86
T
Laboratuvar çalýþmalarýný orada bitirdikten
- Rüzgâr türbini üretmeye nasýl karar
sonra Meteoroloji Genel Müdürlüðü'nde
veridiniz?
hava tüneli var, orada birkaç mukayeseli test Rüzgâr türbini araþtýrmasýna öðrencilik yaptým ve orada da ayný sonuçlarý aldýk. yýllarýmda, 1988 yýlýnda baþladým. 1990 Ancak burada üç boyutlu çalýþýr durumda yýlýnda patente baþvurdum. O tarihte yaptýk, güzel sonuçlar aldýk. Daha sonra rüzgârýn “R”si yoktu Türkiye'de, hiçbir bilgi babam bendeki dokümanlarý gördü, “Bak, ve doküman da yoktu. Geliþtirdiðim profili yabancýlar buna dünyanýn parasýný mezun olduðum üniversite harcamýþ. Böyle bir þey olsaydý, onlar laboratuvarlarýnda teste tabi tuttum. Ýyi tarafý keþfederdi. Bunun tek bir yöntemi var: þuydu: Bölüm Baþkanýmýz Doç. Dr. Tahir Türbini yapacaksýn; ama mukayeseli, bir Yavuz laboratuvarlarý açtý ve testleri yaptým. standart türbini bir de senin türbini ayný
þartlarda teste tabi tutacaðýz, ancak o Rüzgâr enerjisine baþlamam babamýn
zaman inanýrým” dedi. Ýki tane mikro türbin teþvikiyle oldu. Biz Ankara'da yüksek bir yaptým; birisi benim profilden, birisi de yerde, Ege Mahallesi'nde oturuyoruz, biraz standart profillerden. NACA 4424 da rüzgârýmýz var. Babam, “Bu rüzgârý profilinden yaptým ve ikisini de ayný kullanamaz mýyýz?” dedi; olur dedik. Daha þartlarda teste tabi tuttum. Benim türbin iki önce bir otomatik tavuk yemleme makinasý kat daha yüksek bir enerji üretti. Ondan istedi, “Mühendis olacaksýn; annen her gün sonra evimize büyüðünü yaptýk, 3 ay kadar tavuklara yem vermekten kurtulsun” dedi. onun testini yaptýk, orada da ayný sonuçlarý Olur dedik, onu yaptýk. Ýstediði bitmedi; bir aldým. Ondan sonra da patente baþvurdum de “Enerjiyi nasýl ucuza getirir de ve macera da ondan sonra baþladý. baðýmlýlýktan kurtuluruz, çevreye olan
- Patente baþvurma sürecinden itibaren
etkisini nasýl azaltýrýz?” dedi. Böylece
rüzgâr türbini araþtýrmasýna baþladým. ne tür zorluklarla karþýlaþtýnýz?
Patente baþvurduk ve patent incelemesi için Türkiye'de bilgi ve doküman yok, sadece
Ýstanbul Teknik Üniversitesi Makina Tahir Hocamýn doktora tezi araþtýrmasý
Fakültesi'ne havale edildi. Makina vardý, onu verdi. Yurt dýþýndan kaynaklar
Fakültesi, teknik imkânlar elvermediðinden istedim, onlar geldi ve araþtýrdým.
dolayý bunlarýn testini yapamayacaðýný Araþtýrmam sonucunda þu ortaya çýktý:
bildirdi ve Havacýlýk Fakültesi'ne havale Rüzgâr türbini enerjisinin rüzgâr hýzýnýn
küpüyle doðru orantýlý olduðunu -formülde edildi. Orada da projenin devri sýrasýnda de var- keþfettim. Eðer türbine gelen bazý tatsýzlýklar oldu. Havacýlýk
rüzgârýn hýzýný arttýrýrsam, o artýþýn küpü Fakültesi'nde önce “Projeyi inceleyelim mi, ürkiye'de rüzgârýn henüz bir enerji oranýnda da türbinde enerjinin artacaðýný incelemeyelim mi?” diye bir kurul kaynaðý olarak kullanýlmadýðý düþündüm ve bunun üzerine yoðunlaþtým. oluþturdular ve incelememe kararý çýktý.
