İLETİŞİM TÜRLERİ

İLETİŞİM TÜRLERİ

Bir çok farklı şekilde sınıflandırılan iletişim türleri genel olarak 3 başlık altında toplanmaktadır. Bunlar,

- Sözlü İletişim

- Sözel olmayan İletişim

- Yazılı İletişim

İLETİŞİM TÜRLERİ

SÖZLÜ İLETİŞİM:

Yer yüzü üzerinde yaşayan canlılardan yalnızca insanoğlu kelimeler kullanarak iletişim kurabilmektedir.

Sözlü iletişimin tanımına bakılacak olduğunda; kişinin karşı tarafa yollamak istediği iletileri dilde yer alan kelimeleri, deyimleri, atasözlerini dil bilgisi kurallarına uyarak iletmesidir.

Sözel iletişim sese ve işitmeye dayalıdır.

Genelde yüz yüze gerçekleştirilir ve konuşma yolu ile iletişim olarak ya da

sözel iletişim olarak da adlandırılabilir.

İLETİŞİM TÜRLERİ

SÖZLÜ İLETİŞİM:

Dil insanların var oldukları dünyayı anlamasını ve anlatmasını sağlayan en önemli iletişim aracıdır denilebilir. Ve bir çok sembol ve işaretlerden oluşan dil sözel iletişimin olmazsa olmaz ögesidir.

Kaynak ve alıcı arasında kurulan sözlü iletişimin amacına ulaşabilmesi için kaynak ve alıcı arasında ortak semboller ve ifadeleri içeren ortak bir dilin kullanımı çok önemlidir.

Birey çevresini, kültürünü, ana dili ile anlamlandırır.

İLETİŞİM TÜRLERİ

SÖZLÜ İLETİŞİM:

Sözlü iletişim dil ve dil ötesi olmak üzere iki alt sınıfa ayrılmaktadır.

Dil ile iletişim kişilerin karşılıklı olarak konuşması olarak kabul edilmektedir.

Dil ötesi iletişim ise sesin niteliği ile ilişkilidir.

Dil ile iletişimde kişilerin ne söyledikleri önemsenirken, dil ötesi

iletişimde kişilerin nasıl söyledikleri önem kazanmaktadır.

İLETİŞİM TÜRLERİ

SÖZLÜ İLETİŞİM:

Sözlü iletişim yüz yüze kurulduğunda sözel olmayan ifadeler de dili destekler ve anlamın zenginleşmesine yardımcı olur.

Sözlü iletişim bireylerin kendilerini anlatmalarında karşı taraf ile bilgilerin paylaşımında ve yeni bilgiler kazanmasında önemli bir yer tutmaktadır.

Sözlü iletişimde önemli olan sosyalleşme, karşı tarafı ikna etme ve bilgi

paylaşımıdır.

İLETİŞİM TÜRLERİ

SÖZLÜ İLETİŞİM:

Seslerin vurguları sözel iletişimde çok önemlidir. Kullanılan vurgular söylenilenden çok daha fazla anlam içermesine neden olur.

Sözlü iletişimde kullanılan ses tonunun açık ya da kapalı olması, sesin şiddetinin yüksek ya da düşük olması, kaynağın kullandığı sözcüklerle birlikte aslında ne demek istediğini ortaya koyan kavramlardır.

Sözlü iletişim her ne kadar yüz yüze iletişim olarak kalıplaşmış olsa da

gelişen teknoloji ile birlikte aynı mekanı paylaşmadan, sadece ses ya da

ses ve görüntünün birlikte kullanıldığı cihazlarla da kurulabilmektedir.

İLETİŞİM TÜRLERİ

SÖZLÜ İLETİŞİM:

Sözlü iletişim için dilimizde kullanılan bir çok deyim ve ata sözü

bulunmaktadır. Bunlardan en önemlilerinden biri «Söz ağızdan çıkıncaya kadar sahibinin, ağızdan çıktıktan sonra sahibi sözün kölesidir.»dir.

Bu ata sözüne de bakarak sözlü iletişimin insanlar arasında büyük

köprüler kurmasının yanında çeşitli iletişim çatışmalarına da neden

olabildiği görülmektedir.

İLETİŞİM TÜRLERİ

SÖZLÜ İLETİŞİM:

Sözlü iletişim konuşarak kurulur ve sağlıklı iletişimin kurula bilmesi için bu konuşma;

- gerektiği kadar bilgilendirici olmalı, - belirsizlikler içermemeli,

- doğruluğundan emin olunmayan bilgiler söylenmemelidir.

Konuşma, karşı tarafı etkilemek için kullanılan ortak bir araçtır ve genel olarak

toplumsal ilişkiler oluşturma ve bu ilişkileri sürdürme amacı ile kullanılır. Sorunlara çözüm bulmak amacı ile de kullanılıyor olsa da günlük telefon görüşmelerinin de içerikleri dikkate alındığında daha çok toplumsal ilişkiler bağlamında kullanıldığı açıkça bilinmektedir.

İLETİŞİM TÜRLERİ

SÖZSÜZ İLETİŞİM:

Sözsüz iletişim iletilmek istenilen mesajların ipuçlarının yer aldığı gizli mesajlar olarak tanımlanabilir.

