İLKOKUL BİRİNCİ SINIF ÖĞRETMENLERİNİN 12 YILLIK KESİNTİLİ VE ZORUNLU EĞİTİM SİSTEMİNE İLİŞKİN GÖRÜŞLERİ

(1)

The Journal of Academic Social Science Studies

International Journal of Social Science Doi number:http://dx.doi.org/10.9761/JASSS3605

Number: 51 , p. 305-322, Autumn III 2016 Yayın Süreci

Yayın Geliş Tarihi / Article Arrival Date - Yayınlanma Tarihi / The Published Date 12.07.2016 30.11.2016

İLKOKUL BİRİNCİ SINIF ÖĞRETMENLERİNİN 12 YILLIK KESİNTİLİ VE ZORUNLU EĞİTİM SİSTEMİNE

İLİŞKİN GÖRÜŞLERİ

THE VIEWS OF PRIMARY SCHOOL FIRST GRADE TEACHERS ABOUT THE 12-YEAR INTERMITTENT AND COMPULSORY

EDUCATION SYSTEM

Yrd. Doç. Dr. Sevil FİLİZ

Gazi Üniversitesi Eğitim Fakültesi Eğitim Programları ve Öğretimi Anabilim Dalı Öğrt. Şehide ARSLANHAN

MEB Cafer Recai Gizer İlkokulu Müdürü - Seyhan/Adana

Öz

Bu araştırmanın amacı, ilkokul birinci sınıf öğretmenlerinin 12 yıllık kesintili ve zorunlu eğitim sistemi ile ilgili yaşamış oldukları sorunlara ve sorunlara yönelik geliş- tirmiş oldukları çözüm önerilerine ilişkin görüşlerini belirlemektir. Bu araştırma ile 12 yıllık kesintili ve zorunlu eğitim sisteminin uygulama sürecinde değişimden en fazla et- kilendiği düşünülen 1. sınıf öğretmenlerinin görüşlerinin alana katkı sağlayacağı ve sistemin uygulama basamağı olan okullarda yapılan çalışmaların, sistemin değerlendiril- mesine ışık tutacağı ve bu şekilde yeni eğitim sisteminde yaşanan sorunların giderilmeye çalışılacağı düşünülmektedir Araştırmada nitel araştırma desenlerinden biri olan olgu bilim deseni kullanılmıştır. Araştırma Adana ili Seyhan ilçesinde görev yapan toplam 22 ( 12 kadın, 10 erkek) ilkokul birinci sınıf öğretmeni üzerinde yürütülmüştür. Araştırma- da veri toplamak amacıyla araştırmacı tarafından geliştirilen yarı yapılandırılmış gö- rüşme formu kullanılmıştır. Veriler içerik analizi ile analiz edilmiştir. Araştırma sonucunda; öğretmenlerin büyük bir kısmının 12 yıllık kesintili ve zorunlu eğitim sistemi ile ilgili olumsuz düşüncelere sahip olduklarını, okula başlama yaşının erkene alınmasının doğru bulmadıklarını, zorunlu eğitimin 12 yıla çıkmasının olumlu olduğunu ancak, kesintili olmasının olumsuz sonuçlar doğuracağını düşündüklerini, bitişik eğik yazı yü- zünden ilk okuma yazma sürecinde sıkıntı yaşadıklarını, yeni eğitim sisteminin öğrenci- lerin gelişim özellikleri dikkate alınarak hazırlanmadığını ve 12 yıllık kesintili ve zorunlu eğitim sistemine yönelik daha çok öğrencilerle ilgili sorunlar yaşadıklarını belirtmişler ve karşılaşmış oldukları sorunlara yönelik bitişik eğik yazının kaldırılması, okul öncesi eğitimin zorunlu olması ve okula başlama yaşının 72 aya çıkarılması önerilerinde bu- lunmuşlardır.

(2)

Anahtar Kelimeler: Kesintili Zorunlu Eğitim, Zorunlu Eğitime Başlama Yaşı, Birinci Sınıf Öğretim Programı, Zorunlu Eğitim

Abstract

The aim of this research is to determine the views of primary school first grade teachers about the problems that they have lived and solution proposals that they have developed for the problems about the 12 year intermittent and compulsory education system. With this research, it is considered that the most interacting thought that chan- ges the application process of the 12 year education and compulsory education system is to contribute to the opinions of the first grade teachers and to light the examination of the system and its evaluation in the education system and to try to solve the problems in the new education system in this way In this research, phenomenology design which is one of the qualitative research designs was used. Research was carried out on total 22 first grade primary school teacher (12 woman, 10 man) working in Seyhan, a district of Adana. In this research, semi-structured questionnaire developed by the researcher was used to collect data. Data were analyzed by using content analysis. At the end of this research; most of the teachers have negative ideas about 12-year compulsory and intermittent education, they think that it isn’t true to take the school starting age to an earlier age, they say that it is good to raise the duration of compulsory education to 12 years, but they think that it has being intermittent is going to cause negative results, also, they say that they have problems in the first reading-writing process because of running and oblique hand writing, they suppose that new education system isn’t prepared by consid- ering students’ development features, moreover they stated that they have problems more about the students in 12-yearintermittent and compulsory education. They suggested to remove running and oblique hand writing. In addition, they suggested that pre-school education must be compulsory and school starting age must be raised to age of 72 months.

Key words: Intermittent Compulsory Education, Starting Age Of Compulsory Education, First-Class Curriculum, Compulsory Education

GİRİŞ

Günümüzde nitelikli insanlara duyu- lan ihtiyaç giderek artmaktadır ve toplumla- rın nitelikli insan güçleri de ancak nitelikli bir eğitim ile sağlanabilir. Türkiye’nin çağdaş bir toplum olmak için gösterdiği çabalar incelen- diğinde, bütün bu çabaların temelini eğitimin oluşturduğu görülür. Çünkü bir ülkenin çağ- daş devletler arasında sağlam bir yer edinip, bu yerini korumasında rol oynayan önemli öğelerden birisi eğitimdir (Aybek, 2007). 21.

yüzyılda değişen insan nitelikleriyle birlikte gelişmelere ayak uydurabilen, çağın beklenti- lerine cevap veren, araştıran, sorgulayan ve kendini gerçekleştirmek için çabalayan birey- leri yetiştirmek ancak eğitimle mümkündür (Anıl, 2009 ; Demir, 2016).

Bir toplumun kalkınması için gerekli olan insan gücünün eğitimi, örgün ve yaygın eğitim sistemleriyle doğrudan bağlantılıdır.

Temel eğitim,toplumdaki bütün vatandaşların sahip olmaları gerekli olan asgari ve ortak bilgi, beceri ve davranışları ifade etmektedir.

Bu nedenle de eğitim sisteminin temel taşı niteliğindedir. Zorunlu eğitim ise, bir yurtta- şın belirtilen bir çağa girince, eğitim kurumla- rında belli bir süre öğrenim görmesini zorunlu kılan ve devletin, her vatandaşını devamla yükümlü kıldığı eğitim süresini ifade eder (Gültekin, 1998).

Eğitimin bireyi değiştirmekte ve geliş- tirmekte olduğu, bireyin de toplumu değiştir- diği ve geliştirdiği düşüncesinden hareketle birçok ülkede bireylerin eğitim sisteminden olabildiğince yararlanabilmeleri için zorunlu eğitim süresi uzatılmakta ve uzatılmaya çalı- şılmaktadır (Baş, 2004). Zorunlu eğitimin sü- resinin, ülkelerin eğitime katılımı, gelişmişlik düzeyi ve nüfus artışı gibi etkenlere bağlı olduğu düşünüldüğünde, kesintisiz ya da ne

(3)

İlkokul Birinci Sınıf Öğretmenlerinin 12 Yıllık Kesintili ve Zorunlu Eğitim Sistemine İlişkin Görüşleri 307

kadar süre verileceği ülkeden ülkeye farklılık gösterir (Güven, 2012).

Günümüzde dünya ülkeleri, zorunlu eğitim süresinin artırılmasını hedeflemekte- dir. Birçok ülke, zorunlu eğitim süresini 12

yılın üstüne çıkarabilme olanaklarını yarat- maya çalışmaktadır. Tablo 1’de görüldüğü gibi, dünyada 172 ülkeden sadece 12 sinde zorunlu eğitimin 5 yıl olması bunun gösterge- sidir.

Tablo 1. Zorunlu Eğitim Süresinin Ülkelere Göre Dağılımı

Zorunlu Eğitim Süresi Ülke Sayısı

12 5

11 7

10 38

9 30

8 31

7 9

6 37

5 12

Toplam 172

Bunun yanı sıra, ülkelerin kalkınmış- lık ve gelişmişlik seviyeleri ile zorunlu eğitim süreleriarasında pozitif bir ilişki bulunduğu düşünülmektedir. Eğitimde yapılan tüm çağ-

daşlaşma çalışmaları ve yapılan değişiklikler sonucunda bazı Avrupa ülkelerindeki okula başlama yaşı ve zorunlu eğitim süresi Tablo 2’de verilmiştir (Gültekin, 1998 ; Güven, 2012).

