T.C.
GAZİ ÜNİVERSİTESİ EĞİTİM BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ İLKÖĞRETİM ANA BİLİM DALI
MATEMATİK ÖĞRETMENLİĞİ BİLİM DALI
MATEMATİK DERSİNDE AKILLI TAHTA KULLANIMINA YÖNELİK ÖĞRENCİ TUTUMU VE ÖĞRETMEN GÖRÜŞLERİNİN İNCELENMESİ
YÜKSEK LİSANS TEZİ
Mithat AKGÜN
ANKARA Mayıs, 2014
T.C.
GAZİ ÜNİVERSİTESİ EĞİTİM BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ İLKÖĞRETİM ANA BİLİM DALI
MATEMATİK ÖĞRETMENLİĞİ BİLİM DALI
MATEMATİK DERSİNDE AKILLI TAHTA KULLANIMINA YÖNELİK ÖĞRENCİ TUTUMU VE ÖĞRETMEN GÖRÜŞLERİNİN İNCELENMESİ
YÜKSEK LİSANS TEZİ
Mithat AKGÜN
Danışman: Yrd. Doç. Dr. Gülay KORU YÜCEKAYA
ANKARA Mayıs, 2014
İÇİNDEKİLER
İÇİNDEKİLER ... 1
ÖNSÖZ ... 2
ÖZET ... 3
ABSTRACT ... 4
TABLOLAR LİSTESİ ... 5
ŞEKİLLER LİSTESİ ………...6
KISALTMALAR LİSTESİ ... 7
1. GİRİŞ ... 8
1.1. Eğitim Teknolojileri………..8
1.2. Matematik Hayatımızda………9
1.3. Problem Durumu ... 10
1.5. Araştırmanın Amacı ... 13
1.6. Araştırmanın Önemi ve Gerekçesi ... 13
1.7. Varsayımlar ... 14
1.8. Sınırlılık ... 14
1.9. Tanımlar ... 15
2. İLGİLİ ARAŞTIRMALAR ... 15
2.1 Öğrenciler Üzerinde Yapılan Başarı, Tutum ve Motivasyonun Yapıldığı Yarı Deneysel Modelli Araştırmalar………...15
2.2. Öğretmenler Üzerinde Yapılan Görüşmeye Dayalı Araştırmalar……….22
2.3. Okul Öncesi Öğrenciler ve Engelliler Üzerinde Yapılan Araştırmalar………25
2.4. Tarama Modeli Kullanılarak Yapılan Araştırmalar……….26
3. YÖNTEM... 28
3.1. Araştırmanın Modeli ... 28
3.2. Çalışma Grubu ... 28
3.3. Veri Toplama Araçları ... 28
3.4. Verilerin Toplanması ... 30
3.5. Verilerin Analizi ... 31
4. BULGULAR ve YORUM ... 37
5. SONUÇ, TARTIŞMA ve ÖNERİLER ... 42
6. KAYNAKÇA ... 45
7. EKLER ... 51
ÖN SÖZ
Bu çalışmamda, akıllı tahtanın matematik dersinde öğrencilerin derse karşı tutum ve motivasyonuna etkisi incelenmiştir.
Hayatımda destekleri ile her zaman yanımda olan sevgili annem Yüksel AKGÜN’e babam Şaban AKGÜN’e ve eşim Fatma AKGÜN’e; araştırmalarımı yaptığım okullardaki değerli idareci, öğretmen ve öğrenci arkadaşlara, her zaman değerli vakitlerini benim için ayıran tez danışmanım Yrd. Doç. Dr. Gülay KORU YÜCEKAYA hocama ve hocam Doç. Dr. Mehmet BULUT’ a katkılarından dolayı teşekkürlerimi sunarım.
Mithat AKGÜN
ÖZET
Bu araştırmada; matematik dersinde akıllı tahta kullanımına yönelik öğrenci tutumu ve öğretmen görüşleri araştırılmıştır.
Araştırma 2013-2014 eğitim öğretim yılının birinci döneminde Ankara ili içerisinde 7. sınıfta eğitim gören iki özel ilköğretim okulunda gerçekleştirilmiştir.
Araştırma 220 öğrenci ve 7 öğretmenle yürütülmüştür. Özellikle 3 yıl ve üzerinde akıllı tahta kullanımı konusunda deneyim kazanmış öğretmenlerden ders görmüş öğrenciler seçilmiştir. Öğrencilere; uzman görüşü alınarak her bir sorusu 5 seçenekli 26 adet sorudan oluşan ‘‘akıllı tahta tutum ölçeği’’ anketi uygulanmıştır. Öğretmenlere ise uzman görüşü alınarak hazırlanan 5 soruluk görüşme formu uygulanmıştır. Araştırma tarama modelli bir çalışma olup, nicel veriler toplanmıştır. Nicel veriler uygun bir istatistiksel paket programı kullanılarak çözümlenmiş ve araştırmacı tarafından değerlendirilmiştir. Öğretmenlerle görüşmeler yapılıp bu görüşmeler nitel olarak analiz edilmiştir.
Araştırmada akıllı tahta kullanımının öğrencilerin akıllı tahtaya karşı tutumuna anlamlı ve olumlu bir etki bıraktığı sonucuna varılmıştır. Ayrıca öğretmen görüşmelerinin incelenmesi neticesinde; öğretmenler, akıllı tahtanın matematik dersine karşı motivasyonu arttırdığını, konuların öğrenilmesine kalıcı bir etki bıraktığını ve akıllı tahtanın öğrenciler üzerinde olumsuz bir etkisinin olmadığını düşünmektedirler.
Anahtar Kelimeler: Akıllı tahta, tutum ve motivasyon, bilgisayar destekli eğitim, matematik eğitimi.
ABSTRACT
In this study, teachers’ perceptions and students’ attitudes towards usage of smart board in mathematics lesson were investigated.
The study was carried out in two private schools in Ankara during the fall semester of the 2013 -2014 academic year. The s tudy was conducted with 220 seventh grade students and 7 teachers. The students whose teachers have at least three years of experience in using smart board were especially chosen. After getting the expert opinion, “Smart board attitude scale”
including 26 questions with 5 choices for each was applied to the students.
Whereas, interview protocol prepared with expert opinion including 5 questions was administered to the teachers. In this survey model research, quantitative and qualitative data was (were) coll ected. Quantitative data was analyzed and evaluated by the researcher with appropriate statistical program. The data gathered from the interviews of teachers were analyzed as qualitative data.
In this study, it is concluded that usage of smart board ha ve significant and positive effect on students’ attitudes toward smart board. In addition, as analysis of the teachers’ interviews showed, teachers think that smart board increases motivation toward mathematics, that it has permanent effect on learning and that it does not have negative effects on students.
Keywords: smart board, attitude and motivation, computer assisted education, mathematics education.
TABLOLAR LİSTESİ
Tablo-1 Standardize Edilmiş Regreasyon Ağırlıkları 32 Tablo 2 Akıllı Tahta Tutum Ölçeğinin Güvenirlilik Katsayısı 33
Tablo 3 Kaiser-Meyer-Olkin ve Bartlett Testi 34
Tablo 4 Ek-2 de Gösterilen Anket Formunun Faktör Yük Değerleri 35 Tablo 5 Ek-2 de Gösterilen Anket Formunun Varyans Analizi 36 Tablo 6 Maddelerin Aritmetik Ortalaması ve Standart Sapması 37
ŞEKİLLER LİSTESİ
Şekil-1 Akıllı Tahta Tutum Ölçeğindeki Maddelerin Ortalamalarının Dağılımı Grafiği………36
KISALTMALAR LİSTESİ
FATİH : Fırsatları Artırma ve Teknolojiyi İyileştirme Hareketi MEB : Milli Eğitim Bakanlığı
BDÖ : Bilgisayar Destekli Öğretim
BDMÖ : Bilgisayar Destekli Matematik Öğretimi
IWB : Interactive White Board (Etkileşimli Beyaz Tahta) SB : Smart Board (Akıllı Tahta)
DFA : Doğrulayıcı Faktör Analizi SD : Serbestlik Derecesi
RMSEA (Root Mean Square Error of Approximation): Yaklaşık Hataların Ortalama Karekökü
CFI (Comparative Fit Index): Karşılaştırmalı Uyum İndeksi
SRMR (Standardized Root Mean Square Residuals): Standardize Edilmiş Artık Ortalamaların Karekökü
GFI (Goodness of Fit Index): İyilik Uyum İndeksi
AGFI (Adjusted Goodness of Fit Index): Düzenlenmiş İyilik Uyum İndeksi NFI (Normed Fit Index): Normlaştırılmış Uyum İndeksi
IFI (Incremental Fit Index):Artımlı(Çoğalan) Uyum İndeksi
SPSS (Statistical Package for the Social Scienses)=Sosyal Bilimler İçin İstatistik Paket Programı
AMOS (Analysis of Moment Structures)= Yapısal Eşitlik Analizi
1. GİRİŞ
Bu bölümde araştırmanın problem durumu, problem cümlesi, alt problemler, araştırmanın amacı, araştırmanın önemi ve gerekçesi, varsayımlar, sınırlılıklar ve ilgili araştırmalar yer almaktadır.
1.1 Eğitim Teknolojileri
Yazının bulunmasından bu tarafa geçen yaklaşık 6000 yılda kum havuzları ve ağaç dalları kullanımı ile başlayan eğitim teknolojisi uzun süre öğretmen ve ders kitabının çok ortamlı öğretim metodu olarak kullanılmasıyla devam etmiş, günümüz modern eğitimine görsel-işitsel araçlar (bilgisayar ve internet) kullanılarak gelinmiştir (Baytekin, 2004).
