SİRKÜLER 2009 / 03
Giriş
Sirkülere ekli 5828 sayılı 2009 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu ile 2009 yılının birinci ve ikinci altı aylık dönemlerinde uygulanacak Memur Aylığı Katsayıları ile Memuriyet Taban Aylığı Katsayıları yeniden belirlenmiştir.
Bahsi geçen katsayılar, 2009 yılının birinci ve ikinci altı aylık dönemlerinde uygulanacak kıdem tazminatı tavanı ile vergiden istisna çocuk yardımları tutarlarını da etkilemektedir.
1- Kamu Personeli Maaş Katsayıları
5828 sayılı 2009 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu ile 2009 yılının birinci ve ikinci altı aylık dönemlerinde uygulanacak kamu personeli maaş katsayıları aşağıdaki gibidir.
Maaş Katsayıları 1.1.2009-30.06.2009
Dönemi İçin
1.7.2009-31.12.2009 Dönemi İçin
Memur Aylığı Katsayısı 0,053505 0,05592
Memuriyet Taban Aylığı Katsayısı 0,7084 0,74348
2- Kıdem Tazminatı Tavan Tutarları
Kıdem tazminatı hükümleri hariç olmak üzere 4857 sayılı Kanun ile yürürlükten kaldırılan 1475 sayılı İş Kanunun 14. Maddesi aynen şöyledir.
“ MADDE 14 - KIDEM TAZMİNATI
Bu Kanun'a tabi işçilerin hizmet akitlerinin :
1. İşveren tarafından bu Kanun'un 17 nci maddesinin II numaralı bendinde gösterilen sebepler dışında, 2. işçi tarafından bu Kanun'un 16 ncı maddesi uyarınca,
3. Muvazzaf askerlik hizmeti dolayısıyla,
4. Bağlı bulundukları kanunla kurulu kurum veya sandıklardan yaşlılık, emeklilik veya malullük aylığı yahut toptan ödeme almak amacıyla;
Feshedilmesi veya kadının evlendiği tarihten itibaren bir yıl içerisinde kendi arzusu ile sona erdirmesi veya işçinin ölümü sebebiyle son bulması hallerinde işçinin işe başladığı tarihten itibaren hizmet akdinin devamı süresince her geçen tam yıl için işverence işçiye 30 günlük ücreti tutarında kıdem tazminatı ödenir. Bir yıldan artan süreler için de aynı oran üzerinden ödeme yapılır.
KONU
2009 Yılı Kıdem Tazminatı Tavanı Ve
Vergiden İstisna Çocuk Zammı Tutarları
Bilgi Notu hakkında ek bilgi talepleri için adresimiz oner@onerymm.com.tr
2
İşçilerin kıdemleri, hizmet aktinin devam etmiş veya fasılalarla yeniden aktedilmiş olmasına bakılmaksızın aynı işverenin bir veya değişik işyerlerinde çalıştıkları süreler göz önüne alınarak hesaplanır. İşyerlerinin devir veya intikali yahut herhangi bir suretle bir işverenden başka bir işverene geçmesi veya başka bir yere nakli halinde işçinin kıdemi, işyeri veya işyerlerindeki hizmet akitleri sürelerinin toplamı üzerinden hesaplanır.
12.7.1975 tarihinden itibaren (2) işyerinin devri veya herhangi bir suretle el değiştirmesi halinde işlemiş kıdem tazminatlarından her iki işveren sorumludur. Ancak, işyerini devreden işverenlerin bu sorumlulukları işçiyi çalıştırdıkları sürelerle ve devir esnasındaki işçinin aldığı ücret seviyesi ile sınırlıdır. 12.7.1975 tarihinden evvel (3) işyeri devrolmuş veya herhangi bir suretle el değiştirmişse devir mukavelesinde aksine bir hüküm yoksa işlemiş kıdem tazminatlarından yeni işveren sorumludur.
İşçinin birinci bendin 4 üncü fıkrası hükmünden faydalanabilmesi için aylık veya toptan ödemeye hak kazanmış bulunduğunu ve kendisine aylık bağlanması veya toptan ödeme yapılması için yaşlılık sigortası bakımından bağlı bulunduğu kuruma veya sandığa müracaat etmiş olduğunu belgelemesi şarttır. İşçinin ölümü halinde bu şart aranmaz.
T.C. Emekli Sandığı Kanunu ve Sosyal Sigortalar Kanunu'na veya yalnız Sosyal Sigortalar Kanunu'na tabi olarak sadece aynı ya da değişik kamu kuruluşlarında geçen hizmet sürelerinin birleştirilmesi suretiyle Sosyal Sigortalar Kanunu'na göre yaşlılık veya malullük aylığına ya da toptan ödemeye hak kazanan işçiye, bu kamu kuruluşlarında geçirdiği hizmet sürelerinin toplamı üzerinden son kamu kuruluşu işverenince kıdem tazminatı ödenir.