Tablo 2. Avrupa Birliğine Üye Ülkelerde Zorunlu Eğitim

Ülke Yaş Kümesi Süresi Okullaşma Oranı

Danimarka 7-16 9 99

Belçika 6-18 12 93

Fransa 6-16 10 97

Almanya 6-18 12 82

Yunanistan 6-15 9 99

İrlanda 6-15 9 89

(4)

İtalya 6-14 8 96

Lüksemburg 4-15 11 -

Hollanda 5-17 12 100

Portekiz 6-15 9 100

İspanya 6-16 10 100

İngiltere 5-16 11 96

Genel olarak farklı ülkelerde uygulanan zorunlu eğitim süresi incelendiğinde bu sürenin 8 yıl ve üzerinde olduğu görülmekte- dir (Gedikoğlu, 2005).

Ülkemizde 1996-1997 eğitim - öğretim yılına kadar ilkokul ve ortaokul ayrı eğitim- öğretim verirken, TBMM’de 16 Ağustos 1997 tarihinde onaylanarak yürürlüğe giren 4306 sayılı ‚8 yıllık kesintisiz zorunlu ilköğretim yasası 15 Eylül 1997 de uygulamaya konul- muştur (Mert, 1999). Günümüzde ise; okula başlama yaşı önceden 6-14 ve zorunlu süre 8 yıl iken, 11.04.2012 tarihli ve 28261 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren 30.03.2012 tarihli ve 6287 sayılı İlköğre- tim ve Eğitim Kanunuyla bazı kanunlarda değişiklik yapılmasına dair kanun ile zorunlu eğitim süresi 8 yıldan 12 yıla çıkarılmıştır.

Zorunlu eğitim 4 yıl süreli ilkokul, 4 yıl süreli ortaokul ve 4 yıl sureli lise eğitimini kapsa- maktadır. Öğrencilerin öğrenim gördüğü birinci 4 yıl (1, 2, 3, 4. sınıflar) ilkokul, ikinci 4 yıl (5, 6, 7, 8. sınıflar) ortaokul ve üçüncü 4 yıl (9, 10, 11, 12. sınıflar) ise lise seklinde isimlen- dirilmiştir. 1. sınıfa başlama yaşı 66 ay olup, 60-66 ay arasındaki çocukların ise velisinin yazılı isteği ile gelişim yönünden hazır oldu- ğu anlaşılanların ilkokula devamları sağlan- ması, diğer öğrencilerin okul öncesi eğitime yönlendirilmesi planlanmaktadır (MEB, 2012).

Milli Eğitim bakanlığının kurmuş ol- duğu komisyon tarafından mevcut uygula- mada, sekiz yıllık kesintisiz eğitimle öğrenci- lerin yaş grupları ve bireysel farlılıklarının dikkate alınmadığı, genç nüfusun bilgi top-

lumunun gerektirdiği bilgi ve becerilerle do- natılmadığı diğer bir deyişle eğitimin işlevle- rinin gerçekleştirilmediği, (Akbaba & Ekeren, 2014 ) bu nedenle eğitim sisteminde yeni bir yapılanmaya gereksinim duyulduğu belirtil- miştir. Bu yeni yapılanmanın amaçları; toplumun ortalama eğitim seviyesini yükseltmek ve eğitim sistemini bireylerin ilgi, ihtiyaç ve yeteneklerinin gerektirdiği yönlendirmeyi yapacak şekilde düzenlemek olarak belirlen- miştir (MEB, 2012).

12 yıllık kesintili ve zorunlu eğitim sistemi uygulamaya konmadan önce toplumun değişik kesimlerinden farklı tepkiler almıştır. Önerilen sistemin doğuracağı sonuç- lara ilişkin bazı üniversiteler ve sivil toplum kuruluşları çeşitli bildirgeler yayımlamıştır.

Bu bildirgelerde ilköğretime başlama yaşının bir yıl erkene alınmasının ve okul öncesi eği- time vurgu yapılmamasının, okul öncesi eği- timi aksatacağı, öğretim programlarında ve öğretmen yetiştirme programlarında köklü değişiklikler yapılmadan daha küçük çocuk- ların okula alınmasının, öğrencilerin ikinci kademenin başında mesleki açıdan yönlendi- rilmelerinin sakıncalı olabileceği üzerinde durulmaktadır. Aynı zamanda yapılacak de- ğişikliğin çocuk hakları ihlallerine ortam ha- zırlayabilecek birçok düzenlemeyi içinde ba- rındırdığı, okullaşma oranındaki artışa zarar vereceği, kız çocuklarının okullaşmasını azal- tacağı, çocuk gelinlerin ve çocuk işçilerin art- masına neden olabileceği belirtilmektedir (Eğitim Reform Girişimi, 2012).

(5)

Ülkemizde 12 yıllık kesintili ve zorunlu eğitim sisteminin uygulanmaya başlanma- sından sonra eğitim öğretime başlayan öğren- cilerin sorunları incelemek amacıyla öğretmen ve yöneticilerle çeşitli araştırmalar yapılmıştır.

Araştırmalar incelendiğinde, 12 yıllık kesintili ve zorunlu eğitim sisteminin hem olumlu hem de olumsuz yanlarının olduğu görülmüş- tür. Polat (2014) ‘‘12 Yıllık Zorunlu ve Kade- meli Eğitim Sistemi’nde İlkokul Birinci Sınıf- larda Yaşanan Sorunların Öğretmen Görüşle- rine Göre Değerlendirilmesi’’ isimli araştır- masında ilkokul birinci sınıf öğretmenlerinin birinci sınıf öğrencilerinin eğitime başlama yaşlarından, farklı seviyelerdeki öğrencilerin bir arada bulunmasından kaynaklanan, okulun ve sınıfın fiziki ortamı, ders saatleri, öğ- rencilerin hazır bulunuşluk düzeyi, birinci sınıflarda verilmeye başlanan hazırlık dönemi eğitimi, rehberlik ve psikolojik danışmanlık hizmetleri, öğretmenlerin eğitim ve tecrübesi, ders kitapları ile ilgili konularda sorunlar yaşadıkları saptanmıştır. Külekçi (2013)

"4+4+4 Eğitim Sistemi Kapsamında Birleşti- rilmiş Sınıf Uygulamasına İlişkin Öğretmen Görüşlerinin Değerlendirilmesi" adlı çalışma- sında, 4+4+4 kesintili zorunlu eğitim sisteminin birleştirilmiş sınıflarda öğrenci sayısının azalmasına bağlı olarak az da olsa olumlu katkısı olduğu, ama çoğunlukla okul yaşının düşürülmesi, fiziki altyapının yetersiz olması, öğretmenlerin iş yükünü arttırdığı şeklinde olumsuz yönde etkilediği sonucuna varılmış- tır. Uzun ve Alat (2014) ilkokul birinci sınıf öğretmenlerinin 4+4+4 eğitim sistemi ve ilkokul birinci sınıf öğrencilerinin hazır bulunuş- lukları hakkındaki görüşlerini belirlemek amacıyla yaptıkları çalışmada öğretmenlerin eğitim sistemini farklı şekillerde değerlendir- dikleri, bazılarının bu eğitim sistemine gerekli altyapı hazırlanmadan geçildiğini ve bu alt- yapı eksikliğinin farklı şekillerde kendisini gösterdiğini düşündükleri, yaşıtlarına göre okul öncesi eğitim almama ya da daha küçük yaşta okula başlama gibi nedenlerle dezavan- tajlı başlayan çocukların fiziksel, bilişsel, sos-

yal ve duygusal hazır bulunuşluk açısından farklı sorunlar yaşadıkları ve okuma yazma öğrenimi için temel olan becerileri tam olarak gösteremedikleri saptanmıştır. Aybek ve As- lan (2015) birinci sınıflarda görev yapan öğ- retmenlerin 4+4+4 kesintili zorunlu eğitim sistemi ile ilgili yaşamış oldukları sorunları ve sorunlara dayalı geliştirmiş oldukları çözüm önerilerine ilişkin görüşlerini belirlemek ama- cıyla yaptıkları çalışmada öğretmenlerin ço- ğunun 4+4+4 kesintili zorunlu eğitim sistemi ile ilgili olumsuz düşüncelere sahip oldukla- rını, 60-66 ay yaş grubundaki öğrencilerin okula başlamalarını doğru bulmadıklarını, yeni eğitim sistemine yönelik daha çok öğren- cilerle ilgili sorunlar yaşadıklarını belirtmişler ve öğrenciler ile ilgili karşılaşmış oldukları sorunlara yönelik öneriler geliştirmişlerdir.

Alan yazın incelendiğinde, ilkokul birinci sınıf uygulamalarına ilişkin az sayıda araştırmaya rastlanmaktadır. Elde edilen bul- gularilkokul birinci sınıf uygulamalarındaki sıkıntıların nedeninin çocukların gelişim dü- zeylerindeki farklılık ve yetersizliklerin oldu- ğunu ortaya koymaktadır (Kandemir vd., 2013 ; Külekçi, 2013 ; Polat, 2014 ; Uzun &

Alat, 2014 ; Yıldırım & Boz, 2014). Bazı araş- tırmalarda, okula başlama yaşının geriye alınması nedeniyle, çocukların uyum sorunu yaşadıkları bulgusuna ulaşılmıştır (Aybek &

Aslan, 2015 ; Kandemir vd., 2013 ; Külekçi, 2013 ; Uzun & Alat, 2014). Bazı araştırmalarda ilkokul birinci sınıf uygulamalarında okulla- rın fiziksel koşullarının yetersizliğinden kaynaklanan sorunların yaşandığı da saptanmış- tır (Kandemir vd., 2013 ; Külekçi, 2013 ; Yıldı- rım & Boz, 2014).

