Teknoloji Destekli Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Derslerinin Öğrenci Başarısı ve Kalıcılığına Etkisi

(1)

Bilgisi Derslerinin Ö¤renci Baﬂar›s› ve

Kal›c›l›¤›na Etkisi

Bilal YORULMAZ, Uzm.

At›f/– Yorulmaz, B. (2005). Teknoloji destekli din kültürü ve ahlak bilgisi derslerinin ö¤renci bafla-r›s› ve kal›c›l›¤›na etkisi. De¤erler E¤itimi Dergisi, 3 (10), 111-136. © De¤erler E¤itimi Merkezi Özet– Son y›llarda teknoloji hayat›n her alan›nda kullan›ld›¤› gibi e¤itimde de kullan›lmaya bafllan-m›fl ve verimli sonuçlar al›nbafllan-m›flt›r. Ö¤retim teknolojileri ile ifllenen bir din kültürü ve ahlak bilgisi dersi hem kal›c›l›k hem de verimlilik bak›m›ndan geleneksel yöntemlerden çok daha iyi sonuçlar vermektedir. Bu düflüncelerden hareketle ‹stanbul ili, Ümraniye ilçesi, Hatice-Mehmet Ekflio¤lu ‹l-kö¤retim Okulu yedinci s›n›f ö¤rencileri ile bir çal›flma yap›lm›flt›r. Elde edilen sonuçlara göre ö¤re-tim teknolojileri ve materyaller yard›m›yla ifllenilen din kültürü ve ahlak bilgisi dersinin daha verim-li ve kal›c› oldu¤u ortaya ç›km›flt›r.

Anahtar Kelimeler– Bilgisayar Destekli E¤itim, Din E¤itimi, Materyal Geliﬂtirme.

Giriﬂ

Bütün milletlerin e¤itim tarihindeki uygulamalar›na bak›ld›¤›nda e¤itim amaçlar›na ulaflmalar›nda fert ve toplum ihtiyaçlar› yan›nda, kültürel mira-s›n yetiflmekte olan nesillere kazand›r›lmamira-s›na büyük ölçüde önem verdikle-ri görülmektedir. Kültürel hayat› belirleyen bafll›ca manevi de¤erler; temel inançlar, ahlaki de¤er yarg›lar›, örfler ve âdetlerdir. Ça¤dafl e¤itim anlay›fl›na göre, e¤itim üzerinde etkisini gösteren temel inançlar aras›nda dinden daha kuvvetli olan› yoktur (Ayhan, 1999).

Okul ö¤rencilere dinin getirdi¤i dünya görüflünün temel ilkelerini tan›tmak, onlara gerçe¤in dinî aç›dan nas›l yorumland›¤› konusunda bilgi vermek du-rumundad›r. Okul din ile ilgili sorular yokmufl gibi davranamaz. Din ile ilgi-li sorular› kendiilgi-li¤inden veya baflka branfllar yoluyla da cevapland›ramaz. Toplum politikas› aç›s›ndan din kültürü ve ahlak bilgisi dersi, okulda, dinin toplum içinde sahip oldu¤u yere uygun bir biçimde temsil edilmek duru-mundad›r (Bilgin, 1998).

(2)

Millî e¤itimimizin temel amaçlar›na bakt›¤›m›z zaman yetifltirilmek istenilen insan tipine ulaflmada din kültürü ve ahlak bilgisi dersinin sa¤layaca¤› bü-yük katk›y› görebiliriz (Do¤an & Tosun, 2003). Toplum için vazgeçilmez bir konuma sahip olan dinin ö¤retiminde en etkili yöntemlerin kullan›lmas› ge-rekmektedir. Ancak bu sayede toplumun arzu etti¤i nesiller yetifltirilebilir. Din ö¤retiminde günümüze kadar en yayg›n olarak takrir (sözel anlat›m) yöntemi kullan›lm›flt›r. Bu durum günümüzde de devam etmektedir. Takrir yöntemi zamandan tasarruf sa¤lar ve ö¤retim programlar›n›n k›sa sürede ifl-lenmesine imkân verir. Ö¤rencilerin yaln›z bafl›na anlayamayacaklar› soyut kavramlar, kompleks problemler bu yöntemle k›sa sürede ve kolayca aç›kla-nabilir (Bayraktar, 1997; Küçükahmet, 2001). Fakat takrir yönteminde ge-nellikle pasif kalan ö¤renci, bir dinleyici gibidir. Bu durumda ö¤renci fiilen derse ifltirak etmedi¤inden s›k›c› bir durum ortaya ç›kmakta, bu hâl baz› di-siplinsizliklere yol açmaktad›r. Ö¤renci derste daha çok hareketsiz oturma-ya ve dinlemeye mecbur kald›¤›ndan derse ilgisi azal›r. Ö¤renci aktif olarak derse kat›lmad›¤› için yüksek seviyede bir ö¤renme olmaz (Bayraktar, 1997). Çocu¤un din kültürü ve ahlak bilgisi dersindeki baflar›s› sadece çevresel fak-törlere ba¤l› de¤ildir. S›n›f içerisindeki çal›flmalar da çok önemli bir role sa-hiptir. Bu nedenle din kültürü ve ahlak bilgisi dersleri ilgi çekici, zevkli, ö¤-renciyi pasiflikten kurtaracak bir flekilde ifllenmelidir.

Yirmi birinci yüzy›la girdi¤imiz bir dönemde art›k e¤itim ve ö¤retim faaliyet-lerinin içinde teknolojinin imkânlar›ndan yararlanma bir gereklilik olmufl-tur. E¤itim ve ö¤retim faaliyetlerinin teknolojinin olanaklar› ile desteklen-mesi e¤itim kalitesini ve niteli¤ini, bunun sonucunda da beklenen amaçlara ulaflmadaki baflar›y› art›r›r (fiimflek, 2000).

E¤itimde Teknoloji Kullan›m›

‹nsanlar›n daha ça¤dafl bir ortamda yaflama beklentisi, teknolojideki h›zl› ge-liflmeyi de beraberinde getirmifltir. Bu geliflim süresince k›saca kültürleme ve kültürlenme süreci olarak tan›mlanan e¤itim lokomotif görevini üstlenmifl-tir. E¤itim sürecinin bir ürünü olarak de¤erlendirilebilecek teknolojik geli-flim ayn› zamanda e¤itim sürecinin de yap›s›n› de¤ifltirmifl, e¤itim anlay›fl›na farkl› bir bak›fl aç›s› getirmifltir (Göktafl & Bangir, 1999).

S›n›f içi teknolojilerin en popüler ve üzerinde en fazla durulan› ﬂüphesiz bil-gisayarlard›r. Bilgisayar destekli ö¤retim (BDÖ) konusunda tüm dünyada ve Türkiye’de programlar, projeler yürütülmektedir. E¤itimde bilgisayar

kullan›-de¤erler e¤itimi

(3)

m›n›n bilgiye ulafl›m ve bilgilerin iletimi konusunda büyük kolayl›klar sa¤la-yaca¤› kesindir. Bununla birlikte yüzy›llard›r uygulanan ö¤retmen-ö¤renci modeli üzerinde çok fazla bir de¤ifliklik yapmayaca¤› da kesindir. Bu konuda üzerinde önemle durulmas› gereken husus bilgisayarlar›n bilgiye eriflimi ve bilginin kullan›m›n› çok kolaylaflt›raca¤›, fakat etkili kullan›m için iyi yetifl-mifl e¤itimcilerin de olmas› gerekti¤idir. Dolay›s›yla bu sistemin etkili bir bi-çimde kullan›m›, ancak bilgili, teknolojiyi kullanma konusunda iyi yetifltiril-mifl e¤itimcilerin yol gösterici rolünü oynad›¤› e¤itim-ö¤retim ortamlar›n›n oluflturulmas›yla mümkün olabilecektir (Özden, Ça¤›ltay & Ça¤›ltay, 2001). Bugün bilgisayar destekli e¤itim hemen hemen bütün ders alanlar›nda ger-çeklefltirilmektedir. Zira bilgisayar destekli e¤itimin hitap etti¤i belirli bir di-siplin alan› yoktur. Bilgisayar destekli e¤itimin tek bir yöntem içermemesi, geleneksel s›n›f ö¤retiminden farkl› olarak ö¤retimde bireysellefltirmeyi vur-gulamas›, bilgisayar›n dersin bütün aflamalar›nda (motivasyon, bilgiyi sun-ma, ö¤renciyi yönlendirme, de¤erlendirme) kullan›labilmesi, birçok arac› bünyesinde bulunduran bir cihaz olmas› ve bilgi ça¤› toplumunda bireyin h›zl› bilgi ak›fl› ihtiyac›na cevap verebilmesi gibi olanaklar› bu teknoloji ürü-nünü e¤itim alan›nda da cazip k›lmaktad›r (‹nan, 1997).

