Yurtiçi Abonelik Koþullarý:
6 aylýk= 3.000.000 12 aylýk= 6.000.000
Yurtdýþý Abonelik Koþullarý:
6 aylýk= 50 EURO 12 aylýk= 100 EURO
* Ödemelerinizi Þafak Gümüþsoy adýna PTT Ýstanbul Beyoðlu Þubesi’ne posta çeki ile gönderebilirsiniz.
Ýktidar Ýçin MÜCADELE BÝRLÝÐÝ Dergisi / Onbeþ Günlük Sosyalist Dergi / Yýl: 1 Sayý: 5 / 15-30 Nisan 2002 / Sahibi : Yeni Evre Yayýncýlýk Basýn Daðýtým Eðitim Hizmetleri Tanýtým Org. Tic. Ltd. Þti. Adýna : Þafak Gümüþsoy / Adres : Hacýmimi Mah. Serdar-ý Ekrem Cad. Kölemen Çýkmazý No: 9 Karaköy-ÝSTANBUL / Tel-Fax: 0 (212) 249 12 70 / Sor. Yazý Ýþl. Müdürü: Þafak Gümüþsoy / Genel Daðýtým: DOÐAN PAZ. / Baský Yeri: Özdemir Matbaacýlýk / Avrupa Temsilciliði: Selahattin KARATAÞ / Post Lager 3000 Bern 1 Ann ÝSVÝÇRE / Tel: 0041 319 917 795 / WEB Adresleri : Mücadele Birliði Platformu www.mucadele.org -
www.datacomm.ch / muecadelebirligi - www.leninist.cjb.net - www.comunist.cjb.net - www.komunist.cjb.net - www.labour.cjb.net - E-posta: -dergi@mucadele.org.- Avrupa@gmx.net
OKU... OKUT...
DAÐITIMINI YAP...
ABONE OL...
ABONE BUL...
Ya þa mýn an la mý ný dev rim de bul du Si be li miz... Ve tüm yü re ðiy le bi lin ciy le sým sý ký sa rýl dý o na. Çün kü dev rim, e zi - len le rin mut lu lu ðu nun ka pý la rý ný ar dý na dek a çan yol du...
Bu yo la öm rü nü ver di Si be li miz...
Si be li mi zin o çok sev di ði iþ çi ve e mek çi ler, þim di o nun, on la rýn düþ le ri ne sým sý ký sa rý la rak, tüm yer yü zü ne mut lu - lu ðu ge ti re cek ler...
Si be li miz...Bir yýl geç se de ö lüm süz lü ðü nün ü ze rin - den hiç ay rýl ma dýk on dan... O yü rek le ri miz de ve bi lin ci - miz de yo lu mu zu ay dýn la tan de niz fe ne ri miz þim di. Söz ve ri yo ruz ki o na, düþ la ri ni, be de li ne o lur sa ol sun ger çek - leþ ti re ce ðiz...
“sa vaþ ve za fer slo gan la rý mýz la”, si lah ses le riy le yý ký yo ruz...
Ve ö lü le ri mi zin ses le ri bir bi ri ne ka rý þý yor:
“As la tes lim ol ma ya ca ðýz!
Öz gür, sö mü rü süz gün ler mut lak bi zim o la cak!”
di yor lar...
Ö lü mü de, za fe ri de a yak ta, hep bir lik te kar þý la ya ca ðýz..!
Se nin gi bi, ö lüm süz le þen tüm sa vaþ çý la rý mýz gi bi..!
Em per ya list-ka pi ta list sis te - min dün ya öl çe ðin de ki de rin kri zi ve ta rih sel o la rak i çi ne gir - di ði ye ni ev re, em per ya liz min sýç ra ma lý bir çö küþ sü re ci ne gir - di ði ni a çýk ça or ta ya ko yu yor. Ö - zel lik le son 50 yýl dan be ri sü ren ABD em per ya liz mi nin he ge - mon ya sý nýn çö küþ sü re ci ne gir - me si, em per ya list le rin dün ya pa za rý ü ze rin de ki e ge men lik le - ri ni her em per ya list mer ke zin ken di le hi ne ye ni den dü zen le me gi ri þi mi, ken di a ra la rýn da ki çe - liþ ki le ri de rin leþ tir di ve ça týþ ma - la rý ný da ha da sert leþ tir di.
11 Ey lül’den he men son ra, bu o la yý ABD te kel le ri nin ger - çek leþ tir di ði ni ve bu nu ya par - ken ABD’nin a sýl a ma cý nýn dün ya da ki he ge mon ya sý ný ye ni - den kur mak ol du ðu nu söy le miþ - tik. Bu nu ha ya ta ge çi re bil mek i - çin ön ce Af ga nis tan’ý ö ne çý kar - dý. An cak þim di Af ga nis tan’da - ki as ke ri var lý ðý ný sað la ma al - dýk tan, iþ bir lik çi bir hü kü me ti ba þa ge tir dik ten ve bun la ra da -
ya na rak Or ta As ya’da ki plan la rý ný ha ya ta ge çi re bi le ce ði ni he sap la ya rak, Af ga nis tan’ýn ö ne mi ni ge ri ye çek ti.
ABD’nin þim di ö ne çý kan he de fi I rak’týr. A ma bu el - bet te ki sa de ce Sad dam’la sý nýr lý de ðil. ABD’nin a sýl pla - ný, dün ya he ge mon ya sý nýn bir par ça sý o la rak Or ta do ðu’da - ki e ko no mik ve po li tik sta tü ko yu ken di le hi ne ye ni den dü - zen le mek tir. As lýn da ABD, Or ta do ðu’nun sta tü ko su nu ken di le hi ne de ðiþ tir me yi u zun za man dan be ri dü þü nü yor - du, a ma ö zel lik le Sov yet ler Bir li ði’nin var lý ðý ve Or ta do - ðu’da ki güç lü et ki si ne de niy le bu nu gö ze a la mý yor du.
Þim di 11 Ey lül’le ya rat tý ðý du rum dan ya rar la na rak bu pla - ný ný ha ya ta ge çir me ye yö nel di. Tek ba þý na da ol sa I rak’a sal dý ra ca ðý ný a çýk la ma sý, bu yö ne li min de ki ka rar lý lý ðý ný or - ta ya koy du ðu gi bi, AB’ne ve Rus ya-Çin gi bi ken di si ne bo -
yun eð me yen le re yö ne lik bir u - ya rýy dý.
ABD’nin Af ga nis tan’dan son ra Or ta do ðu plan la rý ný uy gu - la ma ya yö nel me si, AB i le o lan çe liþ ki le ri ni ve ça týþ ma la rý ný da - ha da ol gun laþ týr dý, a çý ða çý kar - dý. AB’nin ö nü müz de ki on yýl i - çin de “ABD i le e ko no mik a lan - da tam bir re ka bet” gü cü ol ma sa vý, NA TO’da ki ABD et kin li ði ve he ge mon ya sý kar þý sýn da ken - di as ke ri gü cü o la rak Av ru pa Or du su, Ga li le o Gi ri þi mi (uy du ü ze rin den dün ya yý din le me- göz le me pro je si); Af ga nis tan’a ya pý lan sal dý rý sü re cin de çok da a çý ða çýk ma yan, a ma ABD’nin Or ta do ðu plan la rý ný uy gu la ma - ya koy ma sýy la bir lik te i yi ce a çý - ða çý kan ABD kar þý tý plan la rý ve et kin lik le ri (ABD’nin I rak pla ný kar þý sýn da AB’nin I rak pla ný, ABD’nin Fi lis tin pla ný kar þý sýn - da Fran sa’nýn ha zýr la dý ðý AB’nin Fi lis tin pla ný vb.), bu çe liþ ki le rin ve ça týþ ma la rýn ne ka dar de rin ol du ðu nun bi rer gös ter ge le ri dir.
Tür ki ye’de son sü reç te ya þa nan lar da bu sü reç ten ba - ðým sýz de ðil. ABD i le AB a ra sýn da i yi ce a çý ða çý kan bu çe - liþ ki ve ça týþ ma lar, Tür ki ye’de ser me ye çev re le ri nin ken di a ra la rýn da ki so run la ra, çe liþ ki ve ça týþ ma la ra da doð ru dan et ki e den bir du rum da. ABD’nin ve AB’nin dün ya da ki o - lay lar ve ge liþ me ler ü ze ri ne bir po li ti ka la rý var. ABD ve AB, her bi ri ken di cep he le rin den bu dýþ po li ti ka la rý na uy - gun bi çim de dav ra ný yor lar. Ö zel lik le Or ta do ðu’da her i ki em per ya list mer ke zin bu yö ne lim le ri da ha net bi çim de a çý - ða çýk mýþ du rum da. An cak Tür ki ye’nin ge nel o la rak bir dýþ po li ti ka sý ol ma dý ðý gi bi, bu ko nu da da bir po li ti ka sý yok. Tür ki ye bu ra da da em per ya list le rin plan la rý nýn pe þin - den tam bir sü rük len me i çin de. ABD’nin pe þi ne ta ký lý yor,
SER MA YE DÜN YA SI ÇÖ KÜ YOR:
Pro le tar ya nýn Gö re vi
ABD’nin ve AB’nin dün ya da ki o lay lar ve ge liþ me ler ü ze ri ne bir po li ti ka la rý var. ABD ve AB, her bi ri
ken di cep he le rin den bu dýþ po li ti ka la rý na uy gun bi çim de dav ra ný yor lar. Ö zel lik le Or ta do ðu’da
her i ki em per ya list mer ke zin bu yö ne lim le ri da ha net bi çim de a çý ða çýk mýþ du rum da. An cak Tür ki ye’nin
ge nel o la rak bir dýþ po li ti ka sý ol ma dý ðý gi bi, bu ko nu da da bir po li ti ka sý yok. Tür ki ye bu ra da da em per ya list le rin plan la rý nýn pe þin den
tam bir sü rük len me i çin de. ABD’nin pe þi ne ta ký lý yor, plan la rý na “e vet”
di yor, a ma bu nun ya ra ta ca ðý po li tik
so nuç la rý is te mi yor.
plan la rý na “e vet” di yor, a ma bu nun ya ra ta ca ðý po li tik so - nuç la rý is te mi yor. ABD’nin pe þi ne ta ký lýr ken, Or ta do ðu’da ger çek leþ ti ril me ye ça lý þý lan sta tü de ði þik li ðin den ra hat sýz o lu yor, kar þý çý ký yor. Ya ni si ya sal so nuç la rý ný is te mi yor. A - ma bu sü reç te ABD’nin pe þi ne ta ký la rak ta lan el de et me yi, I rak pet rol le rin den pay al ma yý he sap lý yor.
ABD’nin Or ta do ðu plan la rý nýn bir par ça sý o la rak I - rak’a yö ne len sal dý rý sý, Gü ney Kür dis tan’ýn þu an da fi i len var o lan dev let ol ma du ru mu nu i yi ce a çý ða çý ka ra cak, res - mi leþ ti re cek tir. Tür ki ye, Gü ney’de or ta ya çý ka cak böy le bir ge liþ me yi ka bul et me ye ce ði ni a çýk lý yor. Tek po li ti ka sý Kür dis tan’ýn par ça lan mýþ lý ðý nýn ve il ha ký nýn de va mý. An - cak Gü ney’de or ta ya çý ka cak o lan bir Kürt dev le ti nin, Ku - zey’i de doð ru dan et ki le ye ce ði a çýk. Bu ne den le kar þý çý ký - yor.