Bu araştırmada ise; birinci sınıf öğ- retmenlerinin 12 yıllık kesintili ve zorunlu eğitim sistemi ile ilgili yaşamış oldukları so- runların tespit edilmesi ve bu sorunlara yöne- lik geliştirdikleri çözüm önerilerinin belirlen- mesi amacıyla, öğretmenlerin yeni eğitim sistemi ile birliktekarşılaşmış oldukları sorunlar ve sorunlara yönelik geliştirmiş oldukları öneriler derinlemesine ele alınıp incelenmeye

(6)

çalışılmıştır. Ayrıca bu araştırma ile 12 yıllık kesintili ve zorunlu eğitim sisteminin uygulama sürecinde değişimden en fazla etkilen- diği düşünülen 1. sınıf öğretmenlerinin görüş- lerinin alana katkı sağlayacağı ve sistemin uygulama basamağı olan okullarda yapılan çalışmaların, sistemin değerlendirilmesine ışık tutacağı ve bu şekilde yeni eğitim sisteminde yaşanan sorunların giderilmeye çalışılacağı düşünülmektedir.

Araştırmanın Amacı

Bu araştırmanın amacı, ilkokul 1. sınıf öğretmenlerinin 12 yıllık kesintili ve zorunlu eğitim sistemi ile ilgili yaşamış oldukları sorunlara ve sorunlara dayalı olarak geliştirmiş oldukları çözüm önerilerine ilişkin görüşlerini belirlemektir. Bu amaç doğrultusunda aşağı- daki sorulara yanıt aranmıştır:

 İlkokul 1. Sınıf öğretmenlerinin 12 yıllık kesintili ve zorunlu eğitim sistemine ilişkin görüşleri nelerdir?

 İlkokul 1. Sınıf Öğretmenlerinin 12 Yıllık Kesintili ve Zorunlu Eğitim Sistemi İle Birlikte İlk Okuma Yazma Sürecine İlişkin Görüşleri nelerdir?

 İlkokul 1. Sınıf Öğretmenleri 12 Yıllık Kesintili ve Zorunlu Eğitim Sisteminde hangi sorunlarla karşılaşmaktadırlar?

 İlkokul 1. Sınıf Öğretmenlerinin 12 Yıllık Kesintili ve Zorunlu Eğitim Sistemi İle İlgili Karşılaşmış Oldukları Sorunlara Yönelik Çözüm Önerileri nelerdir?

Yöntem

Araştırmanın Modeli

Yapılan bu araştırmada nitel araştır- ma yöntemi kullanılmıştır. Nitel araştırmalar bir olguyu katılımcıların bakış açılarından görebilmeyi ve onların bakış açısına ait süreç-

leri ortaya koymayı, detaylı veri toplamayı amaçlayan araştırma yöntemidir. Nitel araş- tırmalarda temel amaç; araştırılan konu ile ilgili detaylı betimsel ve gerçekçi bir durum sunmaktır. Bu yönde araştırma sonuçlarının geçerlik ve güvenirliği açısından verilerin olabildiğince ayrıntılı ve doğrudan sunulması önemlidir (Yıldırım & Şimşek, 2006) ki, bu araştırmada katılımcıların görüşlerine detaylı- ca yer verilmiştir

Çalışma Grubu

Araştırmanın çalışma grubunu 2015- 2016 eğitim öğretim yılında Adana ili Seyhan ilçesinde görev yapan 13 ilkokul birinci sınıf öğretmeni oluşturmaktadır. Araştırmada amaçlı örnekleme yöntemlerinden ölçüt ör- nekleme yöntemi kullanılmıştır. Ölçüt örnek- leme yönteminde, önceden belirlenmiş bir dizi ölçütü karşılayan bütün durumların çalı- şılması temel anlayıştır (Yıldırım ve Şimşek, 2011). Bu doğrultuda araştırmacı tarafından öğretmenlerin; (1) en az beş yıllık öğretmen olması, (2) gönüllü olarak çalışmaya katılması ölçüt olarak belirlenmiştir. Araştırmaya katı- lan öğretmenlerin en az beş yıllık öğretmen olmaları ölçütünün belirlenmesinin sebebi, öğretmenlerin eski eğitim sisteminde görev yapmış olmaları ve yeni eğitim sisteminde karşılaşmış oldukları sorunları eski eğitim sistemiyle karşılaştırarak belirleyebilmeleri- dir. Bu nedenle, araştırmacı tarafından böyle bir ölçüt belirlenmiştir. Araştırmacı tarafın- dan, ulaşılan öğretmenler arasından gönüllü olanların çalışmaya katılması da bir ölçüt olarak belirlenmiştir. Çalışma grubundaki öğretmenlerin özellikleri Tablo 3’de gösteril- miştir.

(7)

Tablo 3. Çalışma Grubunun Özellikleri

Katılımcı Özellikleri f %

Cinsiyet

Kadın 12 54.5

Erkek 10 45.5

Toplam 22 100

Mesleki Kıdem

5-10 Yıl 3 13.6

11-15 Yıl 3 13.6

16-20 Yıl 10 45.5

21 Yıl ve Üstü 6 27.3

Toplam 22 100

Tablo 3 incelendiğinde; araştırmaya katılan bayan öğretmenlerin (% 54.5) erkek öğretmenlerden (%45.5) daha fazla olduğu görülmektedir. Öğretmenlerin mesleki kıdem yılına göre dağılımları incelendiğinde, çoğu- nun 16 yıl ve üstü (%72.8) kıdem yılına sahip oldukları görülmektedir.

Veri Toplama Aracı

Araştırmada veri toplamak amacıyla araştırmacı tarafından geliştirilen yarı yapı- landırılmış açık uçlu soru formu kullanılmış- tır. Soru formunda katılımcıların kişisel bilgi- lerini belirlemek için iki soru ve 12 Yıllık kesintili ve zorunlu eğitim sistemi ile ilgili gö- rüşlerini belirleyebilmek için dört açık uçlu soru bulunmaktadır. Açık uçlu sorular, alan taraması yapılarak ve ilkokul birinci sınıflarda görev yapan üç öğretmenin görüşleri dikkate alınarak belirlenmiştir. Hazırlanan soru for- munun amaca ne derece hizmet ettiği, anlaşı- lırlığı ve uygulanabilirliğini kontrol etmek amacıyla alan uzmanlarının görüşlerine su- nulmuştur. Uzmanların önerileri doğrultu- sunda soru formu yeniden düzenlenmiştir.

Yarı yapılandırılmış soru formu, araş- tırmanın ölçütlerine uyan ilkokul birinci sınıf öğretmenlerine araştırmacı tarafından uygu-

lanarak, öğretmenlerin görüşleri yazılı olarak alınmıştır. Form uygulanırken öğretmenlere araştırmanın amacı açıklanmış ve formdaki soruları samimi bir şekilde cevaplamalarının araştırmanın amacına ulaşması için önemli olduğu söylenilmiştir. Her bir formun cevap- lanması ortalama 15 dakika sürmüştür.

Verilerin Analizi

Araştırmada yarı yapılandırılmış soru formu kullanılarak toplanan nitel veriler içe- rik analiz tekniği kullanılarak analiz edilmiş- tir. İçerik analizi herhangi bir yazılı metnin ya da belgenin (gözlem, görüşme, resmi ve kişi- sel belge, gazete vb.) içeriğinin incelenmesi ve sayısal ya da istatiksel olarak ortaya konul- masında kullanılan bir analiz çeşididir (Ekiz, 2009). Öğretmenler tarafından verilen cevaplar, tek tek incelenerek kodlanmış ve bu kodlar birbirleriyle ilişkilendirilip bir araya getiri- lerek temalar oluşturulmuştur. Araştırma sonucunda elde edilen temalara ait en çok tekrarlanan kodlar açıklanmıştır. Araştırmaya katılan öğretmenlerin görüşleri Ö:1, Ö:2,Ö:14 olarak düzenlenerek görüşlere bulgular bö- lümünde yer verilmiştir. Araştırmada en çok tekrarlanan kodlar açıklanıp yorumlanmıştır.

Bu araştırmada, araştırma sonuçları-

(8)

nın geçerliğini sağlamak için veri analiz süreci ayrıntılı olarak ele alınıp incelenmiştir. Araş- tırmacı, öğretmenlerin formlara yazmış ol- dukları görüşleri ayrı ayrı kodlayarak temalar oluşturmuştur. Bu araştırmada güvenirliği arttırmak için araştırma sonuçları, araştırma- ya katılan üç ilkokul birinci sınıf öğretmeni tarafından teyit edilmiştir.

Bulgular

Araştırmada elde edilen sonuçlar ‚1.

sınıf öğretmenlerinin 12 yıllık kesintili ve zorunlu eğitim sistemi ile ilgili görüşleri, 1. sınıf öğretmenlerinin 12 yıllık kesintili ve zorunlu eğitim sistemi ile birlikte ilk okuma yazma

sürecine ilişkin görüşleri, 1. sınıf öğretmenle- rinin 12 yıllık kesintili ve zorunlu eğitim sistemi ile ilgili karşılaşmış oldukları sorunlar ve 1. sınıf öğretmenlerinin12 yıllık kesintili ve zorunlu eğitim sistemi ile ilgili karşılaşmış oldukları sorunlara yönelik çözüm önerileri‛

olmak üzere dört başlık altında ele alınıp ince- lenmiştir.