Türbinin önüne bir huni planladým. Bu huni yýllarda babasýnýn bir sorusuyla
teknik olarak mümkün deðil; yani devasa
baþladý her þey Yücel Hökelek için.
“Betz Teorisi'ni Geçersiz Kýldým”
boyuttaki türbinlere huninin teknik olarak Ankara'da yüksekçe bir konumda bulunan
yerleþtirilmesi mümkün deðil. Bu huniyi Ben Betz Teorisi'ni geçersiz kýldýðýmý Ege Mahallesi'ndeki evlerinin enerjisi için
kanat üzerine taþýdým ve orada, ürettiðimiz söylüyorum. Betz Teorisi'nde bir rüzgâr bolca esen rüzgârdan faydalanma
ikili profil çýktý. Bunda düþük rüzgâr hýzý türbininin maksimum verimi yüzde düþüncesi, zorlu yollardan geçerek kendi
gelirken, kanal içerisinde hýz artýyor ve 59.29'dur. Yani bir pervane, rüzgârýn rüzgâr türbinlerini üretir noktaya getirmiþ komple þu bölgede bir hýz artýþý oluþuyor,
enerjisinin maksimum yüzde 59.29'unu Yücel Hökelek'i. Kararlýlýkla çýktýðý basýnç düþüyor. Kanala, iki kanat arasýna mekanik enerjiye çevirir. Teorik verimdir yolculukta Betz Teorisi'ni de yenmiþ, kimi giren rüzgâr, birden geniþlemeye maruz bu; pratikte türbinler buna hiç yaklaþamýyor; zaman isyan etme noktasýna getiren kalýyor, hýzý düþüyor ve basýncý artýyor. yani en ideal, son teknoloji türbinlerin
Yüksek basýnç, düþük basýnca doðru, yani
zorluklarý da. Devletin sahipsiz býraktýðý verimleri yüzde 50 civarýnda. Burada bir kanadýn dönme yönüne doðru bir basýnç
idealist mühendislerden birisi Yücel fizik teorisinin geçersizliði söz konusu, bir
kuvveti uyguluyor. Bu da torkumuzu,
Hökelek. Mühendis ve Makina dergisi iddia var. Dolayýsýyla buna bulaþmak
gücümüzü artýrýyor. Standart türbin
olarak, Ankara Hasanoðlan'daki rüzgâr istemediler. Daha sonra ben Ýstanbul'a tekrar
profillerinde kaldýrma katsayýsý, uçak gittim. türbinleri üreten fabrikasýnda görüþtüðümüz
kanadý dâhil maksimum 1.6'dýr. Bizim
Yücel Hökelek'le yerli üretim yapan bir türbinlerin kanadýnda 3.2, yani 2 kat daha Ýncelememe kararý aldýlar. Ben tekrar gittim üretici olarak yaþadýðý zorluklarý ve atlattýðý yüksek bir kaldýrma kuvvetine sahip. Bu da ve dekan ve rektör yardýmcýsýna aynen þunu maceralarý konuþtuk. iki kat yüksek enerji demek. söyledim, o tarihten önce Milliyet
Güncel
Röportaj
TEORÝYÝ YENEN MÜHENDÝS BÜROKRASÝYE TAKILDI
Mühendis ve Makina • Cilt: 52 Sayý: 617
25
87
bulundu, testlerini yaptýrdý. Oradagazetesinde yayýmlanmýþtý: “Siz sýradan daha pazarlýðýný yaptýk yurt dýþýna, bu ay
anlaþamadýk bazý þeylerde ve üretim kaldý.
bir üniversite, sýradan bir fakülte sonunda birisine baþlýyoruz. Ayný
deðilsiniz, Türkiye'nin en gözde müþterimize bir tane daha, onun da her
1998 yýlýnda Almanya'ya teknoloji sattým,
üniversitesi ve fakültesisiniz. Niye kabul þeyi bitti, ödeme planýný çýkartýyoruz.
