Atık Nedir?
İnsanların sosyal ve ekonomik faaliyetleri
sonucunda işe yaramaz hâle gelen, kullanım süresi dolmuş maddelere atık denir.
Evsel atıklar,katı ve sıvı atıklar olmak üzere ikiye ayrılır.
Meyve suyu, süt, su gibi içeceklerin şişeleri; plastik deterjan kutuları veya poşetler; kırılan cam eşyalar ya da bozulan plastik eşyalar evsel katı atıklardır.
Ayrıca kullanılamaz hâlde olan televizyon, telefon, bilgisayar gibi elektronik araçlar ve bitmiş piller de evsel birer katı atıktır.
Atık yağlar, kimyasal sıvılar, fabrika atık sıvıları ve kanalizasyon suları gibi atıklar sıvı atık olarak değerlendirilmektedir.
Kızartma yapıldıktan sonra yanmış olan yağlar ise evsel sıvı atıklardandır.
Kızartma Yağı
Evsel Atıklar Evsel Katı
Atıklar Evsel Sıvı Atıklar
EVSEL ATIKLAR VE GERİ DÖNÜŞÜM
7.SINIF
4.ÜNİTE ALİ HOCA’YLA
HADİ FENE
hadifene.com
Çevremizde birçok atık madde bulunmaktadır. Bu atık maddelerin bir kısmı geri dönüşebilirken, bir kısmı ise geri dönüşemez. Kullanıldıktan sonra atık haline gelen maddelerin, çeşitli işlemlerden
geçirildikten sonra tekrar kullanılır hale
getirilmesine geri dönüşüm; bu maddelere de geri dönüşebilen maddeler denir.
Kâğıt, cam, cam şişe, plastik, metal parçası, pil vb.
maddeler geri dönüşümü olan maddelerdir. Suyu da geri dönüşümlü bir madde olarak düşünebiliriz.
1 ton kâğıt geri dönüştürüldüğünde 17 ağacın kesilmesi önlenmiş olur.
Geri dönüşüm dünyamızı korur
Bir cam şişenin geri dönüşüm süreci
hadifene.com
!!! NOT:
Muz kabuğu, ceviz kabuğu ve fındık kabuğu gibi meyve artıklarının geri dönüşümü olmaz.
Katı atıkların geri dönüştürülebilmesi için önce diğer atıklardan ayrıştırılması gerekmektedir.
Çöplerin içinden bu atıkların ayrıştırılması hem yorucu hem de zaman alan bir işlemdir. Ayrıca bu işlem sırasında atıkların tümüne ulaşılması zordur.
Tüm bu kayıpları önlemek için atıklar henüz çöpe atılmadan ayrıştırılmalıdır. Daha sonra en yakın atık toplama kutularına bırakılmalıdır. Buradan toplanan atıklar daha sonra fabrikalarda değerlendirilebilmektedir. Ülkemizde geri dönüşüme verilen önem arttıkça atık toplayan ve bunları değerlendiren kişilere de iş imkânı doğmuştur.
Katı atıkların değerlendirilmesi için onları
ayrıştırmak herkesin yapması gereken bir görevdir.
Okulda, evde, iş yerlerinde geri dönüşebilen atıklar için kutu ayarlamak, atıkları ayrıştırmayan kişilere konunun öneminden bahsederek onları
bilinçlendirmek, bu konuyla ilgili basit çözüm yollarıdır. Bu konuda toplumun bilinçlenmesi ve konunun kısa sürede geniş kitlelere duyurulması amacıyla çeşitli kampanyalar düzenlenmektedir.
Aşağıdaki tabloda farklı yıllarda ülkemizde piyasaya sürülen ve geri kazanılan ambalaj atık miktarı verilmiştir.
Bazı ürünler geri dönüşüm yapılmadığında doğada yok olma süreleri aşağıdaki görselde verilmiştir.
1-Doğal kaynaklarımız korunur.
2- Enerji tasarrufu sağlanır.
3- Geri dönüşüm ekonomiye katkı sağlar.
4- Geri dönüşüm çevrenin korunmasına katkıda bulunur.
5- Atık miktarı azalır. Geri dönüşüm sayesinde çöplüklere daha az atık madde gider.
6-Hammadde üretiminde elektrik tasarrufu sağlayarak işletmeleri daha karlı kılar.
hadifene.com
Atık Kontrolünün Sağlanması
Atık kontrolü, çevreye zarar verecek ya da geri dönüştürülebilecek her türlü atığın; depolanması, taşınması, uzaklaştırılması ve geri dönüşüme kazandırılması ile ilgili yapılan çalışmalardır.
Ülkemizde çeşitli kurum, kuruluş ve belediyeler atık kontrolü için çalışmalar yapmaktadır.
Yakın çevrenizde atıkların kontrollü bir şekilde toplanabilmesi için çeşitli çalışmalar yapabilirsiniz.
