• Sonuç bulunamadı

FOSİL NEDİRFOSİL NEDİR

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2021

Share "FOSİL NEDİRFOSİL NEDİR"

Copied!
5
0
0

Yükleniyor.... (view fulltext now)

Tam metin

(1)

FOSİL NEDİR FOSİL NEDİR

Jeolojik zamanlarda yaşamış canlıların günümüze kadar ulaşan Jeolojik zamanlarda yaşamış canlıların günümüze kadar ulaşan kalıntılarına fosil denir. İnsanlar, bitkiler ve hayvanlar öldüğü zaman kalıntılarına fosil denir. İnsanlar, bitkiler ve hayvanlar öldüğü zaman genellikle çürürler. Fakat bazen kalıntılarının kayaçların içerisinde genellikle çürürler. Fakat bazen kalıntılarının kayaçların içerisinde korundukları görülür. Fosiller, yaşamın uzunluğu ve yaşadığı korundukları görülür. Fosiller, yaşamın uzunluğu ve yaşadığı zamanlardaki coğrafi koşullar hakkında ipucu verirler. Ayrıca, fosillerin zamanlardaki coğrafi koşullar hakkında ipucu verirler. Ayrıca, fosillerin

dağılışı ve bulunuşu zaman ve ortamı yansıtıcı bilgiler de verir.

dağılışı ve bulunuşu zaman ve ortamı yansıtıcı bilgiler de verir.

Kalıntılar çeşitli yollardan fosilleşirler. Bu süreç su tortulları, bataklıklar Kalıntılar çeşitli yollardan fosilleşirler. Bu süreç su tortulları, bataklıklar ve volkan külleri gibi alanlarda gerçekleşir. Öncelikle canlı öldükten ve volkan külleri gibi alanlarda gerçekleşir. Öncelikle canlı öldükten sonra yumuşak kısımları çeşitli etçiller ya da mikroorganizmalar sonra yumuşak kısımları çeşitli etçiller ya da mikroorganizmalar tarafından tahrip edilir. Geriye kalan kemik, kabuk ve diş gibi sert tarafından tahrip edilir. Geriye kalan kemik, kabuk ve diş gibi sert parçalar tamamen çürümeden önce sucul bir alanda çamurun içine parçalar tamamen çürümeden önce sucul bir alanda çamurun içine tamamen gömülür. Burada, oksijensiz ortam nedeniyle kalıntının geri tamamen gömülür. Burada, oksijensiz ortam nedeniyle kalıntının geri kalan parçalarını tahrip edecek bakteriler bulunmamaktadır. Daha kalan parçalarını tahrip edecek bakteriler bulunmamaktadır. Daha sonra katman içerisindeki erimiş haldeki mineraller kalıntının ince sonra katman içerisindeki erimiş haldeki mineraller kalıntının ince dokularına işler. Bu dokulara biriken quarz, opal, kalsit ve demir sülfat dokularına işler. Bu dokulara biriken quarz, opal, kalsit ve demir sülfat gibi maddeler kalıntının sertleşmesine, üzerine biriken metrelerce gibi maddeler kalıntının sertleşmesine, üzerine biriken metrelerce yükseklikteki tabakaların ağırlığı altında korunmasına ve milyonlarca yükseklikteki tabakaların ağırlığı altında korunmasına ve milyonlarca yıl boyunca saklanmasına olanak sağlar. Milyonlarca yıl sonra kalıntının yıl boyunca saklanmasına olanak sağlar. Milyonlarca yıl sonra kalıntının içine gömüldüğü tabakalar büyük yerkabuğu hareketleriyle yeryüzüne içine gömüldüğü tabakalar büyük yerkabuğu hareketleriyle yeryüzüne

yükselir ve yağmur, kar sularıyla aşındırılarak açığa çıkar.

yükselir ve yağmur, kar sularıyla aşındırılarak açığa çıkar.

Fosiller dünyanın her yerinde bulunabilir. Bazı organizmalar, çöl Fosiller dünyanın her yerinde bulunabilir. Bazı organizmalar, çöl rüzgarları ile birikmiş kumların altında, amber içerisinde, donmuş rüzgarları ile birikmiş kumların altında, amber içerisinde, donmuş çamurda ve katranda tam olarak korunur. Yaşadığı yerde ölen ve çamurda ve katranda tam olarak korunur. Yaşadığı yerde ölen ve fosilleşenlere Otokton Fosil, başka alanlarda fosilleşenlere ise Allokton fosilleşenlere Otokton Fosil, başka alanlarda fosilleşenlere ise Allokton Fosil adı verilir. Fosilleştikten sonra başka bir alana taşınan kalıntılara Fosil adı verilir. Fosilleştikten sonra başka bir alana taşınan kalıntılara

ise Römaniye Fosil denir.

ise Römaniye Fosil denir.