mecbur kaldým; çünkü bir patent aldýktan etmiyorsunuz?” Ondan sonra tekrar kurul
sonra üç yýl içerisinde üretime geçmezse - Almanya'yla lisans anlaþmasý
oluþturuldu ve inceleme kararý verildi.
patent ölüyor. Patentimin geçersiz yaptýnýz, sonra vazgeçtiniz, döndünüz. Bayaðý bir önyargý vardý, yani “Ýlk testte
olmamasý için mecbur kaldým, Almanya'da Ondan sonra fabrikayý nasýl bunun hiçbir iþe yaramadýðýný kanýtlarýz,
bir þirketle içim sýzlayarak lisans
defterini kitabýna uydururuz, göndeririz” kurabildiniz, yani üretim için nasýl izin
anlaþmasý yaptým. Türkiye'de hiçbir
dediler. Ýlk test yapýldý; gözlerine þekilde üretime geçemedik, devletten alabildiniz?
inanamadýlar. Ondan sonra “Testte hata Üretim için izne gerek yok. Biz rüzgâr
destek alamadým. 1990 yýlýnda
yaptýk” dediler ve baþka test yapýldý, türbini imalatý için bir anonim þirket
TÜBÝTAK'a baþvurdum. Evimde kurulu,
basýnç daðýlýmlarý testi yapýldý. Onlardan kurduk. Bu anonim þirketi de çevremdeki
çalýþýr prototipin olduðunu söylememe
CL katsayýsý çýkartýldý; 3.2. Daha sonra raðmen, TÜBÝTAK bana “Hayal eþim dostumla kurdum. “Sen yýllardýr direnç direkt olarak kaldýrma kuvvetinden ürünüdür” imalý rapor gönderdi. Beni bununla uðraþýyorsun, mücadele CL kaldýrma katsayýsý çýkartýldý; 3.2. aldatýcý bulmuþ ve inceleyicinin hayal veriyorsun; gel bunu ticari bir þekle Testler de bizim matematiksel olarak gücüne býrakmýþ, olumsuz bir rapor. sokalým” dediler. 2005 yýlýnda 3-5 arkadaþ koyduðumuz bütün her þeyi karþýladý. Üç Düþünebiliyor musunuz, bir bilim kurumu bir araya geleceðiz, sermaye oluþturacaðýz boyutlu çalýþýr durumda test istediler, o ve görevi de bu olmasý gereken, yani bize ve bir þirket kuracaðýz, bu kadar basit. yapýldý. Pervane önündeki ve pervane umut vermesi gereken, teþvik etmesi “Batarsa da batar þirket, biz Yücel'e bunu arkasýndaki momentum farkýndan verimi; gereken bir kurum bizi aldatýcý buluyor. O gönlümüzden vermiþ oluruz” denildi. orada da aynen yüksek verimleri yakaladýk, aldatýcý bulduðu projeyle ben þimdi Liseden, ortaokuldan öðretmenlerim, yani Betz limitini geçtik. Rahmetli oldu, Avrupa'ya ihracat yapýyorum. kardeþim ve arkadaþlarýmla bir anonim
son derece iyi bir hocamýz vardý, Veysel þirket kuruldu. Þirket, 2,5 yýl önce
Atlý, “Hayýrlý olsun, her þey bitti” dedi.
“Vicdan Azabý Çektim, Anlaþmayý Ýptal
Bulgaristan iþini aldý. Daha sonra BEMÝS Ondan sonra patent incelemesi için teknikEttim”
Grubu'nun bir þirketi, BOSTAÞ Enerji'yle güç birliði yaptýk. Ben BOSTAÞ Enerji'nin raporu yazacaklar. Rapor bir geldi,Eðer ülkede geliþmiþ bir teknoloji 20 yýl ortaðý oldum. Öbür þirket yine faaliyetine olumsuz; “Patent alamaz.” Daha sonra
gibi bir sürede hayata geçiyorsa burada devam ediyor. Yani güç birliði yapýldý ve rektör yardýmcýsýný, dekaný, hocayý aradým,
ciddi bir problem var demektir. Bu þimdi BOSTAÞ Enerji altýnda üretime “Bizi bu konuda rahatsýz etmeyin” dediler.
problem kimden kaynaklanýyor; bizden devam ediyoruz.
