ÜLKEMİZDE İŞ KAZASI TANIMI SOSYAL SİGORTALAR VE GENEL SAĞLIK SİGORTASI KANUNU 13.MADDEDE YER ALMAKTADIR.

İş Kazası



(ILO) Uluslararası Çalışma Örgütü:

“ Önceden planlanmamış, bilinmeyen ve kontrol altına alınmamış olan, etrafa zarar verecek

nitelikteki olaylar” olarak tanımlamaktadır.



(WHO) Dünya Sağlık Örgütü:

“Önceden planlanmamış, çoğu kişisel

yaralanmalara, makinelerin ve araç gereçlerin zarara uğramasına, üretimin bir süre

durmasına yol açan bir olay “ olarak

tanımlamaktadır.

 ÜLKEMİZDE İŞ KAZASI TANIMI SOSYAL

SİGORTALAR VE GENEL SAĞLIK SİGORTASI KANUNU 13.MADDEDE YER ALMAKTADIR.

 Bu tanımda;



Sigortalının işyerinde bulunduğu sırada,



İşveren tarafından yürütülmekte olan iş dolayısıyla,



Sigortalının işveren tarafından görev ile başka bir yere gönderilmesi yüzünden, asıl işini yapmaksızın geçen zamanlarda,



Emzikli sigortalı kadının çocuğuna süt vermek için ayrılan zamanlarda,



Sigortalının, işverence sağlanan bir taşıtla işin yapıldığı yere toplu olarak götürülüp getirilmeleri sırasında

meydana gelen ve sigortalıyı hemen yada sonradan

bedence veya ruhça arızaya uğratan olaydır.

Üretimin Gerçekleşebilmesi için;

+ + = TEHLİKE VE RİSK

ENERJİ TEZGAH İŞÇİ

ÖNEMLİ OLAN ÜÇ UNSURUN UYUM İÇERİSİNDE BULUNMASIDIR

Tehlike

BİR KİŞİYE, MADDEYE, CİHAZA, İŞE VEYA İŞ YÜRÜTÜMÜNE ;

SAKATLIK, HASAR,

KAYIP VEYA ZARAR

VERME İHTİMALİ OLAN

HER ŞEY...

Risk TEHLİKE DURUMUNDAKİ ZARARIN GERÇEKLEŞMESİ,

MEYDANA GELMESİ OLASILIĞINA RİSK DENİR.

?

TEHLİKE

RİSK

Suya girerseniz köpek balığı bir risktir.

Diğer tehlikeler nelerdir?

-Hindistan cevizi -Hava

-Güneş -Yağmur -Rüzgar -Deniz

-Ağaç

Söz konusu riskleri değerlendirirken, konuyu tehlikenin çeşitleri ve büyüklüğü nispetinde ele almalıyız.

İŞÇİ HERHANGİ BİR ENERJİ KAYNAĞI YA DA TEHLİKELİ MATERYAL İLETEMASEDER Mİ?

- ELEKTRİK

-SICAK-SOĞUK

-KİMYASAL MADDELER -RADYASYON

-GAZLAR YA DA DUMANLAR -SU YA DA BUHAR

-YETERSİZ HAVA

Tehlikenin Tanımlanması

İŞÇİYE HERHANGİ BİR ŞEY

ÇARPABİLİR Mİ?

-- HAREKETLİ NESNELER -- DÜŞEN CİSİMLER

İŞÇİ HERHANGİ BİR ŞEY E

ÇARPABİLİR Mİ?

-- DURAN YA DA HAREKETLİ NESNELER -- KESKİN KÖŞELER

-- ANİDEN DIŞARI ÇIKAN NESNELER

İŞÇİ HERHANGİ BİR ŞEYİN İÇİNDE -ÜZERİNDE-YA DA ARASINDA

SIKIŞABİLİR Mİ?

