GGY 103 Hukukun Temel İlkeleri (3-0)5

(1)

GGY 103

Hukukun Temel İlkeleri (3-0)5

Dr. Erdem ERCAN

Ankara Üniversitesi UBF Gayrimenkul Geliştirme ve Yönetimi Bölümü

(2)

 Sosyal düzen kurallarına uyulmaması durumunda karşılaşılacak tepki yani yaptırım maddi veya manevi şekilde gerçekleşmektedir.

 Hukuk Kurallarına uyulmadığında karşılaşılacak tepki maddi nitelikli olmakta iken, hukuk kuralları dışındaki diğer sosyal düzen kurallarına uyulmadığında karşılaşılacak tepki manevi olmaktadır.

 Hukuk kurallarının ihlali halinde karşılaşılacak maddi yaptırımlar beşe ayrılabilir: Ceza, Tazminat, Cebri İcra, Hükümsüzlük ve İptal.

Hukukta Yaptırım Türleri

(3)

 1- CEZA:

Kanunun suç veya kabahat işleyen kişiye uygulanmasını öngördüğü yaptırıma ceza denir. Suçun işlenmesini önlemek, suç işlenmesi ile bozulan toplumsal düzeni kurmak ve suçluyu ıslah etmek amacıyla ceza yaptırımına başvurulur. Cezalar temelde adli ve idari cezalar şeklinde ikiye ayrılır.

(4)

 1- CEZA:

 Adli cezalar hapis ve adli para cezaları olmak üzere iki türlüdür.

 -Hapis cezaları: Ağırlaştırılmış müebbet hapis, müebbet hapis ve süreli hapis cezaları şeklinde üç grupta düzenlenmiştir.

 -Adli para cezası: Belli bir miktar paranın hükümlü tarafından hazineye ödenmesi şeklinde infaz edilen bir ceza türüdür.

 İdari cezalar ise; idari para cezaları, faaliyetten men, seyr-ü seferden men, yıkım ve kamu görevlileri disiplin cezaları şeklinde sıralanabilir.

(5)

 2. CEBRİ İCRA:

 Cebri icra, bir borç ilişkisinde borcunu kendi rızası ile yerine getirmeyen borçlunun devlet gücü aracılığıyla bu borcunu yerine getirmesini sağlayan bir yaptırımdır.

 Örneğin, borçlu borcunu vadesinde ödemediği takdirde, alacaklı mahkemeye veya icra dairesine başvurarak alacağının zorla alınmasını isteyebilir. İcra dairesi bu durumda borçlunun malını haczedip paraya çevirerek alacaklının alacağını bu paradan ödeyebilir. Bu hususlar İcra İflas Kanununda düzenlenmiştir.

Askerlik, vergi, nafaka ödenmesi gibi konuların yanı sıra kiracı tahliyesi ve çocuk teslimi gibi konularda da cebri icra yaptırımı uygulanabilir.

(6)

 3. TAZMİNAT:

 Gerek kasten gerek ihmal ile haksız bir surette diğer kimseye zarar veren, o zararın tazminine mecburdur.

 Tazminat; haksız fiilden veya sözleşmeye aykırı davranıştan doğar.

 Tazminata konu zarar maddi veya manevi olabilir.

(7)

 Maddi Tazminat:

Maddi zararın karşılığıdır. Zarar gören kimsenin malvarlığında iradesi dışında meydana gelen eksilmenin zarar veren tarafından aynen ya da nakden giderilmesidir.

(8)

 Manevi Tazminat:

Bir kimsenin bedensel bütünlüğünün zedelenmesi durumunda zarar görene; ağır bedensel zarar veya ölüm halinde ise zarar görene ya da ölenin yakınlarına ödenir. Bunun dışında kişilik değerlerinde iradesi dışında meydana gelen eksilme sebebiyle ödenebilir.

Çekilen üzüntü, elem ve kederin dindirilmesi ve telafi amacıyla ödenir. Manevi zarar paradan başka yollarla da giderilebilir. Özür dileme, mahkeme kararının ilanı veya kınama yazısı yayımlanması gibi.