(2)

 Bir paleoekolog belli bir organizmanın habitatını, gömü yerini ve Bir paleoekolog belli bir organizmanın habitatını, gömü yerini ve ölüm yerini birbirlerinden ayırmak zorundadır. Bazen tesadüfen bu ölüm yerini birbirlerinden ayırmak zorundadır. Bazen tesadüfen bu üç olgu bir arada olabilir. Ancak sıklıkla birbirinden ayrıdır. Organik üç olgu bir arada olabilir. Ancak sıklıkla birbirinden ayrıdır. Organik kalıntılar içeren bir katman bu fosillerin lokalite ve ortamlarını kalıntılar içeren bir katman bu fosillerin lokalite ve ortamlarını gösterir. Ancak burada önemli olan fosil katmanının organizmanın gösterir. Ancak burada önemli olan fosil katmanının organizmanın yaşadığı yer mi, yoksa tesadüfen ölüp kaldığı yer mi olduğunun yaşadığı yer mi, yoksa tesadüfen ölüp kaldığı yer mi olduğunun saptanmasıdır. Bu durumun açıklanması, özellikle karasal saptanmasıdır. Bu durumun açıklanması, özellikle karasal omurgalıların araştırılmasında daha fazla önem taşımaktadır.

omurgalıların araştırılmasında daha fazla önem taşımaktadır.

Çünkü bunların ölülerinin genellikle akarsularla taşınarak delta Çünkü bunların ölülerinin genellikle akarsularla taşınarak delta

depozitlerinde biriktiklerini bilmekteyiz.

depozitlerinde biriktiklerini bilmekteyiz.

 Örneğin Avrupa’da Kuzey Divina lokalitesinde Alt Permiyan Örneğin Avrupa’da Kuzey Divina lokalitesinde Alt Permiyan Amfibiyan ve Reptilleri nehir deltasının katmanları içinde Amfibiyan ve Reptilleri nehir deltasının katmanları içinde bulunmuştur. Burada hayvan cesetleri nehir tarafından taşınarak bulunmuştur. Burada hayvan cesetleri nehir tarafından taşınarak devamlı gömüldükleri yere getirilmişlerdir. Bu hayvanların devamlı gömüldükleri yere getirilmişlerdir. Bu hayvanların cesetleri, yaşadıkları yerde değil, ilkbahar selleri tarafından cesetleri, yaşadıkları yerde değil, ilkbahar selleri tarafından

taşındıkları yerde çürümüş ve fosilleşerek günümüze ulaşmıştır.

taşındıkları yerde çürümüş ve fosilleşerek günümüze ulaşmıştır.

 Üst Jura dönemine ait olan Almanya’daki bir fauna kalıntısında Üst Jura dönemine ait olan Almanya’daki bir fauna kalıntısında durum daha da karmaşıktır. Burada deniz kenarındaki bir lagünde durum daha da karmaşıktır. Burada deniz kenarındaki bir lagünde (tuzlu göl) hem deniz hem de kara hayvanlarına ait kalıntılar (tuzlu göl) hem deniz hem de kara hayvanlarına ait kalıntılar bulunmuştur. Deniz seviyesindeki yükselmeyle denizde yaşayan bulunmuştur. Deniz seviyesindeki yükselmeyle denizde yaşayan hayvanlar lagüne kadar taşınmış, bu arada kuvvetli rüzgar ve nehir hayvanlar lagüne kadar taşınmış, bu arada kuvvetli rüzgar ve nehir taşmaları sonucu kara hayvanları da gölde birikmiştir. Aynı lagünde taşmaları sonucu kara hayvanları da gölde birikmiştir. Aynı lagünde gerçekten de bu ortamda yaşamış olan böcek türlerine ait kalıntılar gerçekten de bu ortamda yaşamış olan böcek türlerine ait kalıntılar

da bulunmuştur.

da bulunmuştur.