Yukarıda belirtilen kamu kuruluşlarında işçinin hizmet aktinin evvelce bu maddeye göre kıdem tazminatı ödenmesini gerektirmeyecek şekilde sona ermesi suretiyle geçen hizmet süreleri kıdem tazminatının hesabında dikkate alınmaz.
Ancak, bu tazminatın T.C. Emekli Sandığı'na tabi olarak geçen hizmet süresine ait kısmı için ödenecek miktar, yaşlılık veya malullük aylığının başlangıç tarihinde T.C. Emekli Sandığı Kanunu'nun yürürlükteki hükümlerine göre emeklilik ikramiyesi için öngörülen miktardan fazla olamaz.
Bu maddede geçen kamu kuruluşları deyimi, genel, katma ve özel bütçeli idareler ile 468 sayılı kanunun 4 üncü maddesinde sayılan kurumları kapsar.(4)
Aynı kıdem süresi için bir defadan fazla kıdem tazminatı veya ikramiye ödenmez.
Kıdem tazminatının hesaplanması, son ücret üzerinden yapılır. Parça başı, akort, götürü veya yüzde usulü gibi ücretin sabit olmadığı hallerde son bir yıllık süre içinde ödenen ücretin o süre içinde çalışılan günlere bölünmesi suretiyle bulunacak ortalama ücret bu tazminatın hesabına esas tutulur.
Ancak, son bir yıl içinde işçi ücretine zam yapıldığı takdirde, tazminata esas ücret, işçinin işten ayrılma tarihi ile zammın yapıldığı tarih arasında alınan ücretin aynı süre içinde çalışılan günlere bölünmesi suretiyle hesaplanır.
13 üncü maddenin (C) bendinde sözü geçen tazminat ile bu maddede yer alan kıdem tazminatına esas olacak ücretin hesabında 26 ancı maddenin birinci fıkrasında yazılı ücrete ilaveten işçiye sağlanmış olan para ve para ile ölçülmesi mümkün akti ve kanundan doğan menfaatler de göz önünde tutulur. Kıdem tazminatının zamanında ödenmemesi sebebiyle açılacak davanın sonunda hâkim gecikme süresi için, ödenmeyen süreye göre mevduata uygulanan en yüksek faizin ödenmesine hükmeder. İşçinin mevzuatdan doğan diğer hakları saklıdır.
Bu maddede belirtilen kıdem tazminatı ile ilgili 30 günlük süre hizmet akitleri veya toplu iş sözleşmeleri ile işçi lehine değiştirilebilir.
Ancak, toplu sözleşmelerle ve hizmet akitleriyle belirlenen kıdem tazminatlarının yıllık miktarı, Devlet Memurları Kanunu'na tabi en yüksek devlet memuruna 5434 sayılı T.C. Emekli Sandığı Kanunu hükümlerine göre bir hizmet yılı için ödenecek azami emeklilik ikramiyesini geçemez.
………..”
Bilgi Notu hakkında ek bilgi talepleri için adresimiz oner@onerymm.com.tr
3 Gelir Vergisi Kanunu’nun kıdem tazminatının gelir vergisinden istisna olduğuna ilişkin 25/7. maddesi aynen şöyledir “1475 ve 854 sayılı Kanun'lara göre ödenmesi gereken kıdem tazminatlarının tamamı ile 5953 sayılı Kanun'a göre ödenen kıdem tazminatlarının hizmet erbabının 24 aylığını aşmayan miktarları (hizmet ifa etmeksizin ödenen ücretler tazminat sayılmaz)”
Buna göre 31.12.2008 tarihine kadar 2.173,19 TL olarak uygulanan gelir vergisinden istisna kıdem tazminatı tavanın yeni tutarları aşağıdaki gibi olmaktadır.
Dönemler TL
1.1. 2009-30.06. 2009 dönemi için geçerli kıdem tazminatı tavanı 2.260,05 1.7. 2009-31.12. 2009 dönemi için geçerli kıdem tazminatı tavanı 2.365,16
3- İhbar Süreleri Ve Tazminatı
4857 sayılı İş Kanunun “Süreli fesih” başlıklı 17. maddesi aşağıdaki gibidir.
“MADDE 17.- Belirsiz süreli iş sözleşmelerinin feshinden önce durumun diğer tarafa bildirilmesi gerekir.
