• Sonuç bulunamadı

K DV Mevzuat Aç s ndan Müteselsil Sorumluluk, üzerinde en çok tart flmalar

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2022

Share "K DV Mevzuat Aç s ndan Müteselsil Sorumluluk, üzerinde en çok tart flmalar"

Copied!
10
0
0

Yükleniyor.... (view fulltext now)

Tam metin

(1)

Mehmet Reflat YAfiAR*

1. GENEL AÇIKLAMA

K

DV Mevzuat› Aç›s›ndan Müteselsil Sorumluluk, üzerinde en çok tart›fl- malar yap›lan ve defaten yap›lan Kanun de¤iflikliklerine, farkl› tarihler- de yay›mlanm›fl Tebli¤lere ve yarg› kararlar›na konu olan son derece karmafl›k ve özelik arz eden bir konudur.

KDV Mevzuat› Aç›s›ndan Müteselsil Sorumluluk halen; 23 Kas›m 2001 Tarih- li ve 24592 say›l› Resmi Gazetede yay›mlanan 84 Seri No’lu KDV Genel Teb- li¤i’nde yap›lan aç›klamalar kapsam›nda uygulanmaktad›r.

Bilindi¤i üzere Katma De¤er Vergisi nihai tüketiciden al›nan yay›l› bir ifllem vergisi türüdür. Mal veya hizmetler üretici veya tedarikçiden nihai tüketiciye ulaflana kadar çeflitli aflamalardan geçebilmektedir. Mal ve hizmetler bu flekil- de el de¤ifltirirken, KDV mükelleflerin teslim aflamas›ndan al›c›lardan tahsil etti¤i KDV’den, mal ve/veya hizmet al›m› nedeniyle yüklendi¤i KDV’nin in- dirimi söz konusu olmaktad›r. fiayet ‹ndirilen KDV, Mal ve Hizmet ‹falar›

Sonucunda Hayali ‹ndirimler Yoluyla Veya Fiilen Ödenmemek Suretiyle Aksat›lm›flsa, Hazine Vergi Tahsili Kayb›na U¤ramaktad›r.

Burada as›l sorumlu, KDV’yi aksatan mal veya hizmeti satan alt vergi mükel- lefi olmas›na ra¤men, Hazine zarar›n› önleyebilmek için Vergi ‹daresi sorum- lu aray›fl›na girmifl ve 213 say›l› VUK’ nun 11 inci maddesindeki üçüncü f›k- ra hükmüne dört elle sar›lm›flt›r.

213 say›l› VUK’ nun 11. maddesi yarg› organlar›nca Anayasa’ya ayk›r› görül- memifl ve KDV aç›s›ndan da uygulanabilmesi kabul edilmifltir. 29.07.1998 ta- rih ve 23417 say›l› Resmi Gazete’nin Mükerrer say›s›nda yay›mlanan 4369 sa-

H a k e m s i z Y a z › l a r

O p i n i o n P a p e r s O c a k - fi u b a t

Y › l : 2 0 0 8 S a y › : 8 5

!

* Serbest Muhasebeci Mali Müflavir

(2)

y›l› Kanunla yap›lan de¤ifliklikle VUK’ nun 11. maddesinin üçüncü f›kras› afla¤›da belirtildi¤i gibidir.

‘’Mal al›m ve sat›m› ve hizmet ifas›

dolay›s›yla vergi kesintisi yapmak ve vergi dairesine yat›rmak zorunda olanlar›n, bu yükümlülükleri yerine getirmemeleri halinde verginin öden- mesinden, al›m sat›ma taraf olanlar, hizmetten yararlananlar ve aralar›nda do¤rudan veya h›s›ml›k nedeniyle ya da sermaye, organizasyon veya yöne- timine kat›lmak veya menfaat sa¤la- mak suretiyle dolayl› olarak iliflkide bulundu¤u tespit olunanlar müteselsi- len sorumludurlar.’’ (4369 say›l› yasa ile de¤iflmeden önceki hali; al›m sa- t›ma taraf olanlar ile hizmetten ya- rarlananlar, aralar›nda z›mnen dahi olsa irtibat oldu¤u tespit olunanlar.) VUK’ nun 11. maddesi göz önüne al›nd›¤›nda, Mal Ve/Veya Hizmeti Sat›n Alan Mükellef, Bu Mal Ve/Veya Hizmeti Satan›n Söz Ko- nusu Sat›fla ‹liflkin KDV Yükümlü- lü¤ünü Yerine Getirmemesi Halin- de Kay›ts›z fiarts›z Sorumlu Tutul- mufltur. Hatta bu al›flverifle taraf ol- mayan bir baflka flah›s veya flirket, KDV yi aksatan ile do¤rudan veya h›- s›ml›l›k, sermaye, organizasyon, yö- netim yahut menfaat sa¤lamak sure- tiyle iliflkide ise bu flah›s veya flirketin de müteselsil sorumlu olaca¤› hükme ba¤lanm›flt›r.

