GAZİ ÜNİVERSİTESİ
EĞİTİM BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ
GÜZEL SANATLAR EĞİTİMİ ANABİLİM DALI
MÜZİK ÖĞRETMENLİĞİ BİLİM DALI
ÖZENGEN MÜZİK EĞİTİMİ VEREN KURUMLARDA ÇALGI
EĞİTİMİ ALAN ÖĞRENCİLERİN MESLEKİ YÖNELİMLERİNİN
İNCELENMESİ
YÜKSEK LİSANS TEZİ
Hazırlayan
Müjde KARAN
Ankara
2011
T.C
GAZİ ÜNİVERSİTESİ
EĞİTİM BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ
GÜZEL SANATLAR EĞİTİMİ ANABİLİM DALI
MÜZİK ÖĞRETMENLİĞİ BİLİM DALI
ÖZENGEN MÜZİK EĞİTİMİ VEREN KURUMLARDA ÇALGI
EĞİTİMİ ALAN ÖĞRENCİLERİN MESLEKİ YÖNELİMLERİNİN
İNCELENMESİ
YÜKSEK LİSANS TEZİ
Hazırlayan
Müjde KARAN
Danışman
Prof. Gül ÇİMEN
Ankara
2011
Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Müdürlüğü’ne,
Müjde KARAN’nın “Özengen Müzik Eğitimi Veren Kurumlarda Çalgı Eğitimi Alan Öğrencilerin Mesleki Yönelimlerinin İncelenmesi” başlıklı tezi 14 Haziran 2011 tarihinde, jürimiz tarafından Yüksek Lisans Tezi olarak kabul edilmiştir.
Adı Soyadı İmza
Üye: Yrd. Doç. Dr. Mehmet ŞEREN (Başkan)……… ………….. Üye: Prof. Gül ÇİMEN (Tez Danışmanı)………. ………….. Üye: Yrd. Doç. Dr. Selçuk BİLGİN………. …………..
ii
ÖNSÖZ
Müzik eğitiminin bir alt türü olan özengen müzik eğitimi tüm dünyada giderek artan bir hızla yaygınlaşmaktadır. Bireyin kişisel gelişimini, müziksel kişilik kazanmasını sağlayan bu programlar aynı zamanda çocukların meslek seçiminde de etkisi olduğu düşünülmektedir. Bu nedenle, özengen müzik eğitimi veren kurumlarda verilen çalgı eğitiminin öğrencilerin meslek seçimine etkisini inceleme araştırmanın temel amacını oluşturmuştur. Araştırmaya kuramsal bir temel sağlamak için müzik eğitimi, özengen müzik eğitimi, çalgı eğitimi, çocuklarda meslek seçimine ilişkin kaynaklar taranarak incelenmiştir. Araştırmanın sonucunda, özengen müzik eğitimi veren kurumlarda verilen çalgı eğitiminin öğrencilerin meslek seçiminde olumlu etkisi olduğu saptanmıştır.
Bu arastırmanın gerçeklestirilmesinde görüsleri, önerileri ve yardımları ile bana yol gösteren tez danısmanım Sayın Prof. Gül ÇİMEN’e, yardım ve desteklerini esirgemeyen Sayın Yrd. Doç. Selçuk BİLGİN’e ve Sayın Yrd. Doç. Dr. Şebnem YILDIRIM ORHAN’a tesekkür ederim. Ayrıca arastırmam süresince yanımda olan maddi manevi yardım ve desteklerinden dolayı aileme, Gözde ÖZYÜKSEL ERSİL’e ve Belit ÖZTÜRK’e teşekkür ederim.
iii
ÖZENGEN MÜZĠK EĞĠTĠMĠ VEREN KURUMLARDA ÇALGI EĞĠTĠMĠ ALAN ÖĞRENCĠLERĠN MESLEKĠ YÖNELĠMLERĠNĠN ĠNCELENMESĠ
YÜKSEK LĠSANS TEZĠ
Müjde KARAN
Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü
Ankara 2011
Bu araştırmanın amacı, özengen müzik eğitimi veren kurumlarda alınan çalgı eğitiminin öğrencilerin mesleki yönelimlerine etkisini saptamaktır. Bu doğrultuda, bu araştırma Türkiye’de özengen müzik eğitimi veren kurumlarda çalgı eğitimi alan öğrencilerin mesleki yönelimlerinin incelenmesi amacıyla yapılmış betimsel bir çalışmadır.
Bu çalışmada, özengen müzik eğitimi veren kurumlarda çalgı eğitimi alan öğrencilerin mesleki yönelimlerini saptamak için, özengen çalgı eğitimi veren bir kurumda 75 öğrenciye 13 ve 75 veliye 14 sorudan oluşan anket uygulanmıştır.
Araştırma sonucunda; özengen müzik eğitimi veren kurumlarda çalgı eğitimi alan öğrencilerin, çoğunlukla kendi istekleri ve ailelerinin teşviki ile başladıkları, severek ve isteyerek devam ettikleri ve zorunlu olmadıkça devamsızlık yapmadıkları görülmüştür. Öğrencilerin çalgı eğitimine başladıktan sonra kendi dinledikleri müzik dışındaki müzik türlerine de ilgi duymaya başladıkları ve çevrelerindeki müzik etkinliklerine katılımlarının arttığı saptanmış, ileride müziğe meslek olarak yönelme düşüncesinde oldukları ve öğrenci velilerinin de çocuklarının ileride müziği meslek olarak seçmesini tercih ettikleri sonucu ortaya çıkmıştır. Bu bulgular sonucunda Türkiye’de özengen müzik eğitimi kurumlarında verilen çalgı eğitimine yönelik önerilerde bulunulmuştur.
iv
THE RESEARCH OF THE PROFESSİONAL CAREER CHOİCES OF THE STUDENTS WHO GET INSTRUMENT TRAINING IN INSTITUTIONS THAT
OFFER AMATEUR MUSICAL EDUCATION ( Thesis of Masters Degree )
Müjde KARAN
Gazi University
Institute of Educational Science Ankara 2011
The objective of this research is to determine the affects of instrument training given by amateur musical educational institutions on professional career choices. On these basis this research is a descritional work to determine the affects of instrument training given by amateur musical educational institutions on professional career choices in Turkey .
In this research a survey of 14 questions for 75 student guardians and 13 questions for 75 students, who are being educated in amateur musical educational institutions were implemented to determine the affect on professional career choices.
. As a result of this research ; students in amateur musical institutions who had started on their own will or under their guardians guidance are attending classes on regular basis on their own will. it was observed that after students started their musical education, they started to show interest on music other than they listen to and also their participation for music activites had increased dramatically, both students and their guardians have a higher will to choose music as their Professional career. Under the light of these facts reccomendations provided for amateur musical institutions on music educations.
Key Words: Music, Amateur Musical Education, Instrument Training, professional career choices
JÜRİ ÜYELERİNİN İMZA SAYFASI ...i ÖNSÖZ ... ii ÖZET ... iii ABSTRACT ... iv TABLOLAR LİSTESİ ... V I.BÖLÜM ... 1 1.GİRİŞ ... 1 1.1 Müzik Eğitimi ... 2
1.2 Müzik Eğitimin Üç Ana Türü ... 5
1.2.1 Genel Müzik Eğitimi ... 5
1.2.2 Mesleki Müzik Eğitimi ... 6
1.2.3 Özengen Müzik Eğitimi ... 7
1.3 Özengen Müzik Eğitimi Veren Kurumlarda Çalgı Eğitimi Çalışmaları ... 8
1.4 Müzik Eğitimin Öğrenciler Üzerindeki Faydaları ... 9
1.5 Çocuğun Mesleki Gelişim Evreleri ... 10
1.5.1 Çocukluk Dönemi ... 10
1.5.2 Orta Çocukluk Dönemi ... 11
1.5.3 Gençlik Dönemi ... 11
1.6 Çocuğun Müzik Eğitimine Yönelmesinde ve Meslek Seçiminde Ailenin Rolü ... .12
1.7 Problem Durumu ... 13
1.8 Problem Ve Alt Problemler ... 14
1.9 Araştırmanın Amacı ... 14
1.10 Araştırmanın Önemi ... 14
II. BÖLÜM 2. YÖNTEM ... 16 2.1 Araştırmanın Modeli ... 16 2.2 Araştırmanın Evreni ... 16 2.3 Araştırmanın Örneklemi ... 16 2.4 Verilerin Toplanması ... 18 2.5 Verilerin Çözümlenmesi ... 19 III. BÖLÜM 3. BULGULAR VE YORUMLAR ... 20 4. SONUÇ ve ÖNERİLER ... 45 4.1 Sonuç ... 45 4.2 Öneriler ... 46 KAYNAKÇA ………. 47 EKLER ……… 49
v
TABLOLAR LİSTESİ
Tablo 2.1. Örneklemi oluşturan öğrencilerin cinsiyetleri ... 17 Tablo 2.2 Örneklemi Oluşturan Öğrencilerin Yaşları ... 17 Tablo 2.3. Örneklemi oluşturan Öğrencilerin Yaş Aralıkları ... 18 Tablo 3.A.1.1 Örneklemi Oluşturan Öğrencilerin Ailenizde Ve/ Veya
Çevrenizde Müzikle İlgili Kişi ya da Kişiler Var mı Sorusuna İlişkin
Görüşleri ... 20 Tablo 3.A.1.2 Örneklemi Oluşturan Öğrencilerin Çalgı Eğitimine Başlamaya Sizi
Kim Teşvik Etti Sorusuna İlişkin Görüşleri ... 21 Tablo 3.A.1.3. Örneklemi Oluşturan Öğrencilerin Çalgı Eğitimi Almaya
Başladığından Beri Kendinize Olan Güveniniz Arttı mı Sorusuna İlişkin