Kaynaktan çıkan mesajın alıcıda anlamlandırılmasında yüz ve göz hareketleri, duruş, giyim, ses tonu gibi kavramlar verilmek istenilen mesajın anlamını tamamlar.

Alkışlamak, sarılmak, jestler, mimikler, beden duruşu, tonlama, gibi

sözsüz iletişim türleri de sözlü iletişimde kullanılan sözcükler gibi bir çok

anlam taşımaktadır

İLETİŞİM TÜRLERİ

SÖZSÜZ İLETİŞİM:

Sözsüz iletişimin en önemli özelliği sözlü iletişimi tamamlıyor olması ve sözel mesajların veremediği anlamları yüklüyor olmasıdır.

İletişimin %85-95’i sözsüz iletişim yollarından oluşur.

Sözsüz iletişim genelde sözlü iletişime göre daha güven verici ve net olabilmektedir.

Etkili iletişim sözlü ve sözsüz iletişim yönteminin birlikte kullanılması ile

gerçekleşebilir.

İLETİŞİM TÜRLERİ

SÖZSÜZ İLETİŞİM:

Sözsüz iletişimin dört fonksiyonu bulunmaktadır. Bunlar;

- Mesajların anlamlarını güçlendirir ve sözlü iletişimi bu şekilde tamamlar

- Sözlü iletişimi düzenler

- Söylenilen sözleri vurgular

- Sözsüz mesajlar sözlü mesajların yerini alabilir

İLETİŞİM TÜRLERİ

SÖZSÜZ İLETİŞİM:

Sözsüz iletişimin temel özellikleri;

- Etkilidir ve duyguları belirtir: Duygular sözsüz iletişimle daha kolay ifade edilir. Korku, sevinç, kızgınlık gibi duyguların karşı tarafa aktarılmasında sözsüz iletişim yöntemleri daha etkilidir. Söylenen sözcükler yeterli anlamı taşıyamasa da sözsüz iletişim yolları bu sözcükleri tamamlayarak karşı tarafa duyguları daha doğru bir biçimde iletir.

- Çift anlamlıdır: Kişi kurduğu sözcüklerle farklı bir şey ifade ederken sözsüz iletişim yolları ile tam tersi bir durum olduğunu karşı tarafa aksettirebilir.

- Belirsizdir: Yoruma açıktır. Sessizliğiniz bir kişi tarafından yalnızlık olarak yorumlanırken başka bir kişi tarafından kızgınlık olarak yorumlanabilir.

İLETİŞİM TÜRLERİ

SÖZSÜZ İLETİŞİM:

- Anlamı kültür belirler: Her davranış ya da diğer sözsüz iletişim yolları farklı kültürlerde farklı anlamlara gelebilir. Örneğin yemekten sonra

geğirmek bir kültürde masadakilere saygısızlık olarak anlamlandırılırken başka kültürde yemeğin çok beğenildiği anlamına gelebilir.

- Genellikle bilinçsizdir: Genelde kişilerin kontrol edemediği iletişim

yöntemlerini içerir. Örneğin istemsizce surat asmak, ya da sinirli misin

diye soran birine bağırarak hayır nereden çıkardın diye kızmak gibi.

İLETİŞİM TÜRLERİ

SÖZSÜZ İLETİŞİM:

Sözsüz iletişimin yollarına baktığımızda;

Beden Duruşu: Konuşmacıya ya da dinleyiciye karşı yüzünü ya da sırtını dönmek, ayak açıklığı, kolların bağlı olması gibi bir çok bedensel duruş karşı tarafa iletişimle ilgili bir çok mesaj verebilir.

Beden Dili: Beden dili yüz ifadesinden sesin vurgusuna, bakışlara kadar

bir çok anlamı içerisinde barındırır ve Asıl söylenmek istenilen mesaja

anlamını verir. Beden dili kültürel olarak öğrenilmiş olan karmaşık ve çok

düzeyli bir dildir. Anlamlar da yine kültüre göre belirlenir.

İLETİŞİM TÜRLERİ

SÖZSÜZ İLETİŞİM:

- Yüz İfadeleri: Mimikler olarak adlandırılan yüz yani surattaki ifadedeler de söylenilen şeylerin anlamını belirler. Mesela çok güzelmiş derken

ekşitilen surat ifadesi aslında nitelenen şeyin hiç güzel olmadığı anlamını verir.

- Jestler: El ve kol hareketleri olarak tanımlanan jestler bir şeye dikkat

çekmek için, iletişimin yönünü belirlemek için çağırmak ya da göstermek

için kullanılır.

İLETİŞİM TÜRLERİ

SÖZSÜZ İLETİŞİM:

- Dokunma: Dokunmak da aynı şekilde diğer sözsüz iletişim yöntemleri gibi karşı tarafa mesaj verir. Dokunmak kişinin bir şeyi yapmasını

onaylamamak anlamına da gelebilmekte, karşıdaki kişiye snaa şefkat duyuyorum mesajı da verebilmektedir.