KDV zincirini aksatan›n yan› s›ra, ak- sama bulundu¤unu bilmeyen ve bil- mesi mümkün olmayan al›c› konu- mundaki kifli veya kurumlar, kendi bilgi veya iradeleri d›fl›nda, sat›c›- n›n iflledi¤i bir suçtan dolay› sorum- lu tutulmalar›, dürüst al›c› olan kifli veya kurumlar› son derece rahats›z etmektedir. Fakat Vergi ‹daresi, as›l sorumlular› tespitte çaresiz kald›¤›

durumlarda, sorumluluk hükmünü ya- ni VUK’nun 11. maddesini iflletmek- tedir. ‹lgili kanun maddesi hükmünün mant›ks›zl›¤›na ra¤men bu sorumlu- lukla ilgili ihtilaflar, sorumlu tutula- n›n aleyhine sonuçlanabilmektedir.

Mal veya Hizmet satan mükellefin, KDV’yi SAHTE veya MUHTEV‹- YATI ‹T‹BAR‹YLE YANILTICI BELGE vermek suretiyle aksatmas›

ise, bu belgeleri (bilerek veya bilme- yerek) al›p yasal kay›tlar›na kaydeden al›c›lar›, KDV sorumlulu¤undan öte, teminat oranlar›n›n yükselme- si, KDV iadelerinin tümüyle durma- s›, hatta hapis istemiyle adli mercile- re sevki gibi çok daha a¤›r sorunlara maruz b›rak›labilmektedir. KDV’ de müteselsil sorumlulukla en çok karfl›- laflanlar ise, KDV kanununun tam is- tisna maddeleri (11-13-14-15. madde- ler) kapsam›nda teslim veya hizmet ifas›nda bulunanlar yani iade talebin- de bulunanlard›r.

(3)

H a k e m s i z Y a z › l a r O p i n i o n P a p e r s

2. MÜTESELS‹L SORUMLULUK UYGULAMASI ‹LE ‹LG‹L‹

USUL VE ESASLAR

2.1. ‹flleme Do¤rudan Taraf Olanlar Aç›s›ndan ‹lgili Usul ve Easlar 84 no.lu KDV Genel Tebli¤’de yap›- lan düzenlemelere göre, yap›lan iflle- me do¤rudan taraf olanlar (yani mal teslimlerinde al›m – sat›ma taraf olan- lar, hizmet ifalar›nda hizmetten yarar- lananlar), bu safhadaki ifllem bedeli üzerinden hesaplanan katma de¤er vergisi ile s›n›rl› olmak üzere, Hazi- ne’ye intikal etmeyen vergiden sat›c›

ile birlikte müteselsilen sorumlu ola- cakt›r.

Konunun uygulama flartlar› ve özellik arz eden hususlar afla¤›da aç›klanm›fl- t›r.

2.1.1. Müteselsil Sorumlu

Tutulabilmenin fiartlar› ve S›n›r›

Bir mükellefin bu kapsamda Mütesel- sil Sorumluluk uygulanmas›na muha- tap tutula bilmesi için;

- ‹flleme do¤rudan taraf olmas›, ya- ni mal tesliminde al›m sat›ma taraf olmas›, hizmet ifas›nda hizmetten faydalanmas› gerekir. ‹flleme do¤ru- dan taraf olmayanlar›n (afla¤›da aç›k- lanacak özel durumlar hariç) mütesel- sil sorumlulukla muhatap tutulmas›

mümkün de¤ildir.