Her ne ka dar kü çük bur ju va Kürt ha re ke ti tes lim ol muþ ol sa da a sýl o la rak Kürt so ru nu çö zül me di ði i çin, bu ge liþ - me, Ku zey’de, kü çük bur ju va ön der li ðin de et kin des te ðiy - le sön dü rül me ye ça lý þý lan öz gür lük a te þi ni ye ni den can lan - dý ra cak týr. Üs te lik bu kez, Kür dis tan pro le tar ya sý nýn he ge - mon ya sýn da or ta ya çý ka bi le cek bu du rum, Tür ki ye bur ju - va zi si nin kor ku lua rü ya la rý ný tam bir ka bu sa çe vi ri yor.
Tür ki ye’nin em per ya liz me ba ðým lý ol ma sý ger çe ði kav ran ma dan, çe þit li em per ya list te kel le rin ve bun la rýn Tür ki ye’de ki u zan tý la rý nýn çe liþ ki ve ça týþ ma la rý da, Tür ki - ye ka pi ta liz mi nin du ru mu ve aç ma zý da kav ra na maz. Tür - ki ye, tek bir em per ya list mer -
kez le ba ðým lý lýk i liþ ki si i çin - de de ðil, bir çok em per ya list te kel ve mer kez le i liþ ki i çin - de. Tür ki ye’nin AB a day lý ðý i le bir lik te, bu em per ya list ser ma ye grup la rý nýn da Tür - ki ye’de ki çý kar la rý ný ko ru mak ve her bi ri ken di le hi ne bir ko num el de et mek i çin bir bir - le riy le ký ya sý ya bir ça týþ ma ya gir di ði ve ar týk bu ça týþ ma la - rýn i yi ce a çý ða çýk tý ðý bir ger - çek. Bu çe liþ ki ler ve ça týþ ma - lar bir bi rin den ay rý a lan lar da ve gö rün tü bi çim le rin de or ta - ya çý ký yor, ken di ni gös te ri yor.
Tür ki ye iþ bir lik çi te kel ci ser ma ye si, bir bü tün o la rak AB ü ye li ðin den ya na. Çün kü 30 yýl dan be ri ka bus la rý o lan dev ri mi, an cak bu yol la ye ne - bi le cek le ri ni dü þü nü yor lar.
Bu ne den le bü tün ser ma ye çev re le ri ni bir leþ ti ren or tak a -
maç la rý Bir le þik Dev ri min e zil me si, dev rim teh li ke si nin or ta dan kal dý rýl ma sý i çin AB ü ye si ol mak. Ser ma ye ke sim - le ri nin or tak pay da la rý bu ol mak la bir lik te her ser ma ye gru bu, bu sü reç ten ken di le hi ne so nuç lar el de et mek ve ken di ko num la rý ný güç len di re rek çýk mak is ti yor.
Bu ser ma ye ve güç mer kez le rin den bi ri si o lan or du da es ki ko nu mu nu ve ay rý ca lýk la rý ný ko ru mak i çin, ar týk a çýk - tan tar týþ ma la ra ve ça týþ ma la ra gi re rek ken di a ðýr lý ðý nýn gü cü nü ar tý rý yor. Or du, a sýl o la rak ABD yan lý sý bir tu tum i çin de ko num la ný yor. A ma ABD yan lý sý bu tu tu mu nu AB i çin de sür dür mek ü ze re AB’ne gi ril me si i çin can a tý yor.
Te kel ci ser ma ye nin çe þit li par ti le ri a ra sýn da ö zel lik le A - NAP-MHP vb. ça týþ ma la rý te me lin de su ni o la rak bir AB yan lý lý ðý-AB kar þýt lý ðý ya ra týl ma ya ça lý þý lý yor. E sa sýn da o - lan, ser ma ye nin çe þit li ke sim le ri nin ken di ko num la rý ný güç len dir mek ve bir bir le ri ne üs tün lük sað la mak ü ze re gir - di ði ça týþ ma lar dan baþ ka bir þey de ðil. Bu ça týþ ma lar gi de - rek sert le þi yor ve ö nü müz de ki sü reç te bu, da ha da sert le þe - cek. Öy le ki, bir bir le ri ne kar þý kuv vet kul lan ma ya ka dar va ra bi le ce ði þim di den gö rül me li. Bu du rum da her ser ma ye çev re si, gü cü ne ve et kin li ði ne bað lý o la rak di ðer le ri ni tas - fi ye ye yö ne le cek tir. Bu ge liþ me le ri þim di den gö ren bur ju - va çev re ler, halk yý ðýn la rý ný ye dek le ri ne a la bil mek, ken di yan la rý na çe ke bil mek a ma cýy la da ha þim di den AB yan lý lý - ðý-AB kar þýt lý ðý te me lin de su ni bir ay rým ya rat ma ya baþ la - dý lar.
Te kel ci ser ma ye nin a sýl a ma cý, ken di e ge men li ði ni da ha güç lü bi çim de ye ni den kur mak týr. Bu nu ya par ken an ti-fa þist ha re ke ti bo þa çý - kar ma, he def siz bý rak ma po - li ti ka sý ge liþ ti ri yor. Te kel ci ser ma ye nin bu a ma cý na u laþ - ma sý an cak an ti-fa þizm, an ti- em per ya lizm, an ti-ka pi ta - lizm bü tün lü ðün de sü re cek bir mü ca de ley le en gel le ne bi - lir. Bu da pro le tar ya nýn her tür lü bur ju va gö rüþ ve dü þün - ce den ba ðým sýz po li ti ka la rý, ör güt len me si ve mü ca de le - siy le müm kün dür.
Dev rim ci pro le tar ya, yal - nýz ca e ko no mik ve si ya si, bü tün ik ti da rý e le ge çir mek he de fiy le ha re ket e der se güç - lü bir a tý lým ger çek leþ ti re bi - lir, i ni si ya ti fi e le ge çi rip çý kýþ ya pa bi lir.
C. DAÐ LI
Tür ki ye iþ bir lik çi te kel ci ser ma ye si, bir bü tün o la rak AB ü ye li ðin den ya na.
Çün kü 30 yýl dan be ri ka bus la rý o lan dev ri mi, an cak bu yol la ye ne bi le cek le ri ni
dü þü nü yor lar. Bu ne den le bü tün ser ma ye çev re le ri ni bir leþ ti ren or tak a maç la rý
Bir le þik Dev ri min e zil me si, dev rim teh li ke si nin or ta dan kal dý rýl ma sý i çin AB ü ye si ol mak. Ser ma ye ke sim le ri nin or tak pay da la rý bu ol mak la bir lik te her ser ma ye gru bu, bu sü reç ten ken di le hi ne
so nuç lar el de et mek ve ken di ko num la rý ný güç len di re rek
çýk mak is ti yor.
Bu gü ne ka dar ba ðým lý ka pi ta list ül ke e ko no mi le ri i çin ör - nek o la rak gös te ri len em per ya list ül ke le rin, kriz i çin de ol du ðu a yan be yan a çý ða çýk tý. ABD, AB ve Ja pon ya’dan, dev te kel le - rin if las et ti ði ne ve ya baþ ka te kel ler ta ra fýn dan yu tul du ðu na da - ir ha ber le rin gel me di ði an ne re dey se yok. ABD’de ger çek le þen En ron if la sý nýn ar dýn dan, ABD i le AB a ra sýn da pat lak ve ren güm rük tar týþ ma la rý ve Al man ya’nýn yüz yýl lýk dev in þa at te ke - li nin if la sý, sa de ce son ay lar da or ta ya çý kan ör nek ler. Bu du rum, o den li in sa nýn gö zü ne ba tar ca sý na ve bir çok yö nüy le ken di ni or ta ya koy du ki, ka pi ta list sis te min en a teþ li sa vu nu cu la rý bi le sus mak zo run da kal dý.
Bur ju va zi nin þim di ki ça ba sý, bu kri zin si ya sal so nuç la rý ný göz ler den ka çýr mak ü ze ri ne yo ðun la þý yor a sýl o la rak. Em per ya - list ler a ra sý ha ki mi yet mü ca de le si ve kü re sel leþ me kar þý tý ha re - ke tin do ðu þu, bu kri zin ye ga ne so nuç la rý o la rak su nul mak is te - ni yor. Üs te lik en yü zey sel yo rum la rýy la. Oy sa ki, em per ya list- ka pi ta list sis te min i çi ne gir di ði kri zin en ö nem li si ya sal so nu cu, ik ti dar so ru nu nu gün de me ge tir me si dir.
E ko no mik ve si ya sal e ge men li ði e lin de bu lun du ran te kel ci ser ma ye nin en i ri ke sim le ri, kriz le bir lik te, ser ma ye nin ken di el le rin de top lan ma sý ný ve ar tý-de ðer sö mü rü sü nün yo ðun laþ ma - sý ný hýz lan dý ra cak e ko no mi po li ti ka la rý ný peþ pe þe uy gu la ma ya ko yu yor. Bu, tüm sý nýf la rýn du rum la rý nýn hýz la ve kök lü o la rak sar sýl ma sý na ne den o lu yor. Ge rek ser ma ye nin ken di i çin de ki, ge rek se ser ma ye i le e mek cep he si a ra sýn da ki ça týþ ma þid det le - ni yor. I I. Em per ya list Pay la þým Sa va þý’nýn ar dýn dan ku rul muþ o lan top lum sal kon sen süs bo zu lu yor. E ko no mi po li ti ka la rý ný top lum sal uz laþ may la uy gu la ya ma yan ser ma ye, si ya sal e ge - men li ði ne da ya na rak po li ti ka la rý ný top lu ma da ya tý yor. Böy le ce, e mek çi sý nýf la rýn da si ya sal e ge men lik mü ca de le si ne gir me le ri - ni hýz lan dý rý yor. Ve ik ti dar mü ca de le si gün cel le þi yor.
Bu sü re cin far kýn da o lan ser ma ye, bir sü re dir bu sü re ce ha - zýr lan mak ta. NA TO’nun bu yüz yý lý “a yak lan ma lar yüz yý lý” i lan et me si ve ken di ni bu na gö re þe kil len di re ce ði ni a çýk la ma sý, ser - ma ye nin ye ni dö ne me i liþ kin en çar pý cý ve ki lit a çýk la ma sýy dý.
Yi ne bu sü reç te Av ru pa’nýn gö be ðin de, A vus tur ya’da fa þist bir par ti nin hü kü me te ta þýn ma sý, ar dýn dan Ý tal ya’da tüm ge ri ci ve fa þist par ti ler den o lu þan ko a lis yo nun hü kü me te ge ti ril me si, Ja - pon ya’da I I. Em per ya list Pay la þým Sa va þý’nýn fa þist or du su na i - ti ba rý ný i a de ça ba la rý, em per ya list ül ke le rin, sý nýf sa va þý nýn ye - ni a þa ma sý na ha zýr lýk la rýn dan baþ ka bir þey de ðil.
En son Bar ce lo na’da ya pý lan AB zir ve si ni 500 bin, Ý tal - ya’da çý ka rýl mak is te nen ça lýþ ma ya sa sý ný 2 mil yon in sa nýn pro - tes to e dip so kak la ra dö kül dü ðü, üs te lik ser ma ye nin kat li am yap mak tan çe kin me ye ce ði ni Ce no va’da gös ter me si ne ve ABD’nin 11 Ey lül sal dý rý sýy la tüm dün ya da ha kim kýl ma ya ça - lýþ tý ðý bur ju va te rö re rað men, so kak la rýn bu den li dol du ðu dik - ka te a lý nýr sa, sý nýf sa va þý mý nýn ö nü müz de ki sü reç te em per ya list
ül ke ler de de çok sert ve kan lý ge çe ce ði gö rü lür.