Görüşleri ... 22 Tablo 3.A.2.1. Örneklemi Oluşturan Öğrencilerin, Çalgı Eğitimine Kaç Yaşında
Başladınız Sorusuna İlişkin Görüşleri ... 23 Tablo 3.A.2.2. Örneklemi Oluşturan Öğrencilerin Kaç Yıldır Çalgı Eğitimi
Alıyorsunuz Sorusuna İlişkin Görüşleri ... 24 Tablo 3.A.2.3. Örneklemi Oluşturan Öğrencilerin Çalgı Eğitimi Aldığınız
Kuruma Devamsızlık Yapıyor musunuz Sorusuna İlişkin Görüşleri ... 24 Tablo 3.A.2.4 Örneklemi Oluşturan Öğrencilerin Çalgı Eğitimi Aldığınız
Kuruma Devamsızlığınızı Etkileyen Faktörler Nelerdir Sorusuna İlişkin
Görüşleri ... 25 Tablo 3.A.2.5 . Örneklemi Oluşturan Öğrencilerin, Çalgı Eğitimi Almaya
Başladıktan Sonra Diğer Çalgıları da Tanımak İstediniz mi Sorusuna
İlişkin Görüşleri ... 26 Tablo 3.A.2.6. Örneklemi Oluşturan Öğrencilerin, Çalgı Eğitimi Almaya
Başladıktan Sonra Dinlediğiniz Müzik Dışındaki Müzik Türleri de İlginizi
vi
Tablo 3.A.2.7 Örneklemi Oluşturan Öğrencilerin , Çalgı Eğitimine Başladıktan Sonra, Çevrenizdeki Müzik Etkinliklerine Katılımınız Arttı mı Sorusuna
İlişkin Görüşleri ... 28 Tablo 3.A.3.1. Örneklemi Oluşturan Öğrencilerin Ders Dışında Enstrümanını
Çalmaya Ne Kadar Zaman Ayırıyorsunuz Sorusuna İlişkin Görüşleri ... 29 Tablo 3.A.3.2. Örneklemi Oluşturan Öğrencilerin, Çalgı Eğitimini Devam
Ettirmek İstiyor musunuz Sorusuna İlişkin Görüşleri ... 30 Tablo 3.A.3.3 .Örneklemi Oluşturan Öğrencilerin, Çalgı Eğitimine Başladıktan
Sonra, Müzik Mesleğine Olan İlginiz Arttı mı Sorusuna İlişkin Görüşleri ... 31 Tablo 3.B.1.1 Örneklemi Oluşturan Öğrenci Velilerinin, Ailesinde ve/veya
Çevresinde Müzikle İlgili Kişilerin Olup Olmadığına İlişkin Görüşleri ... 32 Tablo 3.B.1.2 Örneklemi Oluşturan Öğrenci Velilerinin Çalgı Çalmaya
Çocuğunuzu Kimin Teşvik Ettiğine İlişkin Görüşleri ... 33 Tablo 3.B.1.3. Örneklemi Oluşturan Öğrenci Velilerinin Çocuğunuz Çalgı Eğitimi
Almaya Başladığından Beri Kendisine Olan Güveni Arttı mı Sorusuna İlişkin Görüşleri ... 34 Tablo 3.B.2.1. Örneklemi Oluşturan Öğrenci Velilerinin, Çocuğunuz Çalgı
Eğitimine Kaç Yaşında Başladı Sorusuna İlişkin Görüşleri ... 35 Tablo 3.B.2.2. Örneklemi Oluşturan Öğrenci Velilerinin, Çocuğunuz Kaç Yıldır
Çalgı Eğitimi Alıyor Sorusuna İlişkin Görüşleri ... 36 Tablo 3.B.2.3 Örneklemi Oluşturan Öğrenci Velilerinin,Çocuğunuz Çalgı Eğitimi
Aldığı Kuruma Devamsızlık Yapıyor mu Sorusuna İlişkin Görüşleri ... 36 Tablo 3.B.2.4. Örneklemi Oluşturan Öğrenci Velilerinin, Çocuğunuzun Çalgı
Eğitimi Aldığı Kuruma Devamsızlığını Etkileyen Faktörler Nelerdir Sorusuna İlişkin Görüşleri ... 37 Tablo 3.B.2.5. Örneklemi Oluşturan Öğrenci Velilerinin, Çocuğunuz Çalgı Eğitimi
Almaya Başladıktan Sonra, Diğer Çalgıları da Tanımak İstedi mi Sorusuna İlişkin Görüşleri ... 38
vii
İlgisini Çekmeye Başladı mı Sorusuna İlişkin Görüşleri ... 39 Tablo 3.B.2.7. Örneklemi Oluşturan Öğrenci Velilerinin,Çocuğunuz Çalgı
Eğitimine Başladıktan Sonra, Çevresindeki Müzik Etkinliklerine Katılımı Arttı mı Sorusuna İlişkin Görüşleri ... 40 Tablo 3.B.3.1. Örneklemi Oluşturan Öğrenci Velilerinin Çocuğunuz Ders Dışında
Enstrümanını Çalmaya Ne Kadar Zaman Ayırıyor Sorusuna İlişkin Görüşleri ... 41 Tablo 3.B.3.2. Örneklemi Oluşturan Öğrenci Velilerinin, Çocuğunuz Çalgı
Eğitimini Devam Ettirmek İstiyor mu Sorusuna İlişkin Görüşleri ... 42 Tablo 3.B.3.3. Örneklemi Oluşturan Öğrenci Velilerinin, Çocuğunuzun Çalgı
Eğitimine Başladıktan Sonra Müzik Mesleğine Olan İlgisi Arttı mı Sorusuna İlişkin Görüşleri ... 43 Tablo 3.B.3.4. Örneklemi Oluşturan Öğrenci Velilerinin, Çocuğunuzun Müziği
GİRİŞ
Bireyleri ve toplumları biçimlendirmede ve yetkinleştirmede en etkili süreç eğitimdir. Eğitim kişiye istendik davranışlar kazandırmayı amaçlar. “Eğitim fiziksel uyarımlar sonucu beyinde istendik biyokimyasal değişiklikler oluşturma sürecidir” (Sönmez 1994,s.2). Toplumların gelişim sürecinin başında eğitim gelmektedir. Bu süreç İlköğretim‟den başlayarak eğitim programlarının tüm basamaklarına yayılır ve bireylerin, buna paralel olarak da toplumların gelişmesini sağlar.
Günümüze kadar eğitim üzerine bir çok tanım yapılmıştır. Tüm tanımların, bireylerin kişisel gelişimleri ve bu gelişimin ortak değerlere nasıl yarar sağlayacağı üzerine yoğunlaştığı görülebilir. Aynı zamanda, bu gelişim sürecinin nasıl tasarlanacağı da tanımlarda yer almaktadır. Örneğin Smith, Stanley, Shores‟a (1957:1) göre eğitim “geniş anlamda, bireylerin toplumun standartlarını, inançlarını ve yaşama yollarını kazanmasında etkili olan sosyal süreçlerdir” diye tanımlanırken, Ertürk (1972:12) bu kavramı “bireyin davranışlarında kendi yaşantısı yoluyla kasıtlı olarak istendik değişme meydana getirme sürecidir.” şeklinde tanımlamaktadır.
Eğitim; süreç itibarıyla formal ve informal olmak üzere iki şekilde yapılır. Eğitimin belli amaçlara göre planlı ve kontrollü olarak yapılan şekli formal; kendiliğinden yaşananlarla oluşan şekline ise informal eğitim denilir. Formal eğitim amaçlıdır.Önceden hazırlanmış bir programa göre planlı olarak yürütülür ve öğretim yoluyla gerçekleştirilir.Okulda yapılan eğitim formaldir.
Formal eğitim toplumumuzda örgün ve yaygın olarak iki türlü sistemleştirilmiştir.
Örgün eğitim sistemi, okul öncesi eğitim, ilköğretim, lise öğretimi ve yüksek öğretim basamaklarından oluşur. Okul öncesi eğitim dışındaki örgün eğitim diplomaya yöneliktir. Okul öncesi eğitim isteğe bağlıdır . İlköğretim çağına gelmemiş çocukların eğitimini içerir.
Örgün eğitim, okullarda ya da okul niteliği taşıyan kuruluşlarda, öğretmenliği meslek edinmiş kişilerce yürütülen eğitime denir. Bu eğitim, devletin gözetimi ve denetimi altında, onun onayladığı plan ve programlara göre yürütülür”(Ana Brittanica, 1994:407).
Eğitim her yönde bireyin gelişmesini hedefler. Gelişmiş ülkelerde sanat, hem örgün hem de yaygın eğitimde yer almaktadır. Sanat beğenisi olmayan, katı bilgilerle donanmış insan, topluma kapalı, insancıl olmaktan uzak kalacaktır.
San‟a (1985:31) göre; “Yalın ve özlü anlatımıyla sanat; duygu, düşünce, tasarım ve izlenimleri, belli durum, olgu ve olayları, belirli amaç ve yöntemle, belirli bir güzellik anlayışına göre işleyerek birleştirilmiş gereçlerle anlatan özgün estetik bir bütündür. En başta bir duygu ve zevk eğitimine, sanat biçimlerine duyarlılık kazanmaya ve her türlü anlatım biçiminde estetik yaşantılar yaratmaya yöneliktir.”
Sanat eğitimi, “bireye, kendi yaşantısı yoluyla amaçlı olarak belirli sanatsal davranışlar kazandırma” ya da “bireyin sanatsal davranışlarında kendi yaşantısı yoluyla amaçlı olarak belirli değişiklikler oluşturma” sürecidir (Uçan, 1996).
Sanat eğitimiyle amaçlanan sadece sanatçı yetiştirmek, büyük sanatçılar ortaya çıkarmak değil, en genel anlamıyla güzeli arayan, güzellik kaygısı ve estetik duyarlık taşıyan insanlar yetiştirmektir (Kavcar,1990).
“Sanat eğitiminde dikkat edilecek hususlar:
1. Önce konuya ilgi duyurmak ve sevgi yaratmak gerekir. 2. Bireyin tinsel ve tensel gücünü dikkate almak zorunludur.
3. Kişinin kendini öğrenmesini, inceleme, araştırma ve denemeler yapmasını sağlamak gerekir.
4. Çalışmalarda sürekliliği sağlamak ve kişinin kendini yenilemesini dikkate almak gerekir. Bu tavır, davranış biçimi olarak kazandırılıp, daima geliştirilmelidir.