- Neden olumsuz rapor verdiklerine kaynaklanmýyor herhalde, direkt olarak
“Yönetmelik Çýkmadýðý Ýçin Kanun
dair bir açýklama var mýydý? devleti yönetenlerden kaynaklanýyor.
Bunun baþka açýklamasý yok! Yani 20 yýl
Uygulanamýyor”
Açýklama þu: Batý'dan; Avrupa'dan,
atýl kalýyor, mecburen Almanya'ya satmak
Amerika'dan büyük tepki gelirmiþ, bunun - Türkiye'de sektör ne durumda, temel
zorunda kalýyorum ve vicdan azabý çektim,
altýndan kalkamazlarmýþ, yani bana þifahen sorunlar nedir?
vazgeçtim ondan. Son derece iyi, söyledikleri bu. Türkiye'de “Patent
mükemmel bir lisans anlaþmasýydý, belgesi Türkiye'de bu sektörde üretim alanýnda alýnamaz” raporuna raðmen, Patent
de burada, yüzde 3'le anlaþmýþtým, bizden baþka ciddi üretim yapan üretici Enstitüsü'ne müracaatýmý tekrar yaptým ve
üretimden yüzde 3 pay verilecekti. Bu yok. Bir firma daha var; fakat o biraz projemin yurt dýþýnda incelenmesini
amatörce yaklaþýyor iþe. Tam profesyonel firmalarýn ürettiði her bir türbinin tanesi 4
istedim. Türkiye, o tarihte Avusturya Patent
olarak, teknik olarak biz hakkýný veriyoruz. milyon avro; 100 tane üretecek, 3'ü
Ofisi'yle anlaþmalýydý.
Türkiye'de kanunen bireysel tüketim için benimdi. Buna raðmen ben vazgeçtim.
500 kilovata kadar bir sýnýr var. Þirketi Neden? Çünkü teknoloji sömürge aracý;
- Bahsettiðiniz tarihler ne zaman?
olan, abone olan her vatandaþ, kendi teknolojiye kim sahipse, o teknolojik
1991. Projem Avusturya Patent Ofisi'ne ihtiyacýný rüzgârdan karþýlayabilecek.
olarak geri kalmýþ ülkeleri sömürüyor, bu
gönderildi ve burada incelemeli, araþtýrmalý Burada en büyük sýkýntý kanunlarýn geç belli bir þey. Teknolojiniz varsa, denizaþýrý
patent olarak baþvuruldu. Avusturya, - çýkmasý. 2005 yýlýnda çýktý kanun, 2007'de
gelir, buradaki petrolleri sömürürsünüz,
Almanya o zaman Batý ve Doðu olarak iki kanunda bir deðiþiklik yapýldý ve bakýn,
yaþýyoruz bunu. Türkiye'de geliþmiþ bir
Almanya'ya, Ýsviçre'ye, Fransa'ya, 2005 yýlýnda, 2007 yýlýnda tekrar revize
teknolojiyi emperyalistlere Türk halkýnýn
Ýngiltere'ye, Rusya'ya, Amerika Birleþik edilen kanunun yönetmeliði yýllar sonra
sömürülmesi için vermek bana vatan
Devletleri'ne, Japonya'ya, Avrupa Patent çýktý. Yani kanun çýkýyor, yönetmelik
hainliði gibi geldi ve vazgeçtik, yani milli
Organizasyonu'na sorulduðunu, bu konuda çýkmadýðý için o kanun hükümsüz kalýyor,
dünyada tüm kanatlarla ilgili 6 tane patent duygular aðýr bastý. Bireyin kurtulmasý uygulanamýyor. Böyle bir þey olabilir mi? olduðunu, baþvurudaki profilin hiçbir önemli deðil, toplum kurtulmalý; yani ben Yönetmelik çýktý, yönetmelik revize edildi. patente benzemediðini belgelerle belirttiler. bu düþüncedeyim, sosyal bakýyorum, Tekrar revize edilen yönetmeliðin bu sefer “Patent alabilir” raporu Türk Patent herkesin de öyle bakmasý lazým. Geri uygulama esaslarý çýkmadý aylarca. Biz Enstitüsü'ne gönderildi ve Türk Patent kalmýþlýk kader olmamalý, deðildir de ve müþterimizle pazarlýðýmýzý yapýyoruz, Enstitüsü'nden patent