasar olmadığı görüldü
• C. DİNAMİK DENEY
• Vinç 1.1xP yükle yüklendi
• Vincin bütün hareket sınırları boyunca en az 1 saat süreyle vinç hareketleri yaptırıldı
• Vinç mekanizmaları ve frenleri emniyetli işlerliği kontrol edildi.
• Deney sonunda yapılan gözle kontrollerde vinç mekanizmalarında ve yapı elemanlarında hasar, bağlantılarda ve bozulma olmadığı görüldü
• MOBİL VİNÇ KONTROL LİSTESİ
• GENEL KONTROLÜ
• Vincin hareket mekanizmaları, kumanda sistemleri gözle kontrol edildi
• Vincin metal yapısı ve bunların bağlantıları kontrol edildi
• Halatlar ve halat bağlantıları kontrol edildi
• Tambur, makara blokları, bunların mafsal ve emniyet kilitleri, bütün hareket elemanları kontrol edildi
• Otomatik durdurucuların kontrolü
• Halat bağlantıları-tambur kontrolü
• Denge ağırlığı kontrolü
• Denge terazisi kontrolü
• Dikiz aynası kontrolü
• Kule dönüş kontrolü
• Gövde. Şase kontrolü
• Emniyet sistemleri kontrolü
• Frenler bütün deney yüklerini askıda tutacak kadar dayanıklı mı?
• Vinç operatör mahalleri tüzüğe uygun mu ?
• Vinç aydınlatma lambaları, uyarı sinyal sistemleri ve levhaları var mı?
• Vincin kaldırma ağırlığı ve açılarını gösteren tablosu var mı ?
• A. MEKANİK GÜÇ TERTİBATI
• Halatı makaraları sağlam ve salgısız dönüyor mu ?
• Ana bum frenlemesi (Kaldırma-İndirme) çalışıyor mu?
• Jib bum frenlemesi (Kaldırma-İndirme) çalışıyor mu?
• Tamburda çatlak var mı ?
• Tamburda halat sarımı düzenli mi?
• Bum kaldırma tamburu frenlemesi çalışıyor mu?
• Kafes bum üzerinde çatlak ve pimlerde boşluk var mı ?
• Mekanik bum açı göstergesi var mı?
• Şaside bükülme, eğilme var mı?
• Uç makara sağlam ve salgısız dönüyor mu?
• Bum kaldırma makaraları sağlam ve salgısız dönüyor mu?
• Bum kaldırma tamburu halat sarımı düzenli mi?
• B. HİDROLİK GÜÇ TERTİBATI KONTROLÜ
• Dönme tablasında çatlak var mı?
• Dönme tablası dişli veya tekerlerde deformasyon var mı?
• Kaldırma silindirlerinde iç ve dış kaçak var mı ?
• Kaldırma silindirleri pim ve burçlarda boşluk var mı ?
• Teleskobik bum üzerinde çatlak var mı?
• Her bir ayak üzerinde yapılan yükleme sonucunda ayak Silindirlerinde iç ve dış kaçak var mı ?
• Hidrolik güç ünite kontrolü
• C. VİNÇ HALAT KONTROLÜ
• Çalışan halatın bir hatvesi boyunca 6 veya daha çok tel kopukluğu var mı?
• Halatın bir kordonunda 3 telden fazla kopuk var mı?
• Halatta ezilme ve yassılaşma var mı?
• Halatta kuş kafesi oluşumu var mı?
• Halatta çekirdeği (Çelik veya kendir) dışarı çıkmış mı?
• Halat kordon araları açılmış mı?
• Oksitleme, yağlama kontrolü
• Halat uçları uygun konstrüktif yöntemlerle bağlanmış mı?
• D. KANCA KONTROLÜ
• Bağlantı mekanizma kontrolü
• Deformasyon, çatlak kontrolü
• Ağız açıklığı kontrolü
• Güvenlik mandalı kontrolü
• Kanca üzerinde kaynak işlemi var mı?
• Kanca malzemesi dövme çelik veya benzeri malzemeden yapılmış mı ?
• Kanca yüzeyleri düzgün, pürüzsüz, karıncasız, katmer ve benzeri kusurlar var mı?
• Yük deneyi sonrasında kancada kalıcı deformasyon var mı?
