Yanlışsız Öğretim
Yöntemleri
En Az Tehlikeli Varsayım
Öğretim sırasında ne yazık kİ çoğu zaman öğretmen öğrencinin öğrenememesini öğrencinim yetersizliğine ya da öğrenme özellikleri ile ilişkilendirir.
Bu noktaya varan bir öğretmenin çoğunlukla yapabileceği çok bir şey kalmaz.
Çünkü neyi denerse olumlu sonuç alamayacağını düşünür.
Bu duruma en tehlikeli varsayım denir. Kısaca öğretmen “ben öğretemiyor değilim öğrenci öğrenmiyor” diye düşünür
Oysa öğretmen kendisine ben uygun bir yöntem kullanmamış olabilir miyim? diye soracak olursa öğrencisinin öğrenme özelliklerinden daha çok yetersizliği kendisinde arar ve öğrencisi için
uygun/etkili olan uygulamanın ne olduğunu araştırır ve bu öğretim uygulamasıyla öğretim sunar.
Bu duruma ise “En Az Tehlkeli Varsayım” denir.
Farklı Kuramlara Göre Öğrenme
Freud Geçmiş yaşantılar Pavlov Klasik koşullama
Watson İnsan davranışları üzerinde laboratuvar deneyleri
Skinner Edimsel koşullama
Bandura Sosyal öğrenme (gözleyerek öğrenme)
Öğrenme
Deneyimler sonucu insan davranışlarında görülen kalıcı değişikliklerdir.
Kişide yorgunluk, heyecan ya da olgunlaşma sonucu olan değişiklikler öğrenme olarak ele alınmamalıdır.
Bu ders kapsamında çevrenin düzenlenerek çocuğa istendik davranışların kazandırılması olarak ele alınmalıdır.
Öğretme
Bir önceki tanıma paralel bir tanım yapmak gerekirse, yeni ve/veya farklı uyaran durumlarında çocuğun tepkide bulunmasını sağlayabilmek için deneyimler organize etmektir.
• Daha teknik bir tanımla ise, öğretme “uyaran kontrolü ”nün kurulması/geçişinin sağlanması anlamına gelir.
Uygulamalı Davranış Analizi
Davranış ve öğrenme ilkelerini kullanarak sosyal açıdan önemli insan davranışlarını, davranışların niçin ve nasıl oluştuğunu inceler.
Sistematik öğretim uygulamalı davranış analizi ilke teknikleri kullanılarak sürdürülen öğretimdir.
Sistematik öğretimde öğretmen geliştirdiği plan dahilinde öğrencisini öğretim öncesinde değerlendirir.
Öğretimde kullanacağı araç-gerecini belirler.
Hangi öğretim uygulamasını kullanacağına öğrencinin ve öğretilecek davranışın özelliklerine göre değerlendirir.
Kullanamaya karar verdiği öğretim uygulamasını uygular.
Belirlediği plana uygun olarak öğrencisini değerlendirir.
Öğrenci istenen noktaya ulaştığında uygulamayı/öğretimi sonlandırır.
Öğretim Programı
Öğretim oturumlarından oluşan sistematik öğretimdir.
Öğretim oturumları ise öğretim denemelerinden oluşur.
Bir oturumda bir öğretim denemesi olabileceği gibi birden çok öğretim denemesi de düzenlenebilir.
Bir öğretim denemesi öğrenciye öğretim sunmak üzere düzenlenir ve şu bileşenlerden oluşur.
“Öncül-Davranış-Sonuç”
Öncül için “Uyaran” , Davranış için ise “Tepki” kavramları eşanlamlı olarak kullanılmaktadır.
Öğrenmenin Özellikleri
Öğrenci davranışı öğretimden sonra değişiklik gösterir.
Davranış: İki ya da daha fazla kişi tarafından güvenilir olarak gözlenebilir ve ölçülebilir belli bir başlangıcı ve bitişi olan tekrarlanabilen motor tepkilerdir (Cooper ve diğ., 1987).
Öğretimde belirgin olarak üzerinde durulan bir davranış vardır. Bu davranışa hedef davranış denir.
Hedef davranış öğrencide arttırmak ya da azaltmak istenen davranıştır.
Hedef davranış öğrenciyi gözleyerek, öğrenci ve/veya yakınları ile görüşülerek belirlenir.
Öğretimle uyaran kontrolü sağlanır.
Uyaran kontrolü nedir?, Nasıl sağlanır?, Öğrenme ve öğretim için önemi nedir?
Uyaran Kontrolü
Bir uyaranın ortamda bulunması durumunda kişinin bir davranışa ilişkin gözlenebilir ve tahmin edilebilir bir performans sergilemesi ve bu uyaranın ortamda bulunmaması durumunda
davranışın da sergilenmemesi olarak tanımlanır (Cooper, 1987; Wolery, Bailey ve Sugai, 1988).
Uyaran kontrolü kurulmak istendiğinde koşullar düzenlenmelidir.
• Örneğin, öğrenciye kaşık kullanarak yemek yeme becerisi öğretiliyorsa öğrencinin aç olması ve kaşık kullanarak yenilecek yiyeceklerin sunulmasına dikkat edilmelidir. Bir başka deyişle, uyaran kontrolü davranışı kontrol eden uyaranların varlığında tutarlı olarak davranışın sergilenmesidir.
• Yeşil ışık yanınca kişinin karşıdan karşıya geçmesi.
Ancak, az önce söylenen bu uyaranlar “otomatik” olarak kendi başlarına bir güç haline gelemezler.
• Örneğin kaşıkla yemek yeme deneyimi olmayan bir çocuk bunu yerine getiremez.
• Kişi trafik kurallarının kullanılmadığı bir toplumda yaşıyorsa “yeşil ışıkta geçilir” biçiminde ifade edilmezse ne yapacağını bilemez.
Bir davranış uyaran kontrolü altına nasıl
alınır?
Bir davranışın uyaran kontrolü altına alınması “ayrımlı pekiştirme” yoluyla sağlanır.
• Ayrımlı pekiştirme, uyaranın ortamda bulunduğu durumda sergilenen istendik davranışın pekiştirilmesi, uyaranın bulunmadığı durumda davranışın pekiştirilmemesi olarak tanımlanır.
Bu uyrana ayırtedici uyaran denir.
• Öğrenmenin olabilmesi için öğrenci ayırtedici uyaranın varlığında tepkide bulunuyor olmalıdır.
• Ayırtedici uyaran dışında çevrede var olan ve öğrencide tepkiye yol açmayan uyaranlar da vardır.
Bu uyaranlara “diğer uyaranlar” denir