Tam da böy le si bir ta rih sel sü reç te AB’nin “yar dým” ve
“da yat ma sýy la” gö re ce li de mok ra si ye ka vu þu la ca ðý ný bek le mek bir ha yal, hem de tam bir ha yal dir. Böy le si bir ha yal, ta rih sel de ne yim le re ve sý nýf sa va þý mý nýn tüm dün ya da gir di ði sü re ce göz le ri ni ka pa yan la rýn, ger çek ler le ar zu la rý ný bir bi ri ne ka rýþ týr - ma la rý nýn ü rü nü dür. Ba ðým lý ül ke le rin kü çük bur ju va zi si ni böy - le tra jik bir ya nýl gý ya i ten; gi de rek sü re ce dam ga sý ný vu ra cak ol - gu la ra gö re de ðil, göz le gö rü lür bir be lir gin li ði o lan fa kat gi de - rek za yýf la yýp or ta dan kalk mak ta o lan ol gu la rý dik ka te a la rak po li ti ka yap ma sý dýr. Do la yý sýy la, ül ke le ri miz de ki sý nýf sa va þý - nýn, e ko no mi nin ya pý sal so run la rýn dan do la yý sü rek li sert geç ti - ði ne göz le ri ni ka pa yan kü çük bur ju va zi, bu yet mez miþ gi bi po - li ti ka ü ret me tar zýn dan do la yý em per ya list ül ke ler de ki sý nýf sa - va þý nýn i çi ne gir di ði sü re ci de gör me ye rek tam bir ha yal dün ya - sý nýn i çi ne da lý yor.
Oy sa ki, ya þa nan ge nel kri zin et ki siy le em per ya list ül ke ler - de ik ti dar so ru nu e mek çi le rin gün de mi ne ge lir ken, u zun yýl lar - dýr ik ti dar mü ca de le si nin kan lý iç sa vaþ lar bo yu tun da sür dü ðü ba ðým lý ül ke ler de ik ti dar sa va þý, em per ya list ül ke ler de ki ge liþ - me le rin ek ti siy le da ha da sert le þi yor.
Em per ya list ser ma ye i çi ne gir di ði ik ti dar sa va þý ný ka zan - mak i çin po li tik ve as ke ri ha zýr lýk la rý ný ya par ken, bir yan dan da e mek çi sý nýf la rý en ha zýr lýk sýz hal de ya ka la mak is ti yor. Bi li yor ki, e mek çi sý nýf lar kriz le bir lik te þid det le nen sý nýf sa va þý ný ik ti - dar mü ca de le si o la rak kav ra ma dýk la rý sü re ce, ka zan mak i çin ge rek li ha zýr lýk la rý ya pa maz ve ye nil gi ye mah kum dur lar. E - mek çi sý nýf lar an cak, ik ti dar mü ca de le si ne yö nel dik le rin de ser - ma ye yi ye ne cek ha zýr lýk la rý ya pa rak ger çek bir güç ha li ni a la - bi lir ler. Bun dan do la yý, bur ju va i de o log la rýn, ya þa nan kri zin en ö nem li si ya sal so nu cu nun ik ti dar so ru nu ol du ðu nu göz ler den ka çýr mak i çin yap ma dýk la rý hok ka baz lýk kal ma dý. Em per ya list ser ma ye bir yan dan da ba ðým lý ül ke le re, “de mok ra si” yar dý mý ve da yat ma sý de ðil, u zun yýl lar dýr ik ti dar mü ca de le si ni sür dü re - rek ken di halk la rý na “kö tü” ör nek o lan e mek çi yý ðýn la rý ve dev - rim ci ha re ke ti i ve di lik le ez me si i çin da ha bü yük yar dým lar da bu lu nu yor lar. Ke sin ti siz mü ca de le le ri sa ye sin de ba ðým lý ül ke e - mek çi le rin de bi rik miþ o lan ik ti dar mü ca de le si de ne yi mi nin ken di halk la rý na ta þýn ma sý ný ön le mek, em per ya list ser ma ye i çin gün cel ö nem ta þý yor.
Tüm dün ya ser ma ye si nin el bir li ði yap tý ðý, tüm ül ke ler de sü ren sý nýf sa va þý nýn iz le di ði sey rin tüm ül ke le ri et ki le di ði bir çað da; tüm dün ya pro le tar ya sý nýn ve e mek çi le ri nin ser ma ye nin si ya sal ve e ko no mik e ge men li ði ne kar þý yü rüt tük le ri sa va þým - la rý ný ka zan mak i çin ik ti da rý he def le me le ri, sa va þým la rý ný ve de ne yim le ri ni bir leþ tir me le ri, za fe ri el de et me yo lun da a týl mýþ en ö nem li a dým o la cak týr.
ÝK TÝ DAR MÜ CA DE LE SÝ
YE NÝ YÜZ YI LIN GÜN CEL SO RU NU DUR
Dev rim ci du ru mun gös ter ge le rin den bi ri o lan “do ruk bu - na lý mý” ken di si ni en i yi na sýl or ta ya ko yar? Yö ne ten le rin hiç - bir ko nu da mu ta ba kat sað la ya ma ma sýy la
ya da bin bir güç lük le sað la nan mu ta ba - kat la rýn ký sa ö mür lü ol ma sýy la... Bir sü - re dir Tür ki ye’nin AB’ye ü ye li ðiy le il gi li ya þa nan tar týþ ma lar bu nun en gü zel ör ne - ði ni o luþ tu ru yor. Ha zýr la nan ve çok ça yay ga ra sý ya pý lan “u lu sal prog ram” da ha ü ze rin den bir yýl bi le geç me den bir uz laþ - ma met ni ol mak tan çý kýp, tar týþ ma met ni ha li ne gel di. Hü kü met par ti le ri bu met nin al týn dan im za la rý ný çek miþ de ðil ler; a ma o ar týk ne re dey se her ke sin baþ ka la rý nýn ü ze ri ne at ma ya ça lýþ tý ðý bir if las söz leþ - me si ne ben zi yor. Ve en ö nem li si þim di bu söz leþ me o nu im za la yan lar dan çok, iþ ta - ki bin de bu lu nan mü fet tiþ le rin il gi si ni çe - ki yor. AB her de fa sýn da, U lu sal Prog - ram’da ön gö rü len Ko pen hag Kri ter le - ri’ne uy ma ta ah hü dü nü ha týr la dýk ça hu - zur suz lu ðu ar tan Tür ki ye’yi, söz uy gun sa min de rin dý þý na a tý yor. Tür ki ye i se her de fa sýn da min de re ge ri dö nüp dön me me ko nu sun da te red düt ya þý yor, a ma da ha baþ tan be lirt me li yiz ki, dön me ye zo run -
lu dur. Ne de ni ne i liþ kin gö rüþ le ri mi zi or ta ya koy ma dan ön ce, bu a yýn or ta la rýn da o lan ve bir müd det gün de mi iþ gal e den bir o lay dan bah se de lim bi raz. 17 Mart ta ri hin de MGK Ge nel Sek - re te ri Tun cer Ký lýnç, ka týl dý ðý bir top lan tý da “AB bi zi al ma ya - cak. ABD’yi göz ar dý et me den Rus ya ve müm kün se Ý ran’la bir a ra yý þa gir me li yiz” de di; bu ser ze ni þe ek o la rak “AB, Tür ki ye i le il gi li me se le le re hep o lum suz bak mýþ týr” di ye rek, dev le tin en ö nem li bir ku ru mun da yet ki li bi ri si o la rak a çýk bir AB e leþ - ti ri si yap tý. Ýlk an da her kes bu nun or du nun gö rü þü ol du ðu nu dü þün dü ve or du nun AB’ye kar þý ta výr a lý þý o la rak de ðer len dir - di. Ön ce Or ge ne ral Tun cer Ký lýç, ar dýn dan Ge nel Kur may bu - nun ki þi sel bir dü þün ce ol du ðu nu, or du ya mal e dil me me si ge - rek ti ði ni a çýk la dý lar sa da, kuþ ku lar gi de ri le me di. Her kes bay - ram de ðil, sey ran de ðil ken MGK Ge nel Sek re te ri’nin bu çý ký - þý nýn an la mý ü ze ri ne yo rum yap ma ya baþ la dý. Ve bu o lay, bir kez da ha hü kü met i çin de ki çe liþ ki le ri su yü zü ne çý kar dý. Za ten ko a lis yon hü kü me ti, öy le bir hü kü met ki, ku ru muþ bir a ða cýn da lýn da ka lan son yap ra ða ben zi yor. Ne za man rüz gar es me ye baþ la sa, her kes o nun ne za man dü þe ce ði nin he sap la rý ný yap ma - ya ko yu lu yor. Ve hü kü met hýz la tü ke ni þi ni sür dü rü yor. Te kel ci
ka pi ta list sis tem, þim di bü yük bir u çu ru mun en uç nok ta sý na doð ru sü rük le ni yor. Al ter na tif siz ka bul e di len hü kü me tin tü ke - ni þi, sis te mi gün den gü ne kö tü rüm leþ ti ri - yor. So nu cu da ha bü yük bu na lým o la cak se çi mi i se bur ju va zi, ku ru ot yý ðýn la rý a - ra sýn da a teþ le oy na mak o la rak gö rü yor.
“Ge nel Oy”un Marks’ýn de di ði gi bi
“bur ju va top lu mun çe þit li or ta ta ba ka la - rý nýn, ya þam de ne yi mi kar þý sýn da, ya nýl - sa ma la rý ný ve düþ ký rýk lýk la rý ný hýz la yi - tir me le ri ne yol aç mak gi bi (...) bir ham - le de sö mü rü cü ler sý ný fý nýn tüm ke sim le - ri ni dev le tin en yük sek nok ta sý na çý kar - mak ve böy le lik le al da tý cý mas ke le ri ni ko pa rýp al mak gi bi...” bir ro lü var dýr. Ve bu gü ne ka dar e zi len sö mü rü len in san lar, tüm bur ju va par ti le ri nin yü zün de ki pe çe - yi in dir miþ, ba þa ge len her bur ju va par ti - nin na sýl yok sul luk ve se fa le ti da ha da kat mer leþ tir mek ten baþ ka bir þey yap ma - dý ðý ný gör müþ tür. Bur ju va zi bir se çi me gi re mi yor, çün küs se çi me gi re cek par ti - ler da ha þim di den bi tik du rum da dýr. Bu du rum da var o lan “zo ra ki ev li lik”in bo - zul ma sý de mek, sis te min çö kü þü nün baþ - lan gý cý o lur du.
AB’ye gir me ko nu sun da hü kü met i çin de ve dev le tin çe þit - li ku rum la rý a ra sýn da ya þa nan tar týþ ma lar AB yan daþ lý ðý-kar - þýt lý ðý me se le si de ðil. Tür ki ye, Güm rük Bir li ði’ne gir di ði 1995 yý lýn dan bu ya na, AB i le e ko no mik i liþ ki le ri ge liþ tir di. Da ha doð ru bir söy lem le bu ta rih ten son ra AB em per ya liz mi nin e ko - no mik il ha ký da ha hýz lý ge liþ me gös ter me ye baþ la dý. Tür ki ye e - ko no mi si bu gün bü yük o ran da AB ve ABD em per ya liz mi ne bað lý du rum da dýr. Ya ni hiç kim se nin çý kýp da, “ga vu ra a ler ji”
du ya cak ha li yok tur. Em per ya liz min dün ya ü ze rin de ki ge li þi - mi, pa zar la rýn iç i çe geç me si, çok bü yük öl çek ler de pa zar en - teg ras yo nu nun sað lan mýþ ol ma sý, ba ðým lý ül ke le rin u lu sal pa - zar la rý ný yý ký ma uð rat tý. Em per ya list-ka pi ta list sis te min ge li þi - mi so nu cu dün ya nýn dört bir ta ra fýn da ki ül ke ler, em per ya list- ka pi ta list ba ðým lý lýk i liþ ki le ri i çi ne so kul du lar. Bu gün, sos ya - list ül ke ler ay rý tu tul mak ko þu luy la, bu nun dý þýn da ka la bi len her han gi bir ül ke yok tur. Pa zar la rýn bu iç i çe ge çi þi, em per ya - list ler a ra sý re ka bet ve e ge men lik ya rý þý ný da ha da ký zýþ týr mýþ du rum da dýr. Bü tün dün ya, te kel le rin bir sa vaþ a re na sý ha li ni al - mýþ týr. Dün ya ya hük me den bir a vuç te kel, iþ gü cü nün, ye ral tý ve ye rüs tü zen gin lik le ri nin sö mü rül me si ve ta lan e dil me si i çin
AB’NÝN TÜR KÝ YE’YE DES TE ÐÝ,
A SI LA CAK BÝ RÝ NE Ý PÝN VE RE CE ÐÝ DES TEK KA DAR DIR
AB’ye gir me ko nu sun da hü kü met i çin de ve dev le tin
çe þit li ku rum la rý a ra sýn da ya þa nan tar týþ ma lar AB
yan daþ lý ðý-kar þýt lý ðý me se le si de ðil. Tür ki ye, Güm rük Bir li ði’ne gir di ði 1995 yý lýn dan bu ya na, AB i le
e ko no mik i liþ ki le ri ge liþ tir di.
