Hayali ihracatın mimarı Turgut Özal

HER TURLU

BANKACILIK HİZMETİYLE

ŞEKERBANK,

BÜYÜK BANKADIR.

0 ŞEKERBANK

70. YIL

24891 / 5000 TL

Cumhuriyet

YUNUS NADI

NADIR NADI

F A İZ O R A N L A R IM IZ

1 A Y V A D E L İ % 53 6 A Y V A D E L İ % 72 3 A Y V A D E L İ % 64 1 YIL V A D E L İ % 74

0 ŞEKERBANK

Hay ati İhracat Dosyası 1

E ski K açakçılık Daire Başkanı A y tek ’ten şo k açıklama:

E k i

bakam düşürdük

Cumhuriyet 3 bin sayfalık tutanak ve ifadeleri gün ışığına çıkarıyor

► ANAP döneminde Emniyet

Genel M üdürlüğü Kaçakçılık

İstihbarat D aire Başkanı olan

Atilla Aytek, tutanaklara geçen

ifadesinde hayali ihracat,

uyuşturucu ve altın kaçakçılığını

organize edenlerin aynı kişiler olduğunu

söyledi. Aytek ‘Beyin takımı ise İsviçre’de’ dedi

► Aytek, Kapıkule operasyonu

ile ilgili ifade verirken ‘G üm rük

depolarına bir kere girdik,

Kapıkule operasyonu oldu ve iki

bakan indi. Biri Maliye bakanı

(Vural A nkan), biri de İçişleri

bakanı Ali Bey’di (Ali Tannyar). Kapıkule’ye

olabilecek en büyük hızla girdik ’ diye konuştu.

► Aytek, yolsuzlukları

soruştururken bürokrasiyle

devlet memurlarının sık sık karşı

karşıya geldiğini söyledi. Aytek

1987’de H ab u r sınır kapısı

tahkikatında Silopi savcısının

kendilerine yardımcı olması gerekirken bir

anda tayini çıktığını anlattı

Sayfada

Atilla Aytek-Hayalici- Vural Arıkan-Operas- Ali Tannyar-Kapıkule Mehmet Ali Yılmaz- Kutlu Savaş-Raporu Pakdemirli-Yılmaz’ı lerborsada. yonda ikinci kurban. operasyonu kurbanı. Tek-Pa benimki mi? ortalığı karıştırdı. savundu.

Mahir Barutçu-Bilgi Namık Kemal Kılıç- Saracoğlu-Özal’dan aktardı. İfade verdi. azar işitti.

BÜROKRATLAR VE POLİTİKACILAR SUÇLANIYOR___________

Olayın m im an Turgut Özal

► TBM M kom isyonunun hazırladığı hayali ihracat dosyası 3 bin sayfalık belge ve

tutanaklardan oluşuyor. 55 bürokrat, politikacı ve yöneticinin ifadesi, Emniyet, M aliye, Hazine ve D P T belgeleri ışığında yapılan çalışmalar müfettişlerce rap o r haline getirildikten sonra Meclis’te soruşturm a kom isyonu oluşturulacak. Yargı safhasına b u aşam adan sonra geçilecek

► T u tan ak lar dönem in Başbakanı T urgut Özal, B aşbakan Yardımcısı K aya Erdem, D PT M üsteşarı Y usuf Bozkurt Özal, D P T M üsteşar Yardımcısı Bülent Öztürkm en ile ilgili hayali ihracat suçlamalarını gün ışığına çıkarıyor. T utanaklarda, b ürokratlar birbirlerini suçlarken, Özal olayın m im an olarak ortaya çıkıyor TUNCAY flZKAN'm h a b e ri ■ 7.

Sayfada

DEVLET BAKANI M.ALI YILMAZ

T ürkiye’de Y ılm az çok’

► M erkez Bankası K am biyo Şefi Selahattin Yenersoy, komisyona verdiği ifadede, “ M İT rapo ru n d a Mehm et Ali Yılmaz ve birtakım kişiler İzm it’ten hayali ihracat yapm ıştır deniyor” diye konuştu. Devlet Bakanı Yılmaz ise kom isyonda kendisini savunurken, “Türkiye’de birçok M ehm et Ali Yılmaz var, birçok T ekpa şirketi var” dedi.