5. Çalışmalarından kendisinin doyum elde etmesi önemlidir. Çalışmalar hiçbir zaman rekabete dayalı olarak geliştirilip yürütülmemelidir” (Okçuoğlu,1985:72).
1.1 Müzik Eğitimi
Müzik, normal ve özel eğitim gereksinimi olan tüm çocukların eğitiminde kullanılması gereken ve çocukların tüm gelişim alanlarını destekleyen etkili ve önemli araçlardan biridir. Küçük yaşlardan itibaren müziksel aktivite içinde bulunarak müzikle beslenen ve desteklenen çocukların ruhsal ve bedensel yönden daha sağlıklı bir gelişim sergiledikleri gözlemektedir ( Yıldız, 2002).
Müziğin, çocukların gelişimine etkileri şu şekilde sınıflandırılabilir: Dil Gelişimi,
Duygusal ve Sosyal Gelişim, Bedensel ve Psikomotor Gelişim,
Fonetik sanatlardan biri olarak duygu, düşünce, tasarım ve izlenimleri belli bir güzellik anlayışına göre, düzenli ve uyumlu seslerle anlatan müziğin insan ve toplum yaşamında önemli işlevleri bulunmaktadır. Bunlar:
Çocukların müzikle oynayıp, müzik yoluyla kendilerini ifade etmeleri, duygularını anlatmaları; böylece beden, zihin, dil, duygu gelişimlerini sağlıklı olarak sürdürebilmeleri için müziksel uyarılma ve tepkide bulunma biçimlerini kapsayan müziğin bireysel işlevleri,
Çocukların, ailede, sokakta ve okulda, kısacası içinde bulundukları sosyal çevreleri ile etkileşimde müziği bir araç olarak kullanmasını kapsayan müziğin toplumsal işlevleri,
Çocukların, müzik yoluyla, kendi kültürlerini tanımaları, öğrenmeleri ve gelişmeleri; başka kültürleri tanımaları ve öğrenmeleri; bu yolla Türk kültür hayatına katkıda bulunmalarını sağlayan müziğin kültürel işlevleri,
Çocukların, sağlıklı bir gelişim sürdürmeleri, etkin ve etkili öğrenme yaşantıları kazanmaları için müziksel öğrenme-öğretme etkinliklerini ve bunlara ilişkin düzenlemeleri kapsayan müziğin eğitimsel işlevleridir. (Uçan, 1994).
Müzik bu işlevlerinden dolayı yüzyıllardır önemli ve çok yararlı bir eğitim aracı, eğitim yöntemi ve eğitim alanı olmuştur. Bir eğitim aracı olarak müzik:
Okul ve toplum çevresinde nitelikli yaşam için katkıda bulunur, Öğrencilerin gelecek için hazırlanmalarında yardımcı olur ve hobidir, Daha çok çalışmaya yönelterek günü yaşanabilir ve ilginç yapar, Düşünme becerilerini ilerletmede üst düzey davranışlar içerir,
Hayal etmeye ve yaratmaya yol gösterir, deneyim ve yaratıcılığa katkıda bulunur,
Yaşamı zenginleştirir, geçmiş ve şimdiki kültürler gibi öz kültürel zenginlikleri anlamayı sağlar,
Duyarlılığı geliştirir,
Ekip çalışması ve uyumu teşvik eder,
Çalgı çalma yoluyla büyük ve küçük kasların uyumlu çalışmasını sağlar, Yaratıcılık ve bireyselliği geliştirir,
Disiplinli ve sistemli çalışmaya yönlendirir, Eşsiz ve farklı öğrenme modelleri sağlar, Diğer zeka alanlarını geliştirir,
İnsanlar için dışavurumsal bir terapidir,
Okul programlarında diğer alanlarda zorluk çeken öğrencileri başarıya hazırlar,
Benlik değerine katkıda bulunur (Kocabaş 2003,s:82).
Müzik eğitimi, temelde, bir müziksel davranış kazandırma veya bir müziksel davranış değişikliği oluşturma sürecidir. Bu süreçte daha çok, eğitim gören bireyin(çoğunlukla öğrencinin)kendi müziksel yaşantısı temel alınır, bu temelden yola çıkılarak, belirli amaçlar doğrultusunda, planlı ve yöntemli bir yol izlenir ve bu yolla belirli hedeflere erişilir. Müzik eğitimi yoluyla, birey ile çevresi özellikle müziksel çevresi arasındaki iletişim ve etkileşimin daha sağlıklı, daha düzenli, daha etkili ve daha verimli olması beklenir (Uçan 1994,s.14).
Müzik eğitiminin boyutları, ses eğitimi, müziksel işitme eğitimi, müzik beğenisi eğitimi, yaratıcılık eğitimi ve çalgı çalma eğitimi olarak ele alınmaktadır ( Özmenteş 2005,s.93) .
Müzik eğitimi, öğrencinin müzikle algılama yeteneğini farklılaştırıp çeşitlendirmeli, öğrenciyi tek taraflı müzik yapma ve dinleme alışkanlıklarından kurtarıcı, çok yönlü tını özelliklerine ve etki alanlarına açmalı öğrenciye müzikle ilişkilerinde yüksek düzeyde bir bilinçlilik ve eleştirme gücü kazandırmalıdır (Akkaş1999,s.13) .
Müzik eğitiminin odağını müzik öğretimi oluşturur. “Müzik öğretiminin”, temel müziksel bilgilerin, öğrenciye; nasıl aktarılacağını, bu sürecin ne kadar süreceğini, bu süreç içerisinde hangi yöntemlerin izleneceğini kapsadığı söylenebilir.
“Öğretim kavramının temelinde öğrenme vardır. Öğretme; öğrenmeyi sağlamak amacıyla düzenlenen eylemler dizgesidir” (Karslı,2003;14).
Bilgi çağında öğretimin tanımı şu şekilde yapılmaktadır:,
“Öğretim; bireyin (eğitim sürecinde oluşturulan) yeteneklerini kendi kapasitesi oranında geliştirme sürecidir” (Karslı, 2003;17).
“Öğretim, eğitim sistemi içinde yer alan alt sistem ya da süreçlerden birisidir ve öğrenci gelişimini amaçlayan ve öğrenmenin başlatılması, sürdürülmesi, gerçekleştirilmesi için düzenlenen planlı etkinliklerden oluşan bir süreç olarak ele alınabilir” (Açıkgöz,1996;13).
Müzik öğretimi ise, “belli bir amaç doğrultusunda müziksel öğretme ve öğrenmeyi planlama, başlatma, yönlendirme, kolaylaştırma, gerçekleştirme ve denetleme sürecidir” (Say,2001;116) .
Müzik eğitimi, aslında bir bütün olmakla birlikte çeşitli kollara ayrılır.Ancak kolu, dalı, düzeyi, süreci, içeriği, yöntemi ve gereci ne olursa olsun, müzik eğitimi temelde, genel, özengen ( amatör ) ve mesleki ( profesyonel ) olmak üzere, üç ana amaca yönelik düzenlenip gerçekleştirilir.
1.2 Müzik Eğitiminin Üç Ana Türü 1.2.1 Genel Müzik Eğitimi
“Genel müzik eğitimi, iş-meslek, bölüm, kol-dal ve program türü ne olursa olsun, ayrım gözetmeksizin, her düzeyde, her aşamada, her yaşta herkese yönelik olup, sağlıklı ve dengeli bir „insanca yaşam‟ için gerekli asgari-ortak müzik kültürünü kazandırmayı amaçlar.
Genel müzik eğitimi, aslında, her düzeyde, her yaşta herkes için gereklidir, zorunludur ya da zorunlu olmak durumundadır. Çünkü müzik, her düzeyde herkese kazandırılması esas olan “asgari ortak-genel kültür”ün başta gelen ayrılmaz öğelerinden biridir. Ancak ülkemizde ilköğretim öncesi (anaokulu/anasınıfı) ve ilköğretim (ilkokul/ortaokul) düzeylerinde zorunlu olduğu halde, ortaöğretim (lise) ve yükseköğretim (üniversite) düzeylerinde henüz zorunlu hale getirilmemiştir.
Genel müzik eğitimi, genelikle, ilköğretim öncesinde anaokulu, ilkokulda sınıf, ortaokul ve lisede müzik öğretmeni tarafından okutulur, gerçekleştirilir; üniversitede ise müzik okutmanı veya müzik öğretim görevlisi tarafından yürütülür.
Günümüz genel müzik eğitiminde, daha çok müziği bilgili, bilinçli, görgülü ve duyarlı bir yaklaşımla, haz duyup zevk alarak kullanan ya da tüketen kitleler yetiştirmeye dönük bir strateji uygulanır”( Uçan,1997:31).
Anayasa‟da ve Milli Eğitim Temel Kanunu‟nda esasları çizilen eğitim alanı içerisinde müzik eğitimine ilişkin kuralları ve ulaşılması istenen hedefi bir programla belirleyen Milli Eğitim Bakanlığı müzik eğitimi amaçlarını şöyle ortaya koymuştur.
“Öğrencide müzik sevgisi ve yeteneğini geliştirmek, onları sanat anlayışına ulaştırmak, her öğrenciyi ilgi ve yeteneğine göre şarkı söylemeye, müzik aleti çalmaya, müzik eserlerini dinlemeye ve müzik yapmaya isteklendirmek ve de onlarda müzik duygu ve düşüncesini kazandırıp geliştirmek, öğrencinin müzik bilgisi ve becerilerini elde etmesine yardımcı olmak. Müzik çalışmaları yoluyla öğrencilerin Atatürk inkilaplarına ve Türk Milliyetçiliğine bağlı, Türk milletinin milli, ahlaki, insani, manevi, ve kültürel değerlerini benimseyen, koruyan ve geliştiren, ailesini, vatanını, milletini seven ve daima yüceltmeye çalışan yurttaşlar olarak yetişmelerine ve milli birliğin gelişmesine yardım etmek.Evrensel müzik çalışmaları yanında “ Türk Halk Müziği “, “ Türk Sanat Müziği “ ,nin tanıtılmasını, sevdirilmesini ve geliştirilmesini sağlamak ve müzik aracılığı ile milletler ailesi içinde yakınlık ve dostluk duygularını pekiştirmek okul müzik eğitiminin ( genel müzik eğitiminin) esas ve temel ilkeleridir” (Sezginer,1990:220).
