Tuvallerde Görülen Bozulmaların
Sebepleri
TAŞIYICILARDA GÖRÜLEN GENEL BOZULMALAR
• Yırtık, Eksik, Çatlak, Kırık vb.
• Deformasyon
• Mikrobiyolojik Bozulmalar
• Vandalizm, Yanlış Müdahaleler, Doğal Afetler
BOZULMA FAKTÖRLERİ
1. Fiziksel Etmenler : Çarpma, titreşim, basınç, sarsılma ve aşınma olarak beş farklı alt faktöre ayrılır. Bunlar objenin taşınması, depolanması ya da bakımı sırasında doğrudan
insan eliyle ya da kullanılan araçlarla ortaya çıkabileceği gibi, yerçekimi ya da deprem gibi yerküre kaynaklı ya da savaş kaynaklıdır. Bunlar eserin şeklinin bozulmasına, kırılmasına, delinmesine, çizilmesine ya da göçükler oluşmasına yol
açabilir. Tüm bu faktörlerin sonucunda eserlerin kısmi olarak bozulabilmesi ya da eserin tamamen yitirilmesi de söz konusu olabilir.
https://www.canada.ca/en/conservation-institute/services/agents-deterioration/physical-forces.html
BOZULMA FAKTÖRLERİ
2. Bağıl Nem: Eserler üzerinde olumsuz pek çok etkisi bulunan bağıl nem havada bulunduğu orana göre farklı bozulmalara yol açar. Bağıl nemin düşük olması eserlerin kuruyarak küçülmesine sebep olurken yüksek olması ise genleşerek büyümesine yol açar.
Bağıl nemin dalgalandığı durumlarda ise devamlı boyutu değişen eserlerde geri dönüşü olmayan fiziksel tahribatlar oluşur. Bunlar eğrilme, bükülme, çatlamalar şeklinde ortaya çıkar.
https://www.derscografya.com/nem-ve-yagis/#Bagil_Nem
BOZULMA FAKTÖRLERİ
3. Sıcaklık: Sıcaklığın da bağıl nem gibi olması gerekenden düşük olması, yüksek olması ya da dalgalanması farklı tür bozulmalara yol açar. Bunlar diğer faktörlerle bir araya geldiğinde bozucu etki artar. Sıcaklığın yüksek olması, eserin genleşmesine,
kırılganlaşmasına, gittikçe ufalanması ve renginin solmasına,
düşük olması ise eserin küçülmesine, pul pul kabarmasına, çatlak oluşumuna yatkın hale gelmesine sebep olur. Sıcaklığın
dalgalanması ise hem eser üzerinde bu bozulmaların artmasına ve tabakaların ayrışmasına neden olur hem de bağıl nem
oranının değişmesine yol açar ki bu durum da eserler açısından risk oluşturmaktadır.
BOZULMA FAKTÖRLERİ
4. Kirleticiler: Toz, atmosferin yapısı, hava kirliliği, içinde
bulunulan yapı kaynaklı kirleticiler, insan kaynaklı kirleticiler, obje kaynaklı kirleticiler ve kullanılan temizlik malzemeleri bu gruba girer. Bunların hepsi objelerin bozulmasını sağlayan ya da
mevcut bozulmaların ilerlemesine neden olan etmenlerdir.