Da ha doð ru bir söy lem le bu ta rih ten son ra AB em per ya liz mi nin e ko no mik
il ha ký da ha hýz lý ge liþ me gös ter me ye baþ la dý. Tür ki ye
e ko no mi si bu gün bü yük
o ran da AB ve ABD
em per ya liz mi ne bað lý
du rum da dýr. Ya ni hiç
kim se nin çý kýp da, “ga vu ra
a ler ji” du ya cak ha li yok tur.
ký ya sý ya bir sa va þým i çin de dir. Ve bu gün bir çok si ya sal ge liþ - me nin ne de ni bu ra da yat mak ta dýr. Dün ya nýn en bü yük i ki em - per ya list güç o da ðý AB i le ABD em per ya liz mi a ra sýn da ar tan çe liþ ki ler, yan sý ma sý ný dün ya nýn ge ri ye
ka la ný ü ze rin de he men gös te ri yor. Em - per ya list-ka pi ta list sis te min tüm dün ya ü ze rin de ge li þi mi nin son sý nýr la rý na gel - miþ ol ma sý, ta rih sel o la rak a þýl ma sý nýn zo run lu lu ðu bu çe liþ ki le ri da ha da art tý - rý yor ve kes kin leþ ti ri yor. Ü re ti ci güç le - rin ge li þi mi ö nün de bir en gel du ru mu na ge len, dün ya da mil yar lar ca in sa na aç - lýk, yok sul luk, sa vaþ ve ö lüm den baþ ka bir þey ve re me yen em per ya list-ka pi ta - list sis tem, “se fa le tin zi ya fe ti”ni tüm dün ya ü ze ri ne ya ya rak ken di so nu nu ha zýr la mýþ týr. Tüm dün ya da ka pi ta lizm þim di bü yük bir dur gun luk ya þý yor.
Tür ki ye, em per ya list-ka pi ta list sis te min ya þa dý ðý kri zin en i yi gö rü le bi le ce ði bir mer cek du ru mun da dýr. A de ta em per ya - list-ka pi ta list sis te min tüm çe liþ ki le ri nin o dak lan dý ðý ül ke ler - den bi ri dir Tür ki ye. Av ru pa Gü ven lik ve Sa vun ma Po li ti ka sý (AGSP) ko nu sun da ya þa nan tar týþ ma da bu çok a çýk bir þe kil de gö rül dü. ABD’nin NA TO’nun ya ný sý ra bir Av ru pa Or du - su’nun ku rul ma sý na kar þý çýk ma sý Av ru pa’yý yo lun dan a lý koy - ma dý a ma e sas so run, Tür ki ye i le çýk tý. Tür ki ye AB ü ye si ol - ma dý ðý hal de AGSP’de söz sa hi bi ol mak, a lý na cak ka rar lar da oy kul lan mak is te yin ce so run bü yü dü ve ha la çö züm süz o la rak bek li yor. Bu gün ler de, ar týk o lup ol ma ya ca ðý de ðil de, ne za - man o la ca ðý tar tý þý lan ABD’nin I rak’a sal dý rý ko nu sun da i se Tür ki ye AB em per ya liz mi i le ABD em per ya liz mi a ra sýn da tam an la mýy la i ki a ra da bir de re de kal mýþ du rum da dýr. Bir yan - dan, “U lu sal So run” dan kay nak lý o pe ras yo na kar þýy mýþ gi bi bir gö rün tü çi zer ken, di ðer yan dan kre di an laþ ma la rý kar þý lý ðý her þe yi yap ma ya ha zýr ol duk la rý nýn i puç la rý ný ve ri yor lar. 1991 Kör fez Sa va þý’na gön der me ya pý la rak, “o za man e ko no mik o - la rak çok za rar et tik” de ni li yor. Baþ ba kan E ce vit, bu gün i çin,
“e ko no mi çok has sas den ge ler ü ze rin de du ru yor” di ye rek, bir sa va þa gir me nin Tür ki ye’de bek le nen “sos yal pat la ma”yý baþ - la ta bi le ce ði ni i fa de e di yor. Tür ki ye’de hiç kim se em per ya liz - min e ko no mi ba ka ný Ke mal Der viþ’in “kriz bit ti” sö zü ne i nan - mý yor. Tam ter si ne sa na yi nin ko ma ya gir me si, ta rý mýn bi ti ril - miþ ol ma sý, kü çük ü re ti ci nin, es na fýn if la sý kri zin gi de rek de - rin leþ ti ði ni gös te ri yor; bur ju va zi her a dý mýn da rüz gar ek me ye de vam e di yor. Fýr tý na nýn ne za man ko pa ca ðý ný i se ön ce den kes tir mek müm kün de ðil; a ma bir sa vaþ ta, he le de AB i le ABD em per ya liz mi nin çý kar la rý nýn ça týþ tý ðý Or ta do ðu’da bir sa vaþ ta yer al mak, Tür ki ye te kel ci bur ju va zi si a çý sýn dan tam bir ba týþ o la cak týr. Tür ki ye, I rak’a ya pý la cak bir sal dý rý da yer a lýr sa, iç sa va þýn da ha da ge liþ me si ka çý nýl maz o la cak týr. A yak lan ma a - þa ma sý na u laþ mýþ o lan bir iç sa vaþ, o la sý bir sa vaþ du ru mun da da ha çok bas ký al tý na a lý na cak, da ha çok ya þa mýn dý þý na i ti le - cek, da ha çok aç lýk ve se fa let le kar þý kar þý ya bý ra ký la cak o lan in san la rýn, da ha bü yük bir ce sa ret le ö ne a týl ma sý ný ge ti re cek tir.
Ka pi ta list sö mü rü nün ya ný sý ra sa va þýn ge ti re ce ði a ðýr yý kým la
kar þý kar þý ya ge le cek o lan yý ðýn lar, ya þam da ka la bil mek i çin, böy le bir be la yý on la rýn ba þý na sa ran dev le te kar þý, dev rim ci iç sa va þý yük sel te rek kar þý lýk ve re cek ler dir.
Tür ki ye te kel ci bur ju va zi si ve o nun dev le ti, bü tün bu ne den ler den do la yý, i - çe ri de ve dý þa rý da tüm po li ti ka la rý ný iç sa va þýn ka za nýl ma sý ü ze ri ne ku ru yor.
Ya þa dý ðý a ðýr e ko no mik ve si ya si kri zin ya pý sal ol du ðu nu bi len bur ju va zi, bu nu aþ ma nýn müm kün ol ma dý ðý ný da bi li - yor. Bur ju va zi nin tüm ça ba sý kri zi yö - ne te bil mek ü ze ri ne ku ru lu dur. AB’ye gir mek, Tür ki ye te kel ci ka pi ta liz mi i çin bu ne den le ö nem ta þý yor. Tek ba þý na kri zi yö ne te bil me ba si re ti ne sa hip ol - ma yan bur ju va zi, AB’ye da hil o la rak kri zin yü kü nü pay laþ mak is ti yor.
AB’nin a sýl mak ü ze re o lan bir in sa na, i - pin bi le ve re bi le ce ði bir des tek ten da ha faz la bir des tek ve re - me ye ce ði i se a çýk bir þe kil de gö rü lü yor. O nun i çin Tür ki ye a - day lar a ra sýn da ü ye li ðe a lý na bi le cek ler a ra sýn da en alt sý ra lar da bu lu nu yor. Ken di si bü yük kriz ler le kar þý kar þý ya o lan AB em - per ya liz mi, böy le bir a teþ to pu nu i çi ne a la rak, yan gý nýn ya yýl - ma sý ný is te mi yor. Tüm em per ya list ül ke ler Tür ki ye’de ki kri zin ya pý sal ol du ðu nu, çö zül me si nin müm kün ol ma dý ðý ný, bu nun so nu cu o la rak, Tür ki ye’de sis te min ka tý ya pý sý nýn es ne me ye ye te nek li ol ma dý ðý ný gö rü yor lar. U lu sal so run da i dam tar týþ - ma la rýn dan a na dil de e ði ti me ka dar, a zýn lýk lar so ru nun dan dü - þün ce su çu na ka dar bir çok ko nu da dev le tin en kü çük bir es ne - me ye bi le ta ham mül gös te re me di ði tüm a çýk lý ðýy la or ta ya çý - ký yor. Her han gi bir ko nu da bir es ne me nin, sis te mi baþ tan a þa - ðý sar sa ca ðý gö rü lü yor. Ya pý sal kriz, dev rim ci du ru mun var lý ðý, her an “has sas den ge ler”in tuz la buz ol ma sý ný ge ti re bi lir. Tür - ki ye te kel ci ka pi ta liz mi ve o nun dev le ti bir yan dan kri zi hiç ol - maz sa, yö ne te bil mek i çin ken di si ni ba ðým lý ol du ðu ül ke le re da ha çok yas la ma ya ça lý þýr ken; di ðer yan dan em per ya liz min e - ko no mik ve si ya si il ha ký nýn ta mam lan ma sý so nu cu or ta ya çýk - ma sý ka çý nýl maz o lan bü yük sý nýf sal ça týþ ma la rýn bir dev rim le so nuç lan ma sý nýn ö nü ne na sýl ge çe bi le ce ði nin he sap la rý ný ya pý - yor. “Do ruk Bu na lý mý”, bu çe liþ ki ler ü ze rin de þid det le ni yor.
Ýþ çi sý ný fý ve e mek çi ler i se dev ri min güç lü nes nel ze min le - ri ü ze rin de, sý nýf lar sa va þý mý nýn ye ni çar pýþ ma la rý na ha zýr la ný - yor lar. On la rýn her ge çen gün da ha da kat mer le nen se fa let le ya þa ma ya da ha faz la ta ham mü lü kal ma dý. En gels, “Tröst ler ta ra fýn dan yö ne ti len bir ü re ti me, bü tü nün kü çü cük bir ku pon bi rik ti ri ci le ri ta ra fýn dan bu de re ce u tan maz ca sö mü rül me si ne kat la na cak bir halk yok tur” di yor. Ya rat týk la rý tüm zen gin lik - ler el le rin den a lý nan, ken di ya rat tý ðý de va sa zen gin li ðin ö nün - de el le ri bað lý, kar ný aç, a yak la rý çýp lak ba ka ka lan in san lar AB’ye ü ye o lu nup o lun ma ya ca ðýn dan da ha faz la bir þey le il gi - le nir ler: Ken di ü ret tik le ri, her ke se ye te cek ka dar bol o lan zen - gin lik le re ken di le ri nin na sýl sa hip o la cak la rýy la, aç lý ðýn ve yok sul lu ðun na sýl bi te ce ðiy le, ya þam da ka la bil me le ri i çin ne yap ma la rý ge rek ti ðiy le...