1.2.2 Mesleki Müzik Eğitimi
Mesleki müzik eğitimi, müzik alanını ya da bir dalını meslek olarak seçen bu işle ilgilenip, belli bir müziksel yeteneğe sahip olan kişilere yönelik olup, bu kişilere mesleğin gerektirdiği müziksel birikimi kazandırmak amaçlanır.Mesleki müzik eğitimi, genellikle örgün eğitim kurumlarında gerçekleştirilir.Mesleki müzik eğitimi bu iş için yetiştirilmiş yeterli ve yetkili kişilerce verilir.
Mesleki müzik eğitimi görecek kişide, öncelikle, seçilen kol, dal, iş ya da mesleğin gerektirdiği boyutlarda ve asgari yeterlilikte olmak üzere, belirli yetenek düzeyi ve kapasitesi aranır.
Özengen müzik eğitimi, bir yandan genel müzik eğitiminden destek alarak mesleki müzik eğitimine hazırlayıcı bir öneme sahiptir. Uçan‟a (2006:34) göre “Müzik eğitimi , adeta, genel müzik eğitimiyle zemine oturur, özengen müzik eğitimiyle doğrulur ayağa kalkar; mesleki müzik eğitimiyle de doruğa-derinlere ulaşır”.
Müzik eğitimi bireye, müziksel davranışlar kazandırmayı amaçlar. Müzik eğitiminin genel kapsamını oluşturan davranışsal açı temelde şunları kapsar:
- Müziksel işitme-okuma eğitimi - Şarkı söyleme eğitimi
- Çalgı çalma eğitimi - Müzik dinleme eğitimi - Müziksel yaratma eğitimi - Müziksel bilgilenme eğitimi - Müziksel beğeni geliştirme eğitimi - Müziksel kişilik kazanma eğitimi - Müziksel duyarlılığı arttırma eğitimi
- Müziksel iletişim ve etkileşimde bulunma eğitimi - Müzikten yararlanma eğitimi
1.2.3 Özengen Müzik Eğitimi
Özengen müzik eğitimi müziğin belli dalına, özengence ( amatörce ) ilgili olup bunu geliştirmek ve müziksel davranış kazandırmak ve müzikten zevk alamak amacıyla herkese açık bir müzik eğitimi türüdür. Özengen müzik eğitimi,herhangi bir düzeyde herkes için zorunlu değildir.Kişi ilgi, istek ve olanaklarına bağlı olarak seçmelidir.
Özengen müzik eğitimi, ilkokul, ortaokul ve liselerde daha çok, eğitsel kol çalışmaları, seçmeli ses ve çalgı toplulukları, seçmeli koro ve orkestra çalışmaları, seçmeli bireysel ve toplu müzik kursları, müzik etkinlikleri ve müzik yarışmaları yoluyla gerçekleştirilir. Üniversitelerde ise, bu ortamların yanı sıra, serbest yada boş zamanları değerlendirmek amacıyla isteğe bağlı olarak yürütülen bireysel ve toplu müzik çalışmaları yoluyla gerçekleşir.
Uçan‟a (1997:32) göre; “ Özengen müzik eğitiminde,”örgün olmayan”, yani “ yaygın eğitim “ denilen boyut da büyük önem taşır. Bu çerçevede, müzikle ilgili belli resmi, özel dersler, bireysel ve toplu çalışmalar, konserler, festivaller, yarışmalar, şölenler vb. Etkinlikler özengen müzik eğitiminde oldukça ağırlıklı bir yere sahiptir.
Özengen müzik eğitimi, genellikle, üniversitelerde müzik okutmanları ve müzik öğretim görevlileri, orta ve alt dereceli okullarda ise müzik öğretmenleri, yarı amatör/yarı profesyonel müzikçiler tarafından gerçekleştirilir.
“Özengen müzik eğitiminde, daha çok, müziği izleyip dinleyerek tüketen ya da kullanan kitleler yerine, müziği herhangi bir parasal ya da maddi karşılık beklemeksizin, yalnızca zevk ve doyum sağlamak için yaparak yaşayan ve bunu adeta kendisi için bir yaşam tarzına dönüştüren müzikseverler ve amatör müzikçiler yetiştirmeye dönük bir strateji uygulanır. Müziksel öğrenmenin son derece kalıcı olduğu bu tür uygulamalarda, özengen( özenmen) bireyin ilgisi, isteği ve yatkınlığı ve yeteneği doğrultusunda ve ölçüsünde gelişerek etkin katılımda bulunması ve doyum sağlaması esastır” (Uçan, 1997:32) .
1.3 Özengen Müzik Eğitimi Veren Kurumlarda Çalgı Eğitimi Çalışmaları
Okul dışı müzik eğitiminin en etkin yapıldığı ortamların başında bulunmaktadır. Bu kurumlar, örgün eğitimden yararlanamayan değişik yaş gruplarındaki bireylere eğitim olanağı sunmalarından dolayı, yaygın ve özengen eğitim kapsamında değerli bir konuma sahiptirler. İşlevsel durumda olan müzik dershanelerinin çalışma biçimi ve hizmet koşulları belirlenmiştir. Bu doğrultuda eğitim almak isteyenler, kendi koşulları ölçüsünde bu tür yerlerden yararlanabilirler. Özel ders olanağı olmayanlar için müzik dershaneleri önemli bir boşluğu giderme ortamlarıdır. Bu kurumlarda öğrencilerin yaş ve seviye gruplarına göre de dersler yapılabilmektedir. Hem yeni başlayanlar hem de bilerek gelip seviyelerini yükseltmek isteyenler, bu dershanelerden yararlanabilmektedir.
Günümüzde sayıları giderek artan ve kitleler tarafından ilgi gören müzik dershaneleri, müziği bilinçli yapanların çoğalmasında etkilidir. Müzik eğitimine katkı sağlayabilmesi için müzik dershanelerinin iyi işletilmesi ve eğitim kalitesinin yüksek olması gerekmektedir.
Müzik dershanelerini başarılı kılacak yöntemlerden birisi, çalışmalardan elde edilen birikimlerin zaman zaman sergilenmesidir. Dinleti ve konser etkinlikleri, bu ürünlerin sergilendiği ve değerlendirildiği biricik ortamlardır. Canlı sunulan etkinlikler, emek ürünü olan çalışmaları yakın ve uzak çevredeki kitlelere ulaştırırlar. Bu yolla, hem etkinlikte emeği olan öğretmen, öğrenci, kurum yetkilileri, hemde etkinliği izleyen aileler ve diğer tanıdıklar arasında önemli bir paylaşım yaşanmış olacaktır.
Müzik dershaneleri, mesleki ve meslek dışı müzik eğitimini destekleyici bir konumdadır. Bu dershaneler, hem müziği amatörce düşünenlere hem de ileride profesyonel olmayı tasarlayanlara eğitim hizmeti götürmektedirler.
Müzik dershanelerinin yasal olarak kurallar çerçevesinde işletilmesinin eğitim açısından önemi büyüktür. Milli Eğitim Bakanlığı tarafından yetkili ve yetkin müfettişlerin yapacağı periyodik denetimler, müzik dershanelerinin kaliteli işleyişinde etkili olacaktır.
Müzik dershanelerinin toplumda daha çok kabul görmesi ve sayılarının artması açısından bazı destekler gerekmektedir. Bu kurumlar, müzik öğretmenlerinden, çalgı eğitimcilerinden, eğitimci yanı bulunan sanatçılardan, emekli öğretmenlerden, yüksek lisans ve doktora çalışmaları yapan öğrencilerden, eğitimci desteği alarak iyi ve verimli çalışma ortamı elde edebilirler. Müzik dershanelerinde öğreticilik yapan eğiticiler, çevrelerindeki ilgili ve yetenekli insanları müzik eğitimi almaları için bu tür yerlere yönlendirerek, bu kurumların yaşamasına ve kalıcı olmasına destek sağlayacaklardır. Okullardaki müzik öğretmenleri de okul ortamında çocuğun kendini geliştirmesine olanaklı kurslar yoksa onları çevrelerindeki müzik dershanelerine yönlendirerek hem öğrencilere hem de bu kurumlara katkıda bulunup, aynı zamanda ülkemizin müzik eğitimi konusundaki gelişmesinde pay sahibi olacaklardır.( Uslu 2007 s:55)
1.4 Müzik Eğitiminin Öğrenciler Üzerindeki Faydaları
Müzik eğitiminin ve bununla birlikte alınan çalgı eğitiminin çocuklar üzerinde bir çok konuda faydası olduğu görülmektedir. Bunları altı maddeyle sıralayabiliriz
1- Enstrüman çalma, çocuğun toplumsal etkileşimde bulunabilmesini sağlar. Kendine olan güvenini arttırır, sosyalleşmesine ve utangaçlığından kurtulmasına yardımcı olur. Değerli ve herkesin yapamayacağı bir şeyi yapıyor ve başarıyor olma, insanların ilgisini ve saygısını kazanma onun aynı zamanda kendisine olan saygısını ve güvenini de kazanmasını sağlar.
2- Enstrüman çalmak çocukların analitik becerilerini geliştirmelerine yardımcı olur. Çoğu insan beyinlerinin sadece sol tarafını kullanır. Bunun yanında çalgı eğitimi, çocukların beyinlerinin sağ tarafını kullanmalarına, geliştirmelerine yardımcı olur.
3- Müzik eğitiminin stresi azaltmada çok büyük etkisi olduğu görülmektedir. Bir çok enstrüman çalan insanın, müzik yaparken daha sakin ve neşeli oldukları saptanmıştır.