Öğretimimiz sadece anlatımdan meydana geliyorsa, öğrencilerimiz duyduklarının %20’sini hatırlayacaklardır. Görsel materyallerin kullanımı, öğrettiklerimizin %50’sini hatırlamasına katkı sağlayacaktır. Öğrencilerin ayrıca derse katılımlarının sağlanması, öğrendiklerinin %70’ini hatırlamalarına yardımcı olacaktır.
Bir ödev veya bir etkinlik tamamlandığında öğrenciler öğrendiklerinin %90’ını hatırlayacaktır. Dolayısıyla, araç gereçlerin kullanımı, öğrenme işlemine katılan duyu sayısını artırarak daha fazla ve kalıcı öğrenmenin gerçekleşmesine yardımcı olmaktadır (Yalın, 2005, Akt: Sağlam, 2007). Derslerde eğitim teknolojileri araçlarının kullanılması öğrencilerde kalıcı öğrenme izini daha da pekiştirecektir.
“Derslerde; araç, gereç kullanımı, öğrencinin derse daha iyi motive olmasını sağlamakta ve öğrenciyi etkinliğe sevk etmektedir” (Fidan, 2008) görüşüne ek olarak, (İşman, 2001) “Eğitimciler, teknolojiyi eğitim sisteminde etkili bir şekilde kullanabilmesi için bireylerin nasıl öğrendiklerini bilmek gerekmektedir” diyerek bireylerin öğrenme stillerini de bilmenin önemine dikkat çekmiştir.
İlköğretim kademesi, diğer öğretim kademeleri ile karşılaştırıldığında eğitim teknolojisine dayalı uygulamaların daha yoğun olması gereken bir öğretim kademesi olduğu söylenebilir. Çünkü bu kademedeki öğrenciler gelişim düzeyleri bakımından
daha somut öğrenme yaşantıları istemektedirler. Bu yaşantılar ise, çok ortamlı, çok araç-gereçli öğretme-öğrenme uygulamalarına yer verilmesini gerektirir. Bu nedenle ilköğretim programlarını somutlaştıracak, özel olarak hazırlanmış, araç-gereç kaynakların üretilip okullara gönderilmesine gereksinim duyulmaktadır (Hızal, 1992).
Bilgisayarların ortaya çıkışıyla beraber eğitimde BDÖ (Bilgisayar Destekli Öğretim) yaklaşımları başlamıştır. Eğitimde teknolojinin nimetlerinden yararlanmaya dönük çalışmalarda artış gözlemlenmiştir. 1950’li yıllarda ABD de bilgisayarlar bazı üniversitelerde yönetsel amaçlı kullanılmıştır (Odabaşı, 2012). 1980’li yıllarda geliştirilen IWB (Etkileşimli Beyaz Tahta) diğer adıyla SB (Akıllı Tahta) ABD’de önce iş dünyasında denenmiş ve faydaları karşısında eğitim dünyasında da kullanılmaya başlanmıştır. Halen ABD, İngiltere ve AB ülkelerinde okulların tamamına yakınında akıllı tahta ile eğitime devam edilmektedir(Asmar ve Diğerleri, 2012). Teknolojinin gelişmesi ve geliştirilen yeni eğitim cihazları, internet ve bilgisayarlarla beraber akıllı tahtalar da geliştirilmiştir. Akıllı tahta ile birlikte derslerde video, animasyon, slaytlarla birlikte dersler öğrencilerin daha çok ilgisini çekmektedir. Akıllı tahtanın sağladığı imkanlar neticesinde uzaktan eğitim uygulamaları ve dünyanın farklı yerlerinden öğrenci ve öğretmenlerle derslere katılım olmakta ve telekonferans yöntemiyle dünyanın çok uzak bir noktasındaki bir üniversitedeki ders dinlenebilmektedir (Asmar ve Diğerleri, 2012).
1.2. Matematik Hayatımızda
Anaokulu, ilköğretim, ortaöğretim ve yükseköğretim… Hepimizin bir şekilde içinden geçtiği, kimilerinin tamamladığı, kimilerinin ise yarım bırakmak zorunda kaldığı bir süreç. Matematik ise bu sürecin olmazsa olmaz bir parçası. Ama birçoklarının içinse hayatları boyunca unutamayacağı bir eziyet. Bazıları için bir bilim dalı, bazıları içinse bilimlerin yardımcısı ya da anası; birçokları içinse bilimin dilidir matematik. Ama bazılarına göre sadece ezberlenmesi gereken anlamsız formüller, teoremler ve kurallardan oluşan bir anlamsızlıklar dizisi. Televizyon ya da yazılı basında birçok kez rastlamışınızdır. Bazı popüler kişiler matematikten hiç ama hiç anlamadıklarını; okuldayken hep sınıfın en kötüsü olduklarını neredeyse övünerek
açıklamaktan çekinmezler. Nedense toplumumuzda hiç de garipsenmez bir kişinin bu şekilde övünerek “Benim kafam çalışmaz” demesi. Hatta “ Matematiği seviyorum”
diyen birisine garip garip ve acıma duygularıyla bakılır (Cangül, 2007).
İşte belki de insanlara farkında olmadan bu itirafları yaptırtacak kadar gizemlidir matematik. Halbuki; gerçek sanatın en önemli ayrıntılarında matematiğin ne kadar önemli rol oynadığı, altın oranın birçok ünlü sanatçıya nasıl ilham verdiği, Mısır piramitlerinden Atina’daki Parthenon Tapınağı’na, Anadolu’daki birçok medrese ve camiden Mona Lisa’ya, bir piyanonun tuşlarından insan vücuduna kadar birçok alanda matematiğin insan hayatında nasıl yer aldığı gerçeğinden habersizizdir(Cangül, 2007).
Tarihçinin kronolojisi, şairin hece ölçüsü, sporcunun rekorları, manavın terazisi, şoförün kullandığı yakıt miktarı… hep matematikle ilgilidir (Büyükkeçeci, 2005).
Yeni nesillerin hem estetik duygusuna hem de araştırıcı ve yenilikçi bir bakış açısına ve düşünce yapısına sahip olarak yetişmeleri geleceğimiz açısından oldukça önemlidir. Bunu sağlayabilecek olan etkenlerden birisi de gençlerin matematiği sevmeleridir. Sevmek için öncelikle anlayabilmek gerektiğine göre matematiğin hayatımızdaki yeri ve önemini kavratabilmek bizlere düşen en önemli görevler arasındadır (Cangül, 2007).
1.3. Problem Durumu
Matematik bilimi, bireylere analitik düşünme yeteneğini kazandıran bir bilim dalıdır. Matematiği iyi öğrenen bireyler sosyal problemleri çözmede de etkili çözüm yolları geliştirebilirler. Matematik hayatımızın her alanında kullanılan bir bilimdir.
Şifreleme işlemlerinden inşaat sektörüne, bankacılık işlemlerinden film sektörüne kadar birçok alanda hayatımızı kolaylaştırmaktadır. Matematik bütün bilim dallarına destek sağlayan bir bilim dalıdır. Bireylere matematik öğretimi, eğitim hayatımızda önemli bir yer tutmaktadır.
Matematik öğretiminde öğretmenlerin genel anlamda en çok yakındıkları;
öğrencilerin matematik dersine karşı isteksiz ve ilgisiz oluşlarıdır. Birçok öğrencilerin
matematik dersini öğrenmede yaşadıkları zorluklar ve anlama güçlükleri matematik dersine karşı “ öğrenilmiş çaresizlik’’ yaşamalarına sebep olmaktadır (Yenilmez, 2010).
Bu nedenden ötürü matematik dersinde öğrencilerin motivasyonunu arttırmak çok önem arz etmektedir. Bu sebepten dolayı matematik öğretiminde farklı öğretim metotları ve materyaller kullanılagelmiştir. Bilim çağı da dediğimiz 21. yüzyılda teknolojinin ilerlemesi ve gelişmesi ile birlikte yeni ders araç ve gereçleri ortaya çıkmıştır.
Eğitimde birden fazla duyuya hitap eden öğretim metotlarının kullanılması, öğrenmeyi daha kalıcı kılmaktadır. Etkileşimli akıllı tahtaların ortaya çıkmasıyla bu tarz öğretim metotlarına olanak sağlamıştır. Akıllı tahtalar 1980’ li yıllarda ortaya çıkmış ve eğitim dahil diğer sektörlerde de kullanımı denenmiş ve ortaya çıkan olumlu sonuçlar dolayısıyla özellikle eğitim dünyasında yaygın kullanılır hale gelmiştir (Odabaşı, 2012).
Akıllı tahta ile internete bağlanarak sunular hazırlayabilir ve dersin daha rahat kontrolü sağlanarak farklı etkinlikler yapılmasına olanak sağlar. Akıllı tahta ile tüm dünyayla eğitim alanında işbirliği sağlanır ve uzaktan eğitim yapılabilir. Teknolojinin etkin kullanımı dahilinde öğrenciler gelişmiş bir düşünme yeteneğine sahip olacaktır. (Asmar ve Diğerleri, 2012). İngiltere, Japonya ve ABD’ de okulların %90’nında, AB ülkelerindeki okullarında %70’inde akıllı tahta kullanılmaktadır (Odabaşı, 2012).
Son araştırmalar akıllı tahta kullanımında öğrencilerin motivasyonunun ve başarılarının arttığını göstermiştir(Asmar ve Diğerleri, 2012; Kaya, 2013; Gençoğlu, 2013). Teknoloji kullanımı öğretme ve öğrenme sürecini çok etkilemektedir.