Tek ba þý na kri zi yö ne te bil me ba si re ti ne sa hip ol ma yan bur ju va zi, AB’ye da hil o la rak kri zin yü kü nü pay laþ mak is ti yor.
AB’nin a sýl mak ü ze re o lan bir in sa na, i pin bi le ve re bi le ce ði bir
des tek ten da ha faz la bir des tek ve re me ye ce ði i se a çýk bir þe kil de
gö rü lü yor. O nun i çin Tür ki ye a day lar a ra sýn da ü ye li ðe
a lý na bi le cek ler a ra sýn da
en alt sý ra lar da bu lu nu yor.
Der ler ki þey ta nýn en bü yük ba þa rý sý, her ke si, þey ta nýn va - rol ma dý ðý na i nan dýr mak týr. Ser ma ye nin en bü yük ba þa rý sý i se, ken di iç kin ya sa la rý nýn ka çý nýl maz so nu cu o lan ve in san lý ðý fe - la ke te ve se fa le te sü rük le yen so run lar yu ma ðý nýn, uy gu la yý cý la - rý nýn ba sit ha ta la rýn dan doð du ðu na, mu ha lif le ri nin ço ðu nu i - nan dýr mýþ ol ma sý dýr. Öy le ki, ser ma ye dü ze ni ne a ðýr it ham lar - da bu lu nan “sos yal a da let” sav cý la rý, sun duk la rý çö züm ö ne ri le - riy le ser ma ye dü ze ni nin a vu kat la rý na dö nü þü yor lar.
U zun ca bir sü re dir dün ya ge ne lin de va ro lan çar pýk lýk lar, sö mü rü i liþ ki le ri, ge lir u çu rum la rý, so run lar... ay rýn tý la rýy la or - ta ya ko nu yor. Teþ hir e di li yor. E leþ ti ri li yor. Ol gu lar çok a çýk. En kör göz le rin bi le in kar e de me ye ce ði ka dar a çýk. Ar týk bun la rý gör mek, teþ hir et mek bir ma ri fet de ðil. Va ro lan dü ze nin a da let - siz ol du ðu nu söy le mek, o na öf ke yýl dý rým la rý ný gön der mek, ah - la ki söy lev ler çek mek bir þey i fa de et mi yor. Biz zat ser ma ye nin tem sil ci le ri bi le ka bul e di yor bun la rý. New York’ta “Dün ya E - ko no mik For mu”nun pa paz la rý, “sos yal a da let” çýð lýk la rý na hak ver dik le ri ni a çýk lý yor. Stock holm’de bi ra ra ya ge len ser ma ye tem sil ci le ri, hep bir a ðýz dan “sos yal a da let” tel lal lý ðý ya pý yor.
Kuþ ku suz bu ta výr la rýn da, “baþ ka bir dün ya müm kün” hay ký - rýþ la rýy la i ler le yen an ti-ka pi ta list ha re ke tin so lu ðu nu en se le rin - de his set me le ri ö nem li bir et ken. Ke za, kü re sel leþ me kar þýt la rý a ra sýn da ki ki mi grup la rý -kar þýt ku tup la rý post mo der nist yu var - lak lýk la rýn da sen te ze u laþ týr ma ya ça lý þan tüm or ta yol cu la rý- ken di ye de ði ne al ma is te ði, ser ma ye tem sil ci le ri nin bu ý lým lý a - çýk la ma la rýn da be lir li bir rol oy nu yor. Zi ra bu or ta yol cu ke sim - ler, yer yü zün de ki çe þit li so run la ra, aç lý ða, se fa le te, iþ siz li ðe, çev re so run la rý na, cins ve ýrk ay rým cý lý ðý na, e þit siz u lus la ra ra sý i liþ ki le re, sö mü rü ye, sal gýn has ta lýk la ra... er dem li öf ke le ri ni sun mak ta ku sur et mi yor lar. A ma ay ný ke sim ler, ser ma ye nin ken di si ne do kun mak sý zýn, çe þit li ta lep ler le so run la rýn a þý la ca ðý - na i na ný yor lar. Er dem li öf ke le rin de o den li güç lü o lan bu grup - lar, çö züm a raç la rý ve ö ne ri le rin de bir o ka dar pý sý rýk, yu mu þak baþ lý lar.
Ör ne ðin, ba ðým lý ül ke le rin em per ya list ler ce a pa çýk sö mü - rül dü ðü nü gö rü yor lar. Bu du ru mu ör nek le riy le or ta ya ko yu yor, e leþ ti ri yor lar. Me se la La tin A me ri ka ül ke le ri nin 1991’deki dýþ borç top la mý 418 mil yar do lar dý. 2001’e ge lin di ðin de, bu ra kam 750 mil yar do la ra u laþ mýþ bu lu nu yor du. Ve üs te lik bu on yýl bo - yun ca dýþ borç top la mý na ya kýn bir ö de me de bu lun muþ lar dý.
Du rum a pa çýk. Bir grup em per ya list dev let, te fe ci o la rak dav ra - ný yor. Ý lik le ri ne ka dar sö mü rü yor ba ðým lý ül ke le ri. Bu ba ðým lý - lý ðýn ik ti sa di, si ya si, kül tü rel, as ke ri vb. so nuç la rý da ca ba sý. Or - ta yol cu la rýn bu du ru ma yö ne lik ö ne re bi le cek le ri tek þey, “yok - sul ül ke le rin borç la rý nýn si lin me si” o lu yor. Borç yü kü al týn da if - las la rý ný i lan et mek ü ze re o lan bu ül ke ler, za ten borç la rýn ço ðu - nu ö de ye me ye cek du rum da. Ve borç la rýn si lin me si ve ya bir kýs -
mý nýn si lin me si, em per ya list mer kez ler de de tar tý þý lý yor. Týp ký, I. Em per ya list Pay la þým Sa va þý son ra sýn da, ben zer bir du rum, a ma çok da ha alt dü zey de, or ta ya çýk tý ðýn da, Key nes a dýn da bir bur ju va ik ti sat çý sý nýn, a çýk ka nýt la rýy la “bu borç la rý al ma ya kal - kar sa nýz u lus la ra ra sý sis tem if las e der” te zi ni or ta ya koy ma sý gi - bi; post mo der nist ler de ay ný þey le ri ge ve li yor. So nuç ta çö züm ö ne ri le ri, ser ma ye e ge men li ði ne te mel pa yan da lar sun mak tan ö te ye git mi yor. Oy sa ser ma ye dü ze ni nin ken di si, ay ný du ru mu, ya ni yo ðun sö mü rü yü, bü yü yen borç lan ma yý vb. ya rat ma ya cak mý dýr? Geç miþ te bu nu de fa lar ca ya rat ma dý mý? Her de fa sýn da baþ tan baþ la yýp ay ný la net li nok ta ya gel me yi is te mek, bu u ður - suz ký sýr dön gü yü is te mek, ne me ne bir çö züm is te mek tir? Le - nin, “Em per ya lizm” ad lý e se rin de, bu ba ðým lý lýk i liþ ki le ri nin, bu diz gin siz sö mü rü nün na sýl doð du ðu nu, te kel ci ka pi ta liz min ka çý nýl maz so nu cu ol du ðu nu gös ter me di mi? Tüm bir 20. yüz - yýl ta ri hi, Le nin’in gö rüþ le ri ni, har fi har fi ne ka nýt la ma dý mý?
Ben zer þe kil de þi ka yet e di len bir di ðer ol gu yu, u lus la ra ra sý spe kü la tif ser ma ye ha re ke ti ol gu su nu, çe kir ge sü rü le ri gi bi her gir dik le ri ül ke yi yað ma la yan ser ma ye ol gu su nu e le a la lým. Ön - ce ra kam lar: Bun dan o tuz yýl ön ce, u lus la ra ra sý do la þým da ki ser ma ye nin % 10’u spe kü la tif iþ lem ler de yer a lý yor ken, % 90’ý u zun va de li ya tý rým lar da kul la ný lý yor du (Bu, sö mü rü ol ma dý ðý an la mý na gel mi yor. Ba ðým lý ül ke ler den em per ya list mer kez le re de ðer ak ta rý mý nýn, ya ni sö mü rü nün bir bi çi mi dir. Tüm çar pýk lý - ðý na rað men, bu ser ma ye nin ö nem li bir kýs mý, ü ret ken bir bi - çim de kul la ný lý yor du). 1990’lý yýl la rýn ilk ya rý sý na gel di ði miz - de, bu o ran lar ter si ne dön müþ tü: % 90’ý spe kü la tif a lan da, % 10’u u zun va de li ya tý rým lar da. Bir nok ta da ha. Gü nü müz de u - lus la ra ra sý pi ya sa lar da ser se ri ma yýn gi bi do la þan pa ra-ser ma ye tu ta rý, o tuz yýl ön ce sin den kat be kat faz la. Bun lar her ke sin ka - bul et ti ði ol gu lar dýr. So run, bu nun ne den böy le ol du ðu nu, bu ser ma ye nin ne den ü re tim den ka çýp a sa lak laþ tý ðý ný bil mek te.
Tek söz le söy le ye cek o lur sak, me se le, kar’da dü ðüm le ni yor.
Bur ju va ik ti sat, ser ma ye yi, “bir kar a ma cýy la ge niþ le yen þey” o - la rak ta ným lar. Bu ge niþ le me, ar tý-de ðer ü ret mek ve el de et mek - le o lur. Bu a çý dan, ka pi ta list i çin ü re tim, ar tý-de ðe ri el de et mek be la sý na kat la ný lan bir zo run lu luk tur. Bir yük tür. Ve bu iþ, ü re - tim, a la bil di ði ne risk li dir. Ka pi ta liz min çe liþ ki le ri, ü re ti mi sü - rek li da ha zah met li, risk li ha le ge ti rir. Kar o ran la rý ný sü rek li a - þa ðý çe ker. Ve ka pi ta list, ü re tim dý þýn da kar el de et me nin yo lu - na dü þer. Bu, an cak, baþ ka la rý nýn ü ret ti ði ar tý-de ðe re or tak ol - mak la müm kün dür. Ya ni fa iz le borç ver mek; tah vil, bo no, his - se se ne di al mak; bor sa o yun la rý na gi riþ mek vs. Ka pi ta list ü re - tim, ser ma ye nin, pa ra-bi çim al týn da sü rek li yý ðýl ma sý ný, pa ra- ser ma ye nin bir ta raf ta bi rik me si ni ge ti rir. Ü re ti min ge niþ le me si pa zar lar da ki ge niþ le me den hýz lý dýr. Bu na lým lar ka çý nýl maz o lur.
Ü re tim ký sý lýr, yer yer tüm den du rur. Ser ma ye, pa ra-bi çim den
KA PÝ TA LÝST E KO NO MÝ NÝN
GE NE TÝK ÞÝF RE SÝ
ü ret ken bi çi me çev ril mez. Ve a týl pa ra-ser ma ye þiþ tik çe þi þer. Bu pa ra-ser ma ye, ken di ne, mut la ka bir kar ka pý sý bul mak zo run da dýr.
A sa lak laþ ma, spe kü las yon, sü rek - li ge niþ ler.