İlkokul 1. sınıf öğretmenlerinin 12 yıllık kesintili ve zorunlu eğitim sistemi ile ilgili görüşleri

İlkokul 1. sınıf öğretmenlerinin 12 yıl- lık kesintili ve zorunlu eğitim sistemi ile ilgili görüşleri Tablo 4’te verilmiştir.

Tablo 4. İlkokul 1. Sınıf Öğretmenlerinin 12 Yıllık Kesintili ve Zorunlu Eğitim Sistemi İle İlgili Görüşleri

Temalar ve Kodlar Kodların Toplamı

f % f %

Öğrenci İle İlgili Görüşler

Okula başlama yaşının erken olması 8 15.1

Gelişim özelliklerinin dikkate alınmaması 7 13.2

Kız çocuklarının eğitimin aksatılması 2 3.8 17 32.1

Eğitim Sistemi İle İlgili Görüşler

Zorunlu eğitimin 12 yıla çıkmasının olumlu bulunması 9 17 Eğitim sisteminin kesintili olmasının olumsuz bulunması 8 15.1 Bitişik eğik yazı yüzünden öğrencilerin okuldan soğuması 3 5.6

Örgün eğitim süresinin kısalması 3 5.6

Okuma yazma oranında artış sağlaması 2 3.8

Ortaokul devresinde sorunların olması 2 3.8

Norm fazlası öğretmen oluşması 2 3.8

Mesleğe yönelme acısından olumsuz bir durum olması 1 1.9 33 62.2

Kayıp zaman olduğu düşüncesi 1 1.9

Okula devam oranında artış olması 1 1.9

Okulların ilk ve ortaokul olarak ayrılması 1 1.9

Öğretim Programı İle İlgili Görüşler

Programın uzun ve içerik açısında yetersiz olması 2 3.8 2 3.8 Okulun Fiziki Koşulları İle İlgili Görüşler

Fiziki ortamın öğrencilere göre düzenlenmemiş olması 1 1.9 1 1.9

Toplam 53 100 53 100

(9)

Tablo 4 incelendiğinde, öğretmen gö- rüşlerin çoğunun (% 75) genel anlamda 12 yıllık kesintili ve zorunlu eğitim hakkında olumsuz olduğunu görmekteyiz.

Öğrenci ile ilgili öğretmen görüşleri incelendiğinde %15,1’iöğrencilerin okula baş- lama yaşının erkene alınmasını, % 13,2’si öğ- rencilerin gelişim özelliklerinin dikkate alın- mamasını yeni eğitim sisteminin bir olumsuz- luğu olarak görmektedirler. Bu konuda Ö:1’in görüşü şu yöndedir:‘‘…Çocuklar okula küçük yaşta başlamak zorunda kaldı. Zihinsel ve bedensel gelişimlerini tamamlamadan, kendilerini fiziksel ortamı yaşlarına göre düzenlenmemiş sınıfta bul- dular’’.Bunun yanı sıra öğretmen görüşlerinin

% 3,8’i yeni eğitim sisteminin kız çocuklarının eğitimini aksattığını düşünmektedir. Bu ko- nuda Ö:5’in görüşü şu şekildedir: ‘‘… 12 yıllık kesintili ve zorunlu eğitim, kız çocuklarının okul- dan erken kopmasına neden olmuştur.

Eğitim sistemi ile ilgili görüşlerin

%17’si zorunlu eğitim süresinin 12 yıla çıkma- sını olumlu görmektedirler. Bunun yanında

% 3.8 öğretmen görüşüne göre yeni eğitim sisteminin okuma-yazma oranında artış sağ- layacağı, %1.9 görüşe göre ise okula devam oranında artış sağlanacağı düşünülmektedir..

Öğretmen görüşlerinin %1,9’ u da yeni eğitim sisteminde okulların ilk ve ortaokul olarak ayrılmasının olumlu olduğu yönündedir.. Bu konuda Ö:2 şu şekilde görüş bildirmiştir: ‘‘12 yıllık kesintili ve zorunlu eğitimin okuma- yazma oranını arttıracağı ve okula gitmesi engellenen birçok kişi için olumlu sonuçlar doğuracağı kanı- sındayım.’’ Ö:9 ise ‘‘… Okulların ilk ve orta ka- deme olarak ayrılmış olması güzel’’ şeklinde gö- rüş belirtmiştir. Tablo incelendiğinde öğret- men görüşlerinin çoğu (% 15) 12 yıllık zorunlu eğitim sisteminin kesintili olmasını olum-

suz bir görüş olarak belirtmişlerdir. Bunun yanı sıra öğretmen görüşlerinin %5,6’sıyeni eğitim sisteminin kesintili olmasının bir sonucu olarak örgün eğitim süresinin kısalacağını- yönündedir. Bu konuda Ö:17’nin görüşü şu şekildedir: ‘‘Öğrencilerin ilkokul 4. sınıftan sonra okulu bırakmamaları için eğitimin 12 yıl ve zorun- lu olması gerekmektedir.’’ Ayrıca öğretmen gö- rüşlerinin % 5.6’sı bitişik eğik yazının küçük yaş grubundaki öğrencilerin okuldan soğu- masına neden olduğu yönündedir.. Bu konu- da Ö:5’ in görüşü ‘‘El yazısı faciası yüzünden

çocuklar okuldan soğumuş-

tur.’’şeklindedir.Öğretmen görüşlerinin bir kısmı da yeni eğitim sisteminin mesleğe yö- nelme açısından olumsuz olduğu ( %1.9) ve kayıp zaman olduğu (% 1.9) yönündedir.. Bu konuda Ö:6 şu şekilde görüş belirtmiştir: ‘‘…

Çok uzun bir zaman. Bazı çocukların meslek haya- tıyla tanışması için geç kalınabilir.’’

Tablo 4’e göre, öğretmen görüşlerinin bir kısmı öğretim programının uzun ve içerik açısından yetersiz olduğu (% 3.8) ve yeni eğitim sistemi ile birlikte okulun fiziki orta- mının küçük yaş grubundaki öğrencilere göre düzenlenmemiş olduğu (% 1.9)yönündedir..

Bu konuda da Ö:8 ‘‘ Programların uzun ve içerik açısından boş olduğu ve düşündüren, araştıran bir içerik kapsamadığından olumsuz etkilemekte- dir.’’şeklinde görüş belirtmiştir.

İlkokul 1. sınıf öğretmenlerinin 12 yıllık kesintili ve zorunlu eğitim sistemi ile birlikte ilk okuma yazma sürecine ilişkin görüşleri

İlkokul 1. sınıf öğretmenlerinin 12 yıl- lık kesintili ve zorunlu eğitim sistemi ile birlikte ilk okuma yazma sürecine ilişkin görüş- leri Tablo 5’te verilmiştir.

(10)

Tablo 5. İlkokul 1. Sınıf Öğretmenlerinin 12 Yıllık Kesintili ve Zorunlu Eğitim Sistemi İle Birlikte İlk Okuma Yazma Sürecine İlişkin Görüşleri

Temalar ve Kodlar

Kodların Toplamı

f % F %

Öğrenci İle İlgili Görüşler

Okula başlama yaşının erken olması 9 31

Gelişim özelliklerine uygun olmaması 4

4

13.8 Öğrencilerin hazır bulunuşluk düzeyi yeterli değil 4

4

13.8

Çocukların küçük olması dolayısıyla oyun oynama isteği 2 7 20 69

Öğrencilerin annelerine bağımlı olması 1 3.4

Eğitim Sistemi İle İlgili Görüşler

Bitişik eğik yazı yüzünden öğrencilerin zorlanması 6 20.6

Okuma yazma sürecini etkilememektedir. 3 10.4 9 31

Toplam 29 100 29 100

Tablo 5 te birinci sınıf öğretmenlerinin çoğunun görüşleri (% 89.7) 12 yıllık kesintili ve zorunlu eğitim sisteminde öğrencilerin erken yaşta okula başlamaları ile birlikte ilk okuma yazma sürecine olumsuz etki edeceği yönündedir. Öğrenci ile ilgili olumsuz görüş belirten öğretmenlerin % 31i okula başlama yaşının erkene alınmasının öğrencilerin geli- şim özelliklerine uygun olmadığını belirtmiş- lerdir. Bu konuda Ö: 10 ‘‘… Çocukların 60 ay- lıkken okula başlaması ilk okuma yazma sürecini olumsuz etkilemektedir’’, Ö: 13 ise ‘‘… 70 aydan küçük çocukların henüz kas gelişimi ve psiko- motor gelişimi tamamlanmamıştır.’’ şeklinde görüş belirtmişlerdir. Tablo 5’e göre öğret- menlerin % 13.8’i öğrencilerin hazır bulunuş- luk düzeylerinin yeterli olmamasından dolayı ilk okuma yazma sürecinde sorun yaşadıkla- rını belirtmişlerdir. Bu kona Ö:15’in görüşü şu şekildedir: ‘‘… İlk okuma yazma sürecinde pek çok zorlukla karşılaşıyoruz. Örneğin, bu yaştaki çocukların ne fiziksel ne de ruhsal açıdan hazır olmadığını görmekteyiz.’’Bunun yanı sıra öğ- retmenlerin % 7’si öğrencilerin okula başlama yaşının erkene alınmasının sonucu olarak oyun çağında oldukları, % 3.4’ü ise anneye bağımlı oldukları görüşündedirler. Bu konu-

da Ö:14 ‘‘… Çocuklar yaştan dolayı oyuna elimli olduğu için olumsuzluk devam ediyor.’’ ve Ö: 1 ise ‘‘okula erken başlayan çocuklarda anneye ba- ğımlılık fazla olmaktadır.’’şeklinde görüş be- lirtmişlerdir.