Öğretmenin sınıf içinde etkinliğini artırır. Çeşitli araçlar kullanarak öğrencilerin başarılarını arttırmak önemlidir. Teknolojide; aktif öğrenme sürecinde öğrencilerin etkin katılımını ve bireysel ilgi çekiciliğini destekleyen tasarımlar yapılmıştır. Akıllı tahtanın iki ana özelliği vardır. Akıllı tahta ile on-line bilgi kaynaklarına ulaşılır ve video konferans yöntemi ve farklı etkinlikler yapılabilir. Dersle ilgili araç –gereçler ve görseller sunulabilir. Akıllı tahta ile öğrencilerin motive oldukları ve derse daha çok katıldıkları gözlemlendi. Öğretim yöntemlerini hangi aşama da değişmesi gerektiği hakkında da bilgi sağladı. Akıllı tahtalar etkileşimli ders olanağı sağlamaktadır. Akıllı tahta kullanımı öğrencileri daha başarılı kılmaktadır. Teknolojik yetersizliklerden dolayı öğretmen dersi planladığı gibi anlatamayabilir ve öğretmenlerin akıllı tahta
kullanımı konusundaki yetersizlikleri ilk başlarda öğrencilerde; derslerde akıllı tahta kullanımı yeterli bir etki bırakmaz. Teknolojinin etkin kullanımı dahilinde öğrenciler gelişmiş bir düşünme yeteneğine sahip olacaktır. Derslere temkinli ve hazırlıklı gelinmeli ve öğrenme sürecinin verimliliği için iyi bir teknik destek sistemi olmalıdır.
Bunun için ulusal araştırma ve geliştirme desteği olmalıdır. Teknolojinin en etkili ve gerekli kullanımı hakkında yazılımlar geliştirilmelidir. Devlet bu araştırmalar için en az bir tane merkez oluşturmalı ve uygun bir bütçe ayırmalıdır (Asmar ve Diğerleri, 2012).
İlgili araştırmalar tarandığında akıllı tahtanın faydalarının bazılarını şöyle sıralayabiliriz:
1. Derslerin daha eğlenceli hale dönüştürülebilmesi (Akçayır, 2011).
2. Öğrencilerin dikkatini derse daha fazla yoğunlaştırabilme (Tataroğlu, 2009).
3. Öğrencilerin tahtaya kalkmaya daha istekli olması ve derse katılımın artması (Schmidt, 1998).
4. Bilgisayar ortamında her türlü görselin video, animasyonun, resmin veya internetteki herhangi bir bilginin hızla kullanılmasının sağlanması (Asmar ve Diğerleri, 2012).
5. Zamandan tasarruf sağlanıp, etkinliklere daha fazla vakit ayırabilme (Moffatt, 2000).
6. Derse gelemeyen öğrenciler için derslerin kayıt altına alınması ve internet ortamında telafi edilmesi (Kennewel, 2006).
7. Öğrenmeyi daha kalıcı hale getirmesi (Bulut ve Koçoğlu, 2012).
8. Motivasyonu arttırması (Kennewel, 2006).
Ülkemizde son yıllarda akıllı tahta kullanılmaya başlanmıştır. İlk kullanımı bazı özel okul ve dershaneler gerçekleştirmiştir. Milli Eğitim Bakanlığı 2012-2013 eğitim- öğretim yılında ülke genelinde 17 il ve 52 okulda pilot uygulama gerçekleştirmiştir.
2013-2014 eğitim-öğretim yılında tüm Türkiye’de okullarda akıllı tahta ile eğitime geçilmiştir.
Fatih Projesi kapsamında yapılan bu uygulamalarla eğitimde çağ atlanacağı düşünülmekte ve dünya ile her alanda entegre olabilen bireyler yetiştirebileceği öngörülmektedir (MEB, 2012). Yurt dışında bu konularla ilgili yapılan bir çok araştırma vardır. Ülkemizde bu konularda son yıllarda yapılan araştırmalarda artış gözlemlenmektedir. Özellikle öğrencilerin matematik dersine karşı tutum ve motivasyonu hakkında yapılan araştırmalar azdır.
Eğitimde ilk zamanlarda yeni kullanılan materyaller öğrencilerde genelde başarı, tutum ve motivasyonda artışlar meydana getiriyor (Arat ve Çakmakçı, 2012).
Ülkemizde yapılan son yıllardaki yapılan ilgili araştırmalarda da akıllı tahtanın matematik dersine karşı başarı, tutum ve motivasyonu etkilediği saptanmıştır (Kaya, Gençoğlu,2013).
Bu araştırmada aşağıdaki sorulara cevap aranacaktır.
1-Matematik dersinde akıllı tahta kullanımı öğrencilerin akıllı tahta hakkındaki görüşlerini nasıl etkiliyor?
2-Öğrertmenler, matematik dersinde akıllı tahta kullanımı sonucunda öğrencilerde nasıl bir değişiklik gözlemliyorlar?
1.4. Araştırmanın Amacı
Bu araştırmada; matematik dersinde akıllı tahta kullanımına yönelik öğrenci tutumu ve öğretmen görüşleri araştırılmıştır. Özellikle 3 yıl ve üzerinde akıllı tahta kullanımı konusunda deneyim kazanmış öğretmenler ve bu öğretmenlerden ders görmüş öğrenciler seçilmiştir.
1.5. Araştırmanın Önemi ve Gerekçesi
Akıllı tahtalar ders anlatımlarında ; efektler, animasyonlar, slaytlar, video , internet ve telekonferans gibi birçok yeniliği beraberinde getirmiştir. Bu özelliklerin etkin bir
şekilde kullanımı motivasyonu olumlu yönde mi yoksa olumsuz yönde mi etkiliyor.
2013-2014 eğitim yılında akıllı tahtalar hemen hemen tüm okullarda kullanılacaktır.
Okulların %70 ‘inde akıllı tahta kurulumu yapılmıştır(Arat ve Çakmakçı,2012). Akıllı tahta ile ilgili daha önce yapılan birçok araştırmada, ülkemizde çok az eğitim kurumunda akıllı tahta ile öğretim yapılıyordu. Akıllı tahta ülkemizde bazı özel sınavlara hazırlık kurslarında ve özel kolejlerde 2008 yılından itibaren kullanılmaya başlanmıştır. 2012-2013 eğitim-öğretim yılına kadar özel eğitim kurumlarında akıllı tahta kullanımı yayılmaya başlanmıştır. 2012-2013 eğitim yılında; Milli Eğitim Bakanlığına bağlı okullarda yapılan pilot uygulamalar tamamlanmıştır.
Araştırma yapılan okullar seçilirken ortalama üç sene ve daha yukarısında akıllı tahta ile eğitim veren ve akıllı tahta konusunda deneyimli bir öğretmen kadrosu ile matematik dersini alan öğrenciler esas alınmıştır. Bu tarz öğrenciler ankete daha sağlıklı cevap verebilirler. Dolayısıyla tutum hakkında daha anlamlı verilere ulaşılabilir.
Yapılan araştırmalarda eğer öğretmen etkileşimli akıllı tahtayı klasik karatahta gibi akıllı tahtanın etkileşimlilik özelliklerini göz ardı ederek sadece yazma ve çizme faaliyetleri için kullanırsa etkileşimli akıllı tahtanın sınıfta bulunmasının pek işe yaramayacağı sonuçlarına varılmıştır(Glover ve Miller, 2002). Akıllı tahtanın öğretmenler tarafından süreç içinde daha iyi kullanılması ve öğrencilerin de akıllı tahta ile derslere alışması ve eğitim öğretimde akıllı tahtanın bilinirliliğinin artması neticesinde yapılan bir araştırma daha sağlıklı verilere olanak tanıyabilir. Yapılan bu çalışma ile büyük maddi kaynaklar ayrılarak hayata geçirilen Fatih Projesi kapsamında akıllı tahtaların ne yönde geliştirilmesi gerektiğine ışık tutabilir.
1.6.Varsayımlar
1.Öğrencilerin ve öğretmenlerin veri toplama sürecinde içten davrandıkları varsayılmıştır.
2. Araştırmada kullanılan tutum ölçeğini ve öğretmen görüşme formunu inceleyen uzman görüşleri yeterli düzeydedir.
1.7. Sınırlılık
1. Araştırma 2013-2014 eğitim-öğretim dönemi ve Ankara ili Yenimahalle ilçesi ile sınırlıdır.
2. Anketin yapılmasında sadece tek çeşit akıllı tahta kullanılmıştır.
3. Anket 7. sınıf öğrencileri üzerinde yapılmıştır.
1.8. Tanımlar
Akıllı Tahta: Bilgisayar ve sinevizyon makinesi vasıtasıyla görüntünün nakledildiği dokunmaya ve elektronik kalemlere duyarlı, etkileşimli ve fonksiyonel bir elektronik tahtadır.
Sinevizyon: Elektronik eşyalardaki (tv, bilgisayar, tablet bilgisayar v.s.) belgeleri (resim, video, v.s.) skart girişlerinin uyumluluğu vasıtasıyla istenilen yerlere ses ve görüntü olarak aktarımını sağlayan projeksiyon cihazlarıdır.
2. İLGİLİ ARAŞTIRMALAR
Bu bölümde akıllı tahta ile yapılan ilgili araştırmalara yer verilmiştir. Yapılan araştırmalar sınıflandırılarak; öğrenciler üzerinde yapılan yarı deneysel modelli başarı, tutum ve motivasyonun ölçüldüğü araştırmalar, öğretmenler üzerinde yapılan görüşmeye dayalı araştırmalar, tarama modelli araştırmalar, okul öncesi ve engelliler üzerinde yapılan araştırmalar olmak üzere dört kategoride toplanmıştır.
2.1. Öğrenciler Üzerinde Yapılan Başarı, Tutum ve Motivasyonun Yapıldığı Yarı Deneysel Modelli Araştırmalar
Matematik dersinde akıllı tahta kullanımının öğrencilerin dönüşüm geometrisine akademik başarılarının incelendiği araştırmada, öteleme, dönme ve yansıma konuları seçilmiştir. Araştırma 31 kişilik 10. sınıf öğrencileri üzerinde yapılmıştır(Kaya, 2013).
