i A A A A A . 23 Şubat 1961 Perş'eTnbe U á t A A A A i A A A A A A l A A A A á A i A A A A A i á * A i A l A A A t A t A i i i i i A A * i ^
TURK MUZiGi
Burhanettin ÖKTE
Leylâ Hanımın hâtıraları
Ç
IR AĞ AN ve Dolmabahçe saraylarında mabeyne yakın dairenin 5 aemin katı meşkhane idi. Dere verenler erkeklerdi. Musikişinas J kalfalar her günlük kıyafetleri ile buraya geliyorlardı; yalnız baş- " lannın üztlerine yaşmak atıp bunu arkadan topluyor ve saçlarım iğneli- • yorlardı. üçlan da omuzlarının üstüne veya arkalarına düşüyordu. Dan- » sözler daha açık giyinmiş olarak geliyorlardı, göründüğüne göre halayık- 1 ların başı açık, erkeklere görünmelerine müsaade vardı, üstaian ve £ muzikacı ve dansöz kızlarla beraber giden, hizmetçi kızlan götüren ha- ; rem ağaları derste daima hazır bulunuyorlardı. İşaret edelim ki, padişah • hareminde olduğu gibi sultanların nezdinde bütün muslkicı ve dansöz > kızlar da diğer kızlar gibi başka vazifelerle mükellef İdiler. Şu halde t saray kızlanndan musikiye en fazla istidadı olanlar seçilerek bunlar £ umumi hizmetlerden kalan gün ve saatlerde musiki derslerine gönderili- { yor demekti. İyice yetiştikleri zaman da sultan haremi veya başka sul- * tanların orkestralanndan birinde yer alarak fırsat düştükçe çalıyor, hem » de diğer işlerini görüyorlardı. s Musiki dersleri verilen salonlara herkes alınmıyordu. Sarayın mühim £ kimseleri kapı önlerinde, dışarıda durmak suretiyle dersleri dinllyebillyor- £ lardı. Bu, kalfa yanında musiki derslerine giden küçük sultanlardan J biriyle birlikte ben de ekseriya gittiğim gibi diğer küçük kızlarla birlikte J bulunduğum da oldu. Vücudumuza müsamaha olunuyordu. Çünkü orta- » lığı rahatsz edecek hiçbir gürültü yapmıyorduk. Büyük bir dikkatle ça- £ İmanları dinliyor, anlayabileceklerimizi anlamaya çalışıyorduk. Ve hemen £ tekrarlamak için hemencecik piyanolara koşuyorduk. tBayramın ikinci günü, şehzadeler ve sultan efendiler dairelerindi * toplanır, konuşur piyano çalar, pek hoş vakitler geçirirlerdi. O akşam J haremi hümayunda saz olacağı haber verilir. Hanedan âzası muhteşem » kıyafetlerle hazır bulunurlardı. £ Büyük avizelerden ve duvarlardaki şamdanlardan ve yer şamdanla- » nndan intişar eden havagazımn alevleriyle biraz ısınmış olan salon, kış * mevsiminde müteaddit yerlerine konan gümüş mangalların inzimamı ha- £ Taretiyle iyice teshin edilir. Yazın ise pencereler açılır, serinleştirilir. J Kadınlar gelirler, küçük sultanlar ve küçük şehzadeler de bu toplantı- J larda hazır bulunabilirlerdi.
Büyük şehzadelerin resmi günlerde cemiyet içine çıkmamaları âdeti t kadimesi devam ediyordu. Sazda davetli zevat toplanınca haremi hüma. £ yun orkestrası takımı nic resmi al fitilli, koyu lâcivert pantolon, setri £ ferahili fesli altmış kadar kız, orkestra şefi (sazende) önlerinde, gelir, * sofanın yan tarafında notalarını kor, dururlar.
Muzikamn zabiti olan bu kız elinde usul ve tavır gösteren kısa değ- £ neği İle işaret verince başlarlar. Orkestra takımında keman, viyolonsel, J kontrbas çalzıı kızlar da bando takımında çalanlardır.
Musikiye müsait kızların her biri birkaç nevi musiki âletlerde ibrazı hAııere muktedirdirler. Oyun vaktine kadar opera parçalan çalarlarjı
Büyük bestekâr Leylâ hanımın bu canlı ve renkli hâtıraları musiki mizin asırlar boyu OsmanlI saraylarında himaye gördüğünü açıkça gös termektedir. Çok tabii, halka intikal edemediği için de gereken inkişaf« gösterememiş ve padişahların keyif ve vezkine göre yön değiştirmiştir.
Şimdi ise radyoların yurdun her köşesine kadar giden sesi musiki mize gereken halk alâkasını sağlamış ve günden güne daha sevilir, daha çok dinlenir hale gelmesine sebep olmuştur.
Günün şa rk ısı
Makamı: Huuam Müzik: 1. Hakkı Nebilogln
Beklerim her gtin bu sabitlerde mahzun böyle ben Gün batar kuşlar döner dönmez bu yoldan beklenen En nihayet anladım yokmuş gören hatta bilen Giia batar kuşlar döner dönmez bu yoldan beklenen
v r T v r T t m m r r f T f T m » m T T » m m ? f » f T t y y m y T t r r m r Taha Toros Arşivi