(3)

İNSANIN CANLILAR DÜNYASINDAKİ YERİ İNSANIN CANLILAR DÜNYASINDAKİ YERİ

1- Tür: 1- Tür: Homo sapiens (modern insanlar) Homo sapiens (modern insanlar)

2- Cins: 2- Cins: Homo (H. rudolfensis, H. habilis, H. ergaster, H. erectus, Homo (H. rudolfensis, H. habilis, H. ergaster, H. erectus, Arkaik H. sapiens, H. florosiensis, H. neandertalensis,

Arkaik H. sapiens, H. florosiensis, H. neandertalensis, H. luzonensis, H. denisovan, H. sapiens)

H. luzonensis, H. denisovan, H. sapiens)

3- Aile: 3- Aile: Hominidae (Homo, Paranthropus, Australopithecus, Hominidae (Homo, Paranthropus, Australopithecus, Kenyanthropus, Ardipithecus, Orrorin, Sahelanthropus)

Kenyanthropus, Ardipithecus, Orrorin, Sahelanthropus)

4- Üst Aile: 4- Üst Aile: Hominoidea (Hominidae, Pongidae, Hylobatidae) Hominoidea (Hominidae, Pongidae, Hylobatidae)

5- Alt Takım: Anthropoidea (Eski Dünya Maymunları, Yeni Dünya 5- Alt Takım: Anthropoidea (Eski Dünya Maymunları, Yeni Dünya Maymunları)

Maymunları)

6- Takım: 6- Takım: Primatlar (Anthropoidea, Prosimii) Primatlar (Anthropoidea, Prosimii)

7- Sınıf: 7- Sınıf: Memeliler (Primatlar ve diğer tüm memeli takımları) Memeliler (Primatlar ve diğer tüm memeli takımları)

8- Alt Şube: Omurgalılar (Memeliler, Kuşlar, Sürüngenler, Kurbağagiller, 8- Alt Şube: Omurgalılar (Memeliler, Kuşlar, Sürüngenler, Kurbağagiller, Balıklar)

Balıklar)

9- Şube: 9- Şube: Sırtipliler (Omurgaya sahip tüm hayvanlar, su fıskiyeleri- Sırtipliler (Omurgaya sahip tüm hayvanlar, su fıskiyeleri- batrak)

batrak)

10- Alem: 10- Alem: Hayvanlar (Omurgalılar ve diğer tüm hayvanlar) Hayvanlar (Omurgalılar ve diğer tüm hayvanlar)

(4)

 Fosiller, kayaç tabakalarının yaşlandırılmasında oldukça önemli Fosiller, kayaç tabakalarının yaşlandırılmasında oldukça önemli bir yer tutarlar. Prehistorik canlıların farklı türleri farklı bir yer tutarlar. Prehistorik canlıların farklı türleri farklı zamanlarda yaşamışlardır. Farklı kıtalarda yaşayan benzer fosil zamanlarda yaşamışlardır. Farklı kıtalarda yaşayan benzer fosil buluntuları ise dünyanın dört bir yanındaki kayaçların yaşlarının buluntuları ise dünyanın dört bir yanındaki kayaçların yaşlarının korele edilmesinde jeologlara yardımcı olmaktadır. Bu kısım korele edilmesinde jeologlara yardımcı olmaktadır. Bu kısım stratigrafi çalışmalarında büyük önem taşımaktadır. Fosillerin stratigrafi çalışmalarında büyük önem taşımaktadır. Fosillerin yardımıyla jeolojik dönemlere ait bitki ve hayvan kalıntılarını yardımıyla jeolojik dönemlere ait bitki ve hayvan kalıntılarını tanımak ve bunların zaman içerisinde geçirmiş olduğu tanımak ve bunların zaman içerisinde geçirmiş olduğu değişimleri anlamak mümkündür. Ayrıca canlının ölmeden önceki değişimleri anlamak mümkündür. Ayrıca canlının ölmeden önceki ekolojik alanı ve ölüm sonrasında kalıntılarının maruz kaldığı ekolojik alanı ve ölüm sonrasında kalıntılarının maruz kaldığı

süreç de yine fosillerin incelenmesiyle anlaşılabilir.

süreç de yine fosillerin incelenmesiyle anlaşılabilir.

 Dünyanın farklı alanlarından toplanan fosillerin karşılaştırılması Dünyanın farklı alanlarından toplanan fosillerin karşılaştırılması ve eskiden yeniye doğru da yaşamın ve dünyanın evrimi ve eskiden yeniye doğru da yaşamın ve dünyanın evrimi hakkında önemli ipuçları verebilir. Gündelik hayatta kullandığımız hakkında önemli ipuçları verebilir. Gündelik hayatta kullandığımız neredeyse tüm yakıtlarımız fosil yakıtlardır. Fosiller genellikle neredeyse tüm yakıtlarımız fosil yakıtlardır. Fosiller genellikle parçalı halde bulunur. Büyük bir hayvana ait fosil kalıntılar parçalı halde bulunur. Büyük bir hayvana ait fosil kalıntılar sadece kafatası ya da birkaç parça vücut kemiği ile günümüze sadece kafatası ya da birkaç parça vücut kemiği ile günümüze ulaşabilir. Bir omurgasız canlıya ilişkin sadece bir kabuk parçası, ulaşabilir. Bir omurgasız canlıya ilişkin sadece bir kabuk parçası, bir dinozora ait bir diş parçası ya da bir ağaca ait bir yaprak bir dinozora ait bir diş parçası ya da bir ağaca ait bir yaprak

kalıntısı fosil olarak bulunabilir.

kalıntısı fosil olarak bulunabilir.