İş sözleşmeleri;
a) İşi altı aydan az sürmüş olan işçi için, bildirimin diğer tarafa yapılmasından başlayarak iki hafta sonra, b) İşi altı aydan bir buçuk yıla kadar sürmüş olan işçi için, bildirimin diğer tarafa yapılmasından başlayarak dört hafta sonra,
c) İşi bir buçuk yıldan üç yıla kadar sürmüş olan işçi için, bildirimin diğer tarafa yapılmasından başlayarak altı hafta sonra,
d) İşi üç yıldan fazla sürmüş işçi için, bildirim yapılmasından başlayarak sekiz hafta sonra, Feshedilmiş sayılır.
Bu süreler asgari olup sözleşmeler ile artırılabilir.
Bildirim şartına uymayan taraf, bildirim süresine ilişkin ücret tutarında tazminat ödemek zorundadır.
İşveren bildirim süresine ait ücreti peşin vermek suretiyle iş sözleşmesini feshedebilir.
İşverenin bildirim şartına uymaması veya bildirim süresine ait ücreti peşin ödeyerek sözleşmeyi feshetmesi, bu Kanunun 18, 19, 20 ve 21 inci maddesi hükümlerinin uygulanmasına engel olmaz. 18 inci maddenin birinci fıkrası uyarınca bu Kanunun 18, 19, 20 ve 21 inci maddelerinin uygulanma alanı dışında kalan işçilerin iş sözleşmesinin, fesih hakkının kötüye kullanılarak sona erdirildiği durumlarda işçiye bildirim süresinin üç katı tutarında tazminat ödenir. Fesih için bildirim şartına da uyulmaması ayrıca dördüncü fıkra uyarınca tazminat ödenmesini gerektirir.
Bu maddeye göre ödenecek tazminatlar ile bildirim sürelerine ait peşin ödenecek ücretin hesabında 32 nci maddenin birinci fıkrasında yazılan ücrete ek olarak işçiye sağlanmış para veya para ile ölçülmesi mümkün sözleşme ve Kanundan doğan menfaatler de göz önünde tutulur.”
Buna göre ihbar süreleri ve bu sürelere uyulmaması halinde tarafların birbirlerine (duruma göre işverenin işçiye ya da işçinin işverene) ödeyecekleri tazminatların hesabında temel alınacak süreler aşağıdaki gibi olmaktadır.
Hizmet Süreleri
Bildirim Süresi (Hafta)
Bildirim Süresi (Gün)
İhbar Tazminatı Tutarı
6 aydan az olan çalışma dönemi için 2 14 14 günlük ücret
6 aydan 1,5 yıla kadar olan çalışma dönemi için 4 28 28 günlük ücret 1,5 yıldan 3 yıla kadar olan çalışma dönemi için 6 42 42 günlük ücret 3 yıldan fazla olan çalışma dönemi için 8 56 56 günlük ücret
Bilgi Notu hakkında ek bilgi talepleri için adresimiz oner@onerymm.com.tr
4 4- Kıdem Tazminatı Hesaplama Formu
Büromuzca 175 ve 4857 Sayılı İş Kanunları hükümleri çerçevesinde, 2009 yılı kıdem tazminatı tavanlarına ve gelir vergisi tarifesine göre güncellenmiş Excel üzerine program yazılarak bir hesaplama formu oluşturulmuş olup, sirkülerimizle birlikte gönderilmiştir.
Hesaplama formundan yararlanabilmeniz için;
Office 2007 programını kullananların, sayfanın hemen üst çubuğunda “Güvenlik Uyarısı, Macrolar devre dışı bırakıldı” şeklinde bir uyarı ile karşılaşmaları halinde, bu uyarının hemen yanındaki “Seçenekler” kutucuğunu açarak “Bu içeriği etkinleştir” seçeneğini işaretlemeleri gerekmektedir.
Office 2007’den önceki program (Office 2003 gibi) versiyonlarını kullananların, çalışma kitabı açılırken “Macroları Etkinleştir” ve “Macroları Devre Dışı Bırak” seçeneklerinden
“Macroları Etkinleştir” seçeneğini işaretlemeleri gerekmektedir.
Formda sarı ile taralı alanları doldurduktan sonra “SARI İLE TARALI ALANLARI DOLDURDUKTAN SONRA KIDEM VE İHBAR TAZMİNATI HESAPLAMAK İÇİN BU FORMU TIKLAYINIZ” butonuna tıkladığınızda işçinin kıdem ve ihbar tazminatı hesaplanacaktır.
Diğer yandan, birden fazla işçinin tazminatını hesaplamak durumunda kalan işletmelere kolaylık sağlayacağı düşünülerek, hesaplanan tazminatlar otomatik olarak “RAPOR”
sayfasında topluca raporlanacaktır.