- Sat›c›n›n, tahsil etti¤i katma de¤er vergisini Hazine’ye intikal ettirme- di¤inin tespit edilmifl olmas› gere- kir. Bu tespitin ne flekilde yap›laca¤›

konusunda Tebli¤de herhangi bir be- lirleme yoktur. Ancak daha önceki düzenlemeler Maliye Bakanl›¤› tara- f›ndan yap›lan yorumlarda bu tespitin inceleme raporu ile yap›lmas› gerekti-

¤i vurgulanm›flt›r. Dolay›s›yla incele- me raporuyla yap›lm›fl bir tespit olma- dan, baz› özel durumlar hariç verginin Hazine’ye intikal etmedi¤i gerekçesi ile mükellefin müteselsil sorumlulu¤a tabi tutulmamas› gerekmektedir.

- Müteselsil sorumluluk, sat›n al›- nan mal ve hizmet bedeli üzerinden hesaplanan katma de¤er vergisi ile varsa gecikme faizi ve gecikme zamm› ile s›n›rl›d›r. Cezalar, sorum- luluk kapsam› d›fl›nda oldu¤u gibi, sa- t›c› firma ad›na di¤er ifllemler nede- niyle sal›nan vergilerden de al›c›n›n sorumlu tutulmas› söz konusu de¤ildir - Müteselsil sorumlulukla muhatap tutulmak için al›c›n›n KDV mükel- lefi olmas› gerekmemektedir. Bu- nun için iflleme taraf olmak yeterlidir.

Örne¤in KDV mükellefi olmayan bir banka da, sat›n ald›¤› mal ve hizmet nedeniyle hesaplanan katma de¤er vergisinin sat›c› taraf›ndan Hazine’ye

‹ntikal ettirilmemesinden dolay› mü- teselsil sorumlulukla muhatap tutula- bilecektir.

O c a k - fi u b a t Y › l : 2 0 0 8 S a y › : 8 5

(4)

2.1.2. Sat›c›n›n Yükümlülü¤ünü Yerine Getirmemesinin Do¤urdu¤u Sonuçlar

Yukar›da da aç›kland›¤› üzere herhan- gi bir mükellefin müteselsil sorumu- lukla muhatap tutulabilmesi için vergi kesintisi yapmak ve vergi dairesine yat›rmak zorunda olanlar›n yani sat›- c›lar›n, bu yükümlülüklerini yerine getirmemifl olmamalar› gerekmekte- dir. Bu husus, müteselsil sorumlulu-

¤un temel flartlar›ndan biridir. Dolay›- s›yla, öncelikle sat›c›lar›n bu yüküm- lülüklerini hangi hallerde yerine getir- memifl say›lacaklar›n›n yani kestikleri vergiyi vergi dairesine yat›rmamalar›n- dan ne anlafl›lmas› gerekti¤inin belirlen- mesi mecburiyeti ortaya ç›kmaktad›r.

Di¤er vergilerde bu hususu tespit ede- bilmek daha kolayd›r. Ancak indirim mekanizmas›n›n uyguland›¤› KDV de bu hükümden ne anlafl›lmas› gerekti-

¤inin aç›k bir flekilde ortaya konulma- s› mümkün de¤ildir. Örne¤in ifllemin gerçekleflti¤i dönemde indirim konu- su yapt›¤› katma de¤er vergisi, tahsil edilen vergiden daha fazla olmas› ha- linde ortaya ç›kan ödenecek vergiyi beyan etmeyen bir mükellef, söz ko- nusu vergiyi vergi dairesine yat›rma- m›fl m› kabul edilecektir? Bunun d›- fl›nda mal sat›n alanlar veya hizmet yapt›ranlar›n ödedikleri verginin vergi dairesine yat›r›lmamas› baflka bir de- yiflle Hazine’ye intikal ettirilmemesi çeflitli flekilde gerçekleflebilir.

- Sat›c› firma, düzenledi¤i faturay›

kay›tlar›na veya beyannamesine hiç dahil etmemifl veya noksan dahil et- mifl olabilir.