Bilgisayarlar, bafllang›çta okul programlar›nda bilgisayar ö¤retimi ad› alt›nda yer alm›fl, ilerleyen y›llarda ö¤retim yöntemi ve e¤itime yard›mc› araç olarak önem kazanm›flt›r. Son y›llarda ise bilgisayar destekli e¤itim uygulamalar› e¤itim-ö¤retim faaliyetleri içinde yer alm›flt›r (Demirel, 1998).

Ö¤renciler genelde ö¤retmenlerin dikkatiyle ba¤lant›l› olan de¤erli ders zama-n›n› bofla harcamakta yahut araflt›rma vakitlerini belirli konu ve bilgi tipleri üzerinde s›n›rl› kitap ve araflt›rma malzemeleri ile gereksizce sarf etmektedir-ler. Ancak s›n›f içine giren teknolojik araçlar gitgide kolay kullan›ml› olarak dizayn edilmekte ve genifl bilgi y›¤›nlar›na yüksek h›zda ulaflma kolayl›¤› tan›-maktad›r. Böylece ö¤renciler kendi geliflim basamaklar›n› takip edebilmekte, geliflim yönünü ve ald›¤› bilgi miktar›n› bilmekte ve böylelikle yavafl ö¤renen-ler için CD-ROM gibi multimedya araçlar›n›n kavram ve ö¤renme yetene¤ini gelifltirme konusunda esnekli¤i ortaya ç›kmaktad›r (Bruntlett, 1999).

Derslerde etkili yöntem ve araç gereçlerin kullan›lmamas› büyük bir sorun-dur. Birçok derste teknolojik imkânlardan yararlan›ld›¤› hâlde din kültürü ve ahlak bilgisi dersinde yayg›n olarak geleneksel yöntemler kullan›lmakta-d›r. Maddi kazanca imkân vermesi sayesinde Türkçe, matematik, fen bilgisi gibi dersler için birçok yaz›l›m ve materyal haz›rlanm›ﬂt›r. Fakat din

(4)

cek kadar azd›r. Dolay›s›yla din kültürü ve ahlak bilgisi ö¤retmenleri kendi materyallerini kendileri üretmek ve meslektafllar›yla paylaflmak durumunda-d›rlar. Din kültürü ve ahlak bilgisi ö¤retmenleri geliflen dünyada teknolojiye yabanc› kalmamal›, en az›ndan kendi materyallerini haz›rlayabilecek düzey-de bilgiye sahip olmal› ve geliflmeleri takip etmelidirler.

Ö¤renciler anlad›klar› ve baflar›l› olduklar› dersleri daha çok severler. Ö¤ren-cinin baflar›s› da etkin bir flekilde materyal kullan›m›yla mümkündür. O hâl-de ö¤retmen hâl-dersini sevdirmeli ve onu e¤lenceli bir biçimhâl-de sunmas›n› bil-melidir. Ö¤renciler tepegöz sunumlar›yla, slayt gösterileriyle, filmlerle süs-lenmifl bir din kültürü ve ahlak bilgisi dersini daha çok sevecekler ve sevdik-leri bu dersi daha büyük bir ifltiyakla ö¤reneceklerdir.

Din kültürü ve ahlak bilgisi dersine ait pek çok konu ancak ö¤retim tekno-lojileri ve materyallerle desteklendi¤i zaman hakk›yla ifllenmifl ve dersten yüksek verim elde edilmifl olur. Mesela hac ibadeti ile ilgili flekil, mekân ve uygulamalar sözel olarak ancak bir dereceye kadar anlat›labilir. Ama belge-seller, powerpoint sunular›, tepegözler, çal›flma kâ¤›tlar› ve oyunlar vas›ta-s›yla ifllenirse çok büyük bir baflar› elde edilebilir. Ö¤rencileri hacca götüre-meyiz, ama ö¤retim materyalleriyle hac ibadetinin yerine getirildi¤i kutsal mekânlar› s›n›fa getirebiliriz.

Di¤er ülkelerde din e¤itiminde kullan›lmak üzere pek çok materyal üretil-miflken ülkemizde ö¤retim teknolojisi ve materyallerin din e¤itimine uygu-lanmas› üzerine yeterince araflt›rma yap›lmam›flt›r. Çal›flmam›z, bu ihtiyaç-tan hareketle yap›lm›flt›r. Araflt›rmadaki problemlerden baz›lar› flunlard›r: Ö¤retim teknolojileri ve materyaller din ö¤retiminde verimi nas›l etkilemek-tedir? Ö¤retim teknolojileri ve materyallerin din kültürü ve ahlak bilgisi der-sinde ö¤renilen bilgilerin kal›c›l›¤›na etkisi ne kadard›r?

Amaçlar

Yap›lan bu araflt›rmada afla¤›daki sorular›n cevaplar› aranm›flt›r.

1. Ö¤rencilerin din kültürü ve ahlak bilgisi dersindeki baflar›s› yafl, cinsiyet, anne baba mesle¤i, anne baba e¤itim durumu gibi de¤iflkenlere ba¤l› ola-rak farkl›laflmakta m›d›r?

2. Ö¤retim teknolojileri ve materyallerin söz konusu de¤iflkenlerle birlikte düflünüldü¤ünde ö¤renci baflar›s›na etkisi nedir?

3. Kontrol ve deney gruplar›n›n ön test ve son test sonuçlar›nda farkl›laﬂma var m›d›r?

de¤erler e¤itimi

(5)

4. Ö¤retim teknolojilerinin kullan›lmas› kal›c›l›¤› etkilemekte midir? 5. Ö¤retim teknolojileri ve materyal yard›m›yla iﬂlenen din kültürü ve ahlak

bilgisi dersleri daha verimli bir ö¤retim sa¤lamakta m›d›r?

Önem

Yap›lan bu araﬂt›rma;

1. E¤itim ö¤retim program› geliﬂtiren uzmanlar›n araﬂt›rma sonuçlar›ndan yararlanabilmesi,

2. Ailelerin sosyoekonomik ve sosyokültürel koﬂullar› göz önünde bulundu-rularak bu faktörlerin din ö¤retimine etkisinin ortaya konulmas›, bu etki-lerin ortadan kald›r›labilmesi veya en aza indirilmesi konusunda yap›la-cak çal›ﬂmalara yol göstermesi,

3. Hayat›n her alan›nda kullan›lan teknolojinin ö¤retmen ve ö¤renciler taraf›ndan e¤itim, ö¤retim çal›ﬂmalar›nda kullan›m›na önem verilmesinin sa¤lanmas›, 4. Bundan sonra yap›lacak ö¤retim teknolojisi ve materyal destekli e¤itim

araﬂt›rmalar›na ›ﬂ›k tutmas›,

5. ‹lkö¤retim kurumlar›n›n imkânlar dâhilinde ö¤retim teknolojileri destek-li e¤itimi benimsemelerinin sa¤lanmas› aç›s›ndan önemdestek-lidir.

Araﬂt›rma Modeli

Araflt›rma, ö¤retim teknolojileri ve materyal destekli ö¤retim ile geleneksel ö¤retim yöntemlerinin din kültürü ve ahlak bilgisi dersinin ö¤retiminde kul-lan›lmas›n›n etkilili¤ini karfl›laflt›rarak ortaya koymas› amac›yla deneme mo-deline uygunluk göstermektedir.

Evren ve Örneklem

Araflt›rman›n evrenini 2004-2005 ö¤retim y›l›nda ‹stanbul ilindeki ilkö¤re-tim okullar›nda e¤iilkö¤re-tim gören yedinci s›n›f ö¤rencileri oluflturmaktad›r. Araflt›rman›n evrenini temsil edebilecek örneklem Ümraniye ilçesindeki Ha-tice-Mehmet Ekflio¤lu ‹lkö¤retim Okulundan random usulü ile seçilen 7/B, 7/C, 7/E, 7/F s›n›f› ö¤rencileridir. Bu s›n›flardan sabahç› 7/B s›n›f› ile ö¤len-ci 7/E s›n›f› deney grubunu, sabahç› 7/F s›n›f› ile ö¤lenö¤len-ci 7/C s›n›f› kontrol

(6)

Verilerin Toplanmas›

Araflt›rmada ilk olarak ilkö¤retim yedinci s›n›f ö¤rencilerinin demografik özelliklerini belirleme amaçl› bir anket uygulam›flt›r. Anket gelifltirilirken uzman görüflüne baflvurulmufltur.

Örnek ifllenifli yap›lan hac ünitesi ile ilgili ö¤rencilerin ön bilgilerini tespit etmek amac›yla bir bilgi testi haz›rlanm›fl ve gruplara hiçbir konu anlat›lma-dan önce uygulanm›flt›r.