- AÇILIP KAPANAN NESNELER

-HAREKETLİ VEYA DURAN NESNELER

İŞÇİ KAYARAK VEYA BİR YERE TAKILARAKDÜŞER Mİ?

- AYNI SEVİYEDE

-DAHA AŞAĞI/YUKARI

SEVİYEDE

AŞIRI ZORLAMA

VAR MI?

- KALDIRIRKEN, -ÇEKERKEN

-İTERKEN

SORULARIN HER BİRİ CEVAPLANARAK POTANSİYEL KAZALARIN VE TEHLİKELERİN SEBEPLERİ TANIMLANABİLİR. BU TANIMLAMALARLA İŞYERİ DAHA GÜVENLİ VE ETKİN HALE GETİRELEBİLİR.

Olası Tehlike Kaynaklarına Örnekler



A-İşyeri yönetimi



B-İşyeri seçimi



C-Projelendirme



Ç-İşletme içindeki tehlikeler



D-Nihai ürün



E-Çalışanlar

A-Yönetimden Kaynaklanabilecek Tehlikelere Örnekler (1)

 Yönetimin İş Sağlığı ve Güvenliği politikasının olmaması veya eksikliği,

 İş Sağlığı ve Güvenliği ile ilgili bir hedefin olmaması veya hedefin tam belirlenmemesi,

 Hedef belirlenmiş olsa bile, başarı oranının tespit edilmemesi,

 Hedefe ulaşılmasını engelleyen unsurların tespit edilmemesi,

A-Yönetimden Kaynaklanabilecek Tehlikelere Örnekler (2)

 İşletmede sağlık ve güvenlik organizasyonunun bulunmaması (İş sağ. ve güv. kurulu, vb.)

 Varsa çalışma yöntemleri ve etkinliğinin değerlendirilmemesi,

 Başarısızlıkların nedenlerinin araştırılmaması,

 Yapılacak sağlık ve güvenlik yatırımlarına;

a-Finansman sağlamama (bütçe ayırmama ya da yeterince bütçe ayırmama)

b-Önemsememe ya da öncelikli görmeme

 İşyerinde yapılan çalışmanın doğru olarak düzenlenmemiş olması;

a-Çalışma saatleri (sürenin uzunluğu) b-Rotasyon yapılmaması

c-Çalışma saatleri (vardiyalı çalışma, kısmi süreli çalışma vb.) d-Çalışanın statüsü (kısmi süreli çalışan, kaçak çalışan,

sendikalı çalışan/çalışmayan)

A-Yönetimden Kaynaklanabilecek

Tehlikelere Örnekler (3)

B. İşyerinin Bulunduğu Bölgeden

Kaynaklanabilecek Tehlikelere Örnekler

 Heyelan veya göçük

 Sel baskını

 Çığ düşmesi

 Deprem

 Yangın (çevreden gelecek)

 Meteorolojik şartlar (fırtına, kasırga, vb.)

 Yıldırım düşmesi

 Sabotaj

C-Hatalı veya Eksik Planlama ve Projelendirmeden Kaynaklanabilecek

Tehlikelere Örnekler

 Proje dışı ilave tesis kurulması

 Elle veya araçla taşımanın artması

 Yıkıp yeniden yapmak zorunda kalınması

 Isıtma, havalandırma ve enerji sistemlerine ilave yük getirilmesi

 Arıtma tesislerine ilave yük getirilmesi

Ç-İşletme İçindeki Tehlikelere Örnekler (1)

A-MEKANİK TEHLİKE KAYNAKLARI

 Pürüzlü, engebeli veya kaygan işyeri zemini

 Hareketli araç ve makineler

 Hareketli makine parçaları

 Keskin, yüzeyi çıkıntılı malzeme ve parçalar

 Sıcak veya soğuk yüzeyli malzeme ve parçalar

 Yüksekte çalışma ve tırmanma noktaları

 El aletleri

 Yüksek basınç (basınçlı kap veya hatlar)

