193 G‹R‹fi
Nazofarenks ve orofarenki kolonize ederek infeksiyon oluflturan birçok bakteri ve virüs vard›r. Damlac›k yo-luyla tafl›n›p infeksiyon yapan bakteriler baflta ABHS olmak üzere B, C ve G grubu Streptokoklar,
Bordatel-la pertussis, Corynebacterium diphteria, Haemophi-lus influenza ve A. haemolyticum’dur. Nadiren Neisse-ria gonorrhoeaeave N. meningitis kolonizasyon so-nucuinfeksiyon yapabilmektedir (1). ABHS rutin üst solunum yollar› kültüründe yegane aranan bakteridir. ABHS’lar›n oluflturdu¤u bo¤az infeksiyonlar›n›n te-davisi, esas olarak kompli-kasyonlar›n önlenmesi içindir . H.influenza özellikle 3 ay-3 yafl aras› çocuk-larda tedavi edilmedi¤i takdirde epiglottide ve hava-Türk Mikrobiyol Cem Derg 32: 193-196
Isparta ‹li Kesme Köyünde 15-60 Yafl Aras› Gönüllülerde
Bo¤az Sürüntü Örneklerinin ‹ncelenmesi
Ali Kudret AD‹LO⁄LU(*), Rabia CAN(*), Selçuk KAYA(*), Buket C‹C‹O⁄LU-ARIDO⁄AN(*)
ÖZET
Orofaringeal ve nazofaringeal infeksiyonlar en s›k görülen infeksiyonlard›r ve tedavi edilmedi¤i takdirde di¤er organ-larda infeksiyon ve komplikasyonlara yol açmaktad›r. Ça-l›flmam›z›n amac› bo¤azda yerleflen ve olas› infeksiyon kayna¤› olan bakterilerin Kesme bölgesinde sa¤l›k oca¤›-na baflvuran kiflilerdeki oranlar›n› saptamakt›r.
Çal›flmada Kas›m 2000 tarihinde Isparta ili Sütçüler ilçe-sine ba¤l› Kesme köyü sa¤l›k oca¤›na rutin tarama için baflvuranlardan rastgele olarak seçilen 111 eriflkin ve 31 çocuk olmak üzere toplam 142 kifliden bo¤az sürüntü ör-nekleri al›nm›flt›r. Toplam 12 örnekte (%8.45) A grubu Be-hemolitik Streptokok (ABHS) üremifltir. Bunlar›n 10 ta-nesi eriflkin (%9.0), iki tata-nesi çocuk (%6.45) idi. Toplam dokuz örnekte (% 6.3) Staphylococcus aureus kolonizasyo-nu ve alt› örnekte (%4.2) ise yo¤un Gram-negatif çomak kolonizasyonu saptanm›flt›r. Arcanobacterium haemolyti-cum ise sapta-namam›flt›r. Tarama için gelenlerin sa¤l›kl› kifliler olmalar› gözönüne al›nd›¤›nda ABHS saptanma oran› yüksek olarak de¤erlendirildi ve üst solunum yolu infeksiyonu olan hastalar›n sadece klinik semptomlara da-yan›larak tan› konmamas›, mutlaka bo¤az sürüntü örne¤i al›nmas› tavsiye edilmifltir. Özellikle yatan hastalarda alt solunum yollar›na inip infeksiyonlara ve sepsise yol açabi-lece¤i gözönüne al›narak bo¤az kültürlerinde yo¤un S. au-reus ve Gram-negatif çomak kolonizasyonunun raporlarda bildirilmesi tavsiye edilmifltir.
Anahtar Kelimeler: Bo¤az Kültürü, Arcanobacterium haemolyticum, A grubu Beta-hemolitik Streptokok
SUMMARY
Investigation of Throat Specimens of Volunteers In Kes-me Village, Isparta
Oropharyngeal and nasopharyngeal infections are the most prevalently seen infections and they may spread to the other organs or cause complications unless they are treated. The purpose of this study is to determine the bac-teria which cause infection or colonize on the orophary-ngeal region in persons admitted to the Kesme village he-alth center.
Hundred and forty-two throat specimens were taken from 111 adult and 31 children who admitted to Kesme village Health Center in Sütçüler administrative district for routi-ne visit in November 2000.