Yukar›daki aflamalardan sonra 4 hafta süreyle Hac ünitesi deney grubunda ö¤-retim teknolojileri ve ö¤ö¤-retim materyalleri kullan›larak ifllenmifl, kontrol gru-bunda ise geleneksel yöntemler (sözel anlat›m, soru cevap) kullan›lm›flt›r. Konular›n ifllenifli biter bitmez yöntemlerin etkilili¤ini karfl›laflt›rmak üzere son test uygulanm›flt›r. Son testten 5 hafta sonra ise yöntemlerin kal›c›l›¤a etkisini tespit etmek amac› ile kal›c›l›k testi ö¤rencilere haber verilmeden uygulanm›flt›r.

Bulgular ve Yorumlar

Araflt›rman›n amaçlar› do¤rultusunda t-testi ve varyans analizlerinden fayda-lan›larak çeflitli bulgulara ulafl›lm›flt›r. Bulgularla ilgili yorumlar tablonun al-t›nda yap›lm›flt›r. Elde edilen bulgular ve yorumlar afla¤›da gösterilmifltir.

Yöntem uygulamas› sonucu, birtak›m farkl›laflmalar›n beklendi¤i bu araflt›r-mada kontrol alt›nda tutulan de¤iflkenlerden birisi de ö¤rencilerin konu ala-n›ndaki ön bilgi ve becerileridir. Ö¤rencilerin ön bilgilerinin bilinmesi elde edilen baflar›y› daha iyi bir flekilde gözler önüne serecektir. Bu araflt›rmada oluflturulan kontrol grubu ön bilgi bak›m›ndan deney grubuna göre 0.1 dü-zeyinde anlaml› bir biçimde üstündür. Dolay›s›yla sonraki testlerde elde edi-len sonuçlar bilgisayar destekli e¤itime ba¤lanabilecektir.

de¤erler e¤itimi

Tablo 1

Deney ve kontrol grubunun ön teste göre t-testi sonuçlar›

Gruplar N x ss t sd p

Ön Test Deney Grubu 67 11.00 4.871 -2.938 132 .01

Kontrol Grubu 67 13.16 3.553 -2.938 120.736 .01

Tablo 2

Deney ve kontrol grubunun son test ve kal›c›l›k testiine göre t-testi sonuçlar›

Gruplar N x ss t sd p

Son Test Deney Grubu 67 29.81 6.856 11.285 132 .01

Kontrol Grubu 67 17.64 5.553 11.285 126.542 .01

Kal›c›l›k Deney Grubu 67 27.51 6.239 11.254 132 .01

(7)

Deney ve kontrol gruplar›n›n son test ve kal›c›l›k testleri aras›nda .01 düze-yinde anlaml› bir farkl›laflma saptanm›flt›r. Ön test sonucunda kontrol gru-bu .01 düzeyinde daha baflar›l› olmas›na ra¤men yap›lan uygulamalar sonu-cunda deney grubu bu fark› kapatm›fl ve son test ile kal›c›l›k testinde .01 dü-zeyinde daha baflar›l› olmufltur. Bu durum ö¤retim teknolojileri ile anlat›m›n daha etkili bir yöntem oldu¤unu ortaya koymaktad›r.

Deney grubunun ön test-son test, son test-kal›c›l›k testi ve ön test-kal›c›l›k testi sonuçlar› aras›nda .01 düzeyinde anlaml› bir farkl›laflma saptanm›flt›r. Bütün testlerde toplam 37 soru sorulmufltur. Deney grubu ön testte ortala-ma olarak 11 soruya do¤ru cevap vermifltir. Son testte ise grubun ortalaortala-ma- ortalama-s› 29.81’e yükselmifltir. 5 hafta sonra yap›lan kal›c›l›k testinde ise ortalama 27.51 olarak hesaplanm›flt›r. Yani deney grubunun ortalamas› % 7,7 azalm›fl-t›r. Deney grubunun son test ile kal›c›l›k testinde ald›¤› yüksek puanlar ö¤-retim teknolojileri ile yap›lan e¤itimin baflar›l› oldu¤unu göstermektedir.

Kontrol grubunun ön test-son test, son test-kal›c›l›k testi ve ön test-kal›c›l›k tes-ti sonuçlar› aras›nda .01 düzeyinde anlaml› bir farkl›laflma saptanm›flt›r. Kon-trol grubunda da anlaml› bir farkl›laflman›n olmas› sözel anlat›m yönteminde de belirli bir baflar›n›n yakalanabilmesinden kaynaklanm›fl olabilir. Ama do¤ru ce-vap say›lar›na bakt›¤›m›z zaman deney grubu ile k›yaslanamayacak kadar dü-flük oldu¤unu görürüz. Kontrol grubu ön testte 13.16 ortalamaya sahiptir. Bu

ortalama deney grubundan 2.16 net daha fazlad›r. Son testte ortalama 17.64’e _de¤erler Tablo 3

Deney grubunun ön test, son test ve kal›c›l›k testlerindeki baﬂar› durumu

N x ss t sd p Ön Test 67 11.00 4.871 -21.490 66 .01 Son Test 67 29.81 6.856 Son Test 67 29.81 6.856 4.056 66 .01 Kal›c›l›k Testi 67 27.51 6.239 Ön Test 67 11.00 4.871 -19.391 66 .01 Kal›c›l›k Testi 67 27.51 6.239 Tablo 4

Kontrol grubunun ön test, son test ve kal›c›l›k testlerindeki baﬂar› durumu

N x ss t sd p Ön Test 67 13.16 3.553 -6.936 66 .01 Son Test 67 17.64 5.553 Son Test 67 17.64 5.553 3.557 66 .01 Kal›c›l›k Testi 67 16.19 5.366 Ön Test 67 13.16 3.553 -5.213 66 .01 Kal›c›l›k Testi 67 16.19 5.366

(8)

ç›km›fl, kal›c›l›k testinde ise 16.19’a düflmüfltür. Yani kontrol grubunun ortala-mas› % 8,2 azalm›flt›r. Bu durum geleneksel yöntemlerle ifllenen din kültürü ve ahlak bilgisi dersinde verimin düfltü¤ünü ortaya koymaktad›r.

Yap›lan t-testi sonucunda cinsiyetler aras›nda manidar bir farkl›laﬂma bulun-mam›ﬂt›r. Bu sebeple ö¤renme konusunda k›z ve erkek ö¤renciler aras›nda önemli bir fark›n olmad›¤› görülmektedir.

de¤erler e¤itimi

Tablo 5

Testlerdeki baﬂar›lar›n ö¤renci cinsiyetine göre t-testi sonuçlar›

Cinsiyet N x ss t sd p Ön Test K›z 60 11.78 4.816 -.709 132 .073 Erkek 74 12.32 4.017 -.696 114.825 Son Test K›z 60 25.25 8.631 1.842 132 .821 Erkek 74 22.49 8.638 1.842 126.375 Kal›c›l›k Testi K›z 60 23.38 7.529 1.991 132 .236 Erkek 74 20.61 8.406 2.014 130.659 Tablo 7

Baba mesle¤i ile ö¤renci baﬂar›s› aras›ndaki varyans analizi

Kareler Toplam› sd Ort. Karesi F p

Ön Test Gruplar Aras› 110.320 5 22.064 1.155 .335 Gruplar ‹çi 2445.777 128 19.108

Toplam 2556.097 133

Son Test Gruplar Aras› 789.255 5 157.851 2.171 .061 Gruplar ‹çi 9305.529 128 72.699

Toplam 10094.784 133

Kal›c›l›k Testi Gruplar Aras› 545.484 5 109.097 1.701 .139 Gruplar ‹çi 8211.531 128 64.153

Toplam 8757.015 133

Tablo 6

Baba mesle¤ine ba¤l› olarak ö¤renci baﬂar›s› puanlar› da¤›l›m›

Gruplar N x ss Ön Test ‹flsiz 4 13.75 5.909 ‹flçi 48 11.75 4.369 Memur 22 12.91 4.649 Emekli 10 9.70 4.762 Serbest 41 12.66 4.078 Di¤er 9 11.11 3.887 Toplam 134 12.08 4.384 Son Test ‹flsiz 4 17.00 5.099

‹ﬂçi 48 21.40 7.989 Memur 22 24.95 9.534 Emekli 10 23.10 9.386 Serbest 41 26.46 8.692 Di¤er 9 24.33 7.937 Toplam 134 23.72 8.712 Kal›c›l›k Testi ‹ﬂsiz 4 17.00 8.165

‹ﬂçi 48 20.21 7.771 Memur 22 22.23 8.462 Emekli 10 22.00 8.367 Serbest 41 24.46 7.972 Di¤er 9 19.78 7.886 Toplam 134 21.85 8.114

(9)