Hesaplanan her bir tazminat için “İBRANAME” otomatik olarak oluşacaktır.
Formda bir de “DATA” sayfası bulunmaktadır. Yıl içinde ve yıl dönümlerinde gelir vergisi tarifesi, damga vergisi oranı ve kıdem tazminatının değişmesi halinde, bu tutarları güncellemeniz gerekmektedir. Bu sayfaya şirket ve şirketlerinizin ünvanlarını bir kez girmeniz halinde, hesaplama formundaki kutucuktan seçerek şirket ünvanını buradan getirme olanağı olacaktır.
Hesaplama formunun güvenlik ve benzeri ayarları nedeniyle çalıştırılamaması ya da olası eksiklik ve hatalar halinde lütfen büromuzla irtibata geçiniz.
5- Gelir Vergisinden İstisna Çocuk Zammı Tutarları
Gelir Vergisi Kanunu’nun çocuk zammının gelir vergisinden istisna olduğuna ilişkin 25/4.
maddesi aynen şöyledir “Hizmet erbabına ödenen çocuk zamları (Bu zamlar devletçe verilen miktarları aştığı takdirde, fazlası vergiye tabi tutulur.)”
Bu hüküm dâhilinde, özel sektör işverenlerince 2009 yılında çalışanlarına ödenebilecek
olan gelir vergisinden istisna çocuk yardımlarının azami tutarları aşağıda gösterilmiştir.
Bilgi Notu hakkında ek bilgi talepleri için adresimiz oner@onerymm.com.tr
5
Yaş Grubu 1.1. 2009-
30.06. 2009 dönemi için (TL)
1.7. 2009- 31.12. 2009 dönemi için (TL)
6 yaş üzeri çocuklar için Aylık Çocuk Zammı Tutarı 13,38 13,98
0-6 yaş grubundaki çocuklar için Aylık Çocuk Zammı Tutarı
26,75 27,96
Gelir vergisi istisnası en fazla iki çocuk için uygulanabilecektir.
Saygılarımızla
ÖNER BAĞIMSIZ DENETİM VE YMM A.Ş.
09.01.2009
Bilgi Notu hakkında ek bilgi talepleri için adresimiz oner@onerymm.com.tr
6
31 Aralık 2008 ÇARŞAMBA
Resmî Gazete
Sayı : 27097 (Mükerrer)KANUN
2009 YILI MERKEZİ YÖNETİM BÜTÇE KANUNU
Kanun No. 5828 Kabul Tarihi: 27/12/2008
ÜÇÜNCÜ KISIM Kamu Personeline İlişkin Hükümler Katsayılar, yurt dışı aylıkları, ücret ve sözleşme ücreti
MADDE 21 – (1) 657 sayılı Kanunun 154 üncü maddesi uyarınca, 1/1/2009-30/6/2009 döneminde aylık gösterge tablosunda yer alan rakamlar ile ek gösterge rakamlarının aylık tutarlara çevrilmesinde uygulanacak aylık katsayısı (0,053505), memuriyet taban aylığı göstergesine uygulanacak taban aylığı katsayısı (0,7084), yan ödeme katsayısı (0,016965) olarak; 1/7/2009-31/12/2009 döneminde ise aylık katsayısı (0,05592), taban aylığı katsayısı (0,74348), yan ödeme katsayısı (0,01773) olarak uygulanır.
(2) 22/1/1990 tarihli ve 399 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin 3 üncü maddesinin (c) bendi uyarınca çalıştırılan sözleşmeli personelin ücret tavanı; 1/1/2009-30/6/2009 döneminde 2.809 Türk Lirası, 1/7/2009-31/12/2009 döneminde ise 2.935 Türk Lirası olarak uygulanır.
(3) Türkiye İstatistik Kurumu tarafından 2008 yılı Aralık ayına ilişkin olarak açıklanan 2003=100 Temel Yıllı Tüketici Fiyatları Endeksinin 2008 yılı Haziran ayı endeksine göre değişim oranının yüzde 4’ü aşması halinde, aşan kısmı telafi edecek şekilde birinci ve ikinci fıkralarda yer alan ve 2009 yılının birinci altı aylık dönemine ait katsayılar ile ücret tavanını yeniden belirlemeye Bakanlar Kurulu yetkilidir.
(4) İdarelerin yurt dışı kuruluşlarına dahil kadrolarında görev yapan Devlet memurlarının yurt dışı aylıkları, yeni kurlar ve yeni emsaller tespit edilinceye kadar, 2/4/2004 tarihli ve 2004/7356 sayılı Bakanlar Kurulu Kararına göre ödenir.