JEOLOJİK DEVİRLER

JEOLOJİK DEVİRLER

(5)

 Biyologlar canlı veya soyu tükenmiş bütün organizmaları Biyologlar canlı veya soyu tükenmiş bütün organizmaları birbirlerine yakın benzerlik veya ilişkilerine göre birbirlerine yakın benzerlik veya ilişkilerine göre sınıflandırmışlardır. Aralarında çiftleşebilen ve verimli döller sınıflandırmışlardır. Aralarında çiftleşebilen ve verimli döller oluşturabilen en küçük grup "species" (tür) olarak isimlendirilir.

oluşturabilen en küçük grup "species" (tür) olarak isimlendirilir.

Ancak, farklı türler kendi aralarında çiftleşemezler. Diğer tür Ancak, farklı türler kendi aralarında çiftleşemezler. Diğer tür formlarına olan benzerliğinden daha çok ortak özellik taşıyan formlarına olan benzerliğinden daha çok ortak özellik taşıyan farklı türler biraraya gelerek "genus" (cins)'ları oluşturur. Benzer farklı türler biraraya gelerek "genus" (cins)'ları oluşturur. Benzer genuslar "family" (aile)'leri, benzer aileler "order" (takım)'ları, genuslar "family" (aile)'leri, benzer aileler "order" (takım)'ları, benzer takımlar "class" (sınıf)'ları, benzer sınıflar "phylum" (şube, benzer takımlar "class" (sınıf)'ları, benzer sınıflar "phylum" (şube, eğer bitkiyse bölümleri)'ları, benzer şube veya bölümler ise eğer bitkiyse bölümleri)'ları, benzer şube veya bölümler ise

"kingdom" (alem)'ları meydana getirirler. Yaşayan veya soyu

"kingdom" (alem)'ları meydana getirirler. Yaşayan veya soyu tükenmiş organizmaların isimlendirilmesi genellikle Yunanca veya tükenmiş organizmaların isimlendirilmesi genellikle Yunanca veya Latince kelimelerden oluşur. Hayvanlarda ailelerin isimleri sonuna Latince kelimelerden oluşur. Hayvanlarda ailelerin isimleri sonuna -dae, bitkilerde ise -ceae ekleri getirilir. İsimlendirmelerde çift -dae, bitkilerde ise -ceae ekleri getirilir. İsimlendirmelerde çift

isim kullanılır. İlki genus ikincisi ise tür ismidir.

isim kullanılır. İlki genus ikincisi ise tür ismidir.

Referanslar

Benzer Belgeler

Yeryüzünün farklı derinliklerinde çok uzun zaman önce yaşamış olan canlıların günümüze ulaşan ka- lıntı ve izlerine fosil denir. Geçmişte yaşayan canlıların

 3- Siluryen 3- Siluryen devir, 435 milyon yıl önce başlayıp 23 milyon yıl boyunca devir, 435 milyon yıl önce başlayıp 23 milyon yıl boyunca devam etmiştir.. Bu devirde

Yumuşak bedenli çok hücreli su hayvanları 1 milyar yıl önce suların altındaki çamurların su hayvanları 1 milyar yıl önce suların altındaki çamurların

Dersin İçeriği Canlıların ve özelinde hayvanların yayılışlarında etki eden faktörler Dersin Amacı Başlangıcından günümüze Dünya üzerinde yaşamış

 Fosil kalıntılarına farklı kıtalarda rastlanılan benzer canlıların yanı sıra, Fosil kalıntılarına farklı kıtalarda rastlanılan benzer canlıların yanı sıra,

Evrim kuramının ortaya çıkmasından önce eski Yunan düşünce akımlarından da etkilenen yaratılış kavramı her türün ideal bir formu olduğunu, tür içindeki

Türkiye'nin sahip olduğu arazilerin önemli bir kısmı son jeolojik zamanda oluşmuştur. Jeolojik Zaman’da oluşmuş arazilere de rastlanır. Bu nedenle tektonik

Türkiye'nin bulunduğu alanda meydana gelen kırılmalar sonucu önemli depremler meydana gelmiştir. Örneğin Erzincan'da meydana gelen depremde (1939) genişliği 4 metreyi bulan