Baba mesle¤ine ba¤l› olarak ö¤renci baflar›s›n›n de¤iflip de¤iflmedi¤ini tespit etmek amac›yla ö¤rencilerin baba meslekleri ile ö¤renci baflar›lar› aras›nda varyans analizi yap›lm›flt›r. Baban›n mesle¤ine göre gruplar aras›nda büyük bir farkl›laflma yoktur. Fakat teste verilen do¤ru cevap say›lar›na bak›ld›¤›n-da anlaml› farkl›laflmalar görülecektir. Son test ve kal›c›l›k testlerinde en yüksek sonuçlar, babas› serbest meslek sahibi ö¤renciler ile (26,46-24,46) babas› memur olan ö¤rencilere (24,95-22,23) aittir. En düflük ortalamaya ise babas› iflsiz olan çocuklar (17,00-17,00) sahiptir. Bu durum ö¤rencilerin derslerdeki baflar›lar›n›n babalar›n›n mesle¤i ile de ilgili oldu¤unu gösterir. Sosyoekonomik düzey yükseldikçe ö¤renci baflar›s› da artmaktad›r.

de¤erler

Tablo 9

Anne mesle¤i ile ö¤renci baﬂar›s› aras›ndaki varyans analizi

Ön Test Gruplar Aras› 99.740 5 19.948 1.039 .397

Gruplar ‹çi 2456.357 128 19.190

Toplam 2556.097 133

Son Test Gruplar Aras› 306.355 5 61.271 .801 .551

Gruplar ‹çi 9788.429 128 76.472

Toplam 10094.784 133

Kal›c›l›k Testi Gruplar Aras› 466.988 5 93.398 1.442 .214

Gruplar ‹çi 8290.027 128 64.766

Toplam 8757.015 133

Tablo 8

Anne mesle¤ine ba¤l› olarak ö¤renci baﬂar›s› puanlar› da¤›l›m›

Gruplar N x ss Ön Test Ev han›m› 112 11.96 4.189 ‹ﬂçi 3 17.00 6.557 Memur 2 10.50 .707 Emekli 12 12.50 5.729 Di¤er 4 10.50 4.509 Toplam 134 12.08 4.384

Son Test Ev han›m› 112 23.93 8.791

‹ﬂçi 3 22.00 13.01

Memur 2 12.00 7.071

Emekli 12 24.25 8.013

Di¤er 4 22.75 6.238

Toplam 134 23.72 8.712

Kal›c›l›k Testi Ev han›m› 112 22.04 8.168

‹ﬂçi 3 20.00 12.166

Memur 2 8.00 4.243

Emekli 12 22.25 6.369

Di¤er 4 21.50 6.455

(10)

Anne mesle¤ine ba¤l› olarak ö¤renci baflar›s›n›n de¤iflip de¤iflmedi¤ini tespit et-mek amac›yla ö¤rencilerin anne meslekleri ile ö¤renci baflar›lar› aras›nda varyans analizi yap›lm›flt›r. Annenin mesle¤ine göre gruplar aras›nda büyük bir farkl›lafl-ma yoktur. Fakat teste verilen do¤ru cevap say›lar›na bak›ld›¤›nda anlaml› fark-l›laflmalar görülecektir. Son test ve kal›c›l›k testi sonuçlar›na bak›ld›¤›nda en yüksek ortalamalar›n annesi ev han›m› (23,93-22,04) ve emekli (24,25-22,25) olan ö¤rencilere ait oldu¤u görülecektir. En düflük ortalama ise annesi iflçi (22,00-20,00) ve memur (12,00-8,00) olan ö¤rencilere aittir. Bu durum ev han›-m› ve emekli annelerin çocuklar› ile daha çok ilgilenebilmeleri, iflçi ve memur olan annelerin ise çocuklar›na yeteri kadar vakit ay›ramamalar› ile aç›klanabilir.

de¤erler e¤itimi

Tablo 10

Baban›n e¤itim durumuna ba¤l› olarak ö¤renci baﬂar›s› puanlar› da¤›l›m›

Gruplar N x ss

Ön Test Okula gitmemiﬂ 4 11.25 2.872

‹lkokul mezunu 6 13.00 5.621 Ortaokul mezunu 48 12.06 4.319 Lise mezunu 33 11.97 4.538 Üniversite mezunu 29 12.34 4.685 Di¤er 13 11.77 4.186 Toplam 134 12.08 4.384

Son Test Okula gitmemiﬂ 4 17.75 2.500

Kal›c›l›k Testi Okula gitmemiﬂ 4 13.00 3.266

‹lkokul mezunu 6 16.17 5.345 Ortaokul mezunu 48 21.94 7.829 Lise mezunu 33 20.52 7.694 Üniversite mezunu 29 24.86 7.703 Di¤er 13 24.85 8.735 Toplam 134 21.85 8.114 Tablo 11

Baban›n e¤itim durumu ile ö¤renci baﬂar›s› aras›ndaki varyans analizi

Kareler Toplam› sd Ort. Karesi F p Ön Test Gruplar Aras› 12.705 6 2.118 .106 .996

Gruplar ‹çi 2543.392 127 20.027 Toplam 2556.097 133

Toplam 10094.784 133

(11)

Baban›n e¤itim durumuna ba¤l› olarak ö¤renci baflar›s›n›n de¤iflip de¤iflme-di¤ini tespit etmek amac›yla ö¤rencilerin babalar›n›n e¤itim durumlar› ile ö¤renci baflar›lar› aras›nda varyans analizi yap›lm›flt›r. Baban›n e¤itim duru-mu ile ö¤rencilerin derslerdeki baflar›lar› aras›nda .01 düzeyinde oldukça an-laml› bir farkl›laflma görülmektedir. Son test ve kal›c›l›k testi sonuçlar›na gö-re en yüksek ortalama babas› üniversite mezunu olan ö¤gö-rencilegö-re (27,45-24,86), en düflük ortalama ise babas› okula gitmemifl ö¤rencilere (17,75-13,00) aittir. Bu durum e¤itim seviyesi yüksek olan babalar›n çocuklar›na daha iyi rehberlik ettiklerini göstermektedir. Ayr›ca ö¤renciler her konuda oldu¤u gibi e¤itim konusunda da babalar›n› örnek almaktad›rlar. Bunun so-nucunda bu ö¤renciler okul derslerine karfl› daha istekli olmaktad›rlar.

Annenin e¤itim durumuna ba¤l› olarak ö¤renci baﬂar›s›n›n de¤iﬂip

de¤iﬂme-de¤erler Tablo 12

Annenin e¤itim durumuna ba¤l› olarak ö¤renci baﬂar›s› puanlar› da¤›l›m›

Gruplar N x ss

Annenin e¤itim durumu ile ö¤renci baﬂar›s› aras›ndaki varyans analizi

Kareler Toplam› sd Ort. Karesi F p Ön Test Gruplar Aras› 110.865 5 22.173 1.161 .332

Gruplar ‹çi 2445.232 128 19.103 Toplam 2556.097 133

Toplam 10094.784 133

(12)

di¤ini tespit etmek amac›yla ö¤rencilerin annelerinin e¤itim durumlar› ile ö¤-renci baflar›lar› aras›nda varyans analizi yap›lm›flt›r. Annenin e¤itim durumu-na göre gruplar aras›nda büyük bir farkl›laflma yoktur. Fakat teste verilen do¤ru cevap say›lar›na bak›ld›¤›nda anlaml› farkl›laflmalar görülecektir. Son test ve kal›c›l›k testine göre en yüksek ortalama, annesi ortaokul mezunu olan ö¤rencilere (25,23-23,66), en düflük sonuçlar annesi okula gitmemifl ö¤renci-lere (19,43-16,64) aittir. Bu durum e¤itim seviyesi nispeten yüksek olan an-nelerin çocuklar›na daha iyi rehberlik ettiklerini göstermektedir. Üniversite mezunu annelerin çocuklar›n›n baflar›s›n›n (22,62-22,38) daha düflük ç›kma-s›n›n sebebi, üniversite mezunu annelerin bir ifl yerinde çal›flmalar› ve bunun sonucunda çocuklar›na yeteri kadar vakit ay›rmamalar› olabilir.

de¤erler e¤itimi

Tablo 14

Ö¤rencilerin yaﬂlar›na ba¤l› olarak ö¤renci baﬂar›s› puanlar› da¤›l›m›

Gruplar N x ss Ön Test 12 1 8.00 . 13 14 13.07 4.514 14 97 12.34 4.413 15 22 10.50 3.961 Toplam 134 12.08 4.384 Son Test 12 1 27.00 . 13 14 24.07 8.983 14 97 24.61 8.709 15 22 19.45 7.793 Toplam 134 23.72 8.712 Kal›c›l›k Testi 12 1 22.00 . 13 14 22.93 9.017 14 97 22.37 7.986 15 22 18.86 7.984 Toplam 134 21.85 8.114 Tablo 15