Þu hal de, ü re tim den kaç ma, a sa lak laþ ma, çü rü me... uy gu la yý - cý la rýn ba sit ha ta la rýn dan de ðil, ser ma ye nin ken di iç kin ya sa la rýn - dan kay nak la nýr. Ýþ siz lik, aç lýk, se fa let, ge lir u çu ru mu vb. hep si, ser ma ye bi ri ki mi ya sa la rý nýn ka - çý nýl maz so nuç la rý dýr. Dü þü nün, U lus la ra ra sý Ça lýþ ma Ör gü tü(I - LO)’nün 2001 ra po ru na gö re, ça - lý þa bi lir nü fu sun 1/3’ü iþ siz ya da ek sik is tih dam kur ba ný. 3 mil yar in san, bun dan doð ru dan et ki le ni - yor. Aç lý ðýn, se fa le tin ku ca ðý na i - ti li yor. Ma ða za lar, de po lar að zý na
ka dar mal do lu. Ýn san la rý do yu ra cak, giy di re cek, din len di re cek, eð len di re cek a raç lar, ge çim a raç la rý had din den faz la. Her yer de ya pý la cak bir yý ðýn iþ ve o i þi yap ma ya a ma de yý ðýn la in san var.
Ü re tim a raç la rý, ge çim a raç la rý ve ça lýþ ma ya ha zýr iþ çi ler... Ya - ni tüm ü re tim ve ge nel zen gin lik ö ðe le ri ge re ðin den çok du - rum da. Pe ki öy ley se bu iþ siz lik, se fa let, aç lýk ne re den kay nak - la ný yor? Bu bol lu ðun ta ken di sin den! Çok saç ma gö rü nü yor a - ma, ka pi ta list top lum da yok luk ve yok sul lu ðun se be bi va ro lan bol luk tur. “Çün kü ka pi ta list top lum da ü re tim a raç la rý, da ha ön ce ser ma ye du ru mu na gir me dik çe, et kin li ðe ge çe mez ler. Ü re - tim ve ge çim a raç la rý i çin ser ma ye ni te li ði ni ka zan ma zo run lu - lu ðu, bu a raç lar i le iþ çi ler a ra sý na kor kunç bir ha ya let gi bi di - ki lir. Ü re ti min mad di ve ki þi sel kal dý raç la rý nýn bir bi ri ne bað - lan ma sý ný yal nýz ca bu zo run lu luk en gel ler; ü re tim a raç la rý ný iþ - le mek ten, iþ çi le ri ça lýþ mak ve ya þa mak tan, yal nýz ca bu zo run - lu luk a lý ko yar”(En gels). Bir yan da aç in san lar yý ðý ný, di ðer yan da on la rýn ih ti yaç la rý ný kar þý la ya cak nes ne ler... Her yer tý ka ba sa mal do lu; fa kat “ü re ti ci le rin tü ke te cek hiç bir þey le ri yok - tur, çün kü tü ke ti ci ler ek sik tir”. Ka pi ta lizm de tü ke ti ci, sa de ce ih ti ya cý o lan in san de ðil, ay ný za man da a lým gü cü o lan in san dýr.
Oy sa ka pi ta list ü re tim, re ka be tin zo run lu kýl dý ðý tek nik yet kin - leþ me ler le ü ret ken li ði ar tý rýr, dað gi bi me ta yý ðar; a ma di ðer ta - raf tan, ay ný tek nik yet kin leþ me so nu cu, iþ çi sa yý sý ný sü rek li a - zal týr, “e mek ten ta sar ruf” e der. Ýþ siz ler or du su çýð gi bi bü yür, se fa let yay gýn la þýr. Pa za ra da ha u cuz ve da ha bol me ta sür mek i çin, o me ta la rýn te mel tü ke ti ci si o lan yý ðýn la rý se fa le te sü rük le - mek zo run da dýr. Da ha faz la ka zan ma dür tü süy le ha re ke te ge - çer, tü ke ti ci le ri nin a lým güç le ri ni hi çe in di rir. Dýþ pa zar la ra tü - ke ti ci a vý na çý kar, a ma ken di e vin de pa za rýn o ca ðý na in cir a ða - cý di ker. Mal lar yý ðý lýr. Ü re tim ký sý lýr, yer yer tüm den du rur. Ü - re tim a raç la rý ve e mek gü cü bol dur. Fa kat ü re ti min ger çek leþ - me si i çin, bun la rýn, ü ret ken ser ma ye bi çi mi ne dö nüþ me le ri ge - re kir. Oy sa pa zar tý ka ba sa mal lar la dol muþ tur. Sa týþ lar dur muþ ve ya mi ni mu ma in miþ; ü re tim de bu na bað lý o la rak dur muþ ve -
ya mi nu mum ka pa si te ye in miþ tir.
Ka pi ta list le rin bir kýs mý, pa ra-ser - ma ye yok lu ðun dan ya tý rý ma yö ne le - mez. Oy sa pa ra-ser ma ye, pa ra-ka pi - ta lis ti nin el le rin de, ya ni ban ka lar da bi rik miþ, a týl hal de dur mak ta dýr.
Kre di i liþ ki le ri tý kan mýþ týr. Pa ra nýn bol lu ðu pa ra yok lu ðu nu, do la þý mý - nýn tý kan ma sý ný do ðu rur. Pa ra-ser - ma ye ü ret ken ser ma ye ye, ya ni ü re - tim a raç la rý ve e mek-gü cü nün bir li - ði ne dö nü þe mez. Ýþ te bol luk, kýt lý ðýn se be bi, ya ra tý cý sý ol muþ tur. Ka pi ta - list ü re tim bi çi mi, ü re ti ci güç le ri yö - net me de ki ye te nek siz li ði ni böy le ce ka nýt la mýþ o lur.
“Ser ma ye top lum sal bir i liþ ki - dir”, der Marks. O nu salt pa ra ve ya pa ra nýn dö nüþ müþ bi çi mi sa nan lar, bu bi çim le rin i fa de et ti ði i liþ ki le ri göz den ka çý rý yor; o i liþ ki le ri, ser ma - ye san dýk la rý þey den, pa ra ve pa ra nýn dö nüþ müþ bi çim le rin den a yý rý yor lar. Böy le lik le, gü nü müz de kar þý mý za çý kan so run lar, ser ma ye den de ðil de, si ya set çi le rin yan lýþ e ko no mi po li ti ka la - rýn dan kay nak la ný yor muþ ya nýl sa ma sý na dü þü yor lar. Sa ný yor lar ki, ge lir u çu ru mu, se fa let, iþ siz lik vb. ya sa lar la ön le ne bi lir; bö - lü þüm da ha a dil ha le ge ti ri le bi lir; e þit siz lik ler or ta dan kal dý rý la - bi lir. Oy sa tüm bu ma ra za lar, ser ma ye nin ken di sin den kay nak - la nýr ve de yim uy gun sa, ka pi ta list e ko no mi nin ge ne tik þif re si ni o luþ tu rur. Sö mü rü, aç lýk, se fa let, ah la ki ve be den sel yoz laþ ma, sa vaþ, ö lüm, sal gýn has ta lýk lar, din sel-kül tü rel-et nik ça týþ ma - lar... Tüm bun lar in san so yu na yö nel til miþ si lah lar sa, bu si lah - la rý ya ra tan ve doð rul tan el, ser ma ye nin ta ken di si dir. Ü re tim a - raç la rý nýn ser ma ye ni te li ði ne son ve ril me dik çe, top lum “kul la - nýl maz du rum da bu lu nan ken di öz ü re ti ci güç le ri i le ken di öz ü - rün le ri nin yü kü al týn da bo ðul ma”ya de vam e de cek. Ýn san lýk bu saç ma çe liþ ki le re, ka pi ta liz min bu “ü re tim ya sa ðý na” kat lan - mak zo run da de ðil. “Baþ ka bir dün ya müm kün!” Bu nun i çin, za ten an cak top lum sal o la rak kul la ný la bi len ü re tim a raç la rý nýn ö zel mül ki ye ti ne son ver mek, o nu tüm top lu mun mül ki ye ti ne ge çir mek ye ter li dir. “Ü re tim a raç la rý nýn top lum sal sa hip le nil - me si yal nýz ca ü re tim ü ze rin de þim di var o lan ya sa ðý de ðil, a ma ü re ti ci güç le rin ve ü rün le rin, bu gün ü re ti min ka çý nýl maz so nuç - la rý o lan ve bu na lým lar da son ker te si ne u la þan sa vur gan lýk ve yý ký mý ný da or ta dan kal dý rýr. Ay rý ca, bu gün e ge men o lan sý nýf - la rýn ve on la rýn si ya sal tem sil ci le ri nin lük sü ta ra fýn dan ger çek - leþ ti ri len bu da la ca sa vur gan lý ðý or ta dan kal dý ra rak, bir ü re tim a raç la rý ve ü rün ler yý ðý ný ný top lu luk ya ra rý na öz gür bý ra kýr.
Top lum sal ü re tim a raç la rýy la, top lu mun bü tün ü ye le ri ne yal nýz - ca mad di ba kým dan a da ma kýl lý ye ter li ve gün gün den zen gin le - þen bir ya þam de ðil, a ma on la ra fi zik ve en te lek tü el ye te nek le - ri nin tam bir öz gür ge li þim ve kul la ný mý ný da gü ven ce al tý na a - lan bir ya þam sað la mak o la na ðý, bu gün ilk kez o la rak var, a ma var”(En gels). Bu o la nak, geç miþ sos ya lizm de ne yim le ri nin ka - nýt la dý ðý gi bi, yüz yýl dýr var.
Ör ne ðin, ba ðým lý ül ke le rin em per ya list ler ce a pa çýk sö mü rül dü ðü nü gö rü yor lar. Bu du ru mu ör nek le riy le or ta ya
ko yu yor, e leþ ti ri yor lar. Me se la La tin A me ri ka ül ke le ri nin 1991’deki dýþ borç
top la mý 418 mil yar do lar dý. 2001’e ge lin di ðin de, bu ra kam 750 mil yar do la ra u laþ mýþ bu lu nu yor du. Ve üs te lik bu on yýl bo yun ca dýþ borç top la mý na ya kýn bir ö de me de bu lun muþ lar dý. Du rum a pa çýk.
Bir grup em per ya list dev let, te fe ci o la rak dav ra ný yor. Ý lik le ri ne ka dar sö mü rü yor
ba ðým lý ül ke le ri. Bu ba ðým lý lý ðýn ik ti sa di, si ya si, kül tü rel, as ke ri vb.
so nuç la rý da ca ba sý. Or ta yol cu la rýn bu du ru ma yö ne lik ö ne re bi le cek le ri tek þey,
“yok sul ül ke le rin borç la rý nýn
si lin me si” o lu yor.
Dev let, e ge men sý ný fýn bas ký ve zor a le ti dir...
He men be lir te lim ki bu dev let, iþ çi sý ný fý nýn, e mek çi hal kýn dev le ti de ðil dir. E ge men bur ju va sý ný fýn dev le ti - dir.
TC, or ta ge liþ miþ lik dü ze yin de ka pi ta list bir dev let - tir. Ka pi ta lizm, ser ma ye yi ve ü re tim a raç la rý ný e lin de bu - lun du ran bur ju va sý ný fýn e ge men li ði ni te mel a lýr. Sý nýf lý, sö mü rü lü bir top lum sal sis tem o lan ka pi ta lizm de ü re tim, e sas o la rak ih ti yaç i çin de ðil, pa zar i çin ya ni kar i çin o - lur. Ka pi ta list sis tem de te mel o la rak i ki sý nýf var dýr. E ge men o - lan bur ju va sý nýf ve pro le ter sý nýf. E ge men bur ju va sý nýf, bur ju va dev let ay gý tý ný bas ký ve zor a le ti o la rak kul la na rak iþ gü cün den baþ ka ge çim a raç la rý ol ma yan iþ çi sý ný fý ný ve di ðer e mek çi ke - sim le ri e zer ve sö mü rür. Ka pi ta lizm; pa ra-me ta-pa ra (ser ma ye- ü re tim-kar) ya sa sý na gö re iþ ler. Bu iþ le yiþ so nu cun da ka pi ta list, iþ çi ve e mek çi le re ye ni den ü re tim ya pa bil me le ri i çin ya þa ya bi le - cek le ri ka dar üc ret ve rir ken, e me ðin ü ret ti ði tüm de ðer le re el ko - yar. Ar týk-de ðer le re el ko yan ka pi ta list, gi de rek zen gin le þip ser - ma ye si ni bü yü tür ken, iþ çi ve e mek çi ler gi de rek yok sul la þýr. Ka - pi ta liz min bur ju va de mok ra tik dev ri mi sü re cin de, bur ju va sý nýf a ra sýn da ser best re ka be ti so nu cu e þit siz bir ge li þim gös ter di. Bir bö lü mü da ha çok ge li þir ken di ðer bir bö lü mü da ha az ge liþ ti. Da - ha çok ge li þen ler, gi de rek ka pi ta list pa za ra e ge men ol du. Bu nun so nu cu, ser ma ye ve ü re tim a raç la rý bel li el ler de top lan dý. Ser ma - ye nin ve ü re tim a raç la rý nýn bel li el ler de top lan ma sý, ka pi ta list pa za rýn bel li ka pi ta list ler ta ra fýn dan de net len me si, ü re ti min ve fi ya týn, ser ma ye nin ü re tim a raç la rý nýn ve pa za rýn e le ge çi ri len ka pi ta list ler ce be lir len me si te kel leþ me yi do ður du.