Twelve Group A Beta-hemolytic Streptococcus (ABHS) we-re isolated. Of which 10 wewe-re from adults (%9.01) and two were from children (%6.45).Nine intense Staphylococcus aureus (%6.34) and six intense Gramnegative bacilli (%4.23) colonization were detected. No Arcanobacterium haemolyticum were detected in the cultures.
In regard to the fact that the people were admitted to the health center for routine check-up visit, the prevalance of ABHS were evaluated as high enough to be wothed to take note, so it is advised to make a diagnosis not only with the clinical signs and symptoms, but also throat culture must be taken. It is advised to report intense S. aureus and Gram-negative bacilli colonization because these bacteri-a cbacteri-an cbacteri-ause infection in lower respirbacteri-atory trbacteri-act or mbacteri-ay le-ad to sepsis especially in inpatients.
Keywords: Throat culture, Arcanobacterium haemolyti-cum, Group A Beta-hemolytic Streptococcus
(*) Süleyman Demirel Üniversitesi T›p Fakültesi Mikrobiyoloji ve Klinik Mikrobiyoloji Anabilim Dal›, Isparta
194
Türk Mikrobiyol Cem Derg 32: 193-196
yollar›n›n t›kanmas›na neden olabilmektedir (2). Granülositopenik hastalarda Enterobactericeae, S.aureusveya Candida türleri oral mukozit veya fa-renjite neden olabilmektedir. Ayr›ca bu bakterilerin kolonizasyonu granülositopenik veya yo¤un bak›m-da yatan hastalarbak›m-da alt solunum yollar›na tafl›narak infeksiyona ve sepsise neden olabilmektedir (1). A. haemolyticumgenç eriflkinleri ve bulu¤ ça¤›ndaki gençleri infekte eden faringeal bir patojen olup ge-nellikle viral egzantemi, toksik eritemi veya ilaca ba¤l› olan deri lezyonlar›n› taklit eden egzanteme
ne-den olmaktad›r. Bu hastal›k ABHS’la kar›flabilmekte veya gözden kaçabilmektedir. Hastal›k hafif seyre-den farenjitten difteri benzeri hastal›¤a kadar de¤iflen klinik semptomlarda görülebilir (3,4).
Çal›flmam›z›n amac› bo¤azda kolonizasyon yapan ve olas› infeksiyon kayna¤› olan yukar›da bahsi geçen bakterilerin Kesme bölgesinde sa¤l›k oca¤›na baflvuran kiflilerdeki oranlar›n› saptamakt›r. GEREÇ VE YÖNTEM
Çal›flma Kas›m 2000 tarihinde Isparta ili Sütçüler ilçesine ba¤l› Kesme köyünde yap›lm›flt›r. Çal›fl-maya Kesme köyü sa¤l›k oca¤›na rutin tarama için baflvuranlardan rastgele olarak 111 eriflkin ve 31 çocuk olmak üzere toplam 142 kifli dahil edil-mifltir. Çal›flmaya kat›lanlardan bo¤az sürüntüleri al›nm›fl ve hasta bafl›nda %5 lik koyun kanl› agar besiyerine ekilmifltir. Daha sonra 37 ° C’de CO2
‘li etüvde 48 saat enkübe edilmifltir. Kuflkulu Kolonilerden al›nan saf kültürler ABHS, S. aure-us ve Gram negatif çomaklar ile A. haemolyticum aç›s›ndan rutin tan› yöntemleri uyar›nca incelen-mifltir.
BULGULAR
Toplam 12 kiflide (12/142;%8.45) ABHS üremifl-tir. Bunlar›n 10 tanesi eriflkin (10/111)(%9.0), iki tanesi çocuk (2/31)(%6.45) hastadan üretilmifltir. Her iki grupta da A. haemolyticum saptanamam›fl-t›r. Her iki gruptaki bo¤az kültürü sonuçlar› ve oranlar› Tablo-1 de verilmifltir.