Uygulama 4 hafta sürmüş ve 16 öğrenci deney grubu, 15 öğrenci de kontrol grubu olarak seçilmiştir. Dersler akıllı tahtaya dinamik geometri yazılımı eklenerek yürütülmüştür. Başarı ölçmek için uzman görüşüne başvurularak başarı testi
hazırlanmıştır. Ayrıca öğrencilerle uygulamalar sonucunda görüşmeler yapılmış ve nitel olarak analiz edilmiştir. Akıllı tahtalar sağladığı görsel öğeler, Geogebra yazılımı, resim, grafik ve sürükle-bırak gibi kendine has özellikleri ile öğrencilerin başarılarında anlamlı bir farklılık ortaya koymuştur. Öğrencilerin öğrenmelerinde akıllı tahta kalıcı bir etki bırakmıştır. Öğrenciler yapılan görüşmelerde dersi daha iyi anladıklarını, zamanın nasıl geçtiğini fark edemediklerini şekil ve sorular için zaman kaybetmediklerini, görsellik sayesinde dersi daha dikkatli dinlediklerini ve motive olduklarını söylemişlerdir. Öğrenciler akıllı tahtayı beklediklerinden daha fonksiyonel ve ilgi çekici bulduklarını, akıllı tahtada en çok şekillerin düzgün çizilmesi, renkli olması ve vakit kaybedilmemesi hoşlarına gittiğini, akıllı tahtada öğretmenlerin uygulamalarda aksaklık ve tutuk oluşlarından hoşlanmadıklarını, keşke akıllı tahta kalemleri bu kadar hassas olmasa, akıllı tahtayı her zaman ve diğer derslerde de kullanmak istediklerini söylemişlerdir (Kaya, 2013).
Üniversite öğrencilerinin akıllı tahta ile ders işlendiğinde başarı, tutum ve motivasyonunun incelendiği deneme modelli araştırmada; sınıf öğretmenliği bölümü birinci sınıf öğrencilerinden 90 kişi deney grubu, 90 kişi de kontrol grubu olmak üzere dört sınıftan toplam 180 kişilik bir öğrenci grubu seçilmiştir. Seçilen grup içerisindeki kız öğrencilerin dağılımı %85 tir. Başarı testi için 10 soru doğrunun analitik incelenmesi, 10 soru çemberin analitik incelenmesi ve 10 soru da parabol konularından olmak üzere 30 soruluk test hazırlanmıştır. Uygulama beş hafta sürmüştür. Tutum için Likert tipi beş seçenekten oluşan 20 maddelik “Akıllı Tahta Tutum Ölçeği” hazırlanmış olup ölçeğin Cronbach Alfa güvenilirlik katsayısı 0.80 olarak bulunmuştur. Ayrıca uygulama sonrası için 6 açık uçlu maddeden oluşan yarı yapılandırılmış bir görüşme formu hazırlanmıştır. Ayrıca öğrencilere 5’li Likert tipi 36 maddeden oluşan “Öğretim Materyalleri Güdüleme Ölçeği” yapılmıştır. Araştırmacı araştırmasının sonucunda;
akıllı tahtanın başarıya anlamlı bir katkı yaptığı, tutum ve motivasyon anlamında pozitif katkılar sağladığı sonucuna varmıştır. Araştırmada olumsuz anlamda dikkat çeken nokta şudur ki; bazı öğrenciler görüşlerini beyan ederlerken öğretmenin akıllı tahtayı tutuk kullanmalarından sıkıntılar yaşadıklarını ve bu nedenle akıllı tahta ile ders işlemekten zevk almadıklarını söylemişlerdir. Genelde öğrenciler akıllı tahta ile ders işlenmesinin zevkli olduğunu derslerin eğlenceli geçtiği kanısına varmışlardır. Öğretmenlerin akıllı tahta kullanımı noktasında kendilerini geliştirdikleri takdirde öğrencilerin motivasyonunun daha iyi olacağı düşünülmektedir. Konu anlatımında farklı
materyallerin kullanılması yararlı olmaktadır ve akıllı tahta farklı etkinliklere yer vermektedir. Öğrenciler akıllı tahtanın derslerde kullanılmasını tavsiye etmektedirler (Akçayır, 2011).
773 ilköğretim öğrencisi üzerinde yapılan çalışmada; akıllı tahta kullanımının matematik dersinde öğrencilerin motivasyonuna etkisi incelenmiştir. Araştırma sonucunda; derslerinde akıllı tahtayı sıklıkla kullanan öğretmenlerin, seyrek kullanan öğretmenlere nazaran, öğrencilerin daha yüksek bir motivasyon yakaladıkları fakat bu farkın istatistiksel açıdan zayıf olduğunu saptamışlardır (Torff ve Triota, 2009).
53 öğrenciye akıllı tahta ile ders anlatılarak, 39 öğrenciye ise klasik yöntemle ders anlatılarak yapılan başka bir araştırmada; akıllı tahta kullanımının öğrencilerin geometri öğrenimine etkisi incelenmiş olup, deney grubu puan ortalaması 20.76, kontrol grubu puan ortalaması 11.48 bulunmuştur (Zittle, 2004).
Akıllı tahtaların üç temel yolla yabancı dil öğretme sürecini desteklediği belirtilmiştir. Sınıftaki etkileşim ve konuşmayı desteklemesi, yeni kültürel ve dilsel unsurların sunumuna yardımcı olması, ve öğretmenin organizasyon becerilerini geliştirmesi. Akıllı tahtaların zihinsel engelli bireyler üzerindeki etkisini ölçmek için benzer özellikler taşıyan üç kişi üzerinde fonksiyonel kelime görme becerilerini arttırmak üzere yapılan bir çalışmada (Mechling ve Diğerleri, 2007).
Diğer bir araştırmada; araştırmacı deneysel model kullanarak lisede okuyan öğrencilerin akıllı tahta ile ders görmesi neticesinde başarı, tutum ve öz yeterlilik düzeylerine etkilerini incelemiştir. 10. sınıf öğrencileri üzerinde bir gruba bilgisayar- sinevizyon cihazı ile, diğer gruba etkileşimli tahta ile görselliğin gösterilebileceği akıllı tahta ile daha fonksiyonel anlatılacağı düşünülen ikinci dereceden denklemler ve fonksiyonlar konusu seçilerek anlatılmıştır. Araştırmada dikkat çeken nokta ise sadece akıllı tahta ile öğretimin arasındaki farkı ortaya koymak için diğer gruba bilgisayar- sinevizyon cihazı ile konu anlatılmıştır. Anlatılan konular 5 hafta sürmüştür. Seçilen konunun akıllı tahta ile ders işlenişindeki farkı ortaya daha iyi ortaya koyan bir konu olduğu düşünülmüştür. Bulgular neticesinde akıllı tahtanın başarıya ciddi katkıları görülmüştür. Yapılan matematiğe yönelik tutum ölçeğinde uygulama öncesi ve sonrası
analiz edildiğinde deney grubunda artış gözlendiği, fakat kontrol grubunda düşüş olduğu tespit edilmiştir. Kontrol grubundaki kız öğrencilerin öz yeterlilik düzeylerinin erkek öğrencilere nazaran daha yüksek olduğu görülmüş ve bu kız öğrencilerin gelişim düzeyinden kaynaklanabileceği kanısına varılmıştır. Öğrencilerle yapılan mülakatlar neticesinde; akıllı tahta ile derslerin gürültü olmaz ise daha iyi geçeceği, özellikle geometri derslerinde farklı renklerin kullanılmasının ve çizimlerin çok düzgün olmasının konunun daha iyi anlaşılmasına katkı yaptığı, birçok öğrencinin de kara tahtada silinen yazıların geri alınamadığı ve konunun kaçırılabildiği fakat akıllı tahta ile geri dönüş yapılabildiği ve konudan kopulmadığı, bu tahta ile derslere ilgilerinin arttığı ve zamandan tasarruf sağlandığı şeklinde görüş bildirmişlerdir. Sonuç olarak akıllı tahta kullanımın; öğrencilerin başarı düzeylerini arttırdığı fakat bu artışın yetersiz olduğu düşünülmektedir. Tutum olarak gruplar arasında anlamlı fark görülmüş ve tutumu pozitif yönde etkilediği ve bu tahta ile derslere devam etmenin daha iyi olacağı düşünülmektedir. Fakat öğrencilerin öz yeterlilik düzeylerinde cinsiyetler arası, cinsiyetler içi ve deney-kontrol grubu arasında bir fark oluşmadığı gözlemlenmiştir.
Öğrenciler genel olarak akıllı tahta ile derslere devam etmek istediklerini belirtmişlerdir (Tataroğlu, 2009).
Schmidt tarafından yapılan diğer bir araştırmada; akıllı tahtanın ders içerisindeki etkileşimi arttırdığı ve öğrencilerin derslerde daha fazla söz aldığı anlaşılmıştır. Konuyu iyi bilen öğrencilerin akıllı tahtadan verim alamadığı ve derse katılmadığı gözlemlenmiştir. Bunun sebebi olarak konunun daha önce işlenmiş olması olarak saptanmıştır. Akıllı tahta bazı öğrencilerin sosyalleşmesinde de etkin rol oynamıştır (Schmidt, 1998).
Yapılan çalışmada (Moffatt, 2000) akıllı tahtalar üzerinde eğitsel oyunları ile 7.
sınıf geometrik konuları anlatılmış ve bu teknoloji ile eğitsel oyunun birlikte kullanımının, konuların anlaşılmasındaki etkisi araştırılmıştır. Yapılan ön-test, orta- test, uygulama ve son-test sonucunda, akıllı tahta kullanımının geometri konularının anlaşılması ve kavranmasında kolaylık sağladığı saptanmıştır.