• YÜK KALDIRMA DENEYLERİ A.FONKSİYON DENEYİ
• Vinç yüksüz durumda her bir hareket mekanizmasının izin verilen hareket alanlarının başından sonuna kadar vinç çalıştırıldı.
• Vincin bütün fonksiyonları yerine getirdiği kontrol edildi.
B.STATİK DENEY
• Vinç emniyetli izin verilen kaldırma yükü ve açılarında ağırlıkla yüklendi
• Bu yükte en az 10 dk askıda tutuldu
• Vincin hiçbir çatlak, kalıcı biçim değişikliği, vincin çalışma emniyetini etkileyecek bir durum ve bağlantılarında gevşeme ve hasar olmadığı görüldü
C. DİNAMİK DENEY
• Vinç emniyetli, izin verilen kaldırma yükü ve açılarında ağırlıkla yüklendi
• Vincin bütün hareket sınırları boyunca en az 1 saat süreyle vinç hareketleri yaptırıldı
• Vinç mekanizmaları ve frenlerin emniyetli işlerliği kontrol edildi
• Deney sonunda yapılan gözle kontrollerde vinç mekanizmalarında ve yapı elemanlarında hasar, bağlantılarda gevşeme ve bozulma olmadığı görüldü
• CARASKAL KONTROL LİSTESİ
• Caraskal mekanizmaları Elektrikli caraskal ise elektrik ekipmanları frenler ve kumanda sistemleri
• Caraskalın yapısı ve bağlantı elemanları
• Yük ve askı kancaları
• Yük ve tahrik zincirleri ve yük zincirleri yük kancasına bağlantısı
• Yük ve tahrik zinciri çarkları ve bunları masfal ve Emniyet kilitleri ve diğer bağlantı detayları gözle kontrol edilir
• Güvenlik mandalı kontrolü
• CARASKAL YÜK VE TAHRİK ZİNCİRLERİNİN KONTROLÜ
• Zincirlerde korozyona karşı önlem alınmış mı?
• Zincirlerde aşınma veya deformasyon var mı?
• Yük zinciri bakla çapı %10 oranında incelmiş mi?
• Yük zinciri bakla çapı boyu standart ölçüsünden %5 oranında uzamış mı?
• Yük zinciri boyunun kaldırma yüksekliğinden uzun mu?
• YÜK VE TAHRİK ZİNCİRİ ÇARKLARININ KONTROLÜ
• Yük ve tahrik zincirleri. Zincir çarklarının yuvalarına uygun bir şekilde oturuyor mu?
• Yük ve tahrik zincir çarklarının yataklarında aşınma var mı?
• Yük ve zincir çarklarında çatlak. Kırık v.b. gibi aşınma var mı?
• CARASKAL YÜK VE ASKI KANCASI KONTROLÜ
• Kanca tipi. Kanca ağız açıklığı kanca ağzı iç çapı ölçüldü
• Kancalar üzerine kaynak işlemi var mı?
• Kanca malzemesi dövme çelik veya benzeri malzemeden yapılmış mı?
• Kancaların yüzeyleri düzgün, pürüzsüz karıncasız, katmer ve benzeri kusurlar var mı?
• Kancalarda güvenlik mandalı var mı?
• Yük deneyleri sonrasında kancalarda kalıcı deformasyon var mı?
• YÜK KALDIRMA DENEYLERİ FONKSİYON DENEYİ
• Caraskal yüksüz durumda her bir hareket mekanizmasının izin verilen hareket alanlarının başından sonuna kadar caraskal çalıştırıldı
• Caraskalın bütün fonksiyonları yerine getirdiği kontrol edildi STATİK DENEY
• Caraskal 1.25xP yükle yüklendi.
• Bu yükte en az 10 dk. Askıda tutuldu
• Caraskal ve taşıyıcı eleman üzerinde hiçbir çatlak kalıcı biçim değişikliği. Caraskalın çalışma emniyetini etkileyecek bir durum ve bağlantılarında gevşeme ve hasar olmadığı
DİNAMİK DENEY
• Caraskal 1.1xP yükle yüklendi
• Caraskal bütün hareket sınırları boyunca en az 0,5 saat süreyle çalıştırıdı.
• Caraskal mekanizmaları ve frenlerinin emniyetli işlerliği kontrol edildi
• Deney sonunda yapılan gözle kontrollerde caraskal ve taşıyıcı eleman üzerinde hasar.
Bağlantılarda gevşeme ve bozulma olmadığı görüldü.