- Sat›c› firma, SM‹YB (Sahte veya Muhteviyat› ‹tibariyle Yan›lt›c› Bel- ge) kullanmak suretiyle ödenmesi ge- reken vergiyi ödememifl veya noksan ödemifl olabilir.

- Sat›c› firma, düzenledi¤i faturay›

beyan etmifl olmas›na ra¤men tahak- kuk eden vergiyi ödememifl olabilir.

Bu hususlarda hangilerinin mevcudi- yetinin do¤rudan müteselsil sorumlu- lu¤u gerektirdi¤i, konusunda yap›lm›fl bir düzenleme yoktur. Ancak bugüne kadar ki uygulamalar› da dikkate ald›-

¤›m›zda;

• Al›c› ile sat›c› veya daha alt kademe- ler aras›nda V.U.K.’nun 11. madde- sinde say›ld›¤› flekilde dolayl› veya dolays›z bir iliflki veya organizasyon bulunmamas›,

• Gerçek bir mal veya hizmet teslimi- ne dayanan gerçek bir belgenin mev- cut olmas›,

• Belgede gösterilen katma de¤er ver- gisinin sat›c› firma taraf›ndan kay›tla- r›na intikal ettirilerek ilgili dönem KDV beyannamesine dahil edilmifl olmas› hallerinde, sat›c›n›n bu iflleme iliflkin vergisel yükümlülüklerini yeri- ne getirmifl oldu¤u kabul etmek gere- kir.

(5)

H a k e m s i z Y a z › l a r O p i n i o n P a p e r s

Bunun d›fl›nda, sat›c› firman›n SM‹YB kullanmak veya beyan etti¤i vergiyi ödememek suretiyle verginin Hazine’ye intikal etmemesi halinde al›c›n›n, bu ifllemlerle do¤rudan veya dolayl› olarak bir iliflkinin bulundu¤u veya menfaat temini yada organizas- yon içinde bulundu¤u vergi inceleme raporu ile tespit edilmedikçe herhangi bir sorumlulu¤u söz konusu olmaya- cakt›r. Nitekim, ‹stanbul Vergi Daire- si Baflkanl›¤› taraf›ndan bu konuda verilen bir özelge Maliye Bakanl›-

¤›’nca da uygun bulunmufltur. Ancak sat›c›n›n belgede gösterilen vergiyi, kay›tlar›na veya ilgili dönem beyan- namesine dahil etmemesi, sat›c›n›n adresinde bulunamamas› veya defter ve belgelerini ibraz etmemesi nede- niyle gerekli tespitlerin yap›lmamas›

ve aksinin de al›c› taraf›ndan tevsik edilememesi hallerinde sat›c›n›n bu yükümlülü¤ü yerine getirmedi¤i ka- bul edilecek ve dolay›s›yla da iflleme taraf olan al›c› da müteselsil sorumlu- lu¤a muhatap tutulabilecektir.

2.2. Müteselsil Sorumlulu¤u Sona Erdiren Haller

2.2.1. Genel Kural

‹flleme do¤rudan taraf olan mükellef- lerin müteselsil sorumlulu¤a tabi ol- malar›n› gerektiren esaslar yukar›da aç›klanm›flt›r. Ancak afla¤›da belirti- len flartlar› yerine getiren mükellefler müteselsil sorumluluk uygulamas› ile

muhatap tutulmayabileceklerdir. Bu- na göre; katma de¤er vergisi dahil toplam ifllem bedelinin;

- 4389 say›l› Bankalar Kanunu hü- kümlerine göre faaliyette bulunan banka veya özel finans kurumlar› va- s›tas›yla ödeyen ve banka veya özel finans kurumuna yap›lacak ödeme s›- ras›nda düzenlenecek belgeye sat›c›- n›n (veya ad›na hareket edenlerin) ad›

– soyad› (ünvan›) ile banka veya özel finans kurumundaki hesap numaras›n›

do¤ru olarak yazd›ran,

- Ödemenin çekle yap›lm›fl olmas› ha- linde Türk Ticaret Kanunu’nun 697.

maddesinin birinci ve ikinci f›kras›na uygun olarak çek düzenleyen ve lehi- ne çek keflide edilenin vergi kimlik numaras›n› çeke yazan al›c›lar, müte- selsil sorumlukla muhatap tutulmaya- caklard›r. Di¤er taraftan uygulamada vadeli çekler düzenlendi¤i bilinmek- tedir. 9/7/1956 tarih ve 9353 say›l›

