5. SINIF TÜRKÇE TAM ÖĞRENME
METİNDE YARDIMCI DÜŞÜNCELER Mustafa KAFA
KONU ANLATIMI ……….:
YARDIMCI DÜŞÜNCELER
Hem konuyu belirginleştiren hem de ana fikri destekleyen, güçlendiren düşüncelere "yardımcı fikir" denir.
★ Bir paragrafın tek bir ana fikri varken, birden fazla yardımcı fikri bulunur.
★ Ana fikri belirledikten sonra "Parçada başka nelerden söz edilmiştir?" sorusuna verdiğimiz yanıtlar yardımcı fikirlerdir.
ÖRNEK:
Her insanın mutluluğu yakalaması gerekir. Bunun için öncelikle insanlara asla tepeden bakmamalı. Karşısındaki kişilere değer vermeli, ilgi göstermelidir, insanlarda hata aramamalı, bazen hataları görmezden gelmelidir.
Gerektiğinde ayrım yapmadan insanların yardımına koşmalıdır.
Konu: İnsanların mutlu olmasının yolları
Metinde konu olarak mutlu olmanın yolları anlatılmıştır.
Ana Düşünce: İnsan diğer insanlara yardım ettikçe mutlu olur.
Metinde mutlu olmanın diğer insanlarla ilişkilerimizde yardımsever olmak ana düşünce olarak verilmiştir.
Ana düşünceyi destekleyen aşağıdaki ifadeler yardımcı düşüncelerdir.
Yardımcı düşünceler:
* Her insan mutlu olmalıdır.
* Mutlu olmak için insanlara yüksekten bakmamalı ve değer verilmelidir.
* Bazen hatalar görmezden gelinebilir.
* İnsanlar arasından ayrım yapmadan herkese yardımcı olmalıyız.
Yukarıda da görüldüğü gibi mutlu olmayı sağlamak için yapılacak olan şeyler ayrı ayrı yardımcı düşünceyi vermektedir. Bu yardımcı düşünceler yazıyı yazanın mesajını (ana düşünce) bize iletmektedir.
ALIŞTIRMA ……….……….:
Aşağıdaki metinlerin yardımcı düşüncelerini altlarına yazınız.
Eğitim deyip geçmemek gerekir. Çünkü eğitim almayan kişi hayata tam olarak hazırlanmış olmaz.
Eğitim insanı doğruya yönlendirir. Onun bilgi hazinesini geliştirir. Ona insanlarla iletişim kurmasını öğretir. Onun bilinçli bir vatandaş olmasına yardım eder. Ona mutlu bir yaşamın kapılarını aralar, yaşamayı sevdirir.
* ……….
*……….
*……….
*……….
*……….
……….
İletişim; insanlar arasında duygu, düşünce ve bilgilerin paylaşılmasıdır. Bu paylaşma değişik yollarla olabilir.
Ama günümüzde iletişim daha çok; kitaplar, dergiler, gazeteler, radyolar, televizyonlar, bilgisayarlar ve telefonlarla sağlanır. İnsanlar bu araçları kullanarak diğer insanlara ulaşırlar. Çünkü iletişim, insanlar için temel bir ihtiyaçtır.
* ……….
*……….
*……….
*……….
*……….
……….
TÜRKÇE DERSİ
ETKİNLİK ………..:
Aşağıdaki metinleri inceleyiniz alttaki ifadelerden metnin yardımcı düşüncesi olanları işaretleyiniz.
Güler bir yüz, tatlı bir dille tamamlandığı zaman, insana bütün kapılar açılır. Gerçekten dilin, tatlı dil olmak şartıyla açamayacağı kapı, çözemeyeceği düğüm yoktur. Gönüller onunla fethedilir.
( ) İnsanların gönlü tatlı dille fethedilir.
( ) Tatlı dil tek başına bir şey ifade etmez.
( ) Tatlı dil tüm problemleri gözer.
( ) Tatlı dilin açamayacağı kapı yoktur.
Uludağ, şirin ilimiz Bursa’nın sembolü hâline gelmiş yüksek dağlarımızdan biridir. Bu dağda kış boyunca kayak yapmak mümkündür. Çam, kestane, gürgen, meşe gibi ağaçların yetiştiği bu dağda kurt, ayı, porsuk, tilki, güvercin gibi pek çok yaban hayvanı yaşar. Ayrıca bölgeye canlılık veren pek çok çay ve dereye kaynaklık eder Uludağ.