► Yılmaz “ Y ani bir isim yazıldığı zam an sanıyorum , ismin hüviyeti suretiyle konulmalı ki, hangi M ehm et Ali Yılmaz olduğu bilinsin. Bu sanıyorum bir iftiradır” diye kendini savundu. Yılmaz’ın hayali ihracata karışan T ekpa firmasının kendisine ait olmadığını savunm asına karşın, M ÎT raporlarının bunun aksini

kanıtladığı ortaya çıktı.

B

Sayfada

Cumhuriyet 2’yi

almayı unutmayınız

Cumhuriyet

Şimdi Foça eskisinden daha güzel

Suudi saygısızlığına

tepki büyüyor

Y argıtay’ın 125. kuruluş yıldönüm ü töreninde İstiklal M arşı okunurken ayağa kalkm ayan Suudi A rabistan heyetine tepkiler büyüyor. Dışişleri Bakanlığı konunun incelendiğini bildirdi. Suudi yargıçlardan Şeyh Salih El Al Luheidan kendi ülkelerinde de milli marşları okunduğu zam an ayağa kalkm adıklarını belirterek “şeriata uygun davrandık” dedi.

■ 77.

Sayfada

Andreotti hesap verecek

► İtalyan Senatosu, yolsuzlukla suçlanan eski başbakanın dokunulmazlığını kaldırdı. 7 kez başbakanlık yapmış politikacı, m afya ile işbirliği yaptığı yolundaki iddiaları yalanladı. A ndreotti, “Vicdanım rahat. Çünkü, tanrının m ahkem esinden kuşkum yok” dedi.

M 9. Sayfada

14 MAYIS 1993 CUMA CUMHURİYET SAYFA

HABERLER

₇

Hayali ihracatın m im arı Turgut Ozal

Komisyona ifade verenler, yüzlerce bürokrat, güvenlik görevlisi ve siyasetçinin, hayali ihracat olaylarında sorumlu olduğunu ileri sürdü

TUNCAY Ö ZK A N __________________ ANKARA - ANAP dönemine damgası­ nı vuran hayali ihracat olaylarını araştır­ mak üzere TBM M ’de kurulan araştırma komisyonu çalışmalarını tamamladı. 3 bin sayfalık belge ve tutanaklardan oluşan bu çalışmayı Cumhuriyet ele geçirdi. 55 bü­ rokrat, politikacı ve yöneticinin ifadesi, emniyet, maliye, hazine ve DPT belgeleri ışığında yapılan çalışmaların müfettişlerce rapor haline getirilmesi önümüzdeki gün­ lerde gerçekleşecek. Araştırma komisyo­ nunun büyük bir gizlilik içinde tutulan bu çalışmasının rapor haline getirilmesi için müfettiş bulunamadı. Belge ve tutanakla­ rın rapor haline getirilmesinden sonra mec­ lis bünyesinde bir soruşturma komisyonu oluşturulacak. Yargı safhasına bu aşama­ dan sonra geçilecek.

1992 yılında oluşturulan TBMM komis­ yonunca hazırlanan tutanaklar, yıllardır tartışılan “hayali ihracat” olayında döne­ min Başbakanı Turgut Özal, Başbakan Yardımcısı Kaya Erdem, D PT Müsteşarı

Yusuf Bozkurt Özal, DPT Müsteşar Yar­

dımcısı Bülent Öztürkmen ile ilgili suçlama­ ları gün ışığına çıkarıyor.

Tutanaklara göre, komisyona ifade ve­ renler, yüzlerce bürokrat, güvenlik görevli­ si ve siyasetçinin, hayali ihracat olayların­ da sorumlu olduklarını ileri sürdüler.

Cumhuriyet’in bugünden itibaren ya­ yımlamaya başlayacağı ve trilyonlarca lira­ yı bulan haksız vergi iadelerinin nasıl öden­ diğini ortaya koyan tutanaklar, henüz ra­ por haline dönüştürülmedi. Tutanaklar, Hayali İhracat Komisyonu Başkanı M ah­ mut Öztürk tarafından üyelerden bile giz­ lenerek sıkı koruma altında tutuluyordu.