Bir birey olarak evlerinizde ve okullarınızda açığa çıkan atıkların toplanması konusunda üzerinize düşen sorumlulukları yerine getirebilirsiniz.
Arkadaşlarınızla iş birliği yaparak yakın çevrenizde atık kontrolünü sağlayabilirsiniz.
Okulunuzda metal kutu, kâğıt, cam şişe gibi atıkları ayrı ayrı toplayarak geri dönüşüm kutularına atabilirsiniz.Okulunuzda geri dönüşüm kutusu yoksa müdürünüz ve öğretmenleriniz aracılığıyla yetkililerden yardım isteyebilirsiniz. Komşularınızı ve akrabalarınızı atıkların ayrı toplanması
konusunda bilinçlendirebilirsiniz. Geri dönüşüm kutusu olmayan mahalle ve siteler için ilçe belediyelerinden geri dönüşüm kutusu isteyebilirsiniz.
Atık yağların lavabolara ya da çöplere dökülmemesi konusunda aile bireylerinizi ve komşularınızı bilgilendirebilirsiniz. Biriktirilen atık yağların muhtarlık, okul, cami, market gibi yerlerdeki atık yağ bidonlarına ulaştırılmasını sağlayabilirsiniz.
Tıbbi Atıkların Kontrolü
Çevrenizde açığa çıkan bir atık türü de enjeksiyon, serum atıkları, ilaçlar, kimyasal ve radyoaktif maddeleri kapsayan atıklar tıbbi atıklardır.
Tıbbi atıklar miktar olarak az olmalarına rağmen, yüksek oranda risk taşıyan çok önemli bir atık grubudur. Bu atıklar çok miktarda tehlikeli madde içerdiğinden, sağlık personeli, hastalar, toplum sağlığı ve çevre açısından büyük bir tehlike oluşturmaktadır. Tıbbi atık işaretinin bulunduğu alanlarda dikkatli olunmalı, bu atıklara kesinlikle temas edilmemelidir.
hadifene.com
Atık Suların Kontrolü
Evlerde, iş yerlerinde, okullarda ve pek çok
mekânda sular kullanıldıktan sonra atık hâline gelir.
Atık suların kaybettikleri özelliklerin bir kısmını veya tamamını geri kazandırmak için atık sulara
uygulanan işlemlere atık su arıtma denir.
Kirli sular; su arıtma tesislerinde ızgara, elek, yağ tutucu, havalandırma, çöktürme, dezenfeksiyon gibi bölümlerde belli işlemlere tabi tutularak arıtılır.
Böylece atık kontrolü sağlanmış olur.
Aşağıdaki gibi basit bir etkinlikle pis bir suyu temiz hale getirebiliriz.
Boş bardak Kirli su dolu bardak Kirli su dolu bardağın içine kağıt havluyu yukarıdaki gibi yerleştirip suyun kağıt havlu aracılığıyla boş bardağa geçmesine yönelik bir deney düzeneği tasarlanabilir.
Atık kontrolü ile ilgili kamu ve sivil toplum kuruluşları çeşitli çalışmalar yapmaktadır. Atık yağların toplanması için Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ve belediyeler çeşitli projeler
geliştirmektedir. Bunlardan biri Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından hayata geçirilen “Temiz Çevre Engelsiz Hayat” projesidir. Bu proje kapsamında belediyelere, okullara, camilere, muhtarlıklara, marketlere atık yağ toplama bidonları
yerleştirilerek atık yağların toplanması hedeflenmektedir.
Bu yağların geri dönüşümü ile toplumda eşit yaşama hakkı olan engellilerin tekerlekli sandalye, işitme cihazı, protez gibi ihtiyaçları karşılanacaktır.
hadifene.com
Yeniden Kullanma
Kullanmadığınız eşyaların tamir ve temizleme dışında hiçbir işleme tabi tutulmadan tekrar kullanılmasına yeniden kullanma denir.
Kullanılmayan kıyafetler, oyuncaklar ve okunan kitaplar ihtiyaç sahiplerine iletilerek yeniden kullanılabilir.
Belediyelerin belirledikleri belli noktalara ve bazı alışveriş merkezlerine kitap ve oyuncak
kumbaraları konularak buralarda toplanan kitap ve oyuncaklar ihtiyaç sahiplerine verilmektedir.
Bu tür projeler desteklenerek hem ihtiyaç
sahipleri sevindirilmiş hem de ülke kaynakları daha tasarruflu kullanılmış olur.
Evlerde kullanılmayan plastik ve teneke kutular;
saksı, malzeme kutusu gibi ürünlere dönüştürülerek yeniden kullanılabilir. Artık kullanılmayacak
durumda olan araba lastiklerinden oyuncak, saksı, bahçe duvarı gibi pek çok ürün elde edilebilir. Bu şekilde hem çevreye atılan atıklar azaltılmış hem de israfın önüne geçilmiş olur.
Ampullerden çiçek saksısı
Pet şişelerden kayık
Pet şişelerden oyuncak