Yapılan diğer bir araştırmada; akıllı tahtaların öğretme ve öğrenme süreçlerinde farklı bakış açıları sağlayıp sağlamadığına ve öğretme metodlarına nasıl bir katkı yaptığına bakılmıştır. Bilgisayar okuryazarlığı ve akıllı tahta ile matematik becerilerini geliştirecek uygulamalar üzerinde durulmuştur. Veriler sınıf öğretmenleri ve aday öğretmenlere yarı yapılandırılmış görüşmeler yapılarak ve derslerin işlenişi sırasındaki gözlemlere dayanarak toplanmış ve akıllı tahtaların pedagolojik öğretim uygulamalarına anlamlı bir katkı yaptığı ve derslerin işlenişini daha etkileşimli ve hızlı yaptığı ve öğrencilere farklı bakış açıları kazandırdığı sonucuna varmışlardır. (Wood ve Ashfield, 2008).
Akıllı tahtaların derslerle bir bütün olarak düşünülmesi gerektiği vurgulanmıştır.
Akıllı tahta kullanımında öğretmenlerin öğrencilere ders içinde daha fazla ilgilenme olanağı sağladığı saptanmıştır. Derslerde farklı öğrenme stilleri olan öğrencilere de hitap edilebildiği fark edilmiştir. Öğrencilerin konuları daha iyi kavradığı anlaşılmıştır.
Öğrencilerin derslerde daha aktif olduğu görülmüştür (Glover ve Miller, 2002).
Londra’daki bir üniversitede yapılan çalışmada, üç matematik sınıfına yerleştirilen akıllı tahtaların etkinliği ölçülmek istenmiştir. Bu tahta ile ilgili öğrencilerden alınan geribildirimlerde; konu ile ilgili önemli kısımları gerektiğinde dondurup önemli ve zor bölümleri iyice vurgulama imkanı tanıdığı için dersin anlaşılmasına oldukça katkıda bulunduğu belirtilmiştir. Öğrencilerden alınan geribildirimlerde, sembol ya da formüllerin akıllı tahtada mekanik bir yazı stiliyle yazıldığı için daha okunaklı ve herkes tarafından anlaşılabilen bir şekilde olmuştur, ama klasik yöntemde ise, öğretmen tarafından tahtaya kendi el yazısı ile tahtaya yazdıklarının okunaksız olduğu için, öğrencilerin anlamakta güçlük çektiği saptanmıştır.
Ayrıca bu teknoloji sayesinde bir dersi öğrenmek için aynı mekanda olmak gerekmemektedir. Kamera, video ve akıllı tahtalar yardımıyla ortak bir konu rahatlıkla farklı mekanlardaki kişilere aynı anda sunulmakta ve bu, matematik alanında enerji tasarrufunun ve matematik becerisinin her geçen gün biraz daha geliştiğinin bir kanıtı olarak gösterilmektedir. Yapılan bir çalışmada (Gerard ve Widener, 1999).
Birleşik Arap Emirlikleri UGRU Üniversitesi’nde 161 üniversite öğrencisi üzerinde yapılan bir araştırmada akıllı tahta kullanımının öğrencilerin motivasyonunun ve öğretim süreçlerindeki davranışlarını nasıl etkilediğine bakılmıştır. Öğrenciler farklı bölümlerden kayıt listesinden rastgele alınarak belirlenmiştir. Öğrencilere Likert tipi 5 seçenekli tutum ölçeği yapılmıştır. Anketlere %100 katılım olmuş ve “Sınıfta öğretmenin akıllı tahta kullanmasından memnun musun?” sorusuna 118 öğrenci (%73) katılıyorum cevabı vermiştir. Öğrencilerin üniversitedeki bölümlerinin ayrıştırılarak hazırlanan tabloda öğrencilerin başarılarında ciddi artış görülmüştür. Öğrencilerin
%65’inde dizüstü kişisel bilgisayarının olduğu anketle tespit edilmiştir. Öğrencilerin
%67’si akıllı tahtanın karmaşık olmadığını ve rahat kullanıldığını, öğrencilerin %40’ı akıllı tahtanın animasyon, efekt ve slaytlarla sunduğu özelliklerinin diğer eğitim araçlarına göre çok üstün olduğunu beyan etmişlerdir. Veriler kendi bilgisayarları olan kolej öğrencilerinde akıllı tahtanın diğer öğrencilere nazaran daha fazla anlaşıldığı yorumlarını beraberinde getirmiştir. Sonuç olarak araştırmacı; akıllı tahtaların farklı görevler verilerek sınanan öğrencilerin kabiliyetlerini arttırdığını, farklı kaynaklarla tahtaya yansıtılarak anlatılan konularda odaklanmayı ve dikkati arttırdığı, bu teknolojinin öğrencilere yeni fırsatlar sağladığı, öğrencilerin öğrenme yeteneklerini geliştirdiğini, sınıf içi etkileşimi ve birlikte öğrenmeyi tetiklediğini saptamıştır. Akıllı tahtaların teknik sorunlarına karşı okullarda teknik desteğin ivedilikle sağlanması gerektiğinin ve öğretmenlerin akıllı tahta kullanımı konusunda eğitilmesi gerektiğinin altını çizmiştir (Asmar ve Diğerleri, 2012).
Araştırmacı yaptığı nicel araştırmada 6. sınıf öğrencilerinin geometri konularından hacim ölçme ve yüzey alanının bilgisayar destekli öğretimin ve akıllı tahta destekli öğretimin öğrencilerin başarılarına ve tutumlarına etkisini yarı deneysel bir çalışma ile incelemiştir. Nitel araştırmasında ise içerik analizi modelini kullanmıştır.
Öğrencilerin ders işlenişi sırasında yapılan uygulamalara yönelik veri toplama araçlarına verdikleri cevaplar incelenmiş ve seçilen öğrencilerle görüşme yapılmıştır.
Çalışma grubundaki öğrenci sayısı 13’ü kız, 17’si erkek olmak üzere toplam 30 kişidir.
Deney grubundaki öğrencilere bilgisayar destekli öğretim yöntemi kullanılmış, kontrol grubundaki öğrencilere ise Cabri 3D dinamik geometri yazılımı yüklü akıllı tahta ile ders işlenmiştir. Sonuçların gözlemlenmesi için Matematik Başarı Testi ve Matematiğe İlişkin Tutum Envanteri kullanılmıştır. Sonuç olarak akıllı tahta ile yapılan eğitimin
öğrencilerin konuları daha iyi öğrenmelerine, akademik başarılarına ve tutumlarına önceki birçok araştırmada olduğu gibi pozitif katkı yaptığı saptanmıştır (Gençoğlu, 2013).
Hofstra Üniversitesinde 150 lisans ve 160 yüksek lisans öğrencisine yapılan cloud computing (Bulut bilişim; ihtiyaç duyduğunuz verilerin ve hesaplamaların bilgisayarınızda değil de, uzaktaki birçok bilgisayarda tutulması ve hesaplanması mantığına dayanıyor. Hesaplanan veriler sonradan internet üzerinden sizin bilgisayarlarınıza yönlendiriliyor. Bu durumda elinizdeki bilgisayarın kapasitesinin ne olduğunun önemi kalmıyor. Ayrıca bu verilere dünyanın herhangi bir yerinden ve herhangi bir donanımla erişim sağlanıyor. Bu da doğal olarak platform bağımsızlığı sağlıyor. Yani sizin kullandığınız sistem ister Windows, ister Linux olsun istediğiniz uygulamayı çalıştırabilirsiniz) ve interaktif akıllı tahtanın yararları ve zararlarının incelendiği gözleme dayalı bir çalışma yapılmıştır. Öğrenciler öğretim üyeleri tarafından öğretmen hazırlama programına alınmış, sınıfların teknolojik yeterliliği sağlanmış ve öğretmen adaylarına akıllı tahta ve bulut bilişim teknolojisi kullanılarak uygulamalı eğitim verilmiştir. Uygulama sonucunda, öncesi itibariyle tanıtılan teknolojileri kullanma yeterliliği zayıf olan öğretmen adaylarının motivasyonunun belirgin bir şekilde arttığı ve kullanımını öğrendikleri uygulamalarla aranan öğretmen vasıflarına ulaştıkları gözlemlenmiştir. Sıkıntılar olarak erişim sıkıntıları yaşanmıştır.
Zorluklar olarak akıllı tahta entegrasyonunu yapamayan öğretmen adayları yaratıcı uygulamalar sağlayamamıştır. Sonuç olarak, öğretmenlerin geçmiş bilgilerini genişletmek için doğru program ve uygulamaları seçebilmesi, yararlılık kazandırabilmesi için teknolojik imkanları verimli olarak kullanabilmesi için hizmet öncesi bu hazırlık programlarının çok faydalı olduğu ve bu uygulamalara devam edilmesi gerekliliği üzerinde öğretim görevlileri görüş bildirmişlerdir. Teknolojik aksaklıklar ve bilgi erişim sıkıntıları olarak daha iyi donatılmış sınıfların gerekliliği şarttır. Cloud computing teknolojisi ve çeşitli bilgi işlem uygulamaları entegrasyonu öğretmen mesleğine hazırlama da etkin bir rol oynuyor. Öğretmen adaylarına bu eğitimin faydalı ve zararlı yönleri gösterilmiş ve eğitime hazır duruma getirilmiştir.
Öğretmenlere ihtiyaç duyacakları deneyimler uygulamalı olarak gösterilmiştir (Blue ve Tirotta, 2011).
