EĞİTİM BİLİMLERİ ANA BİLİM DALI
EĞİTİMİN SOSYAL VE TARİHİ TEMELLERİ BİLİM DALI
EMNİYET GENEL MÜDÜRLÜĞÜ MERKEZ TEŞKİLATININ HİZMET İÇİ EĞİTİM FAALİYETLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ
YÜKSEK LİSANS TEZİ
Hazırlayan Bedri ÜNAL
EĞİTİM BİLİMLERİ ANA BİLİM DALI
EĞİTİMİN SOSYAL VE TARİHİ TEMELLERİ BİLİM DALI
EMNİYET GENEL MÜDÜRLÜĞÜ MERKEZ TEŞKİLATININ HİZMET İÇİ EĞİTİM FAALİYETLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ
YÜKSEK LİSANS TEZİ
Danışman
Prof. Dr. Tayyip DUMAN
Hazırlayan Bedri ÜNAL
Teşkilatı Hizmet içi Eğitim Faaliyetlerinin Değerlendirilmesi başlıklı tezi ……… tarihinde, jürimiz tarafından Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalında Yüksek Lisans Tezi olarak kabul edilmiştir.
Adı Soyadı İmza
Üye: Tez Danışmanı Prof. Dr. Tayyip DUMAN ……….
Üye: Prof. Dr. Ülker AKKUTAY ………..………..
faaliyetlerinin değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Çalışmada iki ayrı data kullanılmıştır. Birinci data ile Emniyet Genel Müdürlüğü tarafından verilen hizmet içi eğitim kurslarının yıllara göre dağılımı ve çeşitliliği incelenmiştir. 1995-2011 yıllarını kapsayan 16 yıllık hizmet içi eğitim kurslarının incelenmesi ile Emniyet Genel Müdürlüğünü vermiş olduğu kursların hem sayı hem de içerik bakımından değerlendirilmesi hedeflenmiştir. Araştırma sonucu, Emniyet Genel Müdürlüğü’nün vermiş olduğu hizmet içi eğitim kurslarının yıllara ve emniyet teşkilatında ortaya çıkan yeni ihtiyaçlara göre arttığı görülmüştür.
Araştırmanın ikinci bölümünde ise Emniyet Genel Müdürlüğü tarafından verilen hizmet içi eğitim kursları, bilgi, içerik ve eğiticiler yönünden değerlendirmek istenmiştir. Bu amaçla, 2011 yılında hizmet içi eğitim kursu alan kursiyerlere yönelik bir anket çalışması yapılmıştır. Elde edilen verilerin incelenmesi sonucu, kursiyerlerin hizmet içi eğitim kurslarını bilgi, içerik ve eğiticilerin kalitesi bakımından yeterli buldukları gözlemlenmiştir.
Bu çalışmanın tamamlanmasında katkıları olan kişilere teşekkür etmeyi bir borç biliyorum. Öncelikle çalışmanın her aşamasında desteğini esirgemeyen Tez Danışmanım Sayın Prof. Dr. Tayyip DUMAN’a, ayrıca görüş ve önerileriyle bana destek olan hocalarım Prof. Dr. Ülker AKKUTAY, Prof. Dr. M. Çağatay ÖZDEMİR ve Pof. Dr. Yücel GELİŞLİ’ye teşekkür etmeyi borç bilirim.
Araştırma verilerinin toplanması sırasındaki desteklerinden dolayı Emniyet Genel Müdürlüğü Eğitim Daire Başkanlığına ayrıca teşekkür ederim.
EMNİYET GENEL MÜDÜRLÜĞÜ MERKEZ TEŞKİLATININ
HİZMETİÇİ EĞİTİM FAALİYETLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ
ÜNAL, Bedri
Yüksek Lisans, Eğitimin Sosyal ve Tarihi Temelleri Bilim Dalı Tez Danışmanı:
Prof. Dr. Tayyip DUMAN Mayıs - 2012, 142 sayfa
Bu araştırmanın amacı, Emniyet Genel Müdürlüğü Merkez Teşkilatının hizmet içi eğitim faaliyetlerinin değerlendirilmesidir.