belgemi aldým. bunlarý söylediðimiz için de geri planda hiç sözleþme aþamasýna geliyoruz, “Tamam, Bundan sonra birçok sanayiciye, holdinge önemsenmedik, hiç destek görmedik. Ama türbini kuracaðýz” diyoruz; þartlarda üretim için baþvurularda bulundum. Ne þimdi bir araya geldik, þirketimizi kurduk, anlaþmýþýz, kanunen neyse onlarý yerine yazýk ki pek ilgi gösterilmedi. Bir holding, üretime baþladýk, þimdi fabrikalaþtýk, yurt getiriyoruz. Ancak elektrik daðýtým þirketi,
bunun ciddi anlamda üretimi için giriþimde “Yok kardeþim, ben nasýl bir þey
dýþýna ihracat yapýyoruz. Üç tane türbinin
88
uygulayacaðýmý bilmiyorum. Uygulama kadar, son derece basit. Ben türbini kredi versin, yani diðer sektörlere nasýl esaslarý çýkacak ki, ben ona göre uygulama kuracaðým, elektrik daðýtým þirketine kredi saðlanýyorsa, bize de saðlasýnlar. yapacaðým” diyor. En son revize edilen vereceðim; fabrikam burada, kullanacaðým.
- Kimi yerlerde halkýn, rüzgâr
yönetmelik tekrar revize ediliyor. Artýk Ne kullanmýþým devletin hattýndan;
türbinlerinin çok gürültü yaptýðýna ve
uygulama esaslarý ne zaman çýkar, ne olur, atýyorum, 1 milyon kilovatsaat. Ne
bilemiyoruz. Bir an önce, zaman üretmiþim; 500 bin kilovatsaat. Ne kadar kuþlara zarar verdiðine dair þikayetleri
kaybetmeden bunun kanuni altyapýsý her farkým var; 500 bin kilovatsaat devletten oldu. Böyle bir þey var mý? þeyiyle hazýrlanmalý. Ben Bulgaristan'da enerji kullanmýþým, onun parasýný vereceðim
Birincisi, bu türbinler yerleþim alanýndan türbin kuruyorum, hiçbir zorluk ya da tam tersi; 500 bin kilovatsaat enerji
uzaklara kuruluyor. Tabii ki yüzde 100 yaþamýyorum. Orada devletin verdiði bütün kullanmýþým, 1 milyon kilovatsaat enerji
doðaya zararý yok demek mümkün deðil; en kriterleri karþýlýyorum. Avrupa Birliði üretmiþim, devlet de bana 500 bin
azýndan kurulacaðý yerdeki orman arazisiyse üyesidir Bulgaristan ve vatandaþ orada kilovatsaatin parasýný verecek. Yani
oradaki aðaçlarýn tahribatý söz konusu. Ama baþvuruyor, “Ben þuraya þu kapasitede uygulama bu kadar basit; ama ne yapýlýyor buna da bir önlem getirebilir devlet. Bakýn, türbin kuracaðým” diyor. Devlet ona diyor bilmiyoruz. 1 Kasým 2007'de lisans baþvurusu oldu, hâlâ ki, “Sana bir veya iki yýl müsaade, türbinini onlar devam ediyor. Þirketlere, tahrip kur.” Güç sýnýrý yok ve Bulgaristan, rüzgâr
“Rüzgâr Olmayan Bölgede Kanun
edeceði alanýn 10 katý, 20 katý aðaçlandýrma türbinlerinin kilovatýný yeni 10 avro sente mecburiyeti getirsin devlet, bu son dereceGeçersiz”
çýkardý. Teþvik ediyor Bulgaristan, bir engel iyi olur. Gürültü kirliliðine gelince, standart getirmiyor. Biz de ona göre proje sunuyoruz - Uygulamada bunun karþýlýðý yok türbinlerde aerodinamik ve mekanik ve Avrupa'da bizim türbini bankalar anladýðým kadarýyla… gürültüler var. Mekanik gürültüyü aza
kredilendiriyor. indirmek için aradaki mekanik aksamlarý
Þu anda yok, yani kanun da yönetmelik de devre dýþý býrakabiliyorsunuz. “Direct drive” uygulanmýyor, hepsi askýda.