Ele geçirdiğimiz tutanaklarda, 55 üst düzey yönetici ve politikacının tek tek ifadeleri yer alıyor. Tutanaklarda, bürokratlar bir­ birlerini suçlarken, dönemin Başbakanı Turgut Özal, olayın miman olarak ortaya çıkıyor.

Hayali ihracat komisyonu çalışmalarını tamamlamasına karşın, “sonuç” raporu­ nun henüz kaleme alınmasına geçilemedi. Komisyon Başkanı M ahmut Öztürk’ün raporu kaleme aldıracak müfettiş bulama­ dığı bildiriliyor.

Çok kişinin başım ağrıtacağı ifade edilen raporun TBMM Başkanlığı’na teslim edil­ mesinin ardından bir soruşturma komisyo­ nu oluşturulması ve raporda adı geçenlerin cezai sorumluluğunun ortaya konulması bekleniyor.

Halen kabinede görev yapan bakanlar ile Özal hükümetinin bakanlarını da suçla­

yan tutanaklardan, dönemin ekonomiden sorumlu Başbakan Yardımcısı Ekrem Pakdemirli’nin “rahatsızlık duyduğu” an­ laşılıyor.

Kendilerine yapılan tehditleri, verdikle­ ri ifadelerde açıkça anlatan dönem bürok­ ratları, birbirlerini de suçluyorlar. Ayrıca hayali ihracatçılara vergi iadesinde ra­ hatlık sağlanması için üst düzey yönetici­ lerin yasalara aykırı olarak bir protokol imzaladıkları belirlendi. Protokolü, daha sonra hemen bütün bürokratların inkar ettikleri anlaşılan tutanaklara göre, döne­ min Başbakanı Turgut Özal hayali ihra­ catla ilgili bütün araştırmaların durdurul­ ması için yazılı talimat vermekle yetinme­ di, Merkez Bankası Başkanı Rüşdü Sara­ çoğlu’nu yanma çağırarak, sert biçimde azarladı.

Hayali ihracatla ilgili ilk soruşturmayı

yapan Başbakanlık Teftiş Kurulu eski Başkam Kutlu Savaş, tutanaklarda, “dev­ letin bütün gücüne rağmen parayı çalan­ ların üstüne gidilemediğini” itiraf etti. Merkez Bankası’ndan ödenen milyarlarca liranın hesabını soramadıklannı açıkla­ yan Kutlu Savaş, şu açıklamalarda bulun­ du:

“Türk devletinin hazînesinin anahtannı teslim ettiğimiz müsteşar, D PT’ye yazı ya­ zıyor, diyor ki: ‘Menteşoğlu grubunun yurtdışına gönderdiği mantarın uluslara­ rası fiyatı 4-5 dolar arasında değişmekte­ dir.’ Menteşoğlu grubu 35 dolardan man­ tar ihraç etmekte ve vergi iadesi almakta­ dır. Türkiye Cumhuriyeti Hazine Müste­ şarının yazması gereken yazının bu ol­ madığına adım kadar eminim. Bunu ya­ zan adam, suçludur.”

Komisyon, sık sık kendi içinde de çe­

lişkilere ve tartışmalara düştü, komisyon başkammn tutumu sert eleştirilere yol açarken, üyelerden Sadık Avundukluoğlu da sık sık görüş ayrılığına düştüğü komis­ yondan istifa etti.

40 uzmanın görev aldığı komisyonda D Y P’den M ahmut Öztürk, Haşan Peker, Nehvel Şahin, Sadık Avundukluoğlu, İbrahim Ansoy, SHP’den Kamer Genç, A N A P’tan Ekrem Pakdemirli, Faruk Say­ dam, C H P’den Faik Ahun, RP’den Salih Kapusuz görev yaptılar.

Hayali ihracat Komisyonu çalışmalarını sürdürürken, kimi zaman devletten bilgi ve belge almakta zorlandı, bürokratlar çalış- malan engellediler, pek çok dosya zaman aşımına uğratıldı. Terör örgütlerinin bile hayali ihracat yoluyla zengin edildiğini or­ taya koyan komisyon, şantaj ve tehditlerle de susturulmak istendi.