38 altıncı sınıf öğrencisi üzerinde yapılan bir araştırmada; araştırmacılar matematik problemlerine yardımcı olmak amacıyla internet tabanlı akıllı tahta sistemi geliştirmişlerdir. Buradaki amaç öğrencilerin problemlerin çözümlerinde çözüş şekillerini saptamak ve işbirliği ile hareket etmelerini sağlamak ve birbirlerinin problemi çözüş yöntemlerini değerlendirmektir. Veriler online olarak kaydedilmiştir.
Öğrencilere önce oluşturulan multimedya sisteminin nasıl kullanılacağı iki hafta boyunca anlatılmıştır. Öğrencilere iki hafta boyunca “kesirlerde bölme” konusu akıllı tahta kullanılarak anlatılmıştır. Daha sonra, her hafta öğrencilere bir problem verilmiş ve bu problemleri anlatılan sistemi kullanarak çözmeleri istenmiştir. Uygulamalar sonucunda öğrencilere tutumlarını ölçen bir anket yapılmıştır. Araştırma sonucunda, bu multimedya sisteminin öğrenciler tarafından sevildiği ve işbirlikçi öğrenmeyi arttırdığı gözlemlenmiştir. Ayrıca bu araştırmada kız öğrencilerin erkek öğrencilere göre, iletişim kurmada ve problemleri çözmede daha başarılı olduğu gözlemlenmiştir (Hwang ve Diğerleri, 2010).
33 kişilik bir çalışma grubunda bulunan, ilköğretim 6. sınıf öğrencilerine Fen ve Teknoloji dersinde ‘’Isının Yayılması konusunun akıllı tahta ile anlatımının başarıya ve tutuma etkisinin araştırıldığı ön-test, son-test tek gruplu deneysel modelli araştırmada;
öğrencilere 3 hafta boyunca akıllı tahta ile toplam 12 saat ders anlatılmış olup, araştırma sonucunda başarı ve tutumda anlamlı bir farklılık bulunurken cinsiyetler arası bir fark bulunamamıştır. Testlerden sonra 8 öğrenci ile yarı yapılandırılmış görüşmeler yapılmış ve öğrenciler görüşlerini; akıllı tahta ile fen derslerinin zevkli geçtiğini, tahtaya kalkmaya daha istekli olduklarını, tebeşir tozundan kurtulduklarını, daha çok şey öğrendiklerini ve ilk zamanlar teknik aksaklıklar yaşansa da akıllı tahtaya alıştıklarını ve derslerinde kullanmak istediklerini belirtmişlerdir. Sonuç olarak araştırmacı akıllı tahtanın; başarı ve motivasyonu arttırdığı, etkileşimli ve birlikte ders işlenişine katkı yaptığını, dersin işlenişi sırasında elektrik kesintisi, ekranın donması ve kalemin hassas olması gibi sorunlar yaşandığını, akıllı tahta ile ders işlenişinin diğer derslerde de kullanılması gerektiği şeklinde saptamalar yapmıştır (Kırbağ ve Diğerleri, 2011).
Öğrenciler üzerinde yapılan ilgili araştırmalar incelendiğinde; akıllı tahta öğrencilerin ders başarılarını arttırmakta, motivasyon ve tutumlarını olumlu
etkilemektedir. Öğrencilerin işbirlikçi öğrenme yönleri gelişmekte ve kalıcı öğrenme gerçekleşmektedir. Akıllı tahtanın, özellikle görsellik gerektiren derslerde öğrenmeyi kolaylaştırdığı ve öğrencilerin dikkatini arttırdığı gözlemlenmiştir. Öğrencilere yöneltilen sorularda; öğrenciler akıllı tahta ile ders işlemeyi sevdiklerini, derslerde tahtaya kalkmaya karşı istekli oldukları, fakat genel olarak akıllı tahtanın teknik aksaklıklarından şikayet ettikleri görülmektedir. Araştırmacılar genel olarak; akıllı tahtanın teknik aksaklıklarına karşı teknik personel bulundurulmasını ve akıllı tahtayı iyi kullanan öğretmenlerden ders gören öğrencilerin daha başarılı olduklarından dolayı, öğretmenlerin akıllı tahtayı daha iyi kullanması için destek sağlanması gerektiğini tavsiye etmişlerdir. Akıllı tahtanın öğretmenler tarafından sadece yazı ve sunum aracı olarak kullanılmamasını tavsiye etmişlerdir. Araştırmalar içerisinde; bir sınıfta sinevizyon makinesi diğer sınıfta akıllı tahta kullanılarak, sadece akıllı tahtanın öğretimde etkisinin araştırılması dikkat çekicidir. Bu araştırmada öğrencilerin başarısı artmış fakat yetersiz düzeyde olduğu belirtilmektedir(Tataroğlu,2009).
2.2. Öğretmenler Üzerinde Yapılan Görüşmeye Dayalı Araştırmalar
İlköğretim düzeyinde öğrenmede kalıcılığı ve motivasyonu sağlaması yönünden akıllı tahtaya ilişkin öğretmen görüşlerinin araştırıldığı başka bir araştırmada;
öğretmenlere mevcut sınıflarımızdaki öğretme ve öğretim uygulamalarının akıllı tahta kullanımına uygunluğu hakkındaki görüşleri sorulmuştur. Akıllı tahtalarının öğrencilerin öğrenmelerine ve motivasyonuna katkısı araştırılmıştır. Araştırma İstanbul ilinde 11 ilköğretim okulunda çalışan 132 öğretmen üzerinde yapılmıştır. Öğretmenlere dört bölümden oluşan toplam 38 soruluk 5’li Likert tipi anket ölçeği uygulanmış ve veriler betimsel istatistik yöntemiyle SPPS 15.0 programında analiz edilmiştir. Anketin birinci bölümünde öğretmenlerin şahsi bilgilerine yönelik sorular, ikinci bölümünde öğretmenlerin akıllı tahta kullanabilirlik düzeyini ölçen sorular, üçüncü bölümünde öğretmenlerin akıllı tahta uygulamalarını derslerinde ne ölçüde kullandıklarını açıklayan sorular ve son bölüm olan dördüncü bölümde de akıllı tahtanın öğretimde kullanılmasının öğrencilerin ders başarısı, motivasyon ve öğretimde kalıcılığına etkisini sorgulayan sorulardan oluşmaktadır. Araştırma sonucunda akıllı tahtanın öğrencilerin derslerdeki dikkatini pozitif yönde etkilediği, motivasyonu arttırdığı, derslerde zamanın daha iyi kullanıldığı, kalıcı bir öğrenme sağladığı gibi pozitif faydaları yanında, kalibrasyon sorunu yaşanması, sinevizyon makinasındaki teknik sıkıntılar ve birden
fazla kişinin akıllı tahtayı kullanmasının uygulamaları yavaşlattığı gibi negatif faydalarını saptamıştır. Araştırmada öğretmenler akıllı tahta ile ders işlenişini maliyeti yüksek bile olsa gerekli olduğu fikrinde birleşmişlerdir. Öğretmenler zor ve karmaşık konuların akıllı tahta ile daha iyi anlatabildiklerini söylemişlerdir (Altınçelik, 2009).
Sosyal Bilgiler öğretmenlerinin akıllı tahta kullanımına ilişkin görüşlerinin alındığı bir araştırmada; öğretmenler genel anlamda akıllı tahtanın derslerde kullanılmasını benimsemişlerdir. Yapılan araştırmada öğretmenlerin %60’ı akıllı tahta kursu almamış. Kurs alan öğretmenler sürekli kendilerini yenilemek gerektiğini düşünüyorlar. Öğretmenlerin %73’üderste akıllı tahtanın kullanımını uygun bulmuştur.
Sosyal bilgiler dersinde akıllı tahta kullanımı biz sosyal bilgiler öğretmenlerinin işini kolaylaştırır. Çünkü soyut olan konuların şekillerle, fotoğraflarla, grafiklerle desteklenerek anlatılıp, öğrencilerin daha hızlı ve kalıcı bir şekilde öğrenmesini sağlamaktadır” demişlerdir. Öğretmenlerin %80’i Sosyal Bilgiler dersinde akıllı tahta kullanılmasının öğretmenin rolünü olumlu yönde etkilediği yönünde görüş bildirdikleri saptanmıştır. Sosyal bilgiler öğretmenlerinin bu yöndeki görüşlerinin nedenleri incelendiğinde, öğretmenin konuyu görselleştirerek anlatmasını sağladığı (%22), soyut konuları somutlaştırdığı (%10), öğrencilerin dikkatinin dağılmasını önlediği (%17), derste aktif katılımı artırdığı (%17) yönündeki bulgular dikkat çekici niteliktedir.
Bulgular incelendiğinde, öğretmenlerin %27’sinin Sosyal Bilgiler dersinde akıllı tahta kullanımının uygun olmadığı yönünde görüş bildirdikleri ortaya çıkmıştır.
Öğretmenlerin bu yöndeki görüşlerinin nedenleri incelendiğinde, akıllı tahtanın öğrencinin dikkatini dağıttığı (%3), öğretmeni pasifleştirdiği (%7), öğrencinin araştırarak öğrenmesini engellediği (%10) ve teknolojiye bağımlılığı artırdığı (%7) yönünde bulgular saptanmıştır. Sosyal Bilgiler dersinde akıllı tahta kullanımı öğretmenin sınıf hâkimiyetini olumsuz yönde etkileyecektir; çünkü akıllı tahta sayesinde konuyla ilgili her şeyi görüp öğrenen öğrenci öğretmenin gereksizliği gibi boş bir inanç peşinde koşarak sınıfta öğretmene sıkıntı yaratabilir” demişlerdir.