Eğitim sistemi ile ilgili, öğretmen gö- rüşlerinin % 20.6’sı bitişik eğik yazının ilk okuma yazma sürecinde öğrencileri zorladığı yönündedir.. Bu konuda Ö:1’in görüşü şu şekildedir: ‘‘… Kaslar gelişmediğinden çocuk yazmak istememekte, el yazısı çok çirkin olmakta- dır.’’Ö:6’da bu konu ile ilgili ‘‘…eğik el yazısı da 66 aylık çocukları zorluyor.’’ şeklinde görüş belirtmiştir. Bunun aksine öğretmenlerin % 10.3’ü yeni eğitim sisteminin ilk okuma yazma sürecini etkilemediği görüşündedirler.

Bununla ilgili Ö:21’in görüşü şu şekildedir:

‘‘İlk okuma yazma açısından olumlu veya olumsuz etkisi bulunmamaktadır.’’

İlkokul 1. sınıf öğretmenlerinin 12 yıllık kesintili ve zorunlu eğitim sistemi ile ilgili karşılaşmış oldukları sorunlar

İlkokul 1. sınıf öğretmenlerinin 12 yıl- lık kesintili ve zorunlu eğitim sistemi ile ilgili karşılaşmış oldukları sorunlar Tablo 6’da verilmiştir.

(11)

Tablo 6. İlkokul 1. Sınıf Öğretmenlerinin 12 Yıllık Kesintili ve Zorunlu Eğitim Sistemi İle İlgili Karşılaşmış Oldukları Sorunlar

Temalar ve Kodlar Kodların Toplamı

f % F %

Öğrenci İle İlgili Sorunlar

Gelişim özelliklerine (kas yapısı, algılama, duyusal özellikler) uygun olmaması

10 14.9

Öğrencilerin yaşının küçük olması 8 11.9

Öğrencilerin hazır bulunuşluluğu yetersiz 7 10.4

Öğrencilerin öz bakım becerileri yetersiz 5 7.4

Anne babaya bağımlılık 4 6 45 67.1

Öğrencilerin okul öncesi eğitim almamış olmaları 3 4.5

Öğrencilerin öğrenme güçlüğü çekmesi 2 3

Okula uyum problemi (Sıkılma, ezilme, korku) 2 3

Öğrencilerin dikkat süreleri kısa 2 3

Öğrencilerin küçük olması dolayısıyla oyun oynama isteği 2 3 Eğitim Sistemi İle İlgili Sorunlar

Bitişik eğik yazının öğrencileri zorlaması 12 17.9

Ders saatinin fazla olması 1 1.5 14 20.9

Teneffüs saatlerinin kısa olması 1 1.5

Öğretim Programı İle İlgili Sorunlar

Ders ve öğrenci çalışma kitaplarının yetersiz olması 3 4.5

Kazanımların öğrenci seviyesine uygun olmaması 1 1.5 5 7.5

Okuma parçalarının uzun olması ve bıkkınlık vermesi 1 1.5 Okulun Fiziki Koşulları İle İlgili Çözüm Önerileri

Ders araç gereçlerinin yetersiz olması 2 3 3 4.5

Sınıfların kalabalık olması 1 1.5

Toplam 67 100 67 100

Tablo 6 incelendiğinde, 12 yıllık kesintili ve zorunlu eğitim sistemi ile ilgili olarak birinci sınıf öğretmen görüşlerinin büyük bir kısmının (%67.1) öğrencilerle ilgili olarak sorun yaşadıkları yönündedir. Bu öğretmen- lerin % 14.9’u yeni eğitim sisteminin öğrenci- lerin gelişim özellikleri dikkate alınarak hazır- lanmadığı ve bu durumun öğrenme-öğretme sürecinde sorunlara neden olduğunu belirt- mişlerdir. Bu konuda Ö:10’un görüşü şu şe- kildedir: ‘‘Öğrencinin küçük kasları gelişmemiş- tir. Her sınıfta % 25-40 arası öğrenciler bu gruba girmektedir. Öğrencinin hayal gücü de yeterince

gelişmemiştir.’’Öğretmenlerin % 11.9’u tarafın- dan okula başlama yaşının erkene alınması başka bir sorun olarak belirtilmektedir. Ö:13 bu konudaki görüşünü şöyle ifade etmektedir:

‘‘Hem öğrenciler hem de öğretmenler bu süreci çok zor atlatmaktayız. Sebebi de öğrencilerin yaşının küçük olması. Öğrencilerin psiko-motor gelişimi tamamlanmamış. Öğretmenlerin % 10.4’ü öğ- rencilerin okula başlamak için yeterli hazır bulunuşluk düzeyine erişmediği, % 7.4’ü ise öğrencilerin gerekli öz bakım becerilerine sahip olmadıkları görüşündedirler. Ö:19’un görüşü şu şekildedir: ‘‘Okula başlama yaşının

(12)

aşağıya çekilmesini doğru bulmuyorum. Çünkü çocuklar okula hazır gelmiyor.’’Ö:1’nin görüşü şu şekildedir: ‘‘Çocuklar toplum içerisinde birey- sel ihtiyaçlarını gidermede zorluk çekmektedir.

Tuvalete gitme ciddi sorunlar oluşturmaktadır.

Bunun yanında öğretmen görüşlerinin % 6’sı çocukların yaşının küçük olmasından dolayı anne babadan ayrılmak istemedikleri ve dola- yısıyla okula gelmek istemedikleri, % 3’ü ise öğrencilerin okul öncesi eğitim almamış olma- larının bir sorun olduğu yönündedir. Ö:14’ün görüşü şu şekildedir: ‘‘… El temrinlerinde zor- lanıyorlar, anne babadan ayrılmak istemiyor- lar.’’Ö:18’in görüşü şu şekildedir: ‘‘ Özellikle anasınıfına gitmemiş olan çocukların tuvalet prob- lemi oluşmaktadır.’’Öğretmenlerin bir kısmı (%

2) küçük öğrencilerin sıkıldığı, korktuğu ve büyük öğrenciler tarafından ezilmesi problemi yüzünden okula uyum sağlama sorun yaşadıklarını, erken yaşta okula başlayan öğrencilerin dikkatlerini toplamada sıkıntı yaşadıklarını, öğrenme güçlüğü çektiklerini ve oyun oynama evresinde oldukları için okula gelmek istemediklerini belirtmişlerdir.

Ö:17’nin görüşü şu şekildedir: ‘‘Küçük yaşta okula gelen çocuklar öz bakım becerilerini yerine getirmekte zorlanıyorlar. Çok küçük olmalarından dolayı derste dikkatlerini toplayamıyorlar.

Ö:14’ün görüşü şu şekildedir: ‘‘ Yeni eğitim sistemi çocukları olumsuz yönde etkiliyor. Çocuk öğrenme güçlüğü çekiyor.’’Ö:12 bu konu ile ilgili şu şekilde görüş belirtmiştir: ‘‘ … Oyun ve aile yaşantısını daha düzene sokmadan yabancı bir ortama girmesi, hem çocuğu, hem aileyi, hem de öğretmeni yıpratıyor. Yeni ortam çocukları çok korkutuyor.’’

Öğretmenlerin eğitim sistemi ile kar- şılaştıkları sorunların başında (% 17.9) bitişik eğik el yazısının öğrencileri zorlaması gel-

mektedir. Bu konuda Ö: 4’ün görüşü ‘‘ El yazısı öğrencilere zor gelmektedir.’’ şeklindedir.

Ö:9 ise ‘‘El yazısı öğretimi zorlamaktadır. Çocuk- ların el kaslarının gelişimine uymamaktadır.’’

şeklinde görüş belirtmiştir. Öğretmen görü- şünün bir kısmı (% 1.5) da ders saati sayısının fazla olması ve dinlenme sürelerinin kısa ol- ması eğitim sistemi ile ilgili sorunlar olduğu yönündedir. Ö:4’ün görüşü şu şekildedir: ‘‘ 6 ders saati uzun ve yorucu gelmektedir. Teneffüs saatleri kısa ve öğrenciler dinlenememektedirler.’’

Öğretim programı ile ilgili sorunlar incelendiğinde, öğretmen görüşlerinin % 4.5’i öğrenci ders ve çalışma kitaplarının yetersiz kaldığı, % 1.5’i kazanımların öğrenci seviyesine uygun olmadığı, % 1.5’i ise okuma parçala- rının uzun olduğu ve öğrencilerde bıkkınlık yarattığı yönündedir. Öğretmen görüşlerinin bir kısmı okulun fiziki koşulları bakımından sorunlar yaşadıkları, bu sorunların (% 3) ders araç gereçlerinin yetersiz olduğu ve (% 1.5) sınıfların kalabalık olmasından kaynaklandığı yönündedir. Ö: 2’nin görüşü şu şekildedir:

‘‘… Sınıf donanımlarının yetersiz olması, ders kitaplarının her eğitim kesimine hitap etmemesi, okuma parçalarının çok uzun ve öğrenciye bıkkın- lık vermesi yaşadığımız sorunlardan bazılarıdır.’’