Ar týk ka pi ta lizm ge liþ me si nin bel li bir ev re sin de te kel ci ka - pi ta liz me bü yü dü. Te kel ci ka pi ta lizm, ka pi ta liz min en yük sek a - þa ma sý, son ev re si dir. Le nin, te kel ci ka pi ta liz mi ta ným lar ken,
“çü rü yen ka pi ta lizm, em per ya lizm” der. Ka pi ta liz min ge liþ me ev re sin de e sas o lan mal ih ra cýy ken, te kel ci a þa ma ya u laþ tý ðýn da e sas o lan ser ma ye ih ra cý ol du. Ka pi ta liz min ge liþ me ev re sin de sö mür ge ci lik e ge men ken, em per ya lizm de ye ni sö mür ge ci lik i - liþ ki le ri e ge men ol du.
Ka pi ta liz min e þit siz ge li þi mi so nu cu, ba zý la rý te kel ci (em - per ya list) a þa ma ya bü yü dü. Em per ya list a þa ma ya bü yü ye me -
yen ler, em per ya liz me ba ðým lý ha le gel di. TC da ha ka pi ta liz min ilk ev re sin de em per ya liz me ba ðým lý ha le gel di. Ar týk TC, em per - ya liz me ba ðým lý ye ni sö mür ge bir ül ke dir. Em per ya liz min bu - gün kü bu ye ni ev re sin de ser ma ye ih ra cý nýn bir so nu cu o la rak fi - nans ka pi tal o li gar þi si tüm em per ya list-ka pi ta list sis te me e ge - men ol du. Fi nans ka pi tal o li gar þi si, sa na yi ser ma ye sin den da ha çok ban ka ser ma ye si ne da ya nýr. Dün ya Ban ka sý (DB), dün ya fi - nans ka pi ta li nin ban ka sý dýr. Dün ya Ban ka sý’nýn % 51’i tek ba þý - na ABD fi nans ka pi tal e ge men li ði ne a it tir. ABD, tek ba þý na % 51’ine sa hip o la rak DB yö ne ti mi ni ve de ne ti mi ni e lin de bu lun - du ru yor. Ser ma ye ye ih ti yaç du yan ba ðým lý ye ni sö mür ge ül ke le - re yük sek fa iz li kre di ve re rek (pa ra sa ta rak, ki ra ya ve re rek) yo - ðun sö mü rü ye ta bi tu tu yor. Ba ðým lý lýk i liþ ki le ri ni de rin leþ ti re rek ye ni sö mür ge ül ke le ri e ko no mik o la rak il ha ka uð ra tý yor. Bu nu ya par ken baþ vur du ðu a raç IMF o lu yor. IMF, “U lus la ra ra sý Pa ra Fo nu”, kre di (pa ra) ver mek i çin ön ce ken di e ko no mik çý kar la rý - ný gü ven ce ye a la cak e ko no mi-po li ti ka la rý ný da ya tý yor. Sa de ce borç ver mi yor, ay ný za man da e ko no mik çý kar la rý ný gü ven ce ye a - la cak po li tik ka rar la rýn ya sa laþ ma sý ný ta lep e di yor.
Tah kim, MA I, MI GA, Ö zel leþ tir me, Ban ka lar Ya sa sý, En - düst ri Böl ge le ri Ya sa sý, Þe ker-Tü tün Ya sa sý, es nek ça lýþ ma, ta þe - ron laþ týr ma, sen di ka sýz laþ týr ma, zo run lu e mek li lik, e mek li lik ya - þý nýn yük sel til me si ve ni ha ye tin de ka mu da yüz bin iþ çi nin iþ ten çý kar týl ma sý ta lep le ri e sas o la rak o ül ke nin na sýl yö ne ti le ce ði ne ka rar ver mek ten baþ ka ne an la ma ge le bi lir ki? “15 gün de 15 ya - sa çý kar týr sa nýz kre di a la bi lir si niz” di yen IMF, e ko no mi-po li tik ör güt de ðil se ne dir? IMF’nin bu di rek tif le ri ni der hal ye ri ne ge ti - ren Tür ki ye, e ko no mik il ha kýn so nu na ka dar var dý rýl dý ðý, ba ðým - lý, ye ni sö mür ge bir ül ke du ru mun da dýr. “Ba ðým sýz Tür ki ye”,
“Bu Ül ke Bi zim”, “IMF’ye Ha yýr, Kah - rol sun Em per ya lizm” vb. söy lem ler, an ti- ka pi ta liz mi i çer me di ði sü re ce ni yet ne o - lur sa ol sun, ka pi ta liz min so nuç la rý na tep - ki gös ter mek, ken di si ne i se o nay ver mek an la mý na ge li yor. Oy sa tüm em per ya list- ka pi ta list sis tem, do ruk bu na lý mý ya þý yor.
Çün kü; Pa ra-Me ta-Pa ra i liþ ki si nin so nu cu ar týk ge niþ le til miþ ye ni den ü re tim ya pý la -
Em per ya liz min E ko no mik-Po li tik Ör güt le ri:
IMF VE DÜN YA BAN KA SI
maz du rum da dýr. Ge niþ le til miþ ye ni den ü re tim ya pa bil me si i çin, ge niþ le til miþ ye ni den tü ke tim bir zo run lu luk tur. Oy sa ge niþ iþ çi ve e mek çi kit le le rin sa týn al ma güç le ri nin sü rek li dü þü þü so nu - cun da, ge niþ kit le le rin tü ke ti mi sü rek li dü þüþ gös ter mek te dir. Ýþ - te bu ne den le em per ya list-ka pi ta list sis tem so nun da re ses yon (dur gun luk) sü re ci ne gir miþ tir. Ar týk em per ya list-ka pi ta list sis - tem, ya tý rým dan, ü re tim den ve is tih dam dan ka çý yor. Em per ya - list-ka pi ta list sis te min
bir par ça sý o lan Tür ki - ye ka pi ta liz mi %9,6 dü ze yin de kü çül müþ, ü re tim ka pa si te si %60 dü zey le ri ne düþ müþ - tür. Ar týk em per ya list- ka pi ta list sis tem, top - ye kün sýç ra ma lý çö küþ
sü re ci ni ya þý yor. Tür ki ye ve Ar jan tin ka pi ta liz mi i se ta ri hi nin en de rin bu na lým la rý ný ya þý yor. Ar jan tin’de aç lýk, iþ siz lik, iþ çi ve e - mek çi kit le ler den son ra kü çük ve or ta bur ju va la ra doð ru ya yý lý - yor. Ýs yan ve a yak lan ma la rýn ar dý ar ka sý ke sil mi yor. Tür ki ye ve K. Kür dis tan’da is yan ve a yak lan ma lar gi de rek bir top lum sal dev ri me doð ru bü yü yor. Em per ya list-ka pi ta list sis te min soy gun, yað ma ve yý kým a raç la rý IMF-DB bu sü re ci hýz lan dý rý yor, yo - ðun laþ tý rý yor, yay gýn laþ tý rýp yük sel ti yor. Tür ki ye ve K. Kür dis - tan’da son bir yýl i çin de 1,5 mil yon iþ çi iþ ten çý kar týl dý, ya þam - dan ko vul du. Ö zel sek tö re gö re gö re ce iþ gü ven ce si ne, e ko no - mik, sos yal gü ven ce ye sa hip ka mu ça lý þan la rý ö zel leþ tir me, ta þe - ron laþ týr ma, zo run lu e mek li lik, sý fýr zam uy gu la ma la rýy la sa týn al ma güç le ri % 50 o ra nýn da dü þü rül dü. Ö zel lik le ka mu sek tö rün - de ör güt lü o lan TÜRK-ÝÞ bur ju va sen di ka cý lý ðýn bü tün hü ner le - ri ni gös te re rek bu sü re ci u fak te fek sýy rýk lar la ge çiþ tir di, ge çiþ tir - me ye de vam e di yor. Di ðer sen di ka lar da DÝSK ve HAK-ÝÞ de TÜRK-ÝÞ’den çok fark lý bir tu tum or ta ya koy ma dý. IMF da ya tý - yor, hü kü met uy gu lu yor, iþ çi ler ho mur da ný yor, sen di ka lar kem- küm e di yor, so nuç ta o nay lý yor. IMF, hü kü met, sen di ka iþ bir li ði i çin de sö mü rü kat mer le ne rek sür dü rü lü yor.
IMF’nin son is te ði ka mu da ça lý þan yüz bin iþ çi nin iþ ten çý - kar týl ma sý ol du. IMF is te di, hü kü met, te kel ci ser ma ye ve fa þist dev let her tür lü bas ký yý kul la na rak 40 bin ci va rýn da iþ çi yi e mek - li et ti. 60 bin iþ çi nin iþ ten çý kar týl ma sý i se an me se le si. E mek li li - ði ni dol dur muþ 50 yaþ ve ü ze rin de ki iþ çi le ri so ka ða at ma ya ha - zýr la ný yor. Bir ta raf tan e mek li lik ya þý ný er kek ler de 60, ka dýn lar - da 58’e yük sel tip, “me zar da e mek li lik”i gün de me ge ti rir ken, di - ðer ta raf tan 50 ya þýn da iþ çi le ri e mek li li ðe zor lu yor. Bir ta raf tan iþ gü ven ce si ya sa ta sa rý sý ha zýr la týr ken, di ðer ta raf tan iþ çi le ri so - ka ða at ma ya ha zýr la ný yor. Bu da gös te ri yor ki iþ çi le rin ve e mek - çi le rin iþ gü ven ce si, ký dem taz mi na tý vb. de mok ra tik ka za ným la - rý ný ko ru ma nýn yo lu ya sal gü ven ce ler den da ha çok iþ çi le rin, e - mek çi le rin bi linç, ör güt lü lük ve mü ca de le siy le ka za ný lýr, ko ru - nur, gü ven ce al tý na a lý nýr. A ma bu gü ven ce bur ju va ya sa lar ve ka pi ta lizm al týn da müm kün de ðil dir. Ö zel lik le Tür ki ye’de hiç müm kün de ðil dir. Çün kü Tür ki ye’de ya sa la rýn, a na ya sa la rýn bi - le gü ven ce si yok tur. Ýþ çi ler ve e mek çi ler, sa de ce ve sa de ce pro - le tar ya nýn ken di ik ti da rýn da, sos ya list bir dev let te an cak ka lý cý bir gü ven ce el de e de bi lir. Bir ka pi ta lis tin de di ði gi bi “bi zim bi le
bir gü ven ce miz yok, iþ ten çý kar ta ma ya ca ðým iþ çi yi vu ru rum”.
