Tuvallerde Görülen Bozulmalar

(1)

Tuvallerde Görülen Bozulmalar

(2)

Tuvalde Görülen Bozulmalar

1. Oksidasyon: Toz, atmosferin yapısı, hava kirliliği, içinde

bulunulan yapı kaynaklı kirleticiler, insan kaynaklı kirleticiler, obje kaynaklı kirleticiler ve kullanılan temizlik malzemeleri bu gruba girer. Bunların hepsi objelerin bozulmasını sağlayan ya da mevcut bozulmaların ilerlemesine neden olan etmenlerdir.

Hava kirliliği, gazlar ve tanecikli yapıdakiler olmak üzere kendi içinde ikiye ayrılır.

(3)

1. Işın Kaynaklı Bozulmalar: Bir enerji türü olan ışık güneş gibi doğal ya da lamba gibi yapay kaynaklardan gelebilir ve lux ile ölçülür. Işığın kuvveti ve eserin ışığa maruz kaldığı

zaman ile bozulmanın derecesi bağlantılıdır. Bu ikisi birbiriyle ters orantılıdır, yani bir eserin 100 lux ışığa 2 saat maruz

kalmasıyla 200 lux ışığa maruz kalmasının yarattığı etki aynıdır. Aydınlığı sağlayan dalga boyu gözle görülebilirken mor ötesi ve kızıl ötesi ışınlar gibi gözle görülmeyen

bileşenleri de bulunmaktadır. Her üç dalga boyundaki ışık/ışın da objelerde bozulmaya yol açar. Fotokimyasal reaksiyonlarla objenin yapısını değiştirir. Bu değişim zaman içerisinde

gittikçe artar ve geri dönüşü olmayan fiziksel ve kimyasal bozulmalara sebep olur.

(4)

3. Hava Kirliliği ve Toz Kaynaklı Bozulmalar: Toz,

atmosferin yapısı, hava kirliliği, içinde bulunulan yapı kaynaklı kirleticiler, insan kaynaklı kirleticiler, obje kaynaklı kirleticiler ve kullanılan temizlik malzemeleri bu gruba girer. Bunların hepsi objelerin bozulmasını sağlayan ya da mevcut bozulmaların ilerlemesine neden olan etmenlerdir. Hava kirliliği, gazlar ve tanecikli yapıdakiler olmak üzere kendi içinde ikiye ayrılır.

(5)

4. Mikroorganizmalar ve Haşereler: Mikroorganizmalar çeşitli bakteri ve mantarlar; böcekler hamamböceği, gümüş balığı

böceği, tahta kurdu, güve; diğer zararlılar ise başta fare olmak üzere kemirgenler ve diğer hayvanlardır. Mikroorganizmalar ve böcekler normal yaşamlarını sürdürürken ihtiyaç duydukları barınak ve yiyecek için pek çok obje gibi eserleri de kullanırlar.

Fare v.b. kemirgenler ise eserler ile yiyecek ihtiyaçlarını

karşılarlar. Bu aktivitelerin hepsinde eserlerin fiziksel bütünlüğü bozulur.

(6)

5. Bağıl Nem: Eserler üzerinde olumsuz pek çok etkisi bulunan bağıl nem havada bulunduğu orana göre farklı bozulmalara yol açar. Bağıl nemin düşük olması eserlerin kuruyarak küçülmesine sebep olurken yüksek olması ise genleşerek büyümesine yol açar.

Bu bozulmalar genellikle mikroskopik ölçeklerdedir. Bağıl nemin dalgalandığı durumlarda ise devamlı boyutu değişen eserlerde geri dönüşü olmayan fiziksel tahribatlar oluşur. Bunlar eğrilme, bükülme, çatlamalar şeklinde ortaya çıkar.

(7)

6. Tuval Gergi Düzensizliği: Bağıl Nem ve Sıcaklığın dalgalanması kaynaklı: Sıcaklığın da bağıl nem gibi olması gerekenden düşük olması, yüksek olması ya da dalgalanması farklı tür bozulmalara yol açar. Bunlar diğer faktörlerle bir araya geldiğinde bozucu etki artar. Sıcaklığın yüksek olması, eserin genleşmesine, kırılganlaşmasına, gittikçe ufalanması ve renginin solmasına, düşük olması ise eserin küçülmesine, pul pul

kabarmasına, çatlak oluşumuna yatkın hale gelmesine sebep olur. Sıcaklığın dalgalanması ise hem eser üzerinde bu

bozulmaların artmasına ve tabakaların ayrışmasına neden olur hem de bağıl nem oranının değişmesine yol açar ki bu durum da eserler açısından risk oluşturmaktadır.

(8)

7. Mikroklima Alanı: Duvar ile tuval arasında oluşur:

Sıcaklığın da bağıl nem gibi olması gerekenden düşük olması, yüksek olması ya da dalgalanması farklı tür bozulmalara yol açar.

Bunlar diğer faktörlerle bir araya geldiğinde bozucu etki artar.

Sıcaklığın yüksek olması, eserin genleşmesine, kırılganlaşmasına, gittikçe ufalanması ve renginin solmasına, düşük olması ise

eserin küçülmesine, pul pul kabarmasına, çatlak oluşumuna yatkın hale gelmesine sebep olur. Sıcaklığın dalgalanması ise hem eser üzerinde bu bozulmaların artmasına ve tabakaların ayrışmasına neden olur hem de bağıl nem oranının değişmesine yol açar ki bu durum da eserler açısından risk oluşturmaktadır.