TARTIfiMA VE SONUÇ
A.haemolyticum10-30 yafl aras› insanlar› infekte eden faringeal bir patojendir ve birçok viral ve ilaca ba¤l›
deri lezyonlar›n› taklit eden egzantemlere neden ol-maktad›r (3, 5). A. haemolyticum’un klinik semptom-lar› non-spesifiktir. Carlson P. ve arkadaflsemptom-lar›n›n (6), A. haemolyticumtan›s› kültürle konfirme edilmifl 20 has-tada saptad›klar› bulgular atefl (%80), lenfadenopati (%67), faringeal eksuda (%69) ve deride k›rm›z› leke-ler (%23) gibi non-spesifik bulgulard›r. Bu semptom-larla kesin klinik tan› konam›yaca¤›ndan laboratuvar testlerine ihtiyaç vard›r. Ancak A. haemolyticum, kül-türde yavafl üremesi (48 saat) Gram boyamada di¤er korineform çomaklarla kar›flmas› ve birinci günde çok zay›f bir hemoliz yapmas› ve bu yüzden gözden kaça-bilmesi nedeniyle laboratuvar tan›s›nda zorluklar var-d›r (7). A. haemolyticum’un tan›s›ndaki bu zorluklar nedeniyle bakteri klinik mikrobiyoloji laboratuvarla-r›nda rutin olarak saptanamamakta bu yüzden gerekli tedavi verilememektedir. Çal›flmam›zda taranan top-lam 142 vakadan A. haemolyticum izole edilememifl-tir. Yap›lan çal›flmalarda A. haemolyticum insidanslar› oldukça düflük bulunmufltur. Carlson ve ark (8) 3922 vakal›k serilerinde %0.5 oran›nda, 498 askerde yap-t›klar› çal›flmada ise %1.4 oran›nda A. haemolyticum izole etmifllerdir (6). A. haemolyticum insidans›n› ay-n› bölgedeki askerlerde yaklafl›k üç kat daha fazla
bu-Eriflkin 85 10 3 -7 6 111 % 59.9 7.0 2.1 0.0 4.9 4.2 78.2 Tablo1. Eriflkin ve çocuklarda bo¤az kültürü sonuçlar› ve oranlar›
Kültür sonuçlar› Normal Bo¤az Floras› A grubu B-hemolitik Streptokok B hemolitik (A grubu de¤il) A. haemolyticum
Yo¤un S. aureus kolonizasyonu
Yo¤un Gram-negatif bakteri kolonizasyonu Toplam Çocuk 27 2 -2 -31 % 19.0 1.4 -0.0 1.4 0.0 21.8 Toplam 112 12 3 -9 6 142 % 78.9 8.4 2.1 0.0 6.3 4.2 100.0
195 lunmas› bu bakterinin toplu yaflanan yerlerde çok
da-ha fazla görülebilece¤ini düflündürmektedir. Doborat ve ark (9) 3715 vakal›k serilerinde %0.43, Ar›kan ve ark (10) 1531 vakal›k serilerinde % 0.3 oran›nda A. haemolyticumizole etmifllerdir.
Ülkemizde tarama amaçl› yap›lan bo¤az kültürü so-nuçlar› Tablo 2’de verilmifltir (10-21).
Çal›flmam›zda ABHS insidans› % 8.4 olarak bulun-mufltur. Bu oran ülkemizde yap›lan çal›flmalarla uyumlu bulunmufltur. Ülkemizde rutin tarama amaçl› yap›lan bo¤az kültürlerinde, ABHS oran›
çal›flmam›z-da irdeleledi¤imiz yay›nlar gözönüne al›n›rsa % 10.05 ortalamas›nda bulunmufltur. 2605 nüfuslu Kesme kö-yünden en az 131 kifli rastgele seçilirse elde edece¤i-miz oran % 95 olas›l›kla % 5.05-%15.05 aras›nda ola-cakt›r (d=0.05) (22). Çal›flmam›zda Kesme Sa¤l›k Oca¤›’na baflvuran-lardan142 kifli rastgele seçilmifl ve ABHS oran› % 8.4 olarak bulunmufltur. Bu oran d=0.05 sapma ile bu aral›kta bulunmufl olup çal›flma-m›zda inceledi¤imiz yay›nlardaki ABHS oranlar› ile Kesme köyü uyumlu bulunmufltur.
Birgen ve ark (19) ve ‹fllek ‹. ve ark(21) araflt›rmala-r›nda ise çal›flma grubu bo¤az infeksiyonu olan has-talar oldu¤u için ABHS oranlar›n› daha yüksek bul-mufllard›r . Çal›flmam›za kat›lan vakalar flikayeti ol-may›p gönüllü olarak baflvurmufl kiflilerdir. Ancak ge-rek bizim çal›flmam›zda gege-rekse di¤er bölgelerde ya-p›lan rutin taramalarda % 9 lara varan ABHS insidan-s› bo¤az infeksiyonlar›n›n ülkemizde çok fazla ciddi-ye al›nmay›p tedavi edilmedi¤ini düflündürmektedir.