Öğretmenlerin %20’sinin Sosyal Bilgiler dersinde akıllı tahta kullanılmasının öğretmen rolünü olumsuz yönde etkilediğini bildirmişlerdir (Bulut ve Koçoğlu, 2012).
Akıllı tahtaların matematik öğretiminde nasıl bir katkı sağladığını öğrenmek amacıyla yapılan araştırmada; bir sınıfta matematik öğretmeni 3 ay boyunca gözlenmiş
ve video kaydı tutulmuştur. Sınıfa biri öğretmeni kaydetmek, diğeri de öğrencilerin etkileşimini incelemek için iki kamera yerleştirilmiştir. Her dersten sonra akıllı tahta ile ilgili yapılandırılmış görüşmeler yapılmıştır. Araştırma sonucunda iki önemli bulguya ulaşılmıştır. Akıllı tahtayı etkin kullanmak (sadece yazı ya da sunu aracı olarak kullanmamak) ve öğrencilerin de akıllı tahtaları kullanmasına olanak tanımak.
Araştırmacı akıllı tahtaların programlarla geliştirilmesini salık vermiştir (Greiffenhagen, 2000).
2012-2013 yılı eğitim dönemi başında, akıllı tahtanın pilot uygulamasının yapıldığı bazı okullarda öğrenci ve öğretmen görüşmelere başvurulmuş ve öğretmenler akıllı tahta sayesinde; verimliliğin %100 arttığını, görselliği daha fazla kullanmaya başladıklarını, 4 saatte işlenen derslerin 2 saate indiğini, evde hazırladıkları dersleri flash belleklere aktarıp derste anlattıklarını ve öğrenciler açısından daha kalıcı bir öğrenme olduğunu, öğrenciler akıllı tahta ile ilgili; artık kitap taşımaktan ve tebeşir tozundan kurtulduklarını, herşeyin bir tuşla ellerinin altında olduğunu, dokunmatik telefona alışık olduklarından bu sistemde yabancılık çekmediklerini ama akıllı tahtanın öğretmeni etkisizleştirdiğini açıklamışlardır (Arat ve Çakmakçı, 2012).
Akıllı tahtaların sınıf ortamında nasıl bir etki bıraktığının ve akıllı tahta kullanan öğretmenlerin eğitimde nasıl bir farklılık oluşturduğunun araştırıldığı araştırmada; akıllı tahtalar sayesinde derslerin daha eğlenceli geçtiği, konuların anlatımındaki görselliğin başarı ve motivasyonu olumlu etkilediği, zamanın daha verimli kullanıldığı, öğretmenin yazım hatalarından arınık olması dolayısıyla derslerin daha iyi anlaşıldığı ve öğrencilerin ders anlatılırken dikkatlerini daha uzun tutabildikleri sonuçlarına ulaşılmıştır (Cogill, 2002).
Öğretmenler üzerinde yapılan ilgili araştırmalar incelendiğinde; öğretmenler akıllı tahta kullanımının öğrencilerin başarı, motivasyon ve derse karşı tutumunu olumlu etkilediğini belirtmişlerdir. Akıllı tahtanın soyut kavramların anlatılmasında, grafik, fotoğraf ve şekillerle desteklendiği takdirde, öğrenmeyi kolaylaştırdığını, görselliğin kullanılmasının öğrencileri derse karşı olumlu etkilediğini belirtmişlerdir. Akıllı tahta sayesinde zamanı daha verimli kullandıklarını, teknik aksaklıkların dersin akışını ve
öğrencileri olumsuz etkilediğini belirmişlerdir. Bazı öğretmenler akıllı tahtanın derslerde öğretmeni etkisiz kıldığını söylemişlerdir. Genel olarak öğretmenler, akıllı tahtanın konuların daha iyi öğretilmesine fayda sağladığından ve öğrencilerin başarı ve motivasyonunu olumlu etkilediğinden, derslerde kullanılmasını tavsiye etmişlerdir.
2.3. Okul Öncesi Öğrenciler ve Engelliler Üzerinde Yapılan Araştırmalar
Bu yaştaki çocuklar için (anaokulu öğrencileri) zihinsel ve fiziksel olarak derse dahil olma imkanı tanındığı zaman öğrenme işleminin çok daha rahat gerçekleştiği (Harlan ve Rivkin, 2000) belirtilmiştir. Ayrıca, bu yaş seviyesindeki çocuklar okuma yazma bilmedikleri için değerlendirmenin en etkili yolunun uygulama yöntemi olduğu belirtilmiş ve akıllı tahtaların, öğrencilerin neyi ne kadar öğrendiğini ölçmede çok etkin olduğu saptanmıştır. Özellikle bu yaş grubundaki çocuklar için, bireysel bir öğrenmeden çok grupsal ve işbirlikçi öğrenmenin ön plana çıktığı, çünkü dikkatlerini toparlama süreleri çok kısa olduğu için grup çalışması esnasında derse daha aktif bir biçimde katılarak derste sıkılmalarının önüne geçilmiş olunduğu belirtilmiştir (Adıgüzel ve Diğerleri, 2011).
Otistik öğrencilere sosyal hikayelerle akıllı tahta kullanarak sosyal beceriler kazandırmayı ve sınıf içi motivasyonu arttırmayı araştıran deneysel bir araştırmada; 9 yaşında iki öğrenci ve bu öğrencilerle birebir ilgili özel eğitimli iki öğretmen seçilmiştir.
Otistik öğrencilerin kendini ifade becerileri ve birlikte öğrenme becerileri çok zayıftır.
Amerikan Otistik Derneğinin verilerine göre (2003) her 100 çocuktan biri otistik bozukluktan muzdarip. Yeni öğretim metodları ile otistik öğrencilerin öğrenim becerilerini geliştirmede etkili olmuştur. Otistik öğrenciler bilgisayar aracı fareye bağlı kalarak etkileşimli tahta ile dokunarak işlemlerini severek gerçekleştirmişlerdir.
Görselliğin öğrencilere interaktif öğrenme sürecinde ciddi katkılar yaptığı gözlemlenmiştir. Akıllı tahta ile öğrenciler kalem, silgi gibi öğretim araçlarına bağlı kalmadan dokunarak rahat bir şekilde öğrenci sürecini geçirmişlerdir. Araştırmada seçilen Calvin (9) ve Marcy (9) adlı öğrencilere kazandırılması gereken davranışlar kombine sosyal hikayelerden seçilen ve slaytlarla desteklenen görsel materyallere dönüştürülüp, akıllı tahtada dokunma yoluyla işlerlik kazandırılmaya ve uygun
davranışları taklit yoluyla yapmaya teşvik edilmiştir. Öğretmenler öğrencilere sosyal hikayeleri kavratıp modelleme yapmalarını sağlamıştır. Öğrencilerin her tepkisi fotoğraflanarak tekrar kendilerine gösterilmiş ve neticede öğrenciler uygun davranışları el-kol işaretleri (arkadaşları ile oynamak istediğini, söz almak istediğini, v.s.) ifade etmişlerdir (Sutman ve Xin, 2011).
Tahta üzerinde yansıtılan dört tane ürünün adlarının tek tek gösterilerek resme dokunma yolu ile eşleştirilmesi istenmiştir. Bu çalışmanın etkileşimi artırması dışında bir getirisi de, öğrencilere gözlemleyerek öğrenme imkanı sunması olmuştur. Bu sonuçlar ışığında, bu tahta yardımıyla, birebir öğretim yerine çoklu öğretim, yani aynı anda birden fazla öğrenciye ders anlatımı yapılabildiği; özellikle, engelli öğrenciler için bu tarz öğretimin çok önemli olduğu, çünkü gözlemleyerek de bir şeyler öğrenebilme şansına sahip oldukları belirtilmiştir (Adıgüzel ve Diğerleri, 2011).
Okul öncesi öğrenciler ve engelliler üzerinde yapılan ilgili araştırmalar incelendiğinde; bu grupta yer alan bireylerde akıllı tahtanın, görsel unsurları ile öğrenmeye ciddi katkılar sağladığı ve motivasyonu arttırdığı tespit edilmiştir. Çoklu öğretimin rahatlıkla yapılabildiği ve işbirlikçi öğrenmenin sağlandığı tespit edilmiştir.
Öğrencilerin akıllı tahta sayesinde derslere daha aktif katılımları olduğu gözlemlenmiştir.
2.4. Tarama Modeli Kullanılarak Yapılan Araştırmalar
Son yıllarda İngiltere’de akıllı tahta ile yapılan araştırmaların incelendiği tarama modelli bir diğer çalışmada; akıllı tahtalar, öğrencilerin öğrenme durumuna uygun metodları kullanmaya fırsat verdiğinden, farklı öğrenme durumlarına imkan tanıdığından, derslerin daha fazla dikkatle dinlenmesi ve motivasyona pozitif katkı yapmasından, devamsızlık yapan öğrencilerin ders kaybı yaşamaması ve konuyu tekrar edebilme olanağı sağlayan kaydedilme özelliğinden, bilgi anlamında çeşitlilik sağlaması ve öğrencilerde farklı bakış açısı geliştirmesinden dolayı faydalı bir materyal olduğu sonucuna varılmıştır (Kennewel, 2006).
Akıllı tahtaların öğretimdeki motivasyona etkisinin araştırıldığı bir diğer çalışmada, hangi öğrenci gruplarında akıllı tahta ile öğretimin daha etkili olduğuna bakılmış ve akıllı tahtaların ilköğretim birinci kademesindeki öğrencilerin motivasyonu daha çok arttırdığı saptanmıştır (McEntyrevd, 2007).