Resmi Gazete’de yay›mlanan 6762 say›l› Türk Ticaret Kanunu’nun 707.

maddesinde belirtildi¤i üzere çekte vade yoktur. Görüldü¤ünde ödemesi gereken k›ymetli evrak niteli¤inde bir ödeme arac›d›r. Vadeli olarak düzen- lenen çekler müteselsil sorumlulu¤u hiçbir flekilde kald›rmamaktad›r. Bafl- ka bir anlat›mla Alacak veya Borç Se- nedinden fark› bulunmamaktad›r.

O c a k - fi u b a t Y › l : 2 0 0 8 S a y › : 8 5

(6)

2.2.2. Banka veya Finans Kurumlar›

Arac›l›¤›yla Veya Çekle Yap›lan Ödemelerde Dikkat Edilecek Hususlar Önceki bölümde de de¤inildi¤i üzere ifllem bedelinin banka hesab›na yat›- r›lmak veya çek düzenlenerek öden- mesi halinde al›c›lar müteselsil so- rumlulukla muhatap tutulmamaktad›r.

Ancak bunun için söz konusu ödeme- ler s›ras›nda baz› kurallara uyulmas›

gerekmektedir.

- Ödemenin banka arac›l›¤› ile yap›l- mas› halinde do¤rudan sat›c›n›n ilgili bankadaki hesab›na para yat›r›lmal›

veya havale edilmelidir. Sat›c›n›n her- hangi bir hesab›na ba¤l› olmaks›z›n örne¤in isme gönderilen havaleler, müteselsil sorumlulu¤u ortadan kal- d›rmamaktad›r. Ayr›ca ödeme s›ras›n- da düzenlenecek belgede sat›c›n›n ad›

– soyad› veya unvan› ile banka veya özel finans kurumundaki hesap numa- ras› ve vergi veya TC kimlik numara- s› da mutlaka bulunmas› gerekir. Bu bilgilerin bir veya bir kaç›n›n bulun- mad›¤› belgelerle yap›lan ödemelerde müteselsil sorumlulu¤u kald›rmaz.

- Ödemenin çekle yap›lmas› halinde de çekin mutlaka nama yaz›l› olarak düzenlenmesi ve lehine çek keflide edilen kiflinin vergi veya TC kimlik numaras›n›n da çekin üzerine ayr›ca yaz›lmas› gerekir. Hamiline yaz›l›

olarak düzenlenen veya herhangi bir nedenle sat›c›n›n vergi veya TC kim-

lik numaralar›n›n yaz›l› olmad›¤› çek- le yap›lan ödemeler al›c›y› sorumlu- luktan kurtarmaz.

- Çekin do¤rudan al›c› kifli veya ku- rum taraf›ndan düzenlenmesi gerek- mekte olup, üzerine yukar›da yer alan bilgiler yaz›lm›fl bile olsa müflteri çek- lerinin ciro edilmesi suretiyle yap›lan ödemeler de sorumlulu¤u kald›rmaz.

- Çekle yap›lan ödemelerin al›c›y› so- rumluluktan kurtarmas› için, çek be- delinin muvazaadan ari olarak sat›c›

taraf›ndan tahsil edilmifl olmas› gere- kir. Özellikle vadeli çeklerle yap›lan ödemelerde çek bedeli sat›c› taraf›n- dan tahsil edilmedikçe, bu ifllemin al›- c›y› sorumluluktan kurtarmas› müm- kün de¤ildir.

- D›fl ticaret sermaye flirketi ve sektö- rel d›fl ticaret flirketleri gibi ihracata arac›l›k eden mükelleflerin bu uygula- madan faydalanabilmeleri için kendi ödemelerini yukar›da belirtilen flekil- de yapmalar› yeterli olmay›p, ihraca- t›na arac›l›k ettikleri mükelleflerin de ödemelerini yukar›da belirtilen flekil- de yapmalar› gerekmektedir. Aksi halde bu mükelleflerin müteselsil so- rumluluktan kurtulmalar› mümkün de¤ildir. Bu uygulama, baflkalar›n›n ihracat›na arac›l›k yapan firmalar için geçerli olup, piyasadan tedarik etti¤i mallar› kendi adlar›na ihraç eden te- darikçi ihracatç›lar için böyle bir zo- runluluk yoktur.