Ö¤rencilerin yaﬂlar› ile baﬂar›lar› aras›ndaki varyans analizi

Gruplar ‹çi 2464.202 130 18.955

Toplam 2556.097 133

Son Test Gruplar Aras› 489.287 3 163.096 2.207 .090

Gruplar ‹çi 9605.497 130 73.888

Toplam 10094.784 133

Gruplar ‹çi 8518.159 130 65.524

(13)

Ö¤rencilerin yafllar›na ba¤l› olarak ö¤renci baflar›s›n›n de¤iflip de¤iflmedi¤ini tespit etmek amac›yla ö¤rencilerin yafllar› ile baflar›lar› aras›nda varyans ana-lizi yap›lm›flt›r. Ö¤rencilerin yafllar›na göre gruplar aras›nda büyük bir fark-l›laflma yoktur. Fakat teste verilen do¤ru cevap say›s›na bak›ld›¤›nda anlam-l› farkanlam-l›laflmalar görülecektir. Di¤er üç yafl grubu birbirine yak›n sonuçlar al-d›klar› hâlde, 15 yafl›ndaki ö¤rencilerin ortalamas› önemli oranda düflüktür. Bu durum 15 yafl›ndaki ö¤rencilerin okula geç bafllamalar› nedeniyle uyum sorunu yaflamalar› veya sene tekrar› yapmalar›ndan kaynaklanabilir.

de¤erler Tablo 16

Deney grubundaki ö¤rencilerin yaﬂlar›na ba¤l› olarak ö¤renci baﬂar›s› puanlar› da¤›l›m›

Gruplar N x ss Ön Test 12 1 8.00 . 13 5 10.00 5.657 14 50 11.66 5.089 15 11 8.73 2.760 Toplam 67 11.00 4.871 Son Test 12 1 27.00 . 13 5 33.20 5.215 14 50 31.14 5.588 15 11 22.45 8.454 Toplam 67 29.81 6.856 Kal›c›l›k Testi 12 1 22.00 . 13 5 31.60 6.066 14 50 28.28 5.241 15 11 22.64 8.189 Toplam 67 27.51 6.239 Tablo 17

Deney grubundaki ö¤rencilerin yaﬂlar› ile baﬂar›lar› aras›ndaki varyans analizi

Gruplar ‹çi 1473.402 63 23.387

Toplam 1566.01 66

Gruplar ‹çi 2353.547 63 37.358

Toplam 3102.478 66

Gruplar ‹çi 2163.825 63 34.346

(14)

Deney grubunda yafla ba¤l› olarak ö¤renci baflar›s›n›n de¤iflip de¤iflmedi¤ini tespit etmek amac›yla ö¤rencilerin yafllar› ile baflar›lar› aras›nda varyans ana-lizi yap›lm›flt›r. Son test sonuçlar›nda .01 düzeyinde anlaml› bir farkl›laflma ortaya ç›km›flt›r. 15 yafl›ndaki ö¤rencilerin ortalamas› ciddi biçimde düflük-tür. Bu durum daha önce de ifade edildi¤i gibi 15 yafl›ndaki ö¤rencilerin okula geç bafllamalar› sonucu uyum sorunu yaflamalar› veya sene tekrar› yapmalar›ndan kaynaklanabilir. Ayr›ca yafl gruplar› dikkate al›nd›¤›nda de-ney grubu kontrol grubundan daha baflar›l›d›r. Bu durum ö¤retim teknoloji-leri ve materyal kullan›m›n›n yafl gibi baz› kiflisel de¤iflkenteknoloji-lerin olumsuz et-kilerini azaltt›¤›n› ve dersteki verimi art›rd›¤›n› göstermektedir.

Kontrol grubunda yafla ba¤l› olarak ö¤renci baflar›s›n›n de¤iflip de¤iflmedi¤ini tespit etmek amac›yla ö¤rencilerin yafllar› ile baflar›lar› aras›nda varyans ana-lizi yap›lm›flt›r. Elde edilen verilerde anlaml› bir farkl›laflma görülmemifltir.

de¤erler e¤itimi

Tablo 18

Kontrol grubundaki ö¤rencilerin yaﬂlar›na ba¤l› olarak ö¤renci baﬂar›s› puanlar› da¤›l›m›

Gruplar N x ss Ön Test 13 9 14.78 2.819 14 47 13.06 3.467 15 11 12.27 4.292 Toplam 67 13.16 3.553 Son Test 13 9 19.00 6.042 14 47 17.66 5.414 15 11 16.45 6.023 Toplam 67 17.64 5.553 Kal›c›l›k Testi 13 9 18.11 6.373 14 47 16.09 5.051 15 11 15.09 5.957 Toplam 67 16.19 5.366 Tablo 19

Kontrol grubundaki ö¤rencilerin yaﬂlar› ile baﬂar›lar› aras›ndaki varyans analizi

Gruplar ‹çi 800.546 64 12.509

Toplam 833.194 66

Gruplar ‹çi 2003.280 64 31.301

Toplam 2035.403 66

Kal›c›l›k Testi Gruplar Aras› 47.020 2 23.510 .812 .449

Gruplar ‹çi 1853.458 64 28.960

(15)

Deney grubunda baba mesle¤ine ba¤l› olarak ö¤renci baflar›s›n›n farkl›lafl›p farkl›laflmad›¤›n› tespit etmek amac›yla ö¤rencilerin babalar›n›n meslekleri ile ö¤rencilerin baflar›lar› aras›nda varyans analizi yap›lm›flt›r. Elde edilen ve-riler baba mesle¤ine göre ö¤renci baflar›s›n›n farkl›laflt›¤›n› göstermifltir. Or-taya ç›kan farkl›laflma son testte .01, kal›c›l›k testinde .05 düzeyinde anlam-l›d›r. Son test ve kal›c›l›k testinde en yüksek sonuçlar babas› memur (34,00-29,56), emekli (32,00-30,00) ve serbest meslek sahibi (32,70-29,70)

olanla-ra, en düﬂük sonuç ise babas› iﬂsiz (16,00-16,00) olanlara aittir. Bu durum de¤erler

Tablo 20

Deney grubundaki ö¤rencilerin baba mesle¤ine ba¤l› olarak ö¤renci baﬂar›s› puanlar› da¤›l›m›

Gruplar N x ss Ön Test ‹ﬂsiz 2 12.00 5.657 ‹ﬂçi 23 10.65 4.895 Memur 9 13.56 6.464 Emekli 4 6.25 4.193 Serbest 23 11.30 4.226 Di¤er 6 10.17 3.656 Toplam 67 11.00 4.871

Son Test ‹ﬂsiz 2 16.00 1.414

Kal›c›l›k Testi ‹ﬂsiz 2 16.00 9.899

‹ﬂçi 23 26.26 6.254 Memur 9 29.56 6.464 Emekli 4 30.00 4.546 Serbest 23 29.70 4.752 Di¤er 6 23.00 4.940 Toplam 67 27.51 6.239 Tablo 21

Deney grubundaki ö¤rencilerin baba mesle¤i ile ö¤renci baﬂar›s› aras›ndaki varyans analizi Kareler Toplam› sd Ort. Karesi F p

Gruplar ‹çi 1405.893 61 23.047

Toplam 1566.01 66

Gruplar ‹çi 2087.442 61 34.220

Toplam 3102.478 66

Gruplar ‹çi 1973.527 61 32.353

(16)

ö¤rencilerin derslerdeki baflar›lar›n›n babalar›n›n mesle¤i ile de ilgili oldu¤u-nu gösterir. Sosyoekonomik düzey yükseldikçe ö¤renci baflar›s› da artmak-tad›r. Ayr›ca baba meslekleri göz önünde bulundurularak deney ve kontrol gruplar› karfl›laflt›r›ld›¤›nda deney grubunun daha baflar›l› oldu¤u görülmek-tedir. Materyal deste¤iyle ifllenen bir din kültürü ve ahlak bilgisi dersi s›n›f içerisinde daha etkili oldu¤u için baba mesle¤i de¤iflkeninin olumsuz etkile-rini azaltm›fl ve dersteki ö¤renci baflar›s›n› art›rm›flt›r.

de¤erler e¤itimi

Tablo 22

Kontrol grubundaki ö¤rencilerin baba mesle¤ine ba¤l› olarak ö¤renci baﬂar›s› puanlar› da¤›l›m›

Gruplar N x ss Ön Test ‹ﬂsiz 2 15.50 7.778 ‹ﬂçi 25 12.76 3.632 Memur 13 12.46 3.072 Emekli 6 12.00 3.795 Serbest 18 14.39 3.220 Di¤er 3 13.00 4.359 Toplam 67 13.16 3.553

Son Test ‹ﬂsiz 2 18.00 8.485

Kal›c›l›k Testi ‹ﬂsiz 2 18.00 9.899

‹ﬂçi 25 14.64 3.872 Memur 13 17.15 5.414 Emekli 6 16.67 5.317 Serbest 18 17.78 5.996 Di¤er 3 13.33 9.713 Toplam 67 16.19 5.366 Tablo 23

Kontrol grubundaki ö¤rencilerin baba mesle¤i ile ö¤renci baﬂar›s› aras›ndaki varyans analizi Kareler Toplam› sd Ort. Karesi F p

Ön Test Gruplar Aras› 56.625 5 11.325 .890 .494

Gruplar ‹çi 776.569 61 12.731

Toplam 833.194 66

Gruplar ‹çi 1980.209 61 32.462

Toplam 2035.403 66

Gruplar ‹çi 1750.563 61 28.698

(17)

Kontrol grubunda baba mesle¤ine ba¤l› olarak ö¤renci baflar›s›n›n farkl›lafl›p farkl›laflmad›¤›n› tespit etmek amac›yla ö¤rencilerin babalar›n›n meslekleri ile ö¤rencilerin baflar›lar› aras›nda varyans analizi yap›lm›flt›r. Elde edilen ve-riler baba mesle¤ine göre ö¤renci baflar›s›n›n anlaml› flekilde farkl›laflmad›¤›-n› ortaya koymaktad›r.