Ö:4’ün görüşü ise şu şekildedir: ‘‘Kalabalık sınıflar öğrencilerin mutsuz olmasına neden ol- maktadır.’’

İlkokul 1. sınıf öğretmenlerinin 12 yıllık kesintili ve zorunlu eğitim sistemi ile ilgili karşılaşmış oldukları sorunlara yönelik çözüm önerileri

İlkokul 1. sınıf öğretmenlerinin 12 yıl- lık kesintili ve zorunlu eğitim sistemi ile ilgili karşılaşmış oldukları sorunlara yönelik çö- züm önerileri Tablo 7’de verilmiştir.

(13)

Tablo 7. İlkokul 1. Sınıf Öğretmenlerinin 12 Yıllık Kesintili ve Zorunlu Eğitim Sistemi İle İlgili Karşılaşmış Oldukları Sorunlara Yönelik Çözüm Önerileri

Temalar ve Kodlar

Kodların Toplamı

f % F %

Eğitim Sistemi İle İlgili Çözüm Önerileri

Bitişik eğik yazı kaldırılmalı 9 16.2

Okul öncesi eğitim zorunlu olmalı 8 14.5

Bitişik eğik yazı üst sınıflarda seçmeli olarak verilmeli 5 9

Cümle temelli okuma yazmaya geçilmeli 3 5.7 30 54.4

Okul öncesi eğitim süresi 2 yıl olmalı 2 3.6

Sistem değişikliğinden önce öğretmen görüşü alınmalı 1 1.8

Teneffüs saatleri uzatılmalı 1 1.8

Uygulanan sistemde düz yazıya geçilmeli 1 1.8

Öğretim Programı İle İlgili Çözüm Önerileri

Ders ve öğrenci çalışma kitapları öğrenci seviyesine uygun olmalı 4 7.2 Öğretim programı öğrenci ile uyumlu hale getirilmeli 3 5.7

Ders saati sayısı düşürülmeli 1 1.8 9 16.5

Okuma parçalarının ilgi çekici ve anlaşılır olması 1 1.8 Öğrenci İle İlgili Çözüm Önerileri

Okula başlama yaşı 72 ay olmalıdır 7 12.6 9 16.2

Öğrencinin gelişim özellikleri dikkate alınmalı 2 3.6 Okulun Fiziki Koşulları İle İlgili Çözüm Önerileri

Sınıflar araç-gereç bakımından donatılmalı 2 3.6 4 7.2

Sınıf mevcudu azaltılmalı 2 3.6

Veli İle İlgili Çözüm Önerileri

Okula başlayacak öğrenci velilerine yönelik seminer düzenlenmeli 3 5.7 3 5.7

Toplam 55 100 55 100

Tablo 7 incelendiğinde 12 yıllık kesintili ve zorunlu eğitim sistemi ile ilgili olarak birinci sınıf öğretmen önerilerinin çoğu (%

54.4) eğitim sistemine yönelik olarak ortaya çıkmaktadır. Bunu %16.5 ile öğretim progra- mına yönelik, % 16.2 ile öğrencilere yönelik, % 7.2 ile okulun fiziki koşullarının iyileştirilme- sine yönelik ve % 5.7 ile velilere yönelik çö- züm önerileri takip etmektedir.

Eğitim sistemi ile ilgili getirilen çö- züm önerilerinin başında %16.2 ile bitişik eğik yazının kaldırılması gelmektedir. Ö:11’in bu konudaki görüşü şöyledir: ‘‘El yazısı müfredat- tan kaldırılmalı, yerine güzel yazı çalışmaları konmalı. Öğrenci 1. Sınıf kitaplarını bile düz yazı

okurken, kendi yazdıklarında el yazısı kullanması olumsuz etkiliyor.’’Eğitim sistemi ile ilgili geti- rilen çözüm önerilinin ikinci sırasında okul öncesi eğitimin zorunlu olması gelmektedir.

Öğretmen önerilerinin büyük bir kısmı (%

14.5) okul öncesi eğitimin zorunlu olması gerektiği yönündedir.. Bu konuda Ö:13’ün görüşü şu şekildedir: ‘‘ … Anasınıfının zorunlu bir hale getirilmesi gerekiyor. 60 aylık çocukların anasınıfı ile eğitim- öğretime başlamaları çok daha uygun olur. Anasınıfı zorunlu olmalı- dır.’’Öğretmenlerin % 9’u tarafından getirilen bir diğer öneri ise, bitişik eğik yazının üst sınıflarda seçmeli olarak verilmesi gereğidir.

Ö:5 bu konudaki görüşünü şu şekilde ifade

(14)

etmiştir: ‘‘ El yazısı kaldırılmalı, üst sınıflarda seçmeli olarak verilmelidir.’’Öğretmen önerileri- nin % 5.7’si ise mevcut ilk okuma yazma sistemi yerine cümle temelli okuma yazma sistemine geçilmesi yönündedir. Ö: 9’un görüşü şu şekildedir: ‘‘ El yazısı ile öğretim kaldırılmalı.

Okuma hızı yavaş olmaktadır. Tümden gelim yöntemi ile okuma daha hızlı olmakta- dır.’’Öğretmen önerilerinin bir kısmı da (1.8), sistem değişikliğinden önce öğretmen görüşü alınması, teneffüs saatlerinin uzatılması ve mevcut eğitim sisteminde düz yazıya geçil- mesi gerektiği yönündedir. Ö:7’nin görüşü şu şekildedir: ‘‘ Bitişik eğik yazının öğrenilmesi sıkıntılı olmaktadır. Özellikle yazı kısmı. Aynı sistemle düz yazıya geçilmesi daha uygun ve ve- rimli olur.’’Ö:20 bu konudaki görüşünü şu şekilde ifade etmiştir: ‘‘ Müfredat hazırlanırken sahadan ( öğretmenlerden) daha fazla görüş alın- malıdır.

Öğretim programı ile ilgili önerilere bakıldığında, öğretmen önerilerinin % 7,2’si ders ve öğrenci çalışma kitaplarının öğrencile- rin seviyesine göre yeniden gözden geçirilme- si gerektiğidir. Ö:2’nin görüşü şöyledir: ‘‘Ders kitapları tüm öğrencilerin seviyesine uygun olma- lı, sadece belli bir kesime hitap etmemeli.’’ Bunun yanı sıra öğretmenlerin % 5,7’si öğretim prog- ramının öğrenci ile uyumlu hale getirilmesi önerisinde bulunmuşlardır. Bu konuda Ö:6’nin görüşü şu şekildedir: ‘‘ … Daha az bilgi yoğunluğu olan müfredat olmalıdır.’’ Ö:18’in görüşü ise şu şekildedir: ‘‘ Öğrencinin yaşı, eğitimin amaçları ve çocuğun yaşantısı uyumlu olmalıdır. Uyumlu hale getirmek için çalışmalar yapılmalıdır.’’ Öğretim programı ile ilgili öğ- retmenler tarafından getirilen diğer çözüm önerileri ise ( % 1.8), ders saati sayısının düşü- rülmesi ve okuma parçalarının sade, anlaşılır ve ilgi çekici olmasıdır. Ö:8’in görüşü şu şe- kildedir: ‘‘ Hazırlanan kaynak kitapların daha yalın ve anlaşılır olmasını istiyorum. Metinlerin sürükleyici ve heyecan verici olmasını istiyorum.

Kullanılan kelimelerin anlaşılır olmasını istiyo- rum.’’

Öğretmenlerin öğrenci ile ilgili çözüm önerilerine bakıldığında , % 12.6’sı okula baş-

lama yaşının 72 ay olması önerisinde bulun- muşlardır. Bu konuda Ö:5’in görüşü şu şekil- dedir: ‘‘Çocuklar 72 ayını doldurduktan sonra 1.

sınıfa alınmalıdır.’’ Öğretmenlerin bir kısmı da ( % 3.6) öğrencilerin gelişim özelliklerinin dikkate alınması önerisinde bulunmuşlardır.

Ö:14’ün görüşü şu şekildedir: ‘‘ Bence çocuk okuma yazma öğrenme yaşına gelmeden kayıt alınmamalıdır. Ayrıca gelişim seyri de göz ardı edilmemelidir.’’

Öğretmen önerilerinin % 3.6’sı okulun fiziki koşullarının iyileştirilmesi açısından, sınıfların araç-gereç bakımından donatılması ve sınıf mevcutlarının düşürülmesi gerektiği yönündedir.. Ö:6’nın bu konudaki görüşü şöyledir: ‘‘ … Daha az öğrenci sayısı olan sınıflar, daha donanımlı sınıflar olmalıdır.’’ Öğretmenle- rin % 5.7’si tarafından da okula yeni başlaya- cak öğrencilerin velilerine yönelik seminer düzenlenmesi önerisinde bulunulmuştur. Bu konuda Ö:17’ in görüşü şu şeklidedir: ‘‘ Okula yeni başlayacak öğrencilerin velilerine eğitim se- minerleri düzenlenmeli.’’

TARTIŞMA, SONUÇ VE ÖNERİ- LER

Ülkemizde 2012-2013 eğitim-öğretim yılından itibaren eğitim sisteminde değişikli- ğe gidilmiş ve 12 yıllık kesintili ve zorunlu eğitim sistemi uygulanmaya başlanmıştır. Bu çalışmada, birinci sınıflarda görev yapan öğ- retmenlerin 12 yıllık kesintili ve zorunlu eği- tim sistemi ile ilgili yaşamış oldukları sorun- ları ve sorunlara dayalı geliştirmiş oldukları çözüm önerilerini belirlemek amaçlanmıştır.