4- Çoğu çalgı eğitimi alan öğrencide gözlenen bir başka durum ise, çok büyük bir sevgiyle müzik yapan, enstrümanını severek çalan öğrenci bu sevgisini tüm hayatına taşıyıp meslek olarak da seçebilmektedir. Bu meslekleri, müzik öğretmenliği, opera sanatçılığı, herhangi bir orkestra ya da topluluğun üyesi olmak, orkestra şefi, besteci ya da solist olmak şeklinde sıralayabiliriz. ( Chua, 2006- Wenne, 2008 Ezine Articles)
1.5 Çocuğun Mesleki Gelişim Evreleri 1.5.1 Çocukluk Dönemi
Bu dönem 4-5 yaş gibi okul öncesi dönemden başlayarak 10 yaşına kadar devam eden çocukluk dönemi olup, ilköğretimin ilk kademesine denk gelmektedir.Bu dönem aynı zamanda çocuğun fiziksel, psikolojik ve sosyal yönden gelişim dönemidir. Eğitimin bu döneminin mesleğe hazırlama gibi bir amacı yoktur ama bu dönmede çocuğun kendini ve meslekleri tanıma için çeşitli öğrenim ortamları düzenlidir. Bu döneme “ Hayal Dönemi” denilmektedir. Bu yaştaki çocuklardan beklenen mesleki davranışlar şunlardır:
Gelecekte bir meslek sahibi olacağı fikri kazanmış olmak,
Meslek sahibi bir yetişkinle veya bir hikaye, film kahramanı ile özdeşim kurarak beğendiği kişinin mesleğini benimsemek ve bunu oyunlarında canlandırmak,
Bütün mesleklere karşı olumlu bir tutum geliştirmek, her mesleği topluma yararlı bir faaliyet olarak görmek
Bu dönemdeki çocuklar çok küçük yaşlardan itibaren açık ve belirgin bir meslek tercihini ifade edebilir. Ancak daha çok hoşlandıkları mesleklere girmek isterler.Çocuklar bu dönemde anne babalarının ve diğer yetişkinlerin yapıp ettikleri hakkındaki fikirler ile mesleklerle ilgili bazı kavramlar edinirler.
Henüz yetenek ve ilgilerinin farkında değildirler. Bu dönmedeki çocuklarda yine zaman kavramı henüz tam olarak gelişmemiştir. Çocuk gelecekte girmeyi hayal
ettiği mesleğe nasıl gireceğini, bunun için neler yapması gerektiğini bilmez ve faaliyetlerini bu hedefe göre planlamayı düşünmez. Toplumsal saygınlık faktörünü pek dikkate almazlar. Çok küçük yaşlarda soförlük, itfaiyecilik, astronotluk gibi birbirleri ile tutarlı olmayan meslek tercihlerini ard arda ifade edebilirler. Çocukların giderek artan toplumsal uyarıcılar karşısında mesleklere karşı saf ve önyargısız tutumları bozulur.
1.5.2 Orta Çocukluk Dönemi
Orta çocukluk ya da ergenlik dönemi 10-15 yaş arasında olup ilköğretimin ikinci kademesine denk gelmektedir. Bu dönemdeki çocuklar artık ergenlik dönemine girmiş hem fizyolojik hem de bedensel bazı dönemde ki mesleki davranışları kazanmış olur. Bu dönemde meslek gelişimde “ Deneme Dönemi” denmektedir. Bu yaştaki çocuklarda genellikle gözlenen mesleki davranışlar:
Mesleki faaliyetlerle temel beceri ve ilgileri arasında var olan ilişkiyi anlama,
Çeşitli yeteneklerden hangilerinin kendisinde güçlü olduğunun farkına varması,
İlgilerin belirginleşmesi ile bazı faaliyetleri daha çok yapmak, bazılarından uzaklaşmak isteme,
Hayattan neler beklediğini, nelere önem verdiğini ayırt edebilmek, İş ve oyun için zamanı planlayabilme,
Bu dönemde meslek tercihleri önce ilgilere dayanırken, daha sonra yeteneklerde dikkate alınarak mesleki tercihler ifade edilir. Çocuk temel eğitim sırasında birçok ders almış başarısını çeşitli ortamlarda sınama fırsatı bulmuştur. Bu dönemde çocuk karar verirken yeteneklerini, ilgilerini, eğitimde ve hayattan neler beklediğini, mali olanaklarını göz önüne alarak, iş ve eğitim olanaklarını incelemek gerektiğinin farkına varmıştır.
1.5.3 Gençlik Dönemi
Lise öğreniminin yapıldığı 15-18 yaşlar kimlik kazanma dönemidir. Bu dönemdeki gencin artık kendini tanıması, kendi yapısına ve koşullarına uygun bir alan belirlenmesi beklenir. Meslek gelişim döneminde “ Billurlaşma Dönemi” olarak adlandırılan bu döneme özgü mesleki davranışlar şunlardır.
Zaman kavramını geliştirmiş olma. Bu dönemde genç, o zamana kadar yaptığı ve yapacağı çalışmaların seçeceği meslekle bağlantısını kurması gerekir.
Yeteneklerini ilgilerini ve değerlerini ayrıştırmış olma. Genç, yeteneklerini hangilerinin daha güçlü olduğuna, doğru ve sağlıklı bir şekilde karar verir ve o alana yönelirse artık belli bir alana enerjisini kanalize etmiş olur. Bu durumda tercihlerini daraltması daha kolay olur.
Meslek seçme sorumluluğunu üstlenme. Gencin mesleğine kendisinin karar vermesi bu gelişim aşamasında yerine getirmesi gereken en önemli görevdir. Gencin özerkliğine kavuşması ve karar verme becerisinin gelişmesi bu gelişim görevini başarılı bir şekilde yerine getirmesinde önemli bir etkendir.(Yazıcı,2009)
1.6 Çocuğun Müzik Eğitimine Yönelmesinde ve Meslek Seçiminde Ailenin Rolü
Ailelerin genellikle müzik eğitimi konusunda yeterince bilgili ve bilinçli olmamalarından dolayı, ülkemizde müzik eğitimi halen beklenen ve istenen düzeye ulaştırılamamıştır. Ailelerin bilinçlik durumu, çocukların müzik eğitimi almalarında belirgince etkendir.Müzik eğitiminin öncelikli amacının, bireyi aldığı eğitim aracılığıyla, kendini geliştirip mutlu kılması olduğu düşünüldüğünde; aile büyüklerinin bu temel amaçtan hareketle konuya yaklaşabilmelerinin, çocuklarının dengeli ve sağlıklı insan olabilmelerinde önemli bir faktör oluşturacağı kesindir.Ailelerin çocuklarını yakından tanıyarak, onların müzik yetenekleri konusunda bilgi edinmeleri oldukça önemlidir. Aileler gerektiğinde, çevrelerindeki müzik eğitimi konusunda uzman olan, güvenilir kişilerden yardım talep edebilirler.
Müzik eğitimi konusunda, bazı ailelerin bilgi düzeyleri eksik olduğu için çocuklarını müzik eğitiminden uzak tutma çabası içindedirler. Buna karşın, bazı aileler ise çocuklarına müzik eğitimi aldırmanın yollarını araştırıp, onlara bu eğitimi sunmaya çalışmaktadırlar. Bu tür insanlar, müziğin içeriğini bilen ve ayrıca çocuğun davranışlarında müzik yoluyla olumlu değişiklikler olacağına, sosyal yönünün gelişeceğine inanan insanlardır.
Bazı anne ve babalar, yaşamlarında elde edemediklerini çocuklarına elde ettirmeye çalışarak kendilerini tatmin etme yolunu seçebilmektedirler.Sözgelimi; Çocuk, müzik konusunda oldukça istekli ve yetenekli olduğu halde, onu müzik eğitimine yönlendirmekten bilinçli olarak uzak tutup, doktor, mühendis, avukat vb. Meslekleri tercih etmesini sağlamaya çalışmakta, gerekirse de zorlayabilmektedir.
Kendi arzularını gerçekleştirmek amacıyla çocuklarını iddialı bir müzik eğitimine zorlayan aileler de bulunmaktadır. Böyle bir uygulamanın eğitim açısından onaylanması mümkün değildir. Bu süre içerisinde çocuk, müziğe karşı hiçbir ilgi duymamıştır. Müzik onun için bir işkence olur. Fakat bazen çocuk, ilk yaşlarda ilgi duymadığı halde ileriki yıllarda özellikle gençlik döneminde, müzikle yakından ilgilenmeyi, hatta müziği kendisine meslek olarak seçmeyi düşünebilir. Onun bu istidadı, daha farklı ortamlara, çevrelere girdikten sonra da ortaya çıkmış olabilir. Aileler, bu durumlarda yine, çocuklarına gereken yakınlığı göstererek yardımcı olmaya çalışmalıdır. Bu yardımlar, bir çalgı çalmak, öğretmen bulmak, çalgı kursu ortamına yöneltmek ve ulaştırmak, ilgili bireylerle ve kurumlarla diyaloğa geçmek vb.... olabilir.
Müzik eğitimine yönelerek, bu alanda başkalarına göre daha üstün bir görünüm sergileyen çocukların ve gençlerin, müziği meslek olarak seçebilmek durumunda olmaları halinde aileler, onlara destek sağlayabilmelidirler. Müzik eğitimine yönelenlerin sayıları arttıkça, müziği meslek seçenler çoğaldıkça, müzik eğitimi alanında hızlı bir gelişme kaydedilecektir. İnsanların başarılı ve mutlu olabilmeleri açısından istekli ve yetenekli oldukları bir alanı meslek seçmeleri gerektiğine göre; aileler bu görüşten yola çıkarak, çocuklarının geleceği açısından onların meslek seçiminde bilinçli ve duyarlı davranmaya özen göstermelidirler. Müzik eğitimi almak isteyen çocukların müziği meslek olarak seçmelerine destek olan aileler, bu yolla ülke genelinde müzik eğitiminin bulunduğu durumdan daha iyi duruma getirilmesinde, dolayısıyla sanatsal ve kültürel kalkınmaya da katkıda bulunacaktır.( Uslu 2007,s:26)
1.7. Problem durumu
Özengen müzik eğitimi veren kurumlar okul dışı müzik eğitiminin en etkin yapıldığı ortamların başında gelmektedir. Bu kurumlar, çalgı eğitiminde farklı ilgi alanlarına sahip, değişik yaş gruplarındaki bireylere eğitim olanağı sunmalarından dolayı, yaygın ve özengen eğitim kapsamında değerli bir konumda bulunmaktadırlar. Aynı zamanda, örgün eğitim kurumlarında verilen genel müzik eğitiminin de
destekleyicisi niteliğindedirler. Bu kurumlarda alınan çalgı eğitimi süresince bireylerde ki müziksel davranış değişikliğiyle beraber, mesleki seçimlerinde de, alınan çalgı eğitiminin etkisi olduğu gözlenmektedir. Bu etkiler olumlu yada olumsuz olabilmektedir. Bu etkileri belirleyebilmek için, öğrencilerin ve öğrenci velilerinin, aldıkları çalgı eğitimleriyle ilgili görüşleri alınmıştır. Bu çerçevede cevap aranan problem cümlesi şu şekilde oluşturulmuştur.