Deney grubunda anne mesle¤ine ba¤l› olarak ö¤renci baflar›s›n›n farkl›lafl›p farkl›laflmad›¤›n› tespit etmek amac›yla ö¤rencilerin annelerinin meslekleri ile ö¤rencilerin baflar›lar› aras›nda varyans analizi yap›lm›flt›r. Elde edilen ve-riler, anne mesle¤ine göre ö¤renci baflar›s›n›n anlaml› flekilde farkl›laflmad›-¤›n› ortaya koymaktad›r.

de¤erler Tablo 24

Deney grubundaki ö¤rencilerin anne mesle¤ine ba¤l› olarak ö¤renci baﬂar›s› puanlar› da¤›l›m›

Gruplar N x ss Ön Test Ev han›m› 58 10.97 4.444 ‹ﬂçi 1 24.00 . Emekli 6 9.83 7.111 Di¤er 2 9.00 1.414 Toplam 67 11.00 4.871

Son Test Ev han›m› 58 29.67 7.263

‹ﬂçi 1 37.00 .

Emekli 6 30.50 2.510

Di¤er 2 28.00 1.414

Toplam 67 29.81 6.856

‹ﬂçi 1 34.00 .

Emekli 6 27.17 2.714

Di¤er 2 27.00 1.414

Toplam 67 27.51 6.239

Tablo 25

Deney grubundaki ö¤rencilerin anne mesle¤i ile ö¤renci baﬂar›s› aras›ndaki varyans analizi Kareler Toplam› sd Ort. Karesi F p

Gruplar ‹çi 1380.764 63 21.917

Toplam 1566.01 66

Gruplar ‹çi 3040.276 63 48.258

Toplam 3102.478 66

Kal›c›l›k Testi Gruplar Aras› 43.568 3 14.523 .362 .780

Gruplar ‹çi 2525.178 63 40.082

(18)

Kontrol grubunda anne mesle¤ine ba¤l› olarak ö¤renci baflar›s›n›n farkl›lafl›p farkl›laflmad›¤›n› tespit etmek amac›yla ö¤rencilerin annelerinin meslekleri ile ö¤rencilerin baflar›lar› aras›nda varyans analizi yap›lm›flt›r. Elde edilen ve-riler, anne mesle¤ine göre ö¤renci baflar›s›n›n anlaml› flekilde farkl›laflmad›-¤›n› ortaya koymaktad›r.

de¤erler e¤itimi

Tablo 26

Kontrol grubundaki ö¤rencilerin anne mesle¤ine ba¤l› olarak ö¤renci baﬂar›s› puanlar› da¤›l›m›

Gruplar N x ss Ön Test Ev han›m› 54 13.04 3.639 ‹ﬂçi 2 13.50 3.536 Memur 2 10.50 .707 Emekli 6 15.17 2.137 Di¤er 2 12.00 7.071 Toplam 67 13.16 3.553

Son Test Ev han›m› 54 17.76 5.498

‹ﬂçi 2 14.50 .707

Memur 2 12.00 7.071

Emekli 6 18.00 6.419

Di¤er 2 17.50 2.121

Toplam 67 17.64 5.553

‹ﬂçi 2 13.00 1.414 Memur 2 8.00 4.243 Emekli 6 17.33 4.885 Di¤er 2 16.00 1.414 Toplam 67 16.19 5.366 Tablo 27

Deney grubundaki ö¤rencilerin anne mesle¤i ile ö¤renci baﬂar›s› aras›ndaki varyans analizi Kareler Toplam› sd Ort. Karesi F p

Gruplar ‹çi 787.759 61 12.914

Toplam 833.194 66

Gruplar ‹çi 1862.870 61 30.539

Toplam 2035.403 66

Gruplar ‹çi 1547.204 61 25.364

(19)

Deney grubunda baban›n e¤itim durumuna ba¤l› olarak ö¤renci baflar›s›n›n farkl›lafl›p farkl›laflmad›¤›n› tespit etmek amac›yla ö¤rencilerin babalar›n›n e¤itim durumlar› ile ö¤rencilerin baflar›lar› aras›nda varyans analizi yap›lm›fl-t›r. Elde edilen veriler, baban›n e¤itim durumuna göre ö¤renci baflar›s›n›n an-laml› flekilde farkl›laflmad›¤›n› ortaya koymaktad›r. Fakat son test ve kal›c›l›k testi sonuçlar›na bakt›¤›m›zda en yüksek ortalama, babas› üniversite mezunu

olan ö¤rencilerde (30,95-28,68), en düﬂük ortalama ise babas› okula gitme- _de¤erler

Tablo 28

Deney grubundaki ö¤rencilerin babalar›n›n e¤itim durumuna ba¤l› olarak ö¤renci baﬂar›s› puanlar› da¤›l›m›

Gruplar N x ss

Ön Test Okula gitmemiﬂ 1 8.00 .

‹lkokul mezunu 1 11.00 . Ortaokul mezunu 24 10.25 4.336 Lise mezunu 15 10.33 5.260 Üniversite mezunu 19 12.26 5.258 Di¤er 7 12.00 5.508 Toplam 67 11.00 4.871

Son Test Okula gitmemiﬂ 1 17.00 .

‹lkokul mezunu 1 30.00 . Ortaokul mezunu 24 27.83 7.522 Lise mezunu 15 30.60 5.462 Üniversite mezunu 19 30.95 6.932 Di¤er 7 33.57 4.614 Toplam 67 29.81 6.856

Kal›c›l›k Testi Okula gitmemiﬂ 1 9.00 .

‹lkokul mezunu 1 24.00 . Ortaokul mezunu 24 27.29 5.591 Lise mezunu 15 26.40 6.479 Üniversite mezunu 19 28.68 5.879 Di¤er 7 30.57 5.381 Toplam 67 27.51 6.239 Tablo 29

Deney grubundaki ö¤rencilerin babalar›n›n e¤itim durumu ile ö¤renci baﬂar›s› aras›ndaki varyans analizi Kareler Toplam› sd Ort. Karesi F p

Gruplar ‹çi 1499.518 61 24.582

Toplam 1566.01 66

Gruplar ‹çi 2711.595 61 44.452

Toplam 3102.478 66

Gruplar ‹çi 2102.378 61 34.465

(20)

mifl ö¤rencilerde (17,00-9,00) görülmektedir. Bu durum, e¤itim seviyesi yük-sek olan babalar›n çocuklar›na daha iyi rehberlik ettiklerini göstermektedir. Ayr›ca ö¤renciler, her konuda oldu¤u gibi, e¤itim konusunda da babalar›n› örnek almaktad›rlar. Bunun sonucunda ö¤renciler, derslere karfl› daha istekli olmaktad›r. Ayr›ca baban›n e¤itim düzeyi göz önünde bulundurularak deney ve kontrol gruplar› karfl›laflt›r›ld›¤›nda, deney grubunun daha baflar›l› oldu¤u görülmektedir. Materyal deste¤iyle ifllenen din kültürü ve ahlak bilgisi dersi, s›n›f içerisinde daha etkili oldu¤u için baban›n e¤itim durumu de¤iflkeninin olumsuz etkilerini azaltm›fl ve ö¤rencinin baflar›s›n› art›rm›flt›r.

de¤erler e¤itimi

Tablo 30

Kontrol grubundaki ö¤rencilerin babalar›n›n e¤itim durumuna ba¤l› olarak ö¤renci baﬂar›s› puanlar› da¤›l›m›

Gruplar N x ss

Kontrol grubundaki ö¤rencilerin babalar›n›n e¤itim durumu ile ö¤renci baﬂar›s› aras›ndaki varyans analizi Kareler Toplam› sd Ort. Karesi F p