Bu yanl›fl tav›r daha sonra ortaya ç›kabilecek ve has-tan›n hayat›n› etkileyecek komplikasyonlara zemin haz›rlamaktad›r.
Çal›flmam›zda yo¤un S. aureus kolonizasyonu %6.3 olarak bulunmufltur. Bu sonuç ülkemizde yap›lan ça-l›flmalarla uyumlu bulunmufltur (Tablo 2). S.aureus kolonizasyonu sistemik antibiyotik kullan›m› sonras› geliflebilmekte ve özellikle yo¤un bak›mda yatan has-talarda alt solunum yollar›na tafl›narak infeksiyona ne-den olabilmektedir.
Çal›flmam›zda yo¤un Gram-negatif çomak kolonizas-yonu % 4.2 olarak bulunmufltur. Ülkemizde bo¤az kültüründe tarama amaçl› benzer bir çal›flma buluna-mam›flt›r. Gram negatif kolonizasyon Stafilokok kolo-nizasyonuna benzer flekilde sistemik antibiyotik teda-visini takiben geliflebilmektedir. ‹mmün sistemi sa¤-lam sa¤l›kl› kiflilerde genelde bir hastal›¤a yol açmaz-ken özellikle immün sistemi bozuk veya genel duru-mu bozuk olan ve yatan hastalarda sepsise yol açabil-mektedir.
Sonuç olarak, A. haemolyticum’a klinik olarak tan› konamamakta ve rutin bo¤az kültürlerinde de gözden kaçabilmektedir. Bo¤az kültürlerinin 48 saate kadar bekletilmesi ve küçük hemoliz yapan flüpheli koloni-lerin boyanmas› bakterinin daha yüksek oranda idan-tifiye edilmesini sa¤layacakt›r. Üst solunum yolu in-feksiyonu olan hastalardan mutlaka bo¤az kültürü ya-p›lmal›d›r. Bo¤az kültürü hem ABHS infeksiyonlar›n› A. K. Adilo¤lu va ark., Isparta ‹li Kesme Köyünde 15-60 Yafl Aras› Gönüllülerde Bo¤az Sürüntü Örneklerinin ‹ncelenmesi
Toplam hasta 721 -698 148 925 750 9548 50 (semptomlu) 109 (çocuk) 55 (eriflkin) 41 (semptomlu) 1531 ABHS* oran› % 6.4 3.93 -7.6 22.3 -1.4 34 -0.3 Tablo-2 Ülkemizdeki bo¤az kültürü taramas› sonuçlar› (10-21)
Yazarlar Ak›n L ve ark. F›nd›k D ve ark. K›l›ç S. ve ark. Metintafl S. ve ark Güray Ö ve ark Gürdal H. ve ark Ergüven M. ve ark. Aysev D. Bilgen H. ve ark. Baflbu¤ N. ve ark. Baflbu¤ N. ve ark. ‹fllek ‹ ve ark. Ar›kan S. ve ark BHS oran› (A grubu olmayan) 3.1 2.79 9.6 -13.6 15.3 8.3 11.3 Belirtmemifl 14 13 39.0 5.37 A. haemolyticum -2.03 Kolonizasyon Stafilokok -4.61 (S. aureus ve S.epidermidis) 8.6 (S.aureus) -Kolonizasyon Gram-negatif
-196
Türk Mikrobiyol Cem Derg 32:193-196
atlamamam›z› hem de gereksiz antibiyotik tedavisini önler. Özellikle yo¤un bak›m ünitelerinde yatan veya immün sistemi bozuk olan hastalarda yo¤un Gram-ne-gatif çomak ve S.aureus kolonizasyonu sepsis nedeni olabilmektedir. Bu yüzden mutlaka bo¤az kültürü ra-porunda bildirilmelidir.
KAYNAKLAR
1.Barron EJ, Peterson LR, Finegold SM: Bailey and Scott’s Diagnostic Microbiology, p223-4th Ed, Mosby-Year Book, Inc, St Louis, MI (1994).
2.Kanra G:Üst solunum yolu infeksiyonlar›. ‘ G Kanra, E Akal›n (ed): ‹nfeksiyon Hastal›klar›’, p66, Günefl Kitabevi Ltd. fiti.,Ankara (1993).
3.Gaston DA, Zurowski SM:Arcanobacterium haemolyti-cum pharyngitis and exanthem, Arch Dermatol 132:61 (1996).
