ETİK OLMAYAN
DAVRANIŞLAR
ETİK DAVRANIŞ
Bütün herkes tarafından kabul gören güzel davranışlara etik davranış denir.
Örneğin; yaptığımız bir hatadan ötürü özür dileme, yalan söylememe, hastaları ziyarete gitme, yapılacak eğlencelerde komşulardan izin alma, komşuları rahatsız etmeme, birbirine yardımcı olma, arkadaşlarını ve ailesini üzmeme, oyunlarda arkadaşlarına haksızlık yapmama gibi davranışlar etik davranışlardır.
Etik olmayan yani; bütün toplum tarafından kabul görmeyen davranışlar güven duygumuzu zedeleyen etik dışı davranışlardır.
Etik Olmayan Davranışlar
Ayrımcılık
Kayırma Rüşvet Yıldırma-Korkutma
İhmal
Sömürü
Etik Olmayan Davranışlar
Bencillik Yolsuzluk İşkence
Yaranma-Dalkavukluk
Şiddet-Baskı-Saldırganlık
AYRIMCILIK
Ayrımcılık; kişiye ya da gruba farklı özelliklerinden
dolayı tanınmış haklar bütünüdür.
AYRIMCILIK
Kişilerin, kurumların veya devletlerin, cinsiyet, ırk, renk, dil, din, inanç, etnik köken, cinsel kimlik, felsefi ve siyasi görüş, sosyal statü, medeni hal, sağlık durumu, engellilik, yaş ve benzeri temellere dayalı, düzenlenen hak ve özgürlüklerden, diğer bireylerle eşit koşullarda, tam ve etkin olarak yararlanmasını engelleyen veya zorlaştıran her türlü farklı tutum, davranış ve muameleyi ifade eder.
Cinsiyet ayrımcılığı
Örnek:
Varoş Çevresinde 3 Metrelik Duvar
•
Brezilyanın karnavallarıyla ünlü Rio De Janerio kentinde zengin mahallelerde varoşlar arasına duvar örülüyor. Şehir genelinde 3 metrelik 19 duvarın inşası bitmek üzere. Yetkililere göre duvarların yapılma amacı şehrin bitki örtüsünü korumak. Ancak pek çok kişi kirlilik ve suç yüzünden fakir mahallelerin soyutlanmasını amaçlandığını söylüyor. 6 milyonluk kentin birkaç milyonunu varoşlar oluşturuyor.(sabah.com.tr)Irkçılık
KAYIRMA
• Kayırma; başkasına hakkı olmadığı halde bir şeyi kazanması için çaba harcamaktır.
• Kayırmanın diğer adı nepotizmdir.
KAYIRMA
NEPOTİZM
Nepotizm kavramı, Latincede yeğen anlamına gelen nepos sözcüğünden türetilmiş, İtalyancada nepotismo olarak adlandırılmış, tarihte ailelerine çıkar sağlayan bazı Papa’ları tanımlamak için ortaya atılmıştır.
Nepotizm, “iş yerinde liyakat yerine yeğenler ve diğer akrabalara bir takım ayrıcalıklar verme şeklinde gösterilen kayırmacılık” olarak tanımlanmıştır. Bir kimsenin bilgi, beceri, kabiliyet, başarı ve eğitim düzeyi gibi faktörler açısından değerlendirilmeksizin veya iş gereklerine bakılmaksızın, yalnızca kan bağı ve akrabalık ilişkileri esas alınarak istihdam ve terfi ettirilmesine nepotizm denir.
NEPOTİZM
Nepotizm diğer adlarıyla favoritism, iltimas, imtiyaz, ayrıcalık, dayıcılık, torpil, kıyak, adam kayırma kavramlarıyla kullanılmaktadır.
Eğitim, yargı, istihdam, terfi, ve vazife dağıtımı gibi çeşitli alanlarda bazı torpilli-imtiyazlı kişileri daha fazla koruma, dürüst ve ehil olanları görmezlikten gelme ya da ihmal etme, zengin-fakir ayrımı yapma ve hissi davranıp mesleki adaletten bilinçli ve kasıtlı olarak uzaklaşmadır.
RÜŞVET-YOLSUZLUK
•
Haksız bir menfaat elde etmek için kişilere çıkar sağlama; lehe hüküm vermesi için hâkime verilen mal veya para; başkasının malını haksızlıkla yeme yollarından biri. Rüşvetle ya hak edilmeyen bir menfaat ele geçirilmekte veya başkasının hakkına tecâvüz edilmektedir.•
Rüşvet, resmî işlerde kayırma karşılığında bir bedel alma ya da verme.Bir suç oluşturan rüşvetin başlıca öğeleri ilgili kişinin görevini kötüye kullanması, yolsuzluk amacıyla hareket etmesi ve belirli bir çıkar sağlamasıdır
.
Yıldırma - Korkutma
İngilizce “yıldırma” (Mobbing) kavramı, “mob”
kökünden gelmektedir. “Mob” sözcüğü, İngilizce’de yasal olmayan biçimde şiddet uygulayan kalabalık veya
“çete” anlamındadır. Bir eylem biçimi olarak mobbing
sözcüğü ise, psikolojik şiddet, kuşatma, topluca
saldırma, rahatsız etme veya sıkıntı verme anlamına
gelmektedir.
Yıldırma - Korkutma
•
“Mobbing” terimi, bir kişiyi taciz etmek, sindirmek, kabadayılık yapmak ya da rahatsız etmek için işbirliği yapan bir grup kişiyi ifade eder. Bir işyerinde, bir grup çalışanın, belirli bir çalışana yönelik düşmanca davranışlarda bulunduğunda ve bu çalışanın kendisini güvende hissetmesi ve görevini yerine getirmesi zorlaştığında mobbing meydana gelir.•
Mobbing ile uğraşan bireyler meslektaşları, üstleri veya astları olabilir. Bu davranış açık ve doğrudan, gizli ya da dolaylı olabilir.Yıldırma - Korkutma
•
İngiltere’de 1996’da Institute of Personnel and Development tarafından yapılan araştırmaya göre her 8 çalışandan biri (3 milyon kişi) son 5 yılda işyerinde zorbalığa maruz kalmış.•
ABD’de Gary Namie başkanlığında yapılan araştırmaya göre her 6 çalışandan biri 18 ay boyunca zorbalık ve tacize maruz kalıyor.Mobbing Hedefleri Kimlerdir?
Genellikle en yaratıcı ve yetkin olanlar. Bunun nedeni, diğer çalışanların işyerinde kendi pozisyonuna tehdit olarak algılamasıdır. Denetim otoriteleri aynı zamanda mobbing için önemli bir hedeftir. Bu durumlarda astlar, birbirleriyle işbirliği yaparak denetleyicilerini zayıflatırlar. Kadınlar, genç işçiler ve yaşlı çalışanların hedef alınma riski daha yüksektir ve sosyal hizmet, sağlık ve eğitim gibi belirli alanlarda mobbing oranları özellikle yüksektir.
Mobbing Örnekleri
Belirli bir çalışan hakkında bir söylenti yaymak İşçinin ofiste tecrit edilmesi
Çalışanın görevlerini yerine getirmesini zorlaştırmak Çalışanın işten ayrılmasını sağlamaya çalışmak
Konuşurken sözünün kesilmesi Küskünlükler
Yok sayılma Lakap takma
Görmezden gelinme
Yapılan işin sabote edilmesi