(7)

H a k e m s i z Y a z › l a r O p i n i o n P a p e r s

- Al›c› ile sat›c› aras›nda muvazaaya dayanan bir ifllem yap›ld›¤›n›n veya menfaat sa¤layan do¤rudan bir iliflki- nin veya h›s›ml›k, sermayesine kat›l- ma, organizasyon veya yönetimi için- de yer alma fleklinde dolayl› bir iliflki- nin bulundu¤unun vergi incelemesine yetkili olanlarca düzenlenmifl rapor- larla tespit edilmifl olmas› halinde, ödeme banka arac›l›¤› veya nama ya- z›l› çekle yap›lm›fl bile olsa al›c›lar›n müteselsil sorumlulu¤u ortadan kalk- mayacakt›r

2.3.Müteselsil Sorumlulu¤un Uygulanmayaca¤› Haller

V.U.K.’nun 11. maddesinde Maliye Bakanl›¤›na verilen yetkiye istinaden yay›mlanan 84. No’lu KDV Genel Tebli¤ ile takip eden dönemlerde ya- p›lan kanun de¤iflikleriyle, baz› ifllem- ler müteselsil sorumluluk uygulanma- s› d›fl›nda b›rak›lm›flt›r. Buna göre;

- KDV Kanununun 17. maddesinin 1 numaral› f›kras›nda say›lan kurum ve kurulufllar (ki bunlar; genel ve katma bütçeli daireli daireler, il ve özel ida- releri, belediyeler, köyler, bunlar›n teflkil ettikleri birlikler, üniversiteleri döner sermayeli kurulufllar, kanunla kurulan kamu kurum ve kurulufllar›, siyasi parti ve sendikalar, kamu men- faatine yararl› dernekler, tar›msal amaçl› kooperatifler ve Bakanlar Ku- rulunca vergi muafiyeti tan›nan vak›f- lar.) ile

- Sermayesinin %51 veya daha fazlas›

kamuya ait iktisadi iflletmelerin, Mal teslimi veya hizmet ifalar›nda ta- raf oldu¤u al›m – sat›m ifllemlerinde müteselsil sorumluluk uygulanmaya- cakt›r. Bir baflka ifade ile,

- Yukar›da say›lan kurulufllar›n mal yada hizmet sat›n ald›klar› mükellef- lerin bu al›fllarla ilgili vergiyi,

- Bu kurulufllardan mal yada hizmet sat›n alanlar›n ise sözü edilen kurulufl- lar›n bu sat›fllarla ilgili vergiyi, Hazine’ye intikal ettirmemeleri nede- niyle müteselsil sorumluluk kapsa- m›nda ifllem yap›lmayacakt›r.

Öte yandan, tebli¤de yap›lan düzenle- menin yan› s›ra bizzat kanun da yer alan düzenleme nedeni ile müteselsil sorumlulu¤un uygulanamayaca¤› du- rumlar da söz konusudur.

Buna göre V.U.K.’nun 11. maddesi- nin 4. f›kras›ndaki hüküm uyar›nca mal üreten çiftçiler ile nihai tüketici- ler, sat›n ald›klar› mal veya hizmetler nedeniyle ödedikleri vergileri sat›c›lar taraf›ndan Hazine’ye intikal ettirilme- mesi halinde müteselsil sorumlulukla muhatap tutulmayacaklard›r. Bu hü- kümden anlafl›laca¤› üzere al›c› ticari bir kiflili¤e sahip de¤ilse müteselsil sorumlu olarak tutulamamaktad›r.