Yapılan çalışma ile Emniyet Genel Müdürlüğünün personelini Türkiye’nin gelişen şartlarına göre hazırlayıp hazırlamadığı araştırılmaya çalışılmıştır. Bilindiği gibi eğitim, sürekli bir yenilenmedir ve bu yenilenmenin hayat boyu devam etmesi gerekir. Aksi takdirde, birey bazında kişilerin, örgüt bazında kuruluşların, makro planda ise devletlerin hayatiyetlerini devam ettirmesi güç görünmektedir. Bu nedenle eğitim, zamanın şartlarını iyi anlama, okuma, karar verme ve uygulama açısından hem bireyler hem de örgütler/toplumlar adına önem arz etmektedir.
Okul eğitimi ile bireyler kendilerini, hem toplum hem de meslekleri/kariyerleri için hazırlamaya çalışırlar. Bireylerin eğitimi okulu bitirip meslek sahibi olduklarında eğitim süreci devam etmektedir. Zamanın değişen ve gelişen şartlarına göre mesleğin gereklerini yerine getirebilmek için meslek içi eğitim veya günümüz deyimiyle hizmet içi eğitim devam etmek zorundadır. Hizmet içi eğitim ile kişiler kendileri yeniledikleri gibi, örgütleri oluşturan kişilerin yenilenmesiyle örgütler de yenilenmiş olmakta ve zamanın gerektirdiği koşullarla gerektiği gibi mücadele edebilmektedir.
de içerik olarak zamanın gelişen şartlarına cevap verip vermediğini araştırmaktır. Araştırmada iki ayrı soruya cevap aranmıştır. Birincisinde, Emniyet Genel Müdürlüğünün 1995-2011 yılları arasında düzenlediği hizmet içi eğitim faaliyetleri sayı ve içerik yönünden; ikincisinde ise 2011 yılında düzenlenen hizmet içi eğitim kursları, katılımcıların gözüyle değerlendirilmeye çalışılmıştır.
1995-2011 yılları arasında verilen hizmet içi eğitim kursları sayısal olarak incelendiğinde, kursların yıllara göre artış gösterdiği görülmüştür. Bu artış, Emniyet Genel Müdürlüğünün personelini zamanın şartlarına karşı hazırlamak ve yenilemek istediği şeklinde değerlendirilmiştir. Örneğin, bilgisayar teknolojisinin hayatımıza girmesiyle bilgisayar kursları, Ceza Muhakemeleri Usul Kanununun (CMUK) değişmesiyle kanuni mevzuatı tanıtmaya yönelik kurslar, kapkaç olaylarının artmasıyla birlikte de kapkaç suçlarını önlemeye yönelik kursların arttığı görülmüştür. İhtiyaç duyulan alanlarda hizmet içi eğitim kurslarının yoğunlaşması ve bu kursların yıllar içerisinde artarak çeşitlenmesi, Emniyet Genel Müdürlüğünün personelini değişen ve gelişen şartlara hazırlamaya çalıştığı şeklinde değerlendirilmiştir.
Diğer taraftan, 2011 yılında uygulanan hizmet içi eğitim kurslarının kursiyerler tarafından değerlendirilmesine yönelik hazırlanan ve uygulanan anket sonuçlarına çalışmada yer verilmiştir. Elde edilen bulgulara göre, kursiyerlerin hizmet içi eğitim kurslarını bilgi, içerik ve eğiticiler yönüyle olumlu değerlendirdiği anlaşılmıştır.
Özet olarak, yapılan çalışma ile Emniyet Genel Müdürlüğünün düzenlemiş olduğu hizmet içi eğitim kurslarının, hem sayı hem de içerik olarak arttığı, düzenlenen hizmet içi eğitim faaliyetlerinin personeli zamanın gelişen ve değişen şartlarına göre sürekli yenilemeyi hedeflediği ve hizmet içi eğitim faaliyetlerini alan personelin bu kursları amaç, içerik ve eğiticileri yönünden yeterli bulduğu anlaşılmıştır.