1. sınıf öğretmenlerinin12 yıllık kesintili ve zorunlu eğitim sistemi ile ilgili görüşleri baş- lığı altında; öğretmenlerin çoğu, 12 yıllık kesintili ve zorunlu eğitim sistemine yönelik olumsuz görüş belirtmişlerdir. Olumsuz gö- rüş belirten öğretmenlerin çoğu, okula başla- ma yaşının erkene alınmasının doğru olmadı- ğını, bu süreçte öğrencilerin gelişim özellikle- rinin dikkate alınmadığını ifade etmişlerdir.

Araştırmaların çoğu (Akbaba ve Ekeren, 2014;

Kabaran Atar ve Bilgin 2014; Ayberk ve As- lan, 2015) .2012- 2013 eğitim- öğretim yılından

(15)

itibaren çocukların okula başlama yaşı 6 yaş- tan 5 yaşa çekilmiştir. Ancak kamuoyunda bu konunun çok tartışılması nedeniyle Milli Eği- tim Bakanlığı tarafından yayınlanan bir ge- nelge ile okula başlama yaşı ile ilgili bir dü- zenlemeye gidilmiş ve okula başlama yaşı 66 aya çekilmiştir. Buna rağmen okula başlama yaşının öğretmenlerin çoğu tarafından önemli bir olumsuzluk olarak görülmesi, öğretmenle- rin öğrenme- öğretme sürecinde sorunlar yaşadıklarının göstergesidir. Bu bulgulara paralel olarak Karadeniz (2012) tarafından yapılan 4+4+4 kesintili zorunlu eğitim sistemine yönelik öğretmen görüşlerinin alındığı çalışmada da, yeni eğitim sisteminde öğrenci- lerin gelişim özelliklerinin dikkate alınmama- sı öğretmenler tarafından olumsuz bir görüş olarak belirtilmiştir. Ayrıca Aybek ve Aslan (2005) ile Ünal (2013) tarafından yapılan araş- tırmalarda, 4+4+4 eğitim siteminin uygulan- masıyla birlikte 60-66 aylık öğrencilerin okula başlamalarının uygun olmadığı sınıf öğret- menleri tarafından belirtilmiştir. Öğretmenle- rin çoğu zorunlu eğitimin 12 yıla çıkmasının olumlu olduğu ancak, kesintili olmasının olumsuz olduğu görüşünde birleşmektedirler.

Epçaçan (2014) yaptığı araştırmada bu bulgu- larla paralellik göstermektedir. Öğretmenlerin bir kısmı da zorunlu eğitimin 12 yıla çıkması- nın okula devam oranında artış sağlayacağı görüşünde birleşirken, bir kısmı da bunun aksine örgün eğitim süresini kısaltacağını düşünmektedirler. Bunun nedeni 12 yıllık kesintili ve zorunlu eğitimin kademeler ara- sında geçiş imkânıtanıması, öğrencilerin açık öğretime yönlendirilmesinden dolayı örgün eğitim süresinin kısalacağının düşünülmesi- dir.

Öğretmenlerin 12 yıllık kesintili ve zorunlu eğitim sistemi ile birlikte ilk okuma yazma sürecine ilişkin görüşleri incelendiğin- de, birinci sınıf öğretmenlerinin çoğunun yeni eğitim sisteminde öğrencilerin erken yaşta okula başlamaları ve bitişik eğik yazının kul- lanılması yüzünden ilk okuma yazma süre-

cinde sıkıntı yaşadıklarını belirtmişlerdir.

Buna rağmen öğretmenlerin bir kısmı da yeni eğitimi sisteminin ilk okuma yazma sürecini etkilemediğini belirtmişlerdir. Öğretmeler İlk okuma yazma sürecinde yaşadıkları sıkıntıla- rın nedenini, okula başlama yaşının erkene alınması dolayısıyla öğrencilerin gelişimlerini tamamlamadan okula başlamaları, hazır bu- lunuşluk düzeylerinin yeterli olmaması, yaş- larının küçük olması nedeniyle anne babaya bağımlı olmaları ve oyun çağında olmaların- dan dolayı okula ilgisiz olmaları olarak gör- mektedirler. Bu bulgulara paralel olarak Ay- bek ve Aslan (2015) araştırmalarında, okula başlama yaşının 5 yaşına düşürülmesinin öğrencilerin gelişim özelliklerine uygun ol- madığını, öğrencilerin hazır bulunuşlukları- nın yeterli olmadığını; Kabaran, Atar ve Bilgin (2014) ise araştırmalarında 60-66 ay arası ço- cukların bedensel ve zihinsel gelişimlerinin 1.

sınıfta öğrenim görebilmeleri için yeterli ol- madığını; Yılmaz, Taşçı, Fidan ve Nurlu (2014), öğrencilerin okul olgunluğu ve formal eğitime hazır bulunuşluğu bakımından eksik olduklarını belirtmişlerdir.

Öğretmenlerin 12 yıllık kesintili ve zorunlu eğitim sistemi ile ilgili karşılaşmış oldukları sorunlar incelendiğinde, 12 yıllık kesintili ve zorunlu eğitim sistemi ile ilgili olarak birinci sınıf öğretmenlerinin çoğunun öğrencilerle ilgili olarak sorun yaşadıkları ortaya çıkmıştır. Bu tema altında öğretmenle- rin çoğu yeni eğitim sisteminin öğrencilerin gelişim özellikleri dikkate alınarak hazırlan- madığını, okula başlama yaşı 6 yaşından 5 yaşına indirilmesinin öğrenme-öğretme orta- mında sorunlara neden olduğunu belirtmiş- lerdir. Öğretmenlerin çoğu okula başlama yaşının erkene alınmasından dolayı, öğrenci- lerin hazır bulunuşluk bakımından yetersiz olduğunu ve öz bakım becerilerinin yeterince gelişmediğini belirtmişlerdir. Buna paralel olarak, Uzun ve Alat (2014) tarafından yapılan çalışmada, öğretmenler 60-66 aylık yaş grubundaki öğrencilerin gelişim özelliklerinin

(16)

yeterli olmamasından dolayı birçok sorunla karşılaştıklarını, ilkokul birinci sınıf öğret- menleri eğitim sisteminin getirdiği en büyük sorunun öğrencilerin hazır bulunuşluklarıyla ilgili olduğunu belirtmişlerdir. Aynı şekilde Aybek ve Aslan (2015), Yıldırım ve Boz (2014) ve Ünver, Dikbayır ve Yurdakul (2015)tarafından yapılan araştırmalarda da, bu bulguyu destekler nitelikte sonuçlar elde edilmiştir. Araştırmada öğretmenler, öğrenci- lerin okul öncesi eğitim almadan okula baş- lamalarını sorun olarak belirtmişlerdir. Uzun ve Alat (2014) araştırmalarında, ilkokul birinci sınıfa başlayan öğrenciler arasında okul önce- si eğitim alıp almama açısından farklılıkların bulunduğunu ve bu farklılıkların bazı öğret- menlerin programların uygulanması sırasında değişik sorunlar yaşamalarına neden olduğu- nu belirtmişlerdir.

Araştırmada öğretmenlerin büyük bir kısmı tarafından bitişik eğik yazı ile okuma yazma öğretilmesi büyük bir sorun olarak görülmektedir. Bunun nedeninin okula baş- lama yaşının erkene çekilmesi dolayısıyla, öğrencilerin fiziksel ve psiko-motor gelişimle- rini tamamlamadan okula başlamaları olduğu düşünülmektedir. İlgili araştırmalar incelen- diğinde bu konu ile ilgili herhangi bir bulgu- ya rastlanmaması dikkat çekicidir. Ayrıca öğretmenlerin çoğu ders ve çalışma kitapları- nın öğrenci seviyesine uygun olmamasını, kazanımların öğrenci seviyesine uygun ol- mamasını sorun olarak belirtmişlerdir. Bunun nedeninin ilkokula başlama yaşının erkene alınması ile birlikte öğretim programlarındaki kazanımlarınküçük yaş grubundaki öğrenci- lerin gelişim özelliklerinegöre hazırlanmama- sından kaynaklanabileceği düşünülmektedir.

Öğretmenlerin 12 yıllık kesintili ve zorunlu eğitim sistemi ile ilgili karşılaşmış oldukları sorunlara yönelik çözüm önerileri incelendiğinde, 12 yıllık kesintili ve zorunlu eğitim sistemi ile ilgili olarak birinci sınıf öğ- retmenlerinin çoğunun eğitim sistemine yöne- lik öneri geliştirdikleri ortaya çıkmıştır. Bu önerilerin başında, bitişik eğik yazının kaldı- rılması ve üst sınıflarda seçmeli olarak veril-

mesi, okul öncesi eğitimin zorunlu ve iki yıl olması, cümle temelli okuma yazmaya geri dönülmesi gelmektedir. Bitişik eğik yazının kaldırılmasının istenmesi ve cümle temelli öğretim sitemine geçilmesinin istenmesi nedeniyle öğretmenlerin yeni eğitim sisteminden pek memnun olmadıklarını düşündür- mektedir. Bu bulgulara paralel olarak Aybek ve Aslan (2015) ile Kandemir ve diğerleri (2013)’nin araştırmalarında benzer önerilerde bulunulmuştur. Bunun yanı sıraöğretmenle- rin çoğu tarafından öğrencilerin okula başla- ma yaşının 72 ay olmasına yönelik öneri geliş- tirdikleri görülmüştür. Memişoğlu ve İsme- toğlu (2013) tarafından yapılan çalışmada da, okula başlama yaşının 72 ay olmasına yönelik öneri geliştirilmiştir. Öğretmenler tarafından ders ve öğrenci çalışma kitaplarının öğrenci seviyesine uygun olması, öğretim programı- nın öğrenci ile uyumlu hale getirilmesi ve okula başlayacak öğrencilerin velilerine yöne- lik seminer düzenlenmesi önerileri geliştiril- miştir.