Gruplar ‹çi 792.492 60 13.208

Toplam 833.194 66

Gruplar ‹çi 1786.803 60 29.780

Toplam 2035.403 66

Gruplar ‹çi 1699.211 60 28.320

(21)

Kontrol grubunda baban›n e¤itim durumuna ba¤l› olarak ö¤renci baflar›s›-n›n farkl›lafl›p farkl›laflmad›¤›n› tespit etmek amac›yla ö¤rencilerin babala-r›n›n e¤itim durumlar› ile ö¤rencilerin baflar›lar› aras›nda varyans analizi yap›lm›flt›r. Elde edilen veriler, baban›n e¤itim durumuna göre ö¤renci ba-flar›s›n›n anlaml› flekilde farkl›laflmad›¤›n› ortaya koymaktad›r. Fakat son test ve kal›c›l›k testi sonuçlar›na bakt›¤›m›zda en yüksek ortalama, babas› üniversite mezunu olan ö¤rencilerde (20,80-17,60), en düflük ortalama ise babas› okula gitmemifl ö¤rencilerde (18,00-14,33) görülmektedir. Bu du-rum, baban›n e¤itim seviyesi yükseldikçe ö¤renci baflar›s›n›n artt›¤›n› gös-termektedir. E¤itim seviyesi yüksek olan bir baba çocu¤una daha iyi reh-berlik etmektedir. Ayr›ca ö¤renciler her konuda oldu¤u gibi, e¤itim konu-sunda da babalar›n› örnek almaktad›rlar. Bunun sonucunda ö¤renciler, okul derslerine karfl› daha istekli olmaktad›rlar.

Deney grubunda annenin e¤itim durumuna ba¤l› olarak ö¤renci baflar›s›n›n farkl›lafl›p farkl›laflmad›¤›n› tespit etmek amac›yla ö¤rencilerin annelerinin e¤itim durumlar› ile ö¤rencilerin baflar›lar› aras›nda varyans analizi yap›lm›fl-t›r. Elde edilen veriler, annenin e¤itim durumuna göre ö¤renci baflar›s›n›n ön test ve son testte .01 düzeyinde, kal›c›l›k testinde ise .05 düzeyinde

fak-l›laﬂt›¤›n› ortaya koymaktad›r. Son test ve kal›c›l›k testi sonuçlar›na bakt›¤›- de¤erler Tablo 32

Deney grubundaki ö¤rencilerin annelerinin e¤itim durumuna ba¤l› olarak ö¤renci baﬂar›s› puanlar› da¤›l›m›

Gruplar N x ss

‹lkokul mezunu 1 11.00 . Ortaokul mezunu 43 11.60 4.742 Lise mezunu 11 11.09 3.646 Üniversite mezunu 4 4.75 2.630 Di¤er 1 24.00 . Toplam 67 11.00 4.871

(22)

m›zda en yüksek ortalama, annesi üniversite mezunu olan ö¤renciler (30,75-30,00) ile annesi lise mezunu olan ö¤rencilerde (33,73-29,82) görülmekte-dir. En düflük ortalama ise annesi okula gitmemifl ö¤rencilerde (21,00-19,29)görülmektedir. Bu durum, annenin e¤itim seviyesi artt›kça ö¤renci baflar›s›n›n yükseldi¤ini göstermektedir. Nitekim e¤itim seviyesi yüksek olan anneler, çocuklar›na daha iyi rehberlik etmektedirler. Ayr›ca annenin e¤itim düzeyi göz önünde bulundurularak deney ve kontrol gruplar› karfl›-laflt›r›ld›¤›nda deney grubunun daha baflar›l› oldu¤u görülmektedir. Mater-yal deste¤iyle ifllenen bir din kültürü ve ahlak bilgisi dersi, s›n›f içerisinde son derece etkili oldu¤u için annenin e¤itim durumu de¤iflkeninin olumsuz etkilerini azaltm›fl ve ö¤rencinin baflar›s›n› art›rm›flt›r.

de¤erler e¤itimi

Tablo 33

Kontrol grubundaki ö¤rencilerin babalar›n›n e¤itim durumu ile ö¤renci baﬂar›s› aras›ndaki varyans analizi Kareler Toplam› sd Ort. Karesi F p

Gruplar ‹çi 1192.795 61 19.554

Toplam 1566.01 66

Gruplar ‹çi 2333.909 61 38.261

Toplam 3102.478 66

Gruplar ‹çi 1960.042 61 32.132

Toplam 2568.746 66

Tablo 34

Kontrol grubundaki ö¤rencilerin annelerinin e¤itim durumuna ba¤l› olarak ö¤renci baﬂar›s› puanlar› da¤›l›m›

Gruplar N x ss

‹lkokul mezunu 8 14.13 5.055 Ortaokul mezunu 30 12.97 3.528 Lise mezunu 12 12.42 2.999 Üniversite mezunu 9 14.11 1.691 Di¤er 1 11.00 . Toplam 67 13.16 3.553

(23)

Kontrol grubunda annenin e¤itim durumuna ba¤l› olarak ö¤renci baflar›s›n›n farkl›lafl›p farkl›laflmad›¤›n› tespit etmek amac›yla ö¤rencilerin annelerinin e¤itim durumlar› ile ö¤rencilerin baflar›lar› aras›nda varyans analizi yap›lm›fl-t›r. Elde edilen veriler annenin e¤itim durumuna göre ö¤renci baflar›s›n›n anlaml› bir flekilde farkl›laflmad›¤›n› ortaya koymaktad›r.

Sonuç ve Öneriler

Bu bölümde, yap›lan araﬂt›rmada elde edilen sonuçlar ortaya konulacak ve bu sonuçlardan yola ç›k›larak bir tak›m önerilerde bulunulacakt›r.

1. Sonuç

Bu araflt›rmada din ö¤retiminde ö¤retim teknolojileri ve materyal kullan›m›-n›n verimlili¤e ve kal›c›l›¤a etkisi araflt›r›lm›flt›r. Ayr›ca bireysel, sosyokültü-rel ve sosyoekonomik de¤iflkenlerin ö¤renci baflar›s›na etkisi de araflt›rmaya dâhil edilmifltir. Amaçlar do¤rultusunda, araflt›rma uygulamas›ndan elde edilen bulgulara göre, sonuçlar afla¤›da aç›klanm›flt›r.

Belirtildi¤i üzere araflt›rman›n amac› deney ve kontrol gruplar›n›n ön test, son test ve kal›c›l›k testinden ald›klar› puanlar aras›nda anlaml› farklar bu-lunup bulunmad›¤›n›n tespit edilmesidir. Ön test sonuçlar›na göre ön bilgi bak›m›ndan kontrol grubu daha üstün durumdad›r. Dört haftal›k örnek ders iflleniflinden sonra yap›lan son test sonuçlar›nda ise deney grubu hem arada-ki fark› kapatm›fl, hem de kontrol grubuna büyük bir üstünlük sa¤lam›flt›r. Bu durum, ö¤retim teknolojileri ve materyaller yard›m›yla ifllenen din kültü-rü ve ahlak bilgisi dersinin ne kadar etkili oldu¤unu göstermektedir. 5 hafta sonunda materyal kullan›m›n›n kal›c›l›¤a etkisini tespit etmek amac›yla ö¤-rencilere önceden haber vermeden kal›c›l›k testi uygulanm›flt›r. Kal›c›l›k

tes-ti sonucunda kontrol grubunun unutma oran›n›n daha yüksek oldu¤u orta- _de¤erler Tablo 35

Kontrol grubundaki ö¤rencilerin annelerinin e¤itim durumu ile ö¤renci baﬂar›s› aras›ndaki varyans analizi Kareler Toplam› sd Ort. Karesi F p

Gruplar ‹çi 805.076 61 13.198

Toplam 833.194 66

Gruplar ‹çi 1679.724 61 27.536

Toplam 2035.403 66

Gruplar ‹çi 1563.633 61 25.633

(24)

ya ç›km›flt›r. Bu da materyal destekli din ö¤retiminin bilgilerin kal›c›l›¤›n› ar-t›rd›¤›n›, unutmay› azaltt›¤›n› göstermektedir. Çünkü ö¤renciler materyal yard›m›yla ifllenen bir din kültürü ve ahlak bilgisi dersinde görerek, duyarak, dokunarak; geleneksel yöntemlerle ifllenen din kültürü ve ahlak bilgisi der-sinde ise sadece duyarak ö¤renmektedirler.

