TRAVMATİK OLAYLARDA
PSİKOLOJİK DESTEK
AFET(FELAKET)LERDE PSİKOLOJİK YAKLAŞIM
İnsanlar için fiziksel, ekonomik ve sosyal kayıplar doğuran, normal yaşamı ve birey etkinliklerini engelleyerek toplumları etkileyen doğal, teknolojik veya yapısı insan kaynaklı olaylara afet (travmatik olay) ya da felaket denilmektedir. Travmatik olaylar, birdenbire ortaya çıkan, psikolojik durumu, sosyal güvenliği tehdit eden durumlardır.
AFET SONRASI BİREYSEL DAVRANIŞ AŞAMALARI
Dört dönem halinde incelenir.
1.Gerçeklerden uzak durmaya çalışılır.Kişiler, kendilerini, ailelerini ve çevrelerindekileri kurtarmakla meşgul olurlar ve felaketin acı sonuçlarını hissetmiyor gibi davranırlar.
Bazılarında da şok hâlini gösteren bir donukluk vardır.Hiç bir duygu belirtisi yoktur.
2.Gerçekle yüzleşme zamanı gelmiştir.Uyum mekanizmaları kullanılarak gerçek, sağlığı mümkün olduğu kadar az etkileyecek şekilde kabullenmeye çalışılır. Kısa bir süre sonra felaketin bir an önce geçmesi ve normal yaşama dönme beklentisi içine girilir. Afet anındaki yardımlarla gelen çevre desteği ve dayanışma duygusu problemin atlatılabileceği inancını pekiştirir ancak bu dönem de kısa sürer. Kişide, alkol ve madde kullanımı gibi olumsuz alışkanlıklar ortaya çıkabilir.
3.Bu dönemde travmadan yavaş yavaş uzaklaşılmaktadır.
Gerçek ilgi ve uğraşılar yeniden gün yüzüne çıkmaya başlar ve gelecek konusunda planlar yapılır. Duyguların ve yaşananların şiddeti, bireyin yaşına,kişilik özelliklerine ve afet öncesi durumuna göre değişiklik gösterir.
4.(Son Dönem):Kişinin kendine güven ve saygısı yeniden yükselmiştir.Hayata dönüp yeni ilişkiler kurularak,normal yaşamaya devam eder.
AFETLERDEN SONRA ;
Süreklilik ve bütünlük duygusunu onarmak:
Fiziksel açıdan kuvvetli olabilmek:
Duygusal açıdan toparlanabilmek:
Düşünceleri toparlamak:
Davranışları gözden geçirmek:
Travma Sonrası Stres Bozukluğu (TSSB)
Trafik ve uçak kazaları, deprem, sel gibi doğal afetler,ihmal ve istismarlarda, olumsuz koşullarda uzun süre yaşama gibi travmatik olaylar sonrası ortaya çıkan tablodur.
Belirtiler,travmatik olaylardan sonra birkaç saat ile birkaç ay içinde ortaya çıkar. Normalden uzun sürmesi durumunda bireyin iş ve özel yaşamı
olumsuz yönde etkilenir. Erken tanı ve çevresel destek, tedavide başarı şansını artırır.
Gelişim Dönemlerine Göre Travma Sonrası Stres
Tepkileri ve Psikolojik Destek
Travmatik Yas
Büyük kayıplardan sonra görülen psikolojik
tepkilere yas denilmektedir. Bu tepki herkeste
görülür ancak kişiden kişiye değişebileceği gibi
kültürler arasında da farklılık gösterir.
Bu konuda önce bireylerin yanlış
bilgilendirilmelerinin öğrenilmesi,
bunların değiştirilmeye çalışılması, bilinmesi gerekli bilgi ve
becerilerin kazanılması gerekmektedir.
TRAVMATİK OLAYLAR İLE BAŞ ETME YOLLARI
Öncelikle, travmatik olaylara ilişkin genel
bilgimiz olmalıdır. Örneğin depremin doğal bir olay olduğunu kabul etmek, bir depremin ne zaman olacağını önceden tahmin edememek vb.
Afetlerden önce neler yapılması gerektiği
bilinmelidir. Örneğin, oturulan evin sağlamlığı konusunda yapılacak değerlendirmeler,
sonucu alınacak önlemler.
AİLEDE ŞİDDET VE SALDIRGANLIK
Şiddet ve saldırganlık birbirinden bağımsız kavramlar değildir. Şiddet, insanda doğal olarak var olduğu kabul
edilen saldırganlık eğiliminin bireysel veya sosyal boyutta, ancak zarar verecek biçimde dışa vurulmasıdır.
Kişiyi isteği dışında belli bir biçimde davranmaya
zorlayan her türlü tutum ve davranış aile içi şiddet içinde değerlendirilir. Çeşitli nedenlerle oluşan aile içi şiddet, insanların ruh sağlığını olumsuz etkileyen bir etmendir.
Erken çocukluk döneminde içselleştirilen öfke, korku ve çökkünlük duyguları, kişinin tutum ve davranışlarını yaşam boyu etkiler. Çocuğun aile içinde şiddete uğraması aile içinde mutsuz olmasına ve ilerleyen dönemlerde saldırgan davranışlar göstermesine neden olmaktadır.
Çocukluk yaşantılarında şiddete maruz kalanlar yetişkinlik dönemlerinde olumsuz davranışlarını başkalarına yönelik olarak kullanmakta , sağlıklı aileler kuramamakta ve mutlu olamamaktadır.
MESLEKİ TÜKENMİŞLİK(BURNOUT) SENDROMU
Mesleki tükenmişlik sendromu, kişinin kendisine hedefler koyup, İstediklerini elde edemediğinde yorularak
enerjisinin tükenmesidir.Kişilik özellikleri ile ilgilidir, ancak daha çok sosyal çevre şartları sonucu ortaya çıkar.
Tükenmişlik sendromu yavaş yavaş gelişir. Kişinin ruhsal dengesi ve iletişimi olumsuz yönde etkilenir.