1.8. Problem Cümlesi
Problem: Özengen müzik eğitimi veren kurumlarda alınan çalgı eğitiminin öğrencilerin mesleki yönelimlerine etkisine ilişkin öğrenci ve veli görüşleri nelerdir?
Alt Problemler
Bu problemin çözümü için aşağıdaki alt problemlerin çözülmesine gerek duyulmuştur.
Öğrenci ve veli görüşlerine göre;
1. Özengen müzik eğitimi veren kurumlarda alınan çalgı eğitiminin, öğrencilerin kişisel gelişimlerine katkısı nedir?
2. Özengen müzik eğitimi veren kurumlarda alınan çalgı eğitiminin, öğrencilerin müziksel kişilik kazanma eğitimine katkısı nedir?
3. Öğrencilerin mesleki eğilimlerine, özengen müzik eğitimi veren kurumlarda aldıkları çalgı eğitiminin katkısı nedir?
1.9. Araştırmanın amacı
Bu araştırmanın amacı, özengen müzik eğitimi veren kurumlarda alınan çalgı eğitiminin öğrencilerin mesleki yönelimlerine katkılarını incelemeyi ve araştırmayı hedeflemektedir ve özengen müzik eğitimi veren kurumlarda alınan çalgı eğitiminin öğrencilerin mesleki eğilimlerine katkısının ölçülmesine öğrenci ve öğrenci velilerinin görüşleri doğrultusunda ulaşmaktır.
Araştırma sonucunda, özengen müzik eğitimi veren kurumlarda alınan çalgı eğitiminin öğrencilerin mesleki yönelimlerine ne ölçüde katkısı olduğu belirtilecektir.
1.10. Araştırmanın önemi
Bu araştırma genel müzik eğitimini destekleyici nitelikte verilen, özengen müzik eğitiminin, öğrencilerin mesleki eğilimlerine dair hazırlanan ilk araştırma olması,
varolabilecek problemleri belirlemesi ve araştırma da ulaşılan bulgular sonucunda geliştirilmiş olan önerilerin , problemlerin çözümüne katkıda bulunması beklentisi ile önem taşımaktadır. Ayrıca bu araştırma, çalgı eğitimi alan öğrencilerin meslek seçiminde verdikleri kararlarda etkili olabilir ve konu üzerinde yapılacak diğer çalışmalarda yol gösterici nitelikte olabilir.
1.11. Varsayımlar Bu araştırmada;
1. İzlenen yöntemin araştırmanın amacına uygun olduğu,
2. Veri toplama aracının bu araştırma için yeterli, geçerli ve güvenilir olduğu, 3. Araştırmaya katılan öğrenci ve öğrenci velilerin verdikleri yanıtların gerçeği yansıttığı varsayılmıştır.
1.12. Sınırlılıklar Bu araştırma ;
1. Araştırmanın yapıldığı özengen müzik eğitimi veren kurumlar,
2. Araştırmanın yapıldığı özengen müzik eğitimi veren kurumlarda ki çalgı eğitimi,
3. Araştırmanın yapıldığı özengen müzik eğitimi veren kurumlarda çalgı eğitimi alan 75 öğrenci ve 75 öğrenci velisinin ankete verdikleri yanıtlar,
4. Yüksek lisans tezleri için ayrılmış süre,
5. Araştırma sürecinde ulaşılabilinen kaynaklar ile sınırlıdır.
YÖNTEM
Bu bölümde araştırmada izlenen yöntem, yöntemin genel niteliği, evren ve örneklem ile araştırma için gerekli veriler; verilerin toplanması ilişkin bilgiler, toplanan verilerin işlenip çözümlenmesinde kullanılan istatiksel teknikler yer almaktadır.
2.1. Araştırmanın Modeli
Bu araştırma betimsel bir araştırma olup, önce Özengen Müzik Eğitimi, öğrencilerin zihinsel, bedensel, müziksel gelişimleri ve Özengen Müzik Eğitimi veren kurumlardaki çalgı eğitimi ile ilgili literatür taraması yapılmış, ardından da ulaşılan veriler ışığında hazırlanan anketler uzman görüşleri ve ön anket uygulaması ile geliştirilip belirlenen örneklem grubu üzerinde uygulanarak verilere ulaşılmıştır.
Literatür taraması ile elde edilen veriler konu hiyerarşisine göre düzenlenmiş ve yorumlanmıştır.
2.2. Araştırmanın Evreni
Bu araştırmanın evrenini Ankara‟ daki özengen müzik eğitimi kurumlarında çalgı eğitimi alan öğrenciler ve velileri oluşturmaktadır.
2.3. Araştırmanın Örneklemi
Bu araştırmada küme örnekleme yöntemi kullanılarak Ankara‟daki özengen müzik eğitimi veren kurumlar arasından Durul Gence Sanat Kursları belirlenmiştir. Araştırmanın örneklemini de bu kurumda çalgı eğitimi alan 75 öğrenci ve velileri oluşturmaktadır.
Veri toplama aracı olarak hazırlanan anket, örneklemi oluşturan 75 öğrenci ve velilerine ulaştırılmış, yanıtlarıyla geri alınmıştır. Anketin ilk bölümünü kişisel bilgiler oluşturmaktadır. Bu bilgiler doğrultusunda çıkan sonuçlar aşağıdaki çizelgelerde açıklanmıştır.
Tablo 2.1. Örneklemi oluşturan öğrencilerin cinsiyetleri
Tablo 2.1.‟ de görüldüğü gibi örneklemi oluşturan öğrencilerin %60‟ ını kız, %40‟ ını ise erkek öğrencilerin oluşturmaktadır.
Tablo 2.2 Örneklemi Oluşturan Öğrencilerin Yaşları
Seçenekler F % 6 yaş 2 3 7 yaş 4 5 8 yaş 8 11 9 yaş 8 11 10 yaş 11 15 11 yaş 8 11 12 yaş 8 11 13 yaş 8 11 14 yaş 6 8 15 yaş 9 12 16 yaş 1 1 17 yaş 2 3 Toplam 75 100 Seçenekler F % Kız 45 60 Erkek 30 40 Toplam 75 10 0
Tablo 2.2‟ de görüldüğü gibi örneklemi oluşturan öğrencilerin %3‟ü “6”, %5‟i “7”, %11‟i “8”, %11‟i “9”, %15‟i “10”, %11‟i “11”, %11‟i “12”, %11!i “13‟, %8‟i “14”, %12‟si “15”, %1‟i “16”, %3‟ü ise “17” yaşındadır.
Tablo 2.3. Örneklemi oluşturan Öğrencilerin Yaş Aralıkları
Tablo 2.3.‟ de görüldüğü gibi örneklemi oluşturan öğrencilerin % 28‟ sini 6-9 yaş arası öğrenciler, % 48‟ünü 10-13 yaş arası öğrenciler ve %24‟ini 14-17 yaş arası öğrenciler oluşturmaktadır.
Tablo 2.2 ve 2.3‟deki bu durum örneklemi oluşturan ve özengen müzik eğitimi veren kurumlarda çalgı eğitimi alan öğrencilerin büyük bir çoğunluğunun 10 yaş ve üstünde olduğunu göstermektedir.
2.4. Verilerin Toplanması
Bu araştırmada literatür taraması ve anket uygulaması yapılarak verilere ulaşılmıştır. Literatür taraması yapılırken konuyla ilgili tez, makale, bildiri ve resmi belgelerden yararlanılmıştır.Veri toplama aracı olarak 13 sorudan oluşan öğrenci anketi ve 15 sorudan oluşan veli anketi hazırlanarak örneklem grubunun %100‟ünden alınan yanıtlar doğrultusunda değerlendirilmiştir.
Seçenekler F %
6-9 yaş arası öğrenciler 21 28
10-13 yaş arası öğrenciler 36 48
14-17 yaş arası öğrenciler 18 24
2.5. Verilerin Çözümlenmesi
Görüşme kaynaklardan elde edilen kurumsal veriler araştırmada yer alan konular arasında bağlantı kurularak düzenlenip yorumlanmıştır.
Ayrıca uygulanan anketler sonucunda elde edilen veriler ise; frekans(f) ve yüzde (%) dağılım tablosu şeklinde sayısal verilere dönüştürülmüştür ve değerlendirerek yorumları yapılmıştır.
3. BULGULAR VE YORUMLAR
Bu bölümde, toplanmış olan verilerin, araştırmanın problemi çerçevesinde çözümlenmesiyle elde edilen bulgulara ve bunların yorumlarına yer verilmiştir.
Bu bulgular ve yorumlar şu 3 ana başlık altında toplanmıştır. A- Öğrenci görüşlerine göre;
1. Özengen müzik eğitimi veren kurumlarda alınan çalgı eğitiminin, öğrencilerin kişisel gelişimlerine katkısına ilişkin bulgular ve yorumlar
2. Özengen müzik eğitimi veren kurumlarda alınan çalgı eğitiminin, öğrencilerin müziksel kişilik kazanma eğitimine katkısına ilişkin bulgular ve yorumlar
3. Öğrencilerin mesleki eğilimlerine, özengen müzik eğitimi veren kurumlarda aldıkları çalgı eğitiminin katkısına ilişkin bulgular ve yorumlar
3.A.1. Özengen Müzik Eğitimi Veren Kurumlarda Alınan Çalgı Eğitiminin, Öğrencinin Kişisel Gelişimine Katkısı Nedir Alt Problemine Yönelik Bulgular Ve Yorumlar
Tablo 3.A.1.1 Örneklemi Oluşturan Öğrencilerin Ailenizde Veya Çevrenizde Müzikle İlgili Kişi ya da Kişiler Var mı Sorusuna İlişkin Görüşleri
Seçenekler F %
Evet 25 33
Hayır 50 67
Toplam 75 100
Tablo 3.A.1.1‟de görüldüğü gibi, özengen müzik eğitimi aldığı kuruma gelen öğrencilerin %33‟ü ailesi ya da çevresinde profesyonel olarak müzikle ilgili kişilerin olduğunu, %67‟si ise olmadığını belirtmişlerdir.