 Kaldırma ve taşıma araçları (vinçler, forkliftler)

 Sabit ve seyyar merdivenler

 Uygun olmayan korkuluklar

 Asansörler (personel ve yük)

 Alçak ve dar geçitler

 Hatalı istifleme

 Malzeme düşmesi veya yuvarlanması

 Taşma, dökülme ve saçılmalar

Ç-İşletme İçindeki Tehlikelere Örnekler (2)

B-FİZİKSEL TEHLİKE KAYNAKLARI Çalışma ortamında;

 Termal konfor sorunları (ısı, nem, sıcaklık, havalandırma)

 Radyan ısı

 Gürültü

 Titreşim (el, kol ve tüm vücut titreşimi)

 Uygun olmayan ve yetersiz aydınlatma

 Işınlar (iyonize, noniyonize (UV, IR.), mikro dalga ve lazer ışınları )

 Alçak veya yüksek basınç

 Elektromanyetik alan

Ç-İşletme İçindeki Tehlikelere Örnekler (3)

C-KİMYASAL TEHLİKE KAYNAKLARI Sıvılar (asitler, bazlar, çözücüler)

 Gazlar (yanıcı, yakıcı, boğucu, narkotik)

 Katılar

-Tozlar (organik, inorganik) -Metaller (duman, buhar)

Ç-BİYOLOJİK TEHLİKE KAYNAKLARI

 Virüsler

 Bakteriler

 Parazitler

 Vektörler (taşıyıcılar)

 Mantarlar

D- ELEKTRİK KAYNAKLI TEHLİKELER

 Elektrik tesisatı (yangın)

 Elektrikli araç ve aletler (elektrik çarpması)

 Statik elektrik (parlama, patlama, çarpılma)

E-YANGIN TEHLİKELERİ

 Tutuşma

 Yanma

 Parlama

 Patlama

Ç-İşletme İçindeki Tehlikelere

Örnekler (4)

D-Ürün Kaynaklı Tehlikelere Örnekler

 Ambalaj üzerinde eksik ya da yanlış bilgilendirme;

-Tanıtıcı uygun etiketlemenin yapılmaması -Taşıma şartlarının bildirilmemesi

-Depolama şartlarının bildirilmemesi

 Kullanıcı için “Malzeme Güvenlik Bilgi Kartları” nın hazırlanmaması,

 Uluslararası standart ve normlara uygun olmaması.

E–Çalışanlardan Kaynaklanabilecek Tehlike Nedenlerine Örnekler

 Kişisel özellikler

 Psiko-sosyal faktörler

 Eğitim eksikliği

 Koordinasyon eksikliği

 İletişim eksikliği

 Zihinsel yetersizlik

 Fiziksel yetersizlik

 Davranış bozuklukları

 Zararlı alışkanlıklar

 Yaş, cinsiyet

Kazaların Temel Nedenleri

1.

Psikolojik Nedenler :

Unutkanlık, sıkıntı-üzüntü-keder, çevre etkileri,

istem dışı davranış, ihmalci davranış, hatalı davranış vb.

2.

Fiziksel Nedenler :

Yorgunluk, uykusuzluk, alkol, hastalık

İşyeri Nedenleri :

İnsan ilişkileri, takım çalışması, iletişim, vb.

BİR KAZANIN İŞ KAZASI OLARAK NİTELENMESİ,

KAZAYA UĞRAYANIN HAKLARININ İŞ YASALARI

ÇERÇEVESİNDE DEĞERLENDİRİLMESİNİ SAĞLAR.

Bildirim



İşverenler işyerlerinde meydana gelen iş kazasını ve tespit edilecek meslek hastalığını en geç 3 iş günü

içerisinde yazı ile ilgili bölge müdürlüğüne bildirmek

zorundadırlar.