O c a k - fi u b a t Y › l : 2 0 0 8 S a y › : 8 5

(8)

2.4. ‹flleme Do¤rudan Taraf Olmayanlar Aç›s›ndan Uygulama

‹flleme do¤rudan taraf olmayanlar›n, mal veya hizmet temin ettikleri safha- lardan daha önceki safhalarda, bu mal veya hizmetle ilgili KDV’nin Hazi- ne’ye intikal ettirilmemifl olmas› ne- deniyle müteselsil sorumluluk uygu- lamas› ile muhatap tutulabilmesi için afla¤›daki tespitin yap›lm›fl olmas› ge- rekir. ‹fllemden yararlanan mükellef ile vergiyi Hazine’ye intikal ettirme- yenler aras›nda; menfaat sa¤layan do¤rudan bir iliflkinin veya h›s›ml›k, sermayesine kat›lma, organizasyon veya yönetimi içinde yer alma fleklin- de dolayl› bir iliflkinin mevcudiyetinin vergi incelemesine yetkili olanlarca düzenlenmifl raporlarda aç›kça belir- tilmifl olmas› gerekmektedir. Vergi inceleme raporu ile böyle bir iliflkinin varl›¤› belirlenmedikçe mükellefin söz konusu ifllemler nedeniyle müte- selsil sorumlu tutulmas› mümkün de-

¤ildir.

84 Seri No’lu KDV Tebli¤in de yer alan bu düzenlemedeki menfaat sa¤la- ma veya organizasyon içinde yer alma gibi kriterler ile müteselsil sorumlu- luk aras›nda ba¤lant› kurman›n man- t›kl› gerekçeleri vard›r. Ancak ‘’h›- s›ml›k’’ gibi baz› kriterlerin ise bu uy- gulamada tek bafl›na ölçü olarak al›n- mak yerine di¤er kriterlerle birlikte de¤erlendirmesi gerekti¤inin düflünü- yoruz.

2.5. Müteselsil Sorumluluk Uygulamas›

84 Seri No’lu KDV Genel Tebli¤e Yukar›da aç›klad›¤› flekilde bir mü- kellefin müteselsil sorumluluk ile mu- hatap tutulmas› halinde, müteselsil sorumlulukla ilgili ifllemler afla¤›da aç›kland›¤› flekilde yerine getirilecek- tir.

a) Vergi, mükellef ad›na tarh ve ta- hakkuk ettirilecek ve öncelikle mü- kelleften aranacakt›r. Bu aflamada müteselsil sorumlu tutulan kifli hak- k›nda herhangi bir ifllem yap›lmaya- cakt›r.

b) Müteselsil sorumluluk, sat›n al›nan mal ve hizmet bedeli üzerinden he- saplanan katma de¤er vergisi, varsa gecikme faizi ve gecikme zamm› ile s›n›rl›d›r. Cezalar, sorumluluk kapsa- m›n›n d›fl›ndad›r.

c) Müteselsil sorumlu tutulan kifliden takiben ödeme emri tebli¤ suretiyle bafllan›lacakt›r. Takip ifllemi, mükel- lefin ba¤l› oldu¤u vergi dairesi tara- f›ndan de¤il, müteselsil sorumlu tutu- lan kiflinin ba¤l› oldu¤u vergi dairesi taraf›ndan yürütülecektir. Müteselsil sorumlu tutulan kifli ancak ödeme em- ri tebli¤ edilmesinden sonra iflleme ta- raf olmaktad›r. Dolay›s›yla yap›lan ifl- leme karfl› dava açma hakk›nda ancak ödeme emri tebli¤ tarihten sonra ola- bilmektedir.

(9)

H a k e m s i z Y a z › l a r O p i n i o n P a p e r s

Öte yandan mükellefler hakk›nda mü- teselsil sorumluluk kapsam›nda takibe geçilebilmesi için;

- Verginin as›l mükellefinin bilinen adresinde bulunmamas› nedeniyle ih- barname veya ödeme emrinin tebli¤

edilememifl olmas› veya,

- Kendisine ödeme emri tebli¤ edilen mükellefin mal beyan›nda bulunma- m›fl, vergi dairesince de mal› tespit olunamam›fl veya beyan edilen yahut da vergi dairesince tespit olunan mal- lar›n amme alaca¤›n› karfl›lamayaca-

¤›, yani söz konusu alaca¤›n as›l mü- kelleften tamamen veya k›smen tahsil edilemeyece¤inin anlafl›lm›fl olmas›

gerekmektedir. Bu ifllemler tamam- lanmadan müteselsil sorumlu nezdin- de takibe geçmek mümkün de¤ildir.