Ayn› bireysel özellikler, sosyoekonomik ve sosyokültürel düzeyler dikkate al›nd›¤›nda deney grubu yine kontrol grubundan daha baflar›l›d›r. Yani de-ney grubundaki iflçi çocuklar›, kontrol grubundaki iflçi çocuklar›ndan, dede-ney grubundaki babas› üniversite mezunu olan ö¤renciler, kontrol grubundaki babas› üniversite mezunu olan ö¤rencilerden daha baflar›l›d›r. Materyal des-tekli din kültürü ve ahlak bilgisi dersi s›n›f içi verimi art›rd›¤›ndan bireysel, sosyokültürel ve sosyoekonomik imkâns›zl›klar›n etkisi azalmaktad›r. Sos-yokültürel ve sosyoekonomik düzey artt›kça ö¤retim teknolojilerinin ö¤ren-ciler üzerindeki etkisi de artmaktad›r. Bu durumun sosyokültürel ve sosyo-ekonomik düzeyleri yüksek olan ö¤rencilerin teknolojiye aflina olmalar›n-dan kaynakland›¤› söylenebilir.

Deney ve kontrol grubu ayr›m› dikkate al›nmadan verilere bak›ld›¤›nda cinsi-yetler aras›nda anlaml› bir farkl›laflman›n ortaya ç›kmad›¤› görülmektedir. Ya-ni ö¤renme konusunda cinsiyetler aras›nda fark yoktur. Yafl de¤iflkeYa-niYa-ni ele al-d›¤›m›zda ise di¤er üç yafl grubu birbirine yak›n sonuçlar ald›klar› hâlde, 15 yafl›ndaki ö¤rencilerin ortalamas›n›n önemli oranda düflük oldu¤u görülmek-tedir. Bu durum 15 yafl›ndaki ö¤rencilerin okula geç bafllamalar› nedeniyle uyum sorunu yaflamalar› veya sene tekrar› yapmalar›ndan kaynaklanabilir. Deney ve kontrol grubu ayr›m› dikkate al›nmadan verilere bak›ld›¤›nda baba-n›n sosyokültürel ve sosyoekonomik düzeyi yükseldikçe ö¤rencinin baflar›s›-n›n artt›¤› görülmektedir. Bu durum, e¤itimli babalar›n çocuklar›na daha iyi rehberlik etmesinden ve maddi durum iyi olunca gerekli e¤itim ortamlar›n›n haz›rlanabilmesinden kaynaklanmaktad›r. Çal›flan ve üniversite mezunu olan annelerin çocuklar›, orta seviyede bir baflar› yakalam›fllard›r. Bunun sebebi, bu durumdaki annelerin çocuklar› ile yeteri kadar ilgilenememeleri olabilir.

2. Öneriler

Araflt›rmada elde edilen bulgular dikkate al›nd›¤›nda din kültürü ve ahlak bilgisi ö¤retmenleri ve din e¤itimcileri için afla¤›daki önerilerin dersle ilgili problemlerin çözümüne katk› sa¤layaca¤› düflünülmektedir.

1. Elde edilen sonuçlar ö¤retim teknolojileri ve materyal yard›m›yla iﬂlenen din kültürü ve ahlak bilgisi derslerinin geleneksel yöntemlerle iﬂlenenlere göre daha verimli ve kal›c› oldu¤unu göstermektedir. Bu sonuçtan

hareket-de¤erler e¤itimi

(25)

le ö¤retim teknolojileri okullarda yayg›nlaflt›r›lmal›d›r. Din kültürü ve ah-lak bilgisi ö¤retmenleri de materyal kullan›m›na karfl› daha istekli olmal› ve ö¤retim teknolojilerini yetkin bir flekilde kullanmay› ö¤renmelidirler. 2. Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Ö¤retmenli¤i bölümündeki Ö¤retim

Tekno-lojileri ve Materyal Geliﬂtirme derslerinin müfredata al›nmas›ndan önce mezun olmuﬂ din kültürü ve ahlak bilgisi ö¤retmenlerine hizmet içi e¤i-tim verilmelidir.

3. Din kültürü ve ahlak bilgisi ö¤retmenleri, kendi materyallerini üretmeli ve bunlar› meslektaﬂlar›yla internet ortam›nda paylaﬂmal›d›r.

4. Di¤er derslerde oldu¤u gibi din kültürü ve ahlak bilgisi dersine uygun ya-z›l›mlar, tepegöz setleri, VCD setleri vb. materyaller oluﬂturulmal›d›r. 5. E¤itim yaz›l›m› ve setleri geliﬂtiren firmalar, din kültürü ve ahlak bilgisi

ö¤-retmenleri, e¤itim program› ve din e¤itimi uzmanlar› ile birlikte çal›ﬂmal›d›r. 6. Araﬂt›rma sonuçlar›na göre ailenin e¤itim seviyesi artt›kça ö¤renci

baﬂar›-s› da yükselmektedir. Bu nedenle ö¤renci velilerine ö¤rencilere nabaﬂar›-s›l reh-berlik edecekleri konusunda yol gösterilmelidir. Bu amaçla aile e¤itim se-minerleri düzenlenmelidir.

7. Ö¤retim teknolojilerine aflina olan ö¤renciler materyal kullan›m›ndan da-ha fazla faydalanm›fllard›r. Bu durum göz önünde bulundurularak okul-larda ö¤rencilerin teknolojiye aflinal›k kazanmas› sa¤lanmal›d›r. Bu amaç-la okulamaç-larda televizyon, bilgisayar, internet gibi teknolojilerin kulamaç-lan›m› yayg›nlaflt›r›lmal›d›r.

Kaynakça

Ayhan, H. (1999). Türkiye’de din e¤itimi. ‹stanbul: ‹FAV Yay›nlar›.

Bayraktar, M. F. (1997). ‹slam e¤itiminde ö¤retmen-ö¤renci münasebetleri. ‹stanbul: ‹FAV Yay›nlar›. Bilgin, B. (1998). E¤itim bilimi ve din e¤itimi. Ankara: Gün Yay›nc›l›k.

Bruntlett, S. (1999). Selecting, using and producing classroom-based multimedia. In M. Leask, & N. Pachler (Ed.), Learning to teach using ICT in the secondary school. London: Miranda Net Fellows. Demirel, Ö. (1998). Genel ö¤retim yöntemleri. Ankara: Kardeﬂ Kitap ve Yay›nevi.

Do¤an, R. & Tosun, C. (2003). ‹lkö¤retim 4. ve 5. s›n›flar için din kültürü ve ahlak bilgisi ve ahlak bil-gisi ö¤retimi. Ankara: Pegem A Yay›nc›l›k.

Göktaﬂ, ‹. & Bangir, G. (1999). E¤itimde yeni teknolojiler ve ö¤retmen. , adresinden 7 Haziran 2001 tarihinde edinilmiﬂtir.

‹nan, N. U. (1997). Bilgisayar destekli yabanc› dil ö¤retimi. Yay›mlanmam›ﬂ doktora tezi, Marmara Üniversitesi E¤itim Bilimleri Enstitüsü, ‹stanbul.

Özden, M. Y. & Ça¤›ltay, N. E. & Ça¤›ltay, K., Teknoloji ve e¤itim: Ülke deneyimleri ve Türkiye için ders-ler. INET-TR97 ‹nternet Konferanslar› (http://www.egitim.aku.edu.tr/ozden1.htm Eriﬂim: 25 May›s 2001) Küçükahmet, L. (2001). Ö¤retim ilke ve yöntemleri. Ankara: Nobel Yay›n Da¤›t›m.

fiimflek, Ö. (2000). ‹lkö¤retim 4. ve 5. s›n›f ö¤rencilerinin yaz›l› anlat›m becerilerinin incelenmesi ve bil-gisayar destekli yaz›l› anlat›m. Yay›nlanmam›fl yüksek lisans tezi, Marmara Üniversitesi E¤itim

(26)

The Effects of Technology Support on Short

and Long Term Student Achievement in the

Culture of Religion and Knowledge of Ethics

Courses

Bilal YORULMAZ, M. A.*

Citation/©–Yorulmaz, B. (2005). The Effects of Technology Support on Short and Long Term Student Achievement in the Culture of Religion and Knowledge of Ethics Courses. Journal of Values Education- Turkey. 3 (10), 111-116.

Abstract–In recent years, the use of technology has become more common in education and the results are promising. Research studies show that these new technologies are more productive and provide better retention than those of the traditional meth-ods. Introduction of these technologies should make the subject matter –i.e., Culture of Religion and Knowledge of Ethic- much more interesting for the students involved as well as provide long term benefits of greater retention and the better understanding of subject being thought. Under these views, a practice appliance has been done in the primary school of H.M. Ekﬂio¤lu in ‹stanbul. The results gathered from these studies strongly confirm these views.

Key words– Computer Aided Education, Religious education, Materials development.

* Address for correspondence: Bulgurlu Mah. Ba¤lar Cad. No: 13/2 Üsküdar/‹stanbul-Turkey

E-Mail: bilal.yorulmaz@gmail.com

Turkey-, 2005, 3 (10), 111-136. Education