( ) Uludağ kayak yapmaya elverişlidir.
( ) Ülkemizin en yüksek dağıdır.
( ) Çeşitli canlıların yaşama alanıdır.
( ) Yöredeki göllere su taşımaktadır.
( ) Kış mevsimi boyunca spor yapılabilmektedir.
İlk yardım, herhangi bir kaza sonrasında veya yaşamı tehlikeye düşüren durumlarda yapılır. İlk yardımın bazı amaçları vardır. İlk yardımın temel amacı, yaşamı korumak ve sürdürülmesini sağlamaktır. Durumun kötüleşmesini engellemek ve kişinin iyileşmesini kolaylaştırmak da ilk yardımın amaçlarındandır.
( ) İlk yardım yaşamı korumak ve sürdürmek için yapılır.
( ) Kazalardan sonra ilk yardım yapılmalıdır.
( ) İlk yardım ilk yardım eğitimi almış kişiler tarafından yapılır.
( ) İlk yardımda durumun kötüleşmesi engellenmeye çalışılır.
Karagöz oyunu, çok eski yıllarda ramazan aylarında kahvelerin bir köşesinde perde kurularak oynatılırdı.
Çocuklar kadar büyükleri de eğlendirirdi. Bu oyunun başlıca kahramanları Hacivat ile Karagöz'dü.
( ) Karagöz ramazan aylarında oynatılan bir oyundur.
( ) Büyükleri de eğlendiren bir oyundur.
( ) Bu oyun tiyatro salonlarında oynatılırdı.
( ) Karagöz ve Hacivat ana karakterleridir.
TEST ……….:
Ormanlar bir ülkenin akciğerleridir. Kullandığımız kalem, okuduğumuz kitap, yazdığımız defter, oturduğumuz sandalye, yemek yediğimiz masa ve daha saymakla bitiremeyeceğimiz yüzlerce ihtiyacımızı ormanlardan karşılarız. Bizim için orman, hava gibi, su gibi, ekmek gibi ihtiyaç duyduğumuz doğal kaynaklardandır. Binlerce bitki, hayvan türünün yaşadığı ormanların faydalarını saymakla bitiremeyiz. Ormanlarını bilinçsizce tüketen ülkeler, sadece çölleşmekle kalmazlar, sahip oldukları en değerli şeyi ve en büyük doğal zenginliği de kaybetmiş olurlar.
1. Yukarıdaki parçadan ormanlarla ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi çıkarılamaz?
A) Temiz bir hava sağladığı
B) Araç gereç yapımında kullanıldığı C) Canlıların barınağı olduğu D) Sularından çokça faydalanıldığı
Ateş dikeni, genellikle dikenli ve yaprak dökmeyen çalılara verilen ortak addır. Anayurdu Avrupa’nın güneydoğusu ve Asya'dır. Ateş dikenleri gösterişli meyveleri nedeniyle süs bitkisi olarak yetiştirilir, ayrıca çit olarak da kullanılır. Kısa yaprak sapları üstünde küçük, oval yaprakları, küçük ve beyaz çiçeklerin oluşturduğu salkımları vardır. Meyveleri, kış ortalarına değin dalında kalır. Meyvelerinin renkleri turuncu ile kırmızı arasında değişir.
2. Bu parçadan ateş dikeni ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisine ulaşılamaz?
A) Meyvelerinin ne renk olduğuna B) Hangi mevsimde çiçek açtığına C) Hangi amaçla yetiştirildiğine D) Ana vatanının neresi olduğuna
Beslenme, insanların hayatlarını devam ettirebilmek için sürdürdükleri yeme-içme eylemine verilen addır.
Doğumdan önce anne karnında başlar ve doğumdan itibaren ölüme kadar sürer. Beslenme vazgeçilmez bir ihtiyaçtır. Beslenme biterse beden ölür. Yetersiz veya aşırı beslenme, çeşitli sorunların ve hastalıkların habercisidir.
3. Bu parçadan aşağıdakilerden hangisine ulaşılamaz?
A) Beslenmenin kesintisiz devam ettiğine B) Gereğinden fazla yemenin sağlıksız olduğuna C) Sağlıklı beslenmek için uzmanlara danışılması gerektiğine
D) İnsanın yaşamını sürdürmesi için beslenmesi gerektiğine