Amme alaca¤›n›n as›l mükelleften k›smen tahsil edilmifl olmas› halinde müteselsil sorumlulu¤un kalan k›s›m- la s›n›rl› olmas› gerekti¤i tabidir.

d) Müteselsil sorumlu tutulacak kifli nezdinde takibe bafllan›labilmesi için amme alaca¤›n›n tarh ve tahakkuk ifl- lemlerinin de tamamlanm›fl olmas›

yani tahsil aflamas›n›n gelmifl olmas›

gerekir. Henüz kesinleflmemifl amme alaca¤› için, as›l mükelleften tahsil edilmeyece¤i anlafl›lm›fl bile olsa, müteselsil sorumluluk kapsam›nda ta- kip ifllemine bafllan›lmas› mümkün de¤ildir.

3. SONUÇ

Yaz›m›zda KDV Mükelleflerinin ve- ya KDV Mükellefi olmayan baz› mü- kelleflerin, KDV mevzuat› aç›s›ndan müteselsil sorumluluklar› hakk›nda aç›klamalar yap›lm›flt›r. Yaz›dan da anlafl›laca¤› üzere 3065 say›l› Katma De¤er Vergisi Kanununa ba¤l› olarak yay›mlanan 84 Seri No’lu KDV Ge- nel Tebli¤de, ‹yi niyetli mükelleflerin mal ve hizmet al›m bedellerini tebli¤- de belirtilen ödeme flekillerini seçerek yapmalar›n› sa¤lamakt›r. Nakit harca- maya s›n›r getirilerek, ekonominin kay›tl› duruma getirilmesi sa¤lanma- ya çal›fl›lmaktad›r. Yine ilgili Genel Tebli¤de temel amaç; sahte veya muhteviyat› itibar›yla yan›lt›c› belge kullan›m›n› ortadan kald›rmak veya azaltmak oldu¤u anlafl›lmaktad›r.

KAYNAKÇA http://www.gib.gov.tr

MAÇ Mehmet.(2000) ‘’KDV’de Müteselsil Sorumluluk Devam Ediyor’’ M ü k e l l e f i m Dergisi 93 (2000)

T.C. Yasalar, Bankalar Kanunu 4389 say›l›. Ankara

T.C. Yasalar, Türk Ticaret Kanunu 6762 say›l›. Ankara

O c a k - fi u b a t Y › l : 2 0 0 8 S a y › : 8 5

(10)

Referanslar

Benzer Belgeler

MADDE 139 - (1) Ver len s par ş avansları hesabı, yurt ç nden ya da yurt dışından satın alınmak üzere s par şe bağlanan stoklarla lg l olarak yapılan

Yine Katma Değer Vergisi Kanununun 11/1-a maddesinde Türkiye’de ikamet etmeyen yolculara yapılan teslimlerle ilgili olarak Maliye Bakanlığınca 61 Seri Nolu KDV Genel Tebliği

5359 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı ile KDV oranlarında bazı değişiklikler yapıldı. 1) Konutların net alanının 150 m2'ye kadar olan kısmında KDV oranı %8 olarak belirlendi. 2)

Madde 35 – Birlik Yö- netim Kurulu, kayıtlı ol- duğu meslek odasında en az beş yıl süreyle kesin- tisiz olarak fiilen çalışan Birlik Genel Kurulu üyeleri arasından iki

Madde 33- Federasyonun ihtiyacı için satın alınan, hibe edilen veya satın alma dışı yollardan elde edilen taşınır mal ve tüketim malzemeleri, alındıktan

Bu ne- denle VUK’nun mükerrer 227’nci maddesine göre vergi beyanna- melerinin imzalanması için yapılacak sınırlı uygunluk denetiminin (SUD), konusunu, işletmenin tuttuğu

Bu Tebliğin (1.4.1) ve (1.4.2) bölümlerinde yapılan açıklamalar çerçevesinde indirimli orana tabi işlemlerle ilgili yılı içindeki mahsuben iade taleplerinde aşağıdaki

*Törende kurulan cihazlar kesinlikle sökülmeyecektir yer değiştirilmeyecektir, Provalarda ve ilk törende hangi personel bulunduysa aynı personel çalışacaktır aksi kesinlikle