- Türkiye'de bu teþvik boyutu nasýl? türbin yapabiliyorsunuz, biraz pahalý. Ama Uygulanmayan kanun yýllardýr yürürlükte, aerodinamik sesi o standart türbinlerde Türkiye'de teþvik boyutunda “Ýthal uygulanamýyor, bu kadar basit. Ayrýca
kesemiyorsunuz. Bizim türbinlerde türbinlerin 7.3 dolar sentten kilovatýný kanunda, yönetmeliklerde bir çeliþki daha
aerodinamik ses, diðer türbinlere oranla alýrým” diyor. Ama türbinin yüzde 100'ü var: Bir kanun çýkarken, tüm Türkiye'yi
daha az gürültülü kanat profilinden yerli yapýlmýþsa, 11 dolar sente kadar çýkýyor kapsamasý lazým; 73 milyon Türk kaynaklý. Kuþlara etkisi var, özellikle kilovatý. Fakat ortada bir þey yok, yani 500 vatandaþý varsa, 73 milyonu da kapsamasý göçmen kuþlarýn göç ettikleri yol üzerine
lazým. Ben Ankara'da oturuyorum,
kilovatlýk bir türbini kurduðumuz zaman kurulmamasý gerekiyor, bu uygulanýyor.
rüzgârým yok diye bu kanundan
vatandaþýn ihtiyacýný karþýlayacaðýz. Zaten Ama þöyle bir istatistiki bilgi de var; trafikte yararlanamýyorum. Bakýn, rüzgârý
türbinler þebekeyle entegre çalýþýyor. ölen, enerji nakil hatlarýna çarpan, ölen
olmayan bölgedeki vatandaþlar bu kuþlarýn sayýsý, türbinlere çarparak ölen Kanunda da diyor ki, “Þebekede enerji
kanundan yararlanamýyor. Niye? Rüzgâr kuþlarýn sayýsýndan çok çok fazla. varken senin türbinin elektrik üretsin, yokken
türbini kuramýyor, “Ayný daðýtým þirketi de üretmesin.” Doðru, teknik olarak öyle
bünyesinde olacak” diyor. Ayný daðýtým - Bununla ilgili kanuni düzenleme var
olmasý gerekiyor, biz de onu saðlýyoruz.
þirketi bünyesinde rüzgâr yok, farklý bir mý? Vatandaþýn fabrikasý uzakta, türbin uzaða daðýtým þirketi bünyesinde olan bölgelerde
kuruluyor. Mecburen oradaki daðýtým rüzgâr var. Ben türbinimi oraya kurayým, Türkiye'de yok, Avrupa'da uygulanýyor; þirketinin hattýna girecek, orta gerilim veya buradan da kullanayým. Kanun o zaman fakat Türkiye'de bu da uygulanabilir. Göç yüksek gerilimden oraya girecek; ama geçerli benim için; ama öbür türlü güzergâhý üzerine türbinler veya belli bir burada da kullanacak. Nasýl mahsuplaþacak, geçersiz. Burada da bir çeliþki var. yüksekliði geçmemek þartýyla uygulanabilir.
