B İ R L E Ş İ K A M E R İ K A N I N M İ L L İ A N I T L A R I
Amerikanın garbinde cenup Dakotanm
<'Black Hills» (siyah tepeler) İnde büyük granit kayanın üzerinde hakkedilmiş Rushmore dağı mil- lî âbidesi de vardır. Ecdadı Danimarkalı olan meş- hur heykeltraş Gutzon Borglum Amerikada 1871 de doğmuştur, kayalarda görülen kafalar 4 büyük Amerikan reisicümhurunun heykelleridir. George Washington, ilk reisicumhur ve cumhuriyet sava- şının kumandanı, Amerikanın 3 iincü ve İstiklâl ilânının müellifi Jefferson, 1863 te zencilere ser-
bestlik veren ve birliği kurtaran 16 ncı reisicum- hur Abraham Lincoln, 26 ncı reisicümhur ve de- mokrasi şampiyonu Th. Roosevelt.
Borglum kayalar üzerine kafaların resimle- rini çizmiş, sonradan birçok işçi profilleri ve reli- efleri yapmışlardır. Geologistlerin söylediklerine göre bu heykeller daha 100.000 sene kaybolmadan durabileceklerdir. Borglum 1941 cie ölmüştür, bu gün oğlu büyük vazifesine devam etmektedir.
L i n c o l n A n ı t ı :
2) Abraham Lincoln 1861 den 1865 e kadar Amerikanın reisicümhuru idi. Bir Fanetik tara-
fından 1865 te öldürülmüştür. Beyaz âbide yeşil- likle çevrilmiştir. İçerdeki duvarlarda Lincolnun söylediği unutulmaz sözler yazılıdır. Lincoln âbi- desi bugün bile klâsik güzelliğini tamamen m u
hafaza etmekte olan kıymetli mimarî bir eserdir El'an birçok âbidelere ilham kaynağı olmaktadır.
3) Jefferson âbidesinin dışardan görünüşü.
Alçak kubbeli yuvarlak sütunlu, ve Romadaki Panteon'a benzer bir şekilde yapılmıştır, Potoınac nehrinin cenup tarafmdadır. Amerikanın 3 üncü reisicümhuru olan Thomas Jefferson «İstiklâl ilâ- nı» ve Din Hürriyetini yazmıştır, ve Virginia Üni- versitesini kurmuştur.
2L
ler. 1920 senesinde Plymouth kayasını korumak için Amerikanın Kadın Tarih kurumu bir âbide yaptırmıştır.
Bir senede 500.000 kişiden fazla lıalk Mount Vernon'daki ilk Amerikan reisicümhuru Washingtonun evini ziyaret etmektedirler. Ev Washington'un kardeşi Lawrence Washington ta- rafından yaptırılmıştır, fakat sonradan Washing- ton evi düzeltmiştir. Washington şehrindenl4 mil uzakta bulunan bu ev (Georgian) mimarlık üslû- bundan. Ve taraçası Potomac nehri üzerine bak- maktadır. Ev Amerikanın en eski patri.otik teşki- lâtı olan Mcunt Vernon Kadın Birliği tarafından bakılmaktadır. İçinde hâlâ ayni eşya, kitap, resim ve Washington'un günlerinden kalan daha birçok hâtıralar vardır.
Yüksek adliye binası, Amerikan demok- rasinde fert adaletinin sembolüdür. Bina Corint- bieıı üslûbunda yapılmıştır. Sütunların üzerinde
«Ayni kanun altıhda ayni adalet» yazılıdır. Binada ufak bir odada 9 siyah elbiseli hâkim oturmakta, avukatlar dinlenmekte, ve "130 milyon Amerikalı-^
nın hayatlarını değiştirebilecek şeylerden ko- nuşmaktadırlar. Binanın başka yerinde 75,000 ki tap tutan bir kütüphanesi, adliyenin bütün âzaları için salonları vardır.
Okyanusun yanında Massachussetts'de. üç- te ikisi yer altında duran granit «Flymouth Kaya- sı» Amerikaya ilk gelen pilgrimler 1620 de 21 ilk- kânununda «Mayflower» gemisiyle burada karaya ayak basmışlardır. Pilgrimler İngiltereden din hür- riyeti isteyen ve verilmiyen, bunu aramak için ç;kan bir avuç insandı. Amerikada ikinci bir in- giliz müstemlekesi yapıp, Plymouth ismini verdi-
Washington şehrinin üzerinde Arlington me- zarlığının şark kapısında Meçhul Askerin meza- rı durmaktadır. Bu mezarlıkta bütün Amerikan askerî kahramanları yatmaktadır. 1920 senesinde Fransada 1914 - 1918 e kadar çarpışan ve ölen A m e - rikan askerlerinin şerefine hitap edilmiştir. Gece gündüz bir nöbetçi mezarın yanında durmaktadır.
Bu 56 tonluk mermer taş üzerinde şu sözler yazıl- mıştır: «Burada ancak Allahm tanıdığı' bir meçhul asker şeref ve şan içinde yatıyor.»
Amerikan talebeleri (Washington Kon- gres) kütüphanesinde «İstiklâl Beyannamesi* ni .tetkik ediyorlar. Fransız Rennaissance tarzın- da yapılmış bu kütüphanede 5 milyon kitap, milyonlarca harita, beyanname, devlet evrakı, mektup ve sanat sergileri de vardır. Bunlarıh ara- sında Stradivarius kemanları, resim, meşhur res- samların tabloları, ilk matbaa ve kitapçılık numu- neleri, ve meşhur bestecilerin eserleri vardır.
<.İstiklâl Beyannamesi» ilk Amerikan hürriyeti ilâ- nıdır, ve toz geçmez hususî camlı bir dolapta tu- tulmaktadır. Diğer bir hazine de 16 ncı' Amerikan Beisicümhuru Abrahan Lincoln'un ailesinden baş- ka kimsenin görmediği, ve hiçbir zaman neşredil- memiş, ve ancak 1947 senesinde neşredilebilecck olan mektuplardır.
Nevyork limanında Bedloe adasında Ameri- kan hükümetinin temel prensiplerinin timsali olan
«Hürriyet âbidesi». Amerikanın istiklâlinin tebriki olarak Fransızlar tarafından verilen heykel Ame- rikada korunmağa çalışan ve bahtiyarlık ariyan binlerce insanın hedefidir. Diğer memleketlerden zulümden kaçan insanlar için hürriyet âbidesi hür- riyetin ilk ışığıdır.
Alzaslı bir heykeltraş tarafından yapılan bu heykel temelinden elindeki meş'aleye kadar 305 ayak yüksekliğindedir. Kaidesinden meş'aleye ka- dar 151 ayak vardır. Abidenin kurulduğu zama- nmdanberi her sene 400.000 kişi Amerikan mihrap- larının en büyüklerinden olan Hürriyet âbidesini Sİ^ ziyaret etmektedir.
1776 haziranında 13 İngiliz müstemlekesi- nin mümessilleri Pennsylvania'da Philadelphia şehrinde İstiklâl beyannamesini imzalamışlardır.
Bulundukları binadaki kampana halka ilk hürri- yet haberini vermiştir. O zamandaıiberi kampana- ya «Hürriyet Kampanası» ve binaya istiklâl Binası» ismi verilmiştir.