- Kişiler arası mesafe: İletişimde kişilerin aralarındaki mesafe genelse

samimiyet, ciddiyet, ilgi ya da ast üst ilişkisi gibi mesajları karşı tarafa

vermek için kullanılır.

İLETİŞİM TÜRLERİ

SÖZSÜZ İLETİŞİM:

-Giyim tarzı: Giyilen kıyafet de yine karşıdakinin ne kadar ciddiye alındığı ya da ortamın gereklilikleri gibi mesajları içerisinde barındırır. Kişiler

girdikleri ortamda ilk olarak dış görünüş ve kıyafetleri ile yorumlanır.

- Konuşma özellikleri: konuşmanın hızı, yüksekliği, kalitesi, tonu, söyleyiş tarzı gibi kavramlar yine sözlenen şeyle aslında ne denmek istendiğini

destekleyen mekanizmalardır.

İLETİŞİM TÜRLERİ

YAZILI İLETİŞİM:

Yazılı iletişim, duygu ve düşüncelerin yazı yolu ile karşı tarafa aktarılması sürecidir.

Yazı sayesinde bilgi ve deneyimler kuşaklararası aktarılabilmekte ve kalıcılığı sağlanabilmektedir.

Yazılı iletişim kişiler arası ilişkilerde hem bağlayıcıdır hem de güvenlidir. Yazılı iletişim sayesinde verilen mesaj kesinlik kazanır ve inkar edilemez.

Sözlü iletişimin sağlanamayacağı zaman ve mekan gibi kısıtlılıklarda yazılı iletişim sorunu çözebilmektedir.

Yazılı iletişimde daha kontrollü bir süreç yürümektedir. Değerlendirme yapma, mesajın üzerinde değişiklik yapma, kontrol edebilme gibi olanaklar bulunmaktadır.

İLETİŞİM TÜRLERİ

YAZILI İLETİŞİM:

Kurumsal iletişimin vazgeçilmez unsuru olan yazılı iletişim tekrar tekrar ulaşılabilir ve saklanabilir olma özelliklerine sahiptir.

Yazılı iletişimde hatalar daha azdır. Daha resmi ve mesafelidir.

Saklanabilir ve tekrar okunabilir olduğu için anlaşılırlığı daha fazladır.

Yazılı iletişimin mektuplar, raporlar, üst yazılar, raporlar basın bildirileri ilanlar gibi bir çok yöntemi bulunmaktadır.

Kalıcıdır ve değiştirilemezler.

İLETİŞİM TÜRLERİ

YAZILI İLETİŞİM:

Yazılı iletişim için bir ön çalışma gerekmektedir.

Öncelikle biçimsel bir planlama yapılır. Burada sayfa özellikleri düzen, konunun belirlenmesi ve sınırlanması gibi hazırlıklar yapılır. Sonrasında içerik olarak bir planlama yapılır. Bu bölümde mesaj üç ayrı başlığa

ayrılır. Giriş gelişme ve sonuç bölümleri mesajın içeriğine göre planlanır.

Bu planlamalardaki amaç mesajın karşı tarafa en doğru, en açıklayıcı, en

net ve en kısa şekilde aktarılmasıdır.

İLETİŞİM TÜRLERİ

YAZILI İLETİŞİM:

Yazılı iletişimde anlamın etkileyici kılmak için yazı içeriğinde tanımlamalara, karşılaştırmalara, tanık göstermelere,

örneklendirmelere, benzetmelere yer verilmelidir.

Etkili bir yazılı iletişim gerçekleştirilebilmesi için Dil bilgisi açısından ve

anlatım gücü açısından olmak üzere 2 önemli unsura yer verilmelidir.

İLETİŞİM TÜRLERİ

YAZILI İLETİŞİM:

Dil bilgisi açısından anlatılmak istenilenler bir önem sırasına alınmalıdır.

Konu paragraflara bölünerek ve her paragrafın içerisinde tek bir mesaja yer verilerek açıklanmalıdır. Yazıda bir bütünlük ve birlik olmalıdır. Konu dışına çıkılmamalıdır. Yanlış bilgi ya da kanıya yer verilmemelidir. İçerikte çelişkili mesajlara yer verilmemelidir.

Anlatım gücü açısından da cümleler olabildiğince açık ve anlaşılır

olmalıdır. Tekrarlara yer verilmemelidir. Sözcükler anlama uygun ve

düşünülerek seçilmelidir. Yazım kuralları ve noktalama işaretlerine

uyulmalıdır.

Kaynakça

Dere Çiftçi, H. (2014). İletişim ve Temel Kavramlar. Her Yönü ile Okul Öncesi Eğitim – Etkili İletişim. Ed.: Prof. Dr. F. Abide Güngör Aytar. Hedef Cs. Basın Yayın. Ankara.

Dökmen, Ü. 1998. İletişim Çatışmaları ve Empati. Sistem Yayıncılık. İstanbul.

Tayfun, R. (2007). Etkili iletişim ve beden dili. Nobel Basım Evi. Ankara.

Ercan, Z.G. (2017). Çocuklarla İletişim Türleri. Çocuk ve İletişim. Ed.: Neriman Aral. Vize Yayıncılık, Ankara.