Bu durum, öğrencilerin büyük çoğunluğunun çevresinde veya ailesinde müzikle profesyonel olarak ilgili olan kişilerin olmadığını göstermektedir.
Tablo 3.A.1.2 Örneklemi Oluşturan Öğrencilerin Çalgı Eğitimine Başlamaya Sizi Kim Teşvik Etti Sorusuna İlişkin Görüşleri
Tablo 3.A.1.2.‟de görüldüğü gibi, öğrencilerin, %35‟i ailesinin çalgı çalmasını istediğini, %1‟i arkadaşının tavsiye ettiğini, %24‟ü okuldaki müzik öğretmeninin teşvik ettiğini, %40‟ ı ise kendi isteği ile başladıklarını belirtmişlerdir.
Bu bulgular sonucunda, öğrencilerin çoğunluğunun çalgı çalmaya kendi istekleri ile başladıkları ancak sırasıyla ailelerinin isteği ve müzik öğretmeninin teşviki ile başladıkları görülmektedir. Bu durum, örneklemi oluşturan öğrencilerin büyük bir çoğunluğunun çalgı eğitimine kendi istekleri doğrultusunda başladığını göstermektedir.
Seçenekler F %
Kendi isteğimle başladım 30 40
Arkadaşım teşvik etti 1 1
Anne-babam teşvik etti 26 35
Okuldaki müzik öğretmenim teşvik etti 18 24
Diğer - -
Tablo 3.A.1.3. Örneklemi Oluşturan Öğrencilerin Çalgı Eğitimi Almaya Başladığından Beri Kendinize Olan Güveniniz Arttı mı Sorusuna İlişkin
Görüşleri
Tablo 3.A.1.3.‟de görüldüğü gibi, örneklemi oluşturan öğrencilerin % 44‟ü çalgı eğitimine başladığından beri kendisine olan güveninin tamamen arttığını, %52‟si büyük ölçüde arttığını, %4‟ü ise kısmen arttığını belirtmişlerdir.
Bu bulgular sonucunda, örneklemi oluşturan öğrencilerin büyük çoğunluğu, çalgı eğitimine başladığından beri kendilerine çok daha fazla güven duyduklarını belirtmişlerdir. Öğrencilerden, kendime olan güvenim hiç artmadı yaklaşımında olan öğrencinin olmadığı görülmektedir.
Seçenekler F % Tamamen 33 44 Büyük ölçüde 39 52 Kısmen 3 4 Çok az - - Hiç - - Toplam 75 100
3.A.2.Özengen Müzik Eğitimi Veren Kurumlarda Alınan Çalgı Eğitiminin, Öğrencinin Müziksel Kişilik Kazanma Eğitimine Katkısı Nedir Alt Problemine Yönelik Bulgular Ve Yorumlar
Tablo 3.A.2.1. Örneklemi Oluşturan Öğrencilerin, Çalgı Eğitimine Kaç Yaşında Başladınız Sorusuna İlişkin Görüşleri
Seçenekler F % 3 yaşında 1 1 5 yaşında 4 5 6 yaşında 11 15 7 yaşında 17 23 8 yaşında 15 20 9 yaşında 10 12 10 yaşında 8 11 11 yaşında 6 8 12 yaşında 3 4 Toplam 75 100
Tablo 3.A.2.1.‟de görüldüğü gibi, çalgı eğitimine kaç yaşında başladınız sorusuna öğrencilerin %1‟i “3 yaşında”, %5‟i “5 yaşında”, %15‟i “6 yaşında”, %23‟ü “7 yaşında”, %20‟si “8 yaşında”, %12‟si “9 yaşında”, %11‟i “10 yaşında”, %8‟i “11 yaşında”, %4‟ü ise “14 yaşında” yanıtını vermişlerdir.
Bu bulgular sonucunda, öğrencilerin çalgı eğitimine başlama yaşı olarak çoğunluğu, %23‟lük bir oranda “7 yaşında” yanıtını veren öğrencilerin oluşturduğu görülmektedir. Daha sonra öğrencilerin çalgı eğitimine sırasıyla “8 yaşında” ve “6 yaşında” çalgı eğitimine başladıkları görülmektedir.
Tablo 3.A.2.2. Örneklemi Oluşturan Öğrencilerin Kaç Yıldır Çalgı Eğitimi Alıyorsunuz Sorusuna İlişkin Görüşleri
Seçenekler F % 0-2 yıl 28 37 3-5 yıl 28 37 6-8 yıl 19 26 Daha fazla - - Toplam 75 100
Tablo3.A.2.2.‟de görüldüğü gibi, kaç yıldır çalgı eğitimi alıyorsunuz sorusuna, öğrencilerin %37‟si “0-2 yıl”, %37‟si “3-5 yıl”, %26‟sı ise “6-8 yıl” yanıtını vermişlerdir. “daha fazla “ yanıtını veren öğrenci olmamıştır.
Bu bulgular sonucunda, öğrencilerin %74‟ ünün çalgı eğitimini “0-5” yıldır aldıkları görülmektedir. 8yıldan daha fazla eğitim alan öğrencinin olmadığı görülmektedir.
Tablo 3.A.2.3. Örneklemi Oluşturan Öğrencilerin Çalgı Eğitimi Aldığınız Kuruma Devamsızlık Yapıyor musunuz Sorusuna İlişkin Görüşleri
Seçenekler F %
Evet 12 16
Bazen 14 19
Hayır 49 65
Toplam 75 100
Tablo 3.A.2.3.‟de görüldüğü gibi, çalgı eğitimi alan öğrencilerin %16‟sı çalgı eğitimi aldığı kuruma devamsızlık yaptığını, %19‟u bazen devamsızlık yaptığını, bunun yanında %65 gibi büyük bir çoğunluğu devamsızlık yapmadığını belirtmişlerdir.
Bu bulgulara göre , öğrencilerin büyük çoğunluğu çalgı eğitimine programlı bir şekilde aksatmadan devam etmektedir. Fakat öğrencilerin %35 „i de kuruma devamsızlık yaptığını belirtmişlerdir.
Tablo 3.A.2.4 Örneklemi Oluşturan Öğrencilerin Çalgı Eğitimi Aldığınız Kuruma Devamsızlığınızı Etkileyen Faktörler Nelerdir Sorusuna İlişkin Görüşleri
Tablo 3.A.2.4‟de görüldüğü gibi , kuruma devamsızlık yapan öğrencilerin %15‟i ailesinin işleri nedeniyle gidemediğini, %35‟ i de çalışamadığı için gitmek istemediğini, %50 gibi büyük bir oranda sınav dönemlerinde gidemediğini belirtmektedir.
Bu bulgulara göre, öğrencilerin büyük bir çoğunluğunun sınav dönemlerinde, çalgı eğitimi aldığı kuruma gidemediği görülmektedir.%35 lik bir oranda öğrencide çalışamadığı için gitmek istemediğini belirtmektedir. Sadece canı istemediği için kuruma devamsızlık yapan öğrencinin olmadığı görülmektedir.Bu durum, özengen müzik eğitimi veren kurumlarda çalgı eğitimi alan öğrencilerin, derslere isteyerek ve severek devam ettikleri söylenebilir.
Seçenekler F %
Canım İstemiyor - -
Ailemin işleri nedeniyle gidemiyorum 4 15
Çalışamadığım için gitmek istemiyorum 9 35
Sınav dönemlerinde gidemiyorum 13 50
Diğer - -
Tablo 3.A.2.5 . Örneklemi Oluşturan Öğrencilerin, Çalgı Eğitimi Almaya Başladıktan Sonra Diğer Çalgıları da Tanımak İstediniz mi Sorusuna İlişkin
Görüşleri
Tablo 3.A.2.5‟da görüldüğü gibi, örneklemi oluşturan öğrencilerin %11‟i çalgı çalmaya başladıktan sonra tamamen diğer çalgıları da tanımak istediklerini, %39‟u büyük ölçüde, %25‟i kısmen, %17‟ si çok az tanımak istediklerini belirtmişlerdir. Fakat %9‟u ise hiç tanımak istememiştir.
Bu bulgulara dayanarak, öğrencilerin çoğunluğunun çalgı çalmaya başladıktan sonra, diğer çalgıları da merak edip,tanımak istedikleri görülmektedir.
Seçenekler F % Tamamen 8 11 Büyük ölçüde 29 39 Kısmen 19 25 Çok az 13 17 Hiç 7 9 Toplam 75 100
Tablo 3.A.2.6. Örneklemi Oluşturan Öğrencilerin, Çalgı Eğitimi Almaya Başladıktan Sonra Dinlediğiniz Müzik Dışındaki Müzik Türleri de İlginizi
Çekmeye Başladı mı Sorusuna İlişkin Görüşleri
Tablo 3.A.2.6‟de görüldüğü gibi, çalgı eğitimi almaya başladıktan sonra dinlediğiniz müzik dışındaki müzik türleri de ilginizi çekmeye başladı mı sorusuna ilişkin, öğrencilerin %12‟si “tamamen”, %32‟si “büyük ölçüde”, %39‟u “kısmen”, %16‟sı “çok az”, %1‟i de “hiç” olarak yanıtlamışlardır.
Bu bulgulara dayanarak, çalgı eğitimi almaya başladıktan sonra öğrencilerin, büyük ölçüde kendi dinledikleri müzik dışındaki müzik türlerine de ilgi duymaya başladığı görülmektedir. %1 gibi çok düşük bir oranda ise öğrencinin, dinlediği müzik dışında başka bir müzik türüyle ilgilenmediği görülmektedir. Bu durum, özengen müzik eğitimi veren kurumlarda çalgı eğitimi alan öğrencilerin, edindikleri bilgi ve beceriler doğrultusunda çevrelerindeki diğer müzik türlerine de ilgi duyduklarını göstermektedir.