4.Murray PR, Baron EJ, Pfaller MA, Tenover FC, Yolken RH:Manual of Clinical Microbiology, p338, 7th ed, Ameri-can Society for Microbiology, Washington DC (1999). 5.Kain KC, Noble MA, Barteluk RL, Tubbesing RH: Ar-canobacterium haemolyticum infection: confused with scar-let fever and diphteria, J Emerg Med 9:33 (1991).
6.Carlson P, Kontianien S, Renkonen OV, Sivonen A: Ar-canobacterium haemolyticum and streptococcal pharyngitis in army conscripts, Scand J Infect Dis 27:17(1995). 7.Barnham M, Bradwell RA:Acute peritonsillar abscess caused by Arcanobacterium haemolyticum, J Laryngol Otol 106:1000 (1992).
8.Carlson P, Renkonen OV, Kontianinen S.: Arcanobacte-rium haemolyticum and streptococcal pharyngitis, Scand J Infect Dis; 26:283 (1994).
9.Dorobat O, Erscou-i S, Burtea M.:Pharyngitis produced by Arcanobacterium haemolyticum, Bacteriol Virusol Parazitol Epidemiol. 41:135 (1996).
10.Ar›kan S, Ergüven S, Günalp A.:Isolation, in vitro an-tibiotic susceptibility and penicillin tolerance of Arcanobac-terium haemolyticum in a Turkish University hospital, Zen-tralbl Bakteriol 286:487 (1997).
11.Ak›n L: ‹lkokul çocuklar›nda A Grubu Beta-hemolitik Streptokok s›kl›¤›, T Hij Den Biyol Derg 49:35 (1992). 12.F›nd›k D, Tuncer ‹, Kart H:Bo¤az kültürlerinden izole edilen mikroorganizmalar›n de¤erlendirilmesi, ‹nfekDerg 9:23 (1995).
13.K›l›ç S, Felek S, Akbulut A, Aflç› Z:5-13 yafl grubu yurt ö¤rencilerinin bo¤azlar›nda patojen bakteri araflt›r›lmas›, ‹n-feksiyon Derg 4:241 (1991).
14.Metintafl S‹, Kalyoncu C, Etiz S, Kiraz N, Ünsal A.: Çifteler ilçesi ilkokul çocuklar›nda A grubu b-hemolitik streptokok prevelans›. Anadolu T›p Derg 13:17-(1991). 15.Güray Ö, Bertiken R, K›yak M, Öner A, Temiz S.: ‹l-kokul çocuklar›nda ß-hemolitik streptokok infeksiyon-lar›n›n kontrolü, Klimik Derg 4:86 (1991).
16.Gürdal H, An¤ Ö, Uyar A, Karagülle Z, Yüzbafl›o¤lu N, Demirtafl H:‹stanbul’un de¤iflik semtlerinde 925 ilkokul ö¤rencisinde streptokok infeksiyonu taramas›.
17.Ergüven M, Gökçe T.:Kartal bölgesi ve çevresi çocuk-lar›nda ß-hemolitik streptokok infeksiyonlar›n›n insidans› ve antibiyotik duyarl›l›klar›n›n in vitro araflt›r›lmas›. ‹nfek Derg 6:307 (1992).
18.Aysev D.:Okul ça¤› çocuklar›nda ß-hemolitik streptokok görülme s›kl›¤›, ‹laç ve Tedavi Derg, 7:163-(1994). 19.Bilgen H, Urganc› N, Evrüke M, Do¤an S, Kayaalp A.: Streptokoksik farenjit ve tonsillitlerde tafl›y›c›l›k ve gerçek infeksiyon. Okmeydan› Hastanesi Bülteni 12:24 (1994). 20.Baflbu¤ N, Ayhan N.:TEK krefl ve yuvalar›nda çocuk ve görevlilerde ß-hemolitik streptokok ve kandida araflt›r›lmas›, Türk Hij Den Biyol Derg 48:109-(1991).
21.‹fllek ‹, Sano¤lu K, Ayd›n M, Gürses N.: Tonsillofaren-jitte Sefaklorun etkinli¤i, ANKEM Derg 6:197 (1992). 22.Sümbülo¤lu :Sa¤l›k bilimlerinde araflt›rma teknikleri ve istatistik, 1. bask›, Ça¤ Matbaas›, Ankara (1978).