Ýþ te du rum bu ka dar cid di dir. Ar týk bir a vuç te kel ci ka pi ta lis tin dý þýn da hiç kim se nin ka pi ta list sis te me, par la men to su na, par ti le - ri ne, e ði tim, sað lýk, ko nut, iþ, hu kuk, or du, po lis ve ba sý ný na gü - ven duy mu yor. Mil yon lar ca in san aç, sos yal ge le cek ten yok sun, yý kým i çin de. Ar týk yok sul e mek çi a i le le ri ba ka ma dýk la rý ço cuk - la rý nýn ba zý la rý ný sa tý þa çý ka ra rak di ðer le ri ni ya þat ma ya ça lý þý yor.
Aç lýk tan ço cuk lar ö - lü yor. Cin net, sos yal çö kün tü ve ya þam dan bez gin lik had saf ha - ya çýk tý. Or ta ve kü - çük ser ma ye can çe - ki þir du rum da, “fir - ma la ra yük o lan ver - gi ve SSK ke sin ti le ri der hal kal dý rýl ma lý dýr. Tür ki ye e ko no mik o la rak bit ti”, Li be ral De mok rat Par ti (LDP) Ge nel Baþ ka ný Be sim Ti buk de nen e mek düþ ma ný bir ka pi ta lis tin i ti raf la rý bun lar. Sen di ka lar ne ka dar bur - ju va dü ze ni a yak ta tut ma ya, iþ çi le ri a vu tup al dat ma ya ça lýþ sa da du rum bu. Ýþ çi ler ve e mek çi kit le ler de bur ju va dü zen den u mut kes miþ du rum da. Ýþ te IMF-DB de nen em per ya liz min, e ko no mi po li tik ör gü tü nün so nuç la rý. So nuç lar bun lar, se bep se ka pi ta liz - min iþ le yiþ ya sa la rý. Ka pi ta liz me kar þý mü ca de le et me den, o nu ha va ya u çur ma dan “IMF’ye, DB’na, Em per ya liz me Ha yýr” de - mek e ðer iþ çi sý ný fýn dev rim ve ik ti dar yo lun dan sap týr mak de - ðil se, ah mak lýk tan baþ ka bir þey de ðil dir. Ar týk bur ju va dü zen, or du ve po lis gü cü ne, ABD’ye, AB’ye ve o nun mi li ta rist gü cü NA TO’ya da ya na rak a yak ta dur ma ya ça lý þý yor. Çün kü; gün de 12, 14, 16 sa at ör güt süz, sen di ka sýz, si gor ta sýz ça lýþ tý rý lan mil - yon lar ca ö zel sek tör iþ çi si 100-150, en çok 200 mil yon üc re te ça - lý þý yor. Oy sa 4 ki þi lik bir a i le nin aç lýk sý ný rý 550 mil yon. Yok sul - luk sý ný rý 1 mil ya rý bul muþ sa, “sos yal pat la ma”, is yan her gün ya þa nan ol gu lar ol du. Sa na yi de ol du ðu gi bi ta rým da da bü yük bir yý kým ya þa ný yor. IMF, AB’nin ta le bi ü ze ri ne, ta rým sal ü re tim
%40’dan %15’e in di ri le cek. Bu nun an la mý 10 mil yon ci va rýn da in san aç lý ða, iþ siz li ðe mah kum e di le cek, ya þam dan ko vu la cak.
Ar týk ya pýl ma sý ge re ken þey, Le ni nist Par ti’nin ön cü lü ðün - de a yak lan ma ya ha zýr lan mak týr. Ýþ çi sý ný fý, yok sul köy lü lük le, ta - rým pro le ter le riy le sý ký bað lar kur ma lý, ký rýn kü çük bur ju va mülk sa hip le ri ni dev ri min it ti fak güç le ri ne ka zan ma lý dýr. Ýþ çi sý ný fý ve yok sul köy lü lük göz le ri ni Le ni nist Par ti’ye dik me li; ko mi te, kon sey ler de, mi lis ve ge ril la ör güt len me le ri ne ka tý la rak, dev rim ve ik ti dar he de fiy le sa va þa a týl ma lý dýr. Dev ri min ta li so run la rý ný en ba þa ko yan if lah ol maz o por tü nist ler ve sos yal re for mist ler, bur ju va sen di ka cý lar, e mek çi kit le le ri “IMF’ye Ha yýr”, “Em per - ya liz me Ha yýr” di ye rek, as lýn da ka pi ta liz me ra zý et me ye ça lý þý - yor lar. An cak ya ný lý yor lar. Tüm em per ya list-ka pi ta list dün ya da ol du ðu gi bi, dev rim fýr tý na sý ka sýr ga ya yol a ça cak týr. Ni yet le ri ol ma yan la rý da dev rim saf la rý na ka ta rak ar ka sýn dan sü rük le ye - cek tir. Çün kü dev ri min nes nel te mel le ri güç lü dür. Bu nes nel ze - min ler ü ze rin de ne o por tü niz min, ne sos yal re for miz min, ne de sen di ka liz min kit le le ri bur ju va dü zen i çin de tut ma þans la rý yok - tur.
1996 yý lýn da mey da na ge - len “Su sur luk ka za sý”ndan son ra çok þey söy len di, ya zýl - dý, ya pýl dý. Ki mi si “bu bir is - tis na dýr” de di. Ki mi si Su sur - luk’ta ka za ya pan la rýn “de rin dev let” “kontr ge ril la” ol du ðu - nu, on la rýn yar gý la nýp ce za - lan dý rýl ma sýy la dev le tin te - miz le ne ce ði ni id di a et ti. Ký sa - ca çok þey söy len di, ya zýl dý.
“Sü rek li ay dýn lýk i çin bir da - ki ka ka ran lýk” ey lem le ri ya - pýl dý. So kak la ra kit le sel o la - rak çý ký lýp, ten ce re ta va lar ça - lýn dý vs. A ma Su sur luk’un bir ya ný giz len di, sak lan dý, göz ar dý e di le rek u nut tu rul ma ya ça lý þýl dý. So nuç ta Su sur luk’la or ta ya sa çý lan lar bir kaç ki þi - nin sýr tý na yük len di. Gös ter - me lik mah ke me ler le yar gý lan -
dý lar. Bir kaç ö zel tim es ki si ve bir MÝT’çi ce za al dý ve ce za - e vi nin yo lu nu tut tu lar. Tüm bun lar ya þa nýr ken su sup ke nar da bek le yen, iz le yen bir kaç es ki pa þa çý kýp a çýk la ma la rý ný yap tý - lar. As lýn da bun la rýn ne ka dar “kah ra man” ol duk la rý ný, yap - týk la rý nýn hep si nin on la rýn bil gi si da hi lin de ya pýl dý ðý ný, di sip - li ni ni, fe da kar lý ðý ný öv dü ler. On la ra ke fil ol duk la rý ný, on lar her ne yap tý lar sa va tan la rý i çin -biz bur ju va zi i çin di ye lim- yap týk la rý ný be lir ten de meç ler ver di ler.
Bu a çýk la ma la rýn ya pýl ma sýy la tüm kü çük bur ju va lar ko - ro ha lin de on la rýn yar gý lan ma sý ge rek ti ði ni, Su sur luk yar gý la - nýr ken on la rýn ký yý da kö þe de u nu tul du ðu nu, hat ta bir i ki si ya - set çi de yar gý lan sa bu çe te ler den dev le tin e be di yen te miz le - ne cek miþ gi bi a çýk la ma lar ya par ken, ki mi si de çý kýp “hu ku - kun ‘h’si var sa yar gý lar sý nýz” de di. Tek ve or tak ta lep o la rak on la rýn yar gý lan ma sý i çin ey lem le re gi dil me li vs. de nil di.
Tüm bu laf ka la ba lý ðý nýn i çin de i þin ö zü ne i nil me di. Su sur - luk’a gi den sü reç te ki bur ju va zi nin ve o nun zor ay gý tý dev le - tin ro lü, u nu tul du. Yi ne göz ar dý e di len bir þey da ha var dý:
Ül ke le ri miz de ki o lan ca hý zýy la de vam et mek te o lan iç sa vaþ.
Dev let, or ta ya çý ký þýn dan bu ya na bur ju va i de o log la rýn or ta ya koy duk la rý gi bi, hiç bir top lum da sý nýf lar üs tü bir ku - rum ol ma mýþ týr. Sý nýf lý top lum lar ta ri hi bo yun ca dev let, e ge -
men sý ný fýn bas ký ve zor ay gý tý ol muþ tur. Sý nýf lý top lum la rýn so nun cu su o lan ka pi ta liz min, ge liþ me si nin bel li bir a þa ma - sýn da te kel ci li ðe dö nüþ me siy le, dev let te kel bü tün leþ me si de da ha a çýk ha le gel miþ tir. Sý nýf - lar sa va þý mýn da dev let so ru nu - nun bu þe kil de or ta ya ko nul ma - sý ný ve ve ri le cek mü ca de le nin bu ek sen de be lir len me si ni dev - ri mi so nu na ka dar gö tür me ye - te ne ðin de ki tek sý nýf o lan pro - le tar ya ya pa bi lir. Pro le tar ya dý - þýn da ki kü çük bur ju va dev rim - ci a kým lar dev rim ve ik ti dar mü ca de le si ni e ko no mik ve si - ya si te mel le rin den do la yý so nu - na ka dar gö tür me ye te ne ðin den yok sun ol duk la rý i çin, bur ju va dev le te kar þý sür dü rü le cek mü - ca de le de po li tik net li ði or ta ya ko ya ma ya cak lar dýr. Ni te kim sý nýf lar sa va þý mý nýn kar þý-dev - rim ci iç sa vaþ ör güt len me le ri ne, “kontr ge ril la”, “de rin dev - let” gi bi ta ným la ma lar ge tir mek ve bu nun gi bi sah te he def ler or ta ya koy mak dev le tin ger çek ni te li ði ni göz ler den ka çýr - mak týr. Su sur luk ta a çý ða çý kan o lu þum lar, bur ju va zi ye ve o - nun zor ay gý tý na rað men, on dan ha ber siz o lu þum lar de ðil ler - di. O nun bir par ça sý, hat ta ken di si dir. Bur ju va zi nin zor ay gý - tý o lan dev let, e mek çi le re, dev rim ci ko mü nist le re kar þý ya pý - lan ký rý mý, iþ ken ce yi vs. biz zat ken di el le riy le yö net ti. Sý nýf - lar sa va þý mýn da bur ju va zi ik ti da rý nýn teh li ke ye düþ tü ðü nü an - la dý ðý an da yü zün de ki sah te mas ke yi sý yý rýp a ta rak, ger çek kan e mi ci yü zü nü gös ter mek ten hiç çe kin me di. Re for mist le - rin dev le ti te miz ol du ðu nu, o nun i çin de ki bir i ki o lu þu mun o - nu kir let ti ði ni is pat la mak i çin gös ter dik le ri tüm gay ret ve bey hu de ça ba la ra rað men, bur ju va zi nin ve o nun zor ay gý tý nýn ço ðu za man böy le bir kay gý sý ol ma dý.
Su sur luk’ta a çý ða çý kan lar bur ju va zi nin iç sa vaþ ör güt - len me si nin bir yö nüy dü sa de ce. Tür ki ye ve K. Kür dis tan’da - ki sý nýf sa va þý mý son o tuz yýl dýr iç sa vaþ ve o na ya kýn dü zey - de de vam et ti. Bur ju va zi ik ti da rý ný ko ru ya bil mek i çin ge niþ bir kar þý dev rim ci iç sa vaþ ör güt len me si ne git ti. Or du, po lis tüm bun la rýn ya nýn da ken di si ne mi lis gü cü o la rak hiz met ve -