Seçenekler F % Tamamen 9 12 Büyük ölçüde 24 32 Kısmen 29 39 Çok az 12 16 Hiç 1 1 Toplam 75 100
Tablo 3.A.2.7 Örneklemi Oluşturan Öğrencilerin , Çalgı Eğitimine Başladıktan Sonra, Çevrenizdeki Müzik Etkinliklerine Katılımınız Arttı mı Sorusuna İlişkin
Görüşleri
Tablo 3.A.2.7„de görüldüğü gibi öğrencilerin %71‟i, çalgı eğitimine başladıktan sonra , çevresindeki müzik etkinliklerine katılımlarının büyük ölçüde arttığını belirtmişlerdir. Bunun yanında öğrencilerin %11‟i “tamamen”, %16‟sı “kısmen”, %1‟i “çok az”, yine %1‟i de “hiç” yanıtını vermişlerdir.
Bu bulgulara dayanarak, öğrencilerin büyük çoğunluğunun ,çalgı eğitimine başladıktan sonra müzik etkinliklerine katılımlarının arttığı görülmektedir. Bu soruya “çok az” ya da “hiç” olarak cevap veren öğrencilerin ise çok az olduğu görülmektedir. Bu durum, özengen müzik eğitimi veren kurumlarda çalgı eğitimi alan öğrencilerin, edindikleri bilgi ve beceriler doğrultusunda çevrelerindeki diğer müzik etkinliklerine de katılımlarının arttığını göstermektedir.
Seçenekler F % Tamamen 8 11 Büyük ölçüde 53 71 Kısmen 12 16 Çok az 1 1 Hiç 1 1 Toplam 75 100
3.A.3. Özengen Müzik Eğitimi Veren Kurumlarda Alınan Çalgı Eğitiminin, Öğrencilerin Mesleki Eğilimlerine Katkısı Nedir Alt Problemine Yönelik Bulgular Ve Yorumlar
Tablo 3.A.3.1. Örneklemi Oluşturan Öğrencilerin Ders Dışında Enstrümanını Çalmaya Ne Kadar Zaman Ayırıyorsunuz Sorusuna İlişkin Görüşleri
Seçenekler F %
Hiç çalmıyorum 30 40
Haftada bir kere 3 4
Haftada iki kere 21 28
Haftada üç kere 21 28
Her gün - -
Toplam 75 100
Tablo 3.A.3.1 örneklemi oluşturan öğrencilerin, %40‟ı enstrümanlarını her gün çaldıklarını, % 4‟ü haftada bir kere,% 28‟i haftada iki kere, yine %28‟i haftada üç kere çaldıklarını belirtmişlerdir. Bu soruya “hiç çalmıyorum” cevabını veren öğrencinin olmadığı görülmektedir.
Bu bulgular sonucunda, öğrencilerin çoğunluğunun enstrümanını hergün çaldığı görülmektedir. Ders dışında enstrümanını hiç çalmıyorum diyen öğrencinin olmadığı görülmektedir.Bu durum, özengen müzik eğitimi veren kurumlarda çalgı eğitimi alan öğrencilerin programlı bir şekilde enstrümanını çalmaya vakit ayırdığı söylenebilir.
Tablo 3.A.3.2. Örneklemi Oluşturan Öğrencilerin, Çalgı Eğitimini Devam Ettirmek İstiyor musunuz Sorusuna İlişkin Görüşleri
Tablo 3.A.3.2‟da görüldüğü gibi,çalgı eğitimini devam ettirmek istiyor musunuz sorusuna ilişkin, öğrencilerin %70‟i tamamen, %25‟i büyük ölçüde, %5‟i kısmen şeklinde belirtmişlerdir.
Bu bulgulara dayanarak, öğrencilerin büyük çoğunluğunun , çalgı eğitimine devam etmek istediği görülmektedir.
Seçenekler F % Tamamen 60 80 Büyük ölçüde 11 15 Kısmen 4 5 Çok az - - Hiç - - Toplam 75 100
Tablo 3.A.3.3 .Örneklemi Oluşturan Öğrencilerin, Çalgı Eğitimine Başladıktan Sonra, Müzik Mesleğine Olan İlginiz Arttı mı Sorusuna İlişkin Görüşleri
Tablo 3.A.3.3‟de görüldüğü gibi , çalgı eğitimine başladıktan sonra müzik mesleğine olan ilginiz arttı mı sorusuna, öğrencilerin %13‟ü “tamamen, %41‟i, “büyük ölçüde”, %27‟si “kısmen”, %12‟si, “çok az”, %7‟si de “hiç” yanıtını vermişlerdir.
Bu bulgular sonucunda, öğrencilerin büyük bir çoğunluğunun , çalgı eğitimine başladıktan sonra müzik mesleğine olan ilgilerinin arttığı görülmektedir. Tablo 3.A.3.2 ve 3.A.3.3‟de görülen bu durum, özengen müzik eğitiminin amacına ulaştığını, öğrencilerin çalgı eğitimini devam ettirmek istedikleri ve ilerde müziğe meslek olarak yönelme düşüncesinde olduğu söylenebilir.
Seçenekler F % Tamamen 10 13 Büyük ölçüde 31 41 Kısmen 20 27 Çok az 9 12 Hiç 5 7 Toplam 75 100
Öğrencilerin özengen müzik eğitimi kurumunda aldıkları çalgı eğitimiyle mesleki yönelimlerindeki farklılıkları daha iyi belirlemek ve konunun çözümüne daha sağlıklı ulaşabilmek için, öğrencilerin yanı sıra öğrenci velilerine de anket uygulanmıştır. Velilerin yanıtlaması istenmiş ve yanıtlanan cevaplar toplanmıştır. Velilerden gelen yanıtlarla, öğrencilerin mesleki yönelimleri daha sağlıklı izlenmeye çalışılmıştır.
B- Veli görüşlerine göre;
1. Özengen müzik eğitimi veren kurumlarda alınan çalgı eğitiminin, öğrencilerin kişisel gelişimlerine katkısına ilişkin bulgular ve yorumlar
2. Özengen müzik eğitimi veren kurumlarda alınan çalgı eğitiminin, öğrencilerin müziksel kişilik kazanma eğitimine katkısına ilişkin bulgular ve yorumlar
3. Öğrencilerin mesleki eğilimlerine, özengen müzik eğitimi veren kurumlarda aldıkları çalgı eğitiminin katkısına ilişkin bulgular ve yorumlar
3.B.1.Özengen Müzik Eğitimi Veren Kurumlarda Alınan Çalgı Eğitiminin, Öğrencinin Kişisel Gelişimine Katkısı Nedir Alt Problemine Yönelik Bulgular Ve Yorumlar
Tablo 3.B.1.1 Örneklemi Oluşturan Öğrenci Velilerinin, Ailesinde veya Çevresinde Müzikle İlgili Kişilerin Olup Olmadığına İlişkin Görüşleri
Seçenekler F %
Evet 32 43
Hayır 43 57
Toplam 75 100
Tablo 3.B.1.1.’de görüldüğü gibi, özengen müzik eğitimi aldığı kuruma gelen öğrencilerin %43’ü ailesi ya da çevresinde profesyonel olarak müzikle ilgili kişilerin olduğunu, %57’si ise olmadığını belirtmişlerdir.
Bu bulgulara göre,”hayır” cevabının çoğunlukta olduğu ve öğrenci velilerinin ailelerinde ve/veya çevrelerinde profesyonel olarak müzikle ilgili kişilerin olmadığı söylenebilir.
Tablo 3.B.1.2 Örneklemi Oluşturan Öğrenci Velilerinin Çalgı Çalmaya Çocuğunuzu Kimin Teşvik Ettiğine İlişkin Görüşleri
Tablo 3.B.1.2’ de görüldüğü gibi, öğrenci velilerinin %43’ü çocuğunun, kendi isteğiyle çalgı çalmaya başladığını, %21’i okuldaki müzik öğretmeninin teşvik ettiğini, %1’i arkadaşını tavsiye ettiğini, %35’i ise biz istedik şeklinde belirtmişlerdir.
Bu bulgular ve yukarıdaki tabloya göre öğrencilerin çalgı çalmaya büyük bir çoğunluk ile kendi istekleri ile, ancak sırasıyla ailelerinin isteği ve müzik öğretmeninin teşviki ile başladıkları görülmektedir. .Bu durum, örneklemi oluşturan öğrencilerin büyük bir çoğunluğunun çalgı eğitimine kendi istekleri doğrultusunda başladığını göstermektedir.
Seçenekler F %
Kendi istedi 32 43
Arkadaşım tavsiye etti 1 1
Biz istedik 26 35
Okuldaki müzik öğretmeni teşvik etti 16 21
Diğer - -
Tablo 3.B.1.3. Örneklemi Oluşturan Öğrenci Velilerinin Çocuğunuz Çalgı Eğitimi Almaya Başladığından Beri Kendisine Olan Güveni Arttı mı Sorusuna İlişkin
Görüşleri
Tablo 3.B.1.3’de görüldüğü gibi çalgı eğitimi almaya başladığından beri kendisine olan güveni arttı mı sorusuna , velilerin %53’ü “tamamen”, %39’u “büyük ölçüde”, %8’i “kısmen” yanıtını vermişlerdir.
Bu bulgulara göre, çalgı eğitimi almanın çocukların kendilerine olan güvenini arttırdığı görülmektedir. Bu bulgular sonucunda, örneklemi oluşturan öğrencilerin büyük çoğunluğu, çalgı eğitimine başladığından beri kendilerine çok daha fazla güven duyduklarını belirtmişlerdir. Öğrencilerden, kendime olan güvenim hiç artmadı yaklaşımında olan öğrencinin olmadığı görülmektedir.
Seçenekler F % Tamamen 40 53 Büyük ölçüde 29 39 Kısmen 6 8 Çok az - - Hiç - - Toplam 75 100