İŞYERİ KAZA BİLDİRİM FORMU

Düzenlenme Tarihi:____/____/_____

İŞYERİNİN

Bölge Müdürlüğün Sicil No:

Ünvanı:

Adresi:

İşçi Sayısı: Erkek Kadın Çocuk

Kaza Tarihi:

Kazanın Meydana Geldiği Bölüm:

Kaza Gününde İşbaşı Saati:

Kazanın ortaya Çıkardığı Takribi Maddi Zarar:

Kazazede veya Kazazedelerin

Adı ve Soyadı:

Sigorta Sicil No:

Yaşı:

İşe Giriş Tarihi:

Esas İşi:

Kaza Anında Yaptığı İş:

Kaza Sonucu yaralanan işçilerden istirahat alanların sayısı

Şahitlerin Adı Soyadı:

Kazanın Sebebi ve Oluş Şekli: İşveren veya Vekilinin

Adı ve Soyadı İmzası

Kaza Nedenleri



Kazaların nedenlerini anlamadan kazaları önlemek

imkansızdır.

Kaza incelemesi için 6 temel soru kalıbı



KİM…



NEREDE…



NASIL…



NE ZAMAN…



NE, HANGİ…



NEDEN…

•Kim yaralandı?

•Kazayı kim gördü?

•Onunla kim çalışıyordu?

•Maruz kalmış çalışana kim talimat verdi, eğitti, görevlendirdi?

•Başka kimler dahildi?

•Olayın tekrarlanmasını önlemekte kim yardımcı olabilir?

KİM...

NEREDE…



Kaza nerede oldu?



Çalışan kaza anında neredeydi?



Denetçi o sırada neredeydi?



Beraber çalıştığı kişiler o sırada neredeydi?



O sırada başka kimler dahildi?



Kaza olduğunda görgü tanıkları neredeydi?



Bu koşul başka nerede mevcut?

NE ZAMAN…



Kaza ne zaman oldu?



Çalışan göreve ne zaman başladı?



Çalışan ne zaman atandı?



Tehlikeler çalışan için ne zaman belirdi?



Denetçi çalışanın çalışmasını en son ne zaman kontrol etti?



Çalışan bir şeylerin yanlış olduğunu ne zaman fark

etti?

NASIL…



Çalışan nasıl yaralandı?



Kazadan nasıl kaçınılabilirdi?



İş arkadaşları (co-worker) benzer kazadan nasıl kaçınabilir?



Denetçi kazayı nasıl önleyebilirdi?

NE, HANGİ…

 Kaza neydi?

 Yaralanma/hastalık neydi?

 Kaza anında ne yapılıyordu?

 Onlara ne yapmaları söylenmişti?

 Hangi malzemeler kullanılıyordu?

 Hangi uygulama yürütülüyordu?

 Hangi talimatlar verilmişti?

 Hangi önlemler gerekliydi?

 Hangi KKD kullanılmalıydı?

 Diğerleri kazaya neden olacak ne yaptılar?

 Hangi sorun veya soruyla karşılaşıldı?

 Kazadan sonra kazazede veya diğerleri ne yaptılar?

 Görgü tanıkları ne gördüler?

 Olayın tekrarlanmasını önlemek için ne yapılacak?

 Hangi güvenlik kuralları bozuldu?

 Hangi güvenlik kuralları eksikti?

 Hangi güvenlik kuralları/ prosedürleri gerekli?

Neden…

• Çalışan neden yaralandı?

• Çalışan neden bu şekilde davrandı?

• Diğer kişiler neden bu şekilde davrandı?

• Kişisel Korunum Teçhizatı neden kullanılmadı?

• Çalışana neden belirli talimatlar verilmedi?

• Çalışan neden bu konum/yerdeydi?

• Çalışan neden bu alet(ler)i veya makinayı kullanıyordu?

• Çalışan neden denetçiyle birlikte kontrol etmedi?

• Çalışan neden bu koşullarda çalışmaya devam etti?

• Denetçi o sırada neden orada değildi?