DİL VE TARİH-COĞRAFYA FAKÜLTESİ, ANTROPOLOJİ BÖLÜMÜ ANT447 KÜRESELLEŞME, KAPİTALİZM VE YERELLİK
Doç. Dr. H. Çağlar Enneli Lisans Dersi
Salı 14.45-17.00 (216)
Bu ders, karakteristik olarak küçük ölçekli, kırsal ve kısmen izole resmedilen klasik sosyal antropolojik topluluk profilini bugünün gelişmeleri içerisinde yeniden değerlendirmeyi ve hatta yeni antropolojik topluluk alanları üzerinde düşünmeyi amaçlıyor. Ulaşım ve iletişim olanaklarının bugünün gelişmeleri içerisinde neredeyse kırsal, küçük ölçekli ve izole topluluk bırakmaması (öte yandan böyle bir topluluk profilinin en muteber olduğu zamanda dahi bir tür kurgulama olduğunu da unutmamak gerekir) böylesi bir arayışı gerekli kılıyor. Küreselleşme, siyasi imaları bir yana bırakılırsa, ki bu siyasi ve toplumsal imalar dersin merkezine oturuyor, dünya üzerinde insanların, nesnelerin, fikirlerin, duyguların ve anlamların bir yerden bir yere dolaşıma girmesi olarak okunabilir. Bu okuma, ister istemez, hareketliliğin Batılı ayrıcalıklı merkezlerinin küreselleşme üzerinden kendi ekonomik, siyasi ve kültürel değerlerini dezavantajlı diğer ülkelere aşıladığını iddia etme konusunda çok duyarlı.
Emperyalizm kavramının kullanımına kadar giden bu değerlendirme çizgisi, küreselleşme ile sömürüyü ilişkilendiriyor. Öte yandan, yerelin, yani küreselleşmenin dolaşıma soktukları ile karşılaşan toplulukların hazin bir sömürülme hali içerisinde değil de kendi bünyelerini bunlarla ilişkilendirerek yeni insanlar, nesneler, fikirler, duygular ve anlamlar üretebildiklerine vurgu yapan etnografik yazım da çok iddialı. Biz ders kapsamında muhtemelen ikisi arasında kendi yolumuzu bulacağız. Amacımız bir kez daha söylersek, yeni antropolojik topluluklar ve düşünce kanalları üzerinde düşünmek.
Hem bu amaç yüzünden hem de dördüncü sınıf öğrencilerinin kendi antropolojik formüllerini kurabilme yeteneklerinin ne aşamaya geldiğini görmek ve buna mümkün olduğu kadar son şeklini verebilmek için dersin işleyişini ve başarının değerlendirilişini biraz farklı tasarladım. Küreselleşme ve yerelliği ilişkilendirebileceğimiz belirli konu başlıkları etrafında ders anlatımına ek olarak her derste öğrenci sunuşları olacak. Bu sunuşlardan vize ve final notları verilecek. İlk kısım konuyla ilgili literatürde kritik öneme sahip eserlerin sunuşuna ayrıldı. Her öğrenci bir eser sunacak ve vize notunu bununla alacak. Vizeden sonraki ikinci kısım da her öğrenci küreselleşme ve yerelliği ilişkilendirebileceği kendi metni üzerinde çalışacak, sunuşunu yapacak ve final notunu alacak. Burada metin kavramını yazılı metinlere referansla değil onları da içerecek biçimde toplumsal yaşamı bir tür okuma ve okunma nesnesi olarak gören Geertzci bir çizgide tanımlıyorum. Her şey metin olabilir. Bir nesne, bir video, bir durum, bir olay, bir mekan, vs.
Küreselleşme, yerellik ve kapitalizmi ilişkilendireceğimiz temalar Bireyselleşme, bireycilik ve yeni bireycilik türleri
Toplumsal cinsiyet, kadın ve erkek bedenlerinin küresel dolaşımları Sosyal devlet, neoliberalizm ve değişen sınıflar
Yeni siyasi kamplar, sağ ve solun duyarlılıkları Dinsel reaksiyon, modernleşme sorunsalı
Ekonomi, küresel ve yerelin ithalat ve ihracat kanalları
1