Özelleþtirmeler nedeniyle þirket deðiþiyor,
kaçtan mahsuplaþacak, yüzde kaçýný devlete, O zaman daha iyi olur. Türbinlerin çevreye onlarca daðýtým þirketi ve bölge oluþuyor.
daðýtým þirketine verecek veya kaçtan etkisinden ziyade, bir de þu var; insanlar
verecek, belirsiz. Devlet daðýtým þirketine, bunu da dile getirmeli aslýnda: Þehirlerde
“Devletten Haraç Ýstemiyorum, Kanunen
“Rüzgâr türbini, güneþ enerjisi veya mikro onlarca fýskiyeler, þelaleler var. Bakýn, görsel HES'ler olsun, 500 kilovata kadar ben bunun
Önümü Açsýn”
bir güzellik oluþturabilir. Ama enerjinin buelektriðini alacaðým” diye þart koþacak. kadar hoyratça kullanýlmasýna karþýyým. O
- Sektörün geliþimi için neler yapýlmalý
yapay þelaleye siz enerji harcýyorsunuz. Çünkü bu bölgesel çözüm. Rüzgâr ya da
ya da ne tür politikalar uygulanmalý? Enerjide de dýþa baðýmlýsýnýz, yani o
yenilenebilir enerji kaynaklarýyla yerinde
enerjinin büyük bir kýsmý doðal gaz çevrim çözüm getirilerek daðýtým hattýndaki Bu sektör, çok büyük, milyar dolarlarýn
santralinden geliyor. Enerjiyi harcýyorsunuz, kayýplarý da önlemiþ olursunuz. Barajdan hükmettiði bir sektör. Bizim de Avrupa
suya enerji verip yukarý çýkartýyorsunuz, gelen enerjiyi, hatlardaki kayýplarý önlemiþ imalatçýlarý seviyesine çýkabilmemiz için
oradan döküyorsunuz, seyrediyorsunuz. oluyorsunuz; çünkü yerinde, orada kayýp söz onlarla rekabet edebilmemiz gerekir.
Enerjinin tabiatýna aykýrý, enerjinin tanýmýna konusu olmuyor. Bu bizim için de iyi, devlet Teknolojik olarak rekabet ediyoruz.
aykýrý. Enerji, iþ yapabilme yeteneðidir;
için de iyi. Avrupa'daki teknolojiler içerisinde
seyirlik bir þey için enerji harcanmamalý. Bulgaristan'daki müþterilerimiz teknolojik
Ben orta gerilimden, yüksek gerilimden olarak üstün olduðumuz için bizi tercih Ankara'daki bir þelalenin pompalarýnýn rüzgâr türbininin giriþini yapacaðým. Ayný etmiþler, teknolojik olarak iyiyiz. Ama bunu harcadýðý enerji 1000 KW/h'den fazla. Bir daðýtým þirketi bünyesinde -þartý da var tam anlamýyla üretime dönüþtüremiyoruz, kýyas yaparsak: Bir aile, saatte ortalama 0.3 zaten, baþka yerde kullanamýyorsun- büyük sermayeler gerekiyor. Ben devletten KW enerji tüketir. Yani, bu þelale 3333
ailenin kullandýðý enerjiyi tüketiyor. Üstelik vatandaþ kullanacak, ne kullanmýþsa onun haraç istemiyorum, önümüzü kanunen
bu þelalenin tükettiði enerjinin parasý parasýný ödeyecek. Vatandaþ ne vermiþ açsýn. Bir de þartlarýmýzý iyileþtirsinler.
bizlerin ödediði vergilerden veriliyor. Benim devlete, ben de þundan alacaðým veya Büyük türbinler için kullanýlan malzemede
verdiðim verginin bu þekilde harcanmasýný mahsuplaþacaðým; güç oranýnda, iþ oranýnda dýþa baðýmlýlýk var. Hadi onlar mecburen
istemiyorum. mahsuplaþacaðým diyecek, olay bitecek, o olmasý gerekiyor; ama üretim için bana