Tarama modeli kullanılarak yapılan ilgili araştırmalar incelendiğinde; akıllı tahtanın, özellikle ilköğretim birinci kademesindeki öğrencilerin motivasyonu daha çok etkilediği, akıllı tahtanın farklı öğretim metodlarına imkan tanıdığı, öğrencilerin dikkat ve motivasyonunu olumlu etkilediği ve derslerin kaydedilebilme özelliği ile ders kaybının yaşanmadığı ve akıllı tahtanın öğrenciler için faydalı bir öğretim materyali olduğu sonucuna varılmıştır.
Genel olarak akıllı tahta ile yapılan araştırmalara baktığımızda; akıllı tahta öğretmenler ve öğrenciler açısından faydalı bir öğretim materyalidir. Akıllı tahtanın özellikle görsellik gerektiren konularda öğrenmeyi kolaylaştırdığı tespit edilmiştir.
Zaman akışı içerisinde baktığımızda, akıllı tahtanın derslere karşı başarıyı, motivasyonu ve tutumu genelde arttırdığını, öğrenciler ve öğretmenlerin akıllı tahta ile ders işlemeyi sevdiğini ve akıllı tahtanın teknik aksaklıklara seri bir şekilde çözüm bulunduğu takdirde pek de olumsuz yönünün olmadığı sonucunu çıkarabiliriz. Araştırmacılar genel olarak, akıllı tahtanın öğretmenler tarafından aktif bir şekilde kullanılması gerektiğini ve bu konuda öğretmenlerin kendilerini geliştirmesi gerektiğini tavsiye etmişlerdir.
Yurt dışında akıllı tahta ile yapılan araştırmalar son yıllarda azalmıştır. Yurt dışında okullarda akıllı tahta kullanımı 1980’li yıllarda başlamış ve hızla artarak devam etmiştir. Bu konuda yapılan araştırmalar akıllı tahtanın öğrenciler üzerinde olumlu etki bıraktığını göstermiştir. Akıllı tahta ilk zamanlardaki gibi etkisini devam ettirmiştir.
Ülkemizde akıllı tahta ilk olarak bazı özel eğitim kurumlarında kullanılmaya başlanılmış ve artarak devam etmiş ve MEB 2012-2013 eğitim-öğretim yılında ülke genelinde seçilen bazı okullarda pilot uygulama yapmış ve 2013-2014 eğitim-öğretim yılında da tüm okullarda akıllı tahta ile ders işlenmeye başlanmıştır. Ülkemizde akıllı
tahta kullanımı yaygınlaştıkça ve akıllı tahta kullanımı öğretmen ve öğrenciler tarafından etkin olarak kullanıldığında nasıl bir etki bırakmaktadır. Yapılan araştırmanın bu konuya ışık tutacağı düşünülmektedir.
3. YÖNTEM
Bu bölümde araştırmanın yöntemi, evren ve örneklemi, veri toplama aracı, veri toplama, toplanmış olan verilerin analizi ve veri analizinde kullanılan istatistiksel yöntem ve teknikler üzerinde durulacaktır.
3.1. Araştırmanın Modeli
Bu araştırmada; matematik dersinde akıllı tahta kullanımına yönelik öğrenci tutumu ve öğretmen görüşleri incelenmiştir. Araştırmada tarama modeli kullanılmıştır.
Öğretmen görüşlerinin alınması için 5 sorudan oluşan görüşme formu uygulanmıştır.
3.2. Çalışma Grubu
Araştırma 2013-2014 eğitim-öğretim yılının birinci yarıyılında iki özel ilköğretim okulunda 11 sınıftan oluşan toplam 220 kişilik 7. sınıf öğrencisi üzerinde akıllı tutum ölçeği anketi yapılarak ve 7 öğretmenle de görüşme yapılarak uygulanmıştır. Araştırma evreni Ankara ilindeki 7. sınıf öğrencileridir. Özellikle 3 yıl ve üzerinde akıllı tahta kullanımı konusunda deneyim kazanmış öğretmenler ve bu öğretmenlerden ders görmüş öğrenciler seçilmiştir.
3.3. Veri Toplama Araçları
Bu çalışmada, akıllı tahta ile ders anlatılan öğrencilerin akıllı tahtaya karşı tutumunu incelemek amacıyla 26 maddeden oluşan 5’li Likert tipi Akıllı Tahta Tutum Ölçeği(Türel, 2011) kullanılmıştır. Öğretmen görüşlerini almak için de uzman görüşü alınarak hazırlanan 5 sorudan oluşan öğretmen görüşme formu hazırlanmıştır.
Kullanılan akıllı tahta tutum ölçeğinin(Türel, 2011) İstanbul ilinde 275 ilköğretim (6,7,8. sınıflar) öğrencisi üzerinde 39 maddeden oluşan anket sorusuna cevap alınarak oluşturulmuştur. Anket soruları ABD, Avustralya ve İngiltere gibi ülkelerde daha önce yapılmış araştırmalar incelenerek madde havuzu oluşturulmuş ve 39 madde seçilmiştir. 39 maddeden oluşan akıllı tahta tutum ölçeği 275 öğrenci ankete katılmış, geçersiz anket formları ayıklanarak, 268 (108 erkek, 155 kız) öğrencinin verdiği cevaplar değerlendirmede kullanılmıştır. Anketin Kaiser-Meyer-Olkin (KMO) değeri 0.924 bulunmuş ve örneklem büyüklüğü yeterli düzeyde olduğu saptanmıştır.Yapılan açıklayıcı faktör analizinde negatif çıkan 13 madde çıkarılmış ve kalan 26 madde 3 faktörlü çıkmıştır. Ölçeğin güvenilirlik katsayısı 0.940 çıkmıştır. Ölçek 3 faktörlü çıkmıştır. Faktör-1 “akıllı tahtanın öğrenmeye ve motivasyona katkısına yönelik tutum’’
başlığı altında 18 maddeden ve güvenilirlik katsayısı 0.952, faktör-2 “akıllı tahtanın verimliliğe katkısına yönelik tutum” başlığı altında 5 maddeden ve güvenilirlik katsayısı 0.737 ve faktör-3 “Akıllı tahtanın olumsuz etkisine yönelik tutum” başlığı altında 3 maddeden ve güvenilirlik katsayısı 0.654 olarak bulunmuştur. Açıklanan varyans %41 dir. Ölçek için “hiç katılmıyorum”, “katılmıyorum”, “karasızım”, “katılıyorum” ve
“tamamen katılıyorum” şeklinde her soru için beş seçenek vardır (Türel, 2011).
Tutum ölçekleri; kullanımının basit olması, ekonomik olması, diğer veri toplama yöntemlerine göre daha kesin ölçümler vermesi, ölçümlerin tekrarlanabilmesi ve yapılacak işlemlerde sistematik bir yaklaşıma olanak sağlaması gibi özellikleri ile en önde gelen ve en yaygın kullanılanıdır(Tavşancıl, 2002, s.106, 107). Tutum ölçülürken araştırma konusu olan tutum objesi ile ilgili, cümle, sıfat yada madde/ifadeler dizisi olan bir liste hazırlanır. Bireylerin bu cümle, sıfat yada ifadeler dizisine gerçek duyguları doğrultusunda tepkide bulunmaları istenir. Bu cümle, sıfat yada ifadeler listesine ölçek
denilmektedir. Yani tutum ölçekleri bireyin iç dünyasını ortaya çıkarmak üzere oluşturulmuş bir dizi cümleye/ifadeye bireyin cevap vermesi için hazırlanmış anketlerdir. Tutum ölçümünde sonuç, bir bireyin duygularının yoğunluğunun tutum objesinin lehinde mi, aleyhinde mi olduğunu yansıtmalıdır. Ancak bu, bireyin kendisinin verdiği raporlara dayanarak yapılan ölçümlerde olduğu gibi, tutum ölçeklerinde de bireyin bildikleri ile ve kendisi hakkında neleri anlatmaya istekli olduğu ile sınırlıdır. Bir grubun tümünün tutum düzeyini araştırdığımızda, bireylerin tek tek tutumları hakkında bilgi sahibi olmaya gerek yoktur. Cevapları ortak tutmak mümkündür. Bu uygulama tutumların daha gerçekçi bir şekilde ortaya çıkmaları olasılığını artırır (Tavşancıl, 2002, s.106, 107).
Bir toplamalı sıralama tekniği olan Likert ölçeği, tutum ölçekleri içerisinde en yaygın olarak kullanılandır. Bunun nedeni, Likert tipi ölçeklerin geliştirilmesinin diğer ölçeklere daha kolay ve kullanışlılığının yüksek olmasıdır (Sencer ve Sencer, 1978, s.367, Akt:Tavşancıl, 2002). Likert ölçeğinin avantajı, geliştirilmesinin Guttman ve Thurstone ölçeklerine göre daha kolay olmasının yanısıra, çok çeşitli tutum objelerine ve durumlarına uyum sağlayabilmesi ve tutumun ölçülebilen boyutlarından hem yönünü hem de derecesini hesaplayabilme kolaylığı da sağlamasıdır. Buna karşın dezavantajları ise, farklı cevap ifadelerinin aynı toplam puanı üretebilmesidir (Anderson, 1988c, s.427- 428).
3.4. Verilerin Toplanması
Araştırmamın amacına uygun olarak, üç yıl ve üzerinde akıllı tahta ile öğretim yapan ve akıllı tahta ile ilgili yeterli deneyim kazanmış öğretmenlerden oluşan iki özel okulla görüşmelere başlanılmıştır. Okulda akıllı tahta ile öğrenim gören öğrencilerin öğretim görme yılları 3-8 yıl arasında değişiyordu. Öğretmenler ise 3-8 yıldır akıllı tahta ile ders işliyorlardı.
İlgili yerlerden gerekli izinler alındıktan sonra anket yapılacak sınıfların matematik öğretmenlerinden de tek tek izin alınarak matematik derslerinde sınıflara