Öğretmenlerin geliştirdiği öneriler doğrultusunda ayrıca öneriler geliştirilmiştir.

Araştırmada ortaya çıkan sorunlara dayalı olarak yeni eğitim sistemi tekrar gözden geçi- rilebilir. İlkokula başlama yaşı yeniden dü- zenlenerek 72 ay olarak belirlenebilir ve bu yaşın altındaki öğrencilerin fiziksel, duyuşsal ve devinişsel özellikleri ilkokula başlamaya uygun ise bu öğrenciler okula başlatılabilir.

İlkokul ve ortaokul öğrencilerinin ayrı bina- larda eğitim öğretim görmeleri sağlanabilir.

Ayrıca Okul öncesi eğitim zorunlu eğitim içerisine alınması sağlanılabilir.

KAYNAKÇA

Aykaç, N., Kabaran, H., Atar, E. ve Bilgin, H. (2014).‛ İlkokul 1. Sınıf Öğrencile- rinin 4+4+4 Uygulaması Sonucunda Yaşadıkları Sorunların Öğretmen Gö- rüşlerine Dayalı Olarak Değerlendi- rilmesi‛ (Muğla ili örneği). Turkish Studies, Sayı 9/2 ,s. 335

Akbaba, A. ve Ekeren, F. ( 2014 ) ‚İlkokullar- da Yönlendirme Eğitiminin Uygu-

(17)

lanması ile İlgili Öğretmen Görüşleri (Van Örneğİ)‛. The Journal of Academic Social Science Studies İnternational Jour- nal of Social Science. Sayı: 30, Doi num- ber:http://dx.doi.org/10.9761/JASSS, s.

101-124.

Aybek, B. (2007). Eleştirel Düşünmenin Öğreti-

minde Öğretmenin Rolu.

http://www.universite- top-

lum.org/text.php3id=322(20.11.2015).

Aybek, B. & Aslan, S. (2015).‛ İlkokul Birinci Sınıf Öğretmenlerinin 4+4+4 Kesintili Zorunlu Eğitim Sisteminde Yaşamış Oldukları Sorunlara ve Çözüm Öneri- lerine Yönelik Görüşlerinin İncelen- mesi‛. Pegem Eğitim ve Öğretim Dergi-

si, 5(3), 327-346,

http://dx.doi.org/10.14527/pegegog.20 15.018.

Anıl, D. (2009).‚Uluslararası Öğrenci Başarıla- rını Değerlendirme Programı (PI- SA)’daTürkiye’dekiÖğrencilerin Fen Bilimleri Başarılarını Etkileyen Fak- törler‛. Eğitim ve Bilim, 2009, 34/152.

Demir, M. K. (2016).‛ Hayat bilgisi öğretim Programının Değiştirilmesi Gerekçe- lerine Dair Öğretmen Adayı Görüş- ler‛. The Journal of Academic Social Sci- ence Studies İnternational Journal of So- cial Science Sayı: 47 , s. 157-171, Eğitim Reform Girişimi. (2012). 4+4+4 ‚İlköğ-

retim ve eğitim kanunu ile bazı kanunlarda değişiklik yapılmasına dair kanun teklifi‛ne ilişkin insan hakları ilkeleri ve bilimsel bulgular ışığında

bir değerlendirme,

20.11.2015tarihindehttp://gazetesu.sab anciu-

niv.edu/sites/gazetesu.sabanciuniv.ed u/files/4%2B4_ sitesinden alınmıştır.

Ekiz, D. (2009). Bilimsel araştırma yöntemi. An- kara: Anı Yayıncılık.

Epçaçan, C. (2014). ‛İlkokul ve Ortaokul Öğ- retmen ve Yöneticilerinin 4+4+4 Eği-

tim Sistemine İlişkin Görüşleri (Siirt İli Örneği). Ekev Akademi Dergisi Yıl:

18 Sayı: 58

Güler, A., Halıcıoğlu, M.B. & Taşğın, S. (2013).

Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntem- leri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.

Gultekin, M. (1998). Türkiye ve Avrupa Birliğine Üye Bazı Ülkelerde Zorunlu Eğitim, Eği- tim Bilimlerinde Yenilikler. Acık Öğ- retim Fakültesi Yayınları. Eskişehir.

Güven, İ. (2012). Eğitimde 4+4+4 ve Fatih Pro- jesi Yasa Tasarısı = Reform mu? Ele- mentary Education Online,11(3),556- 577.

Gedikoğlu, T. (2005). Avrupa Birliği sürecinde Türk eğitim Sistemi: Sorunlar ve Çö- züm önerileri. Mersin Üniversitesi Eği- tim Fakültesi Dergisi, 1(1), 66-80.

Kandemir, E. M., Şara, P., Akay, Y. ve Zemin, S. (2013). 12 yıl zorunlu eğitime ilişkin 1. sınıf öğretmenleri ve velilerinin gö- rüşleri. Turkish International Journal of Special Education and Guidance, 2(2), 1- 17.

Karadeniz, C. (2012). Öğretmenlerin 4+4+4 zorunlu eğitim sistemine ilişkin gö- rüşleri. Eğitim, Bilim ve Toplum, 10

(40), 34-53.

http://www.egitimbilimtoplum.com.tr/in dex.php/ebt/article/viewFile/488/pdf Külekçi, E. (2013).‛ 4+4+4 Eğitim Sistemi Kap-

samında Birleştirilmiş Sınıf Uygula- masına İlişkin Öğretmen Görüşlerinin Değerlendirilmesi‛. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi. Mayıs 2013.

Cilt:2. Sayı:2, 369-377.

Memişoğlu, S. P. ve İsmetoğlu, M. (2013).

Zorunlu Eğitimde 4+4+4 Uygulaması- na İlişkin Okul Yöneticilerinin Görüş- leri. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 2(2), 14-25.

Mert, K. (1999). Sekiz yıllık kesintisiz zorunlu ilköğretim uygulaması konusunda öğret- men görüşleri (Niğde il örneği). Yayın- lanmamış yüksek lisans tezi, Niğde

(18)

Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitü- sü.

MEB. (2012). 12 yıl zorunlu eğitim sorular - cevaplar. 20.11.2015 tarihinde http://www.meb.gov.tr/ duyurular/duyurular2012/12yil_soru_cevapla r.pdf sitesinden alınmıştır.

Oral, I., Yaşar, D. ve Tüzün, I. (2016). Her Ço- cuğa Eşit Fırsat: Türkiye’de Erken Çocuk- luk Eğitiminin Durumu ve Öneriler, Anne Çocuk Eğitim Vakfı (AÇEV) ve Eğitim Reformu Girişimi (ERG), http://erg.sabanciuniv.edu//sites/erg.s abanciu-

niv.edu/files/ACEVERG.Rapor.01.02.1 6.bsk.pdf

Polat, E. (2014). 12 Yıllık Zorunlu ve Kademeli Eğitim Sistemi’nde İlkokul Birinci Sınıf- larda Yaşanan Sorunların Öğretmen Gö- rüşlerine Göre Değerlendirilmesi. Yayın- lanmamış yüksek lisans tezi, Atatürk Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitü- sü, Erzurum.

Uzun, E. ve Alat, K. (2014). ‚İlkokul Birinci Sınıf Öğretmenlerinin 4+4+4 Eğitim Sistemi ve Bu Sistem Sonrasında İlko- kula Başlayan Öğrencilerin Hazır bu-

lunuşlukları Hakkındaki Görüşleri‛.

Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 14 (2), 15-44.

Ünal Peker, D. (2013).‛ Sınıf öğretmenlerinin 4+4+4 Uygulamasına Yönelik Görüş- leri‛. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 2 (4), 324-337.

Ünver, G., Dikbayır, A. ve Yurdakul, B. (2013).

Kesintili Zorunlu Eğitim Birinci Sınıf Uygulamalarının İncelenmesi (Yayım- lanmamış araştırma raporu).

Yıldırım, A. ve Boz, T. (2014).‛ 4+4+4 Yeni Eğitim Sisteminde Birinci Sınıf Öğ- retmenlerinin Karşılaştıkları Zorluk- lar‛. 3. Ulusal Eğitim Programları ve Öğretim Kongresi’nde sunulmuş bildiri.

Gaziantep Üniversitesi, Gaziantep.

Yıldırım, A., ve Şimşek, H. (2011). Sosyal bilim- lerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara:

Seçkin Yayıncılık.

Yılmaz, N., Taşçı, G., Fidan, M. ve Nurlu, Ö.

(2014). ‚4+4+4 Sistem Değişikliğinin İlk Yılında İlkokul Birinci Sınıflardaki Durum: Sorunlar ve İhtiyaçlar (Erzin- can Örneği)‛. Journal of Educational Science Research, Sayı, 4, 133-145.