THE EVALUATION OF TURKISH NATIONAL POLICE IN-SERVICE TRANING COURSES
ÜNAL, Bedri
Master Dissertation, Science of Social and Historical Foundations of Education Dissertation Advisor:
May-2012, 142 page
The aim of this study is to evaluate Turkish National Police in-service training courses.
In order to conduct this study, two different data sets were used. The first data come from Turkish National Police that include in-service training courses between 1995 and 2011. The second data also come from Turkish National Police and include a survey that was conducted in 2011 to participants of in-service training courses in order to obtain their thoughts on in-service training courses.
In this vein, this study has three main assumptions. (1) In-service training courses given by Turkish National Police increased between 1995 and 2011, (2) The number of different in-service training courses also increases in the same period, and (3) participants of in-service training courses positively evaluate courses in terms of their knowledge, contents and the level of trainers
According to study findings, the number of in-service training courses given by Turkish National Police increased between 1995 and 2011. In addition, the number of different courses given by Turkish National Police also increased between 1995 and 2011. In other words, the variety of in-service training courses was increased between 1995 and 2011.
İÇİNDEKİLER
JÜRİ ÜYELERİNİN İMZA SAYFASI...III ÖNSÖZ ... IV ÖZET ...V ABSTRACT...VII TABLOLAR LİSTESİ ... IX GRAFİKLER LİSTESİ... IX KISALTMALAR LİSTESİ...X 1. GİRİŞ BÖLÜM I ...1 1.1. Problem...1 1.2. Amaç...3 1.3. Önem...3 1.4. Varsayımlar ...4 1.5. Sınırlılıklar ...4 1.6. Tanımlar ...4 BÖLÜM II ...6 KAVRAMSAL ÇERÇEVE...6
2.1. POLİS EĞİTİM SİSTEMİ VE HİZMET İÇİ EĞİTİM ...6
2.2. Emniyet Örgütünde Verilen Eğitimlerin Amacı...8
2.3. Hizmet Öncesi Eğitim Kurumları ...9
2.3.1. Polis Eğitim Kurumları...10
2.3.2. Polis Koleji ...10
2.3.3 Polis Akademisi ...11
2.3.4. Güvenlik Bilimleri Fakültesi ...13
2.3.5. Polis Meslek Yüksek Okulları (PMYO)...14
2.3.6. Polis Meslek Eğitim Merkezleri (POMEM)...15
2.4. Hizmet içi Eğitim...17
2.4.1. Hizmet içi Eğitimin Gerekliliği ...19
2.6. Hizmet içi Eğitimde Amaç ...20
2.7. Hizmet içi Eğitimin Yararları ...21
2.8. Hizmet içi Eğitimlerin Kurumsal Faydaları...21
2.10. Hizmet içi Eğitim Türleri...23
2.10.1. Uygulama Amaçlarına Göre Hizmet içi Eğitim ...24
2.10.2. Oryantasyon Eğitimi...24
2.10.3. Temel Eğitim ...24
2.10.4. Geliştirme Eğitimi...25
2.10.5. Tamamlama Eğitimi ...25
2.10.6. Yükseltme ve Yönetici Eğitimi...25
2.10.7. Özel Alan Eğitimi ...25
2.5. Emniyet Genel Müdürlüğü’nde Hizmet içi Eğitim Biriminin Konumu ...26
2.5.1. Eğitim Daire Başkanlığı...28
2.5.2.Hizmet içi Eğitim Şube Müdürlüğü...32
2.5.2.1. İdari Büro Amirliği ...32
2.5.2.2. Eğitim Planlama Büro Amirliği...32
2.5.2.3. Öğretim Materyali Hazırlama Büro Amirliği ...33
2.5.2.4. Eğitim Değerlendirme Büro Amirliği...34
2.5.2.5.Kurum Dışı Eğitim Büro Amirliği...35
2.6. Emniyet Genel Müdürlüğü Merkez Teşkilatında Hizmet içi Eğitim Faaliyetlerinin Planlanması ve Değerlendirilmesi ...35 BÖLÜM III ...377 YÖNTEM ...377 3.1. Araştırmanın Modeli...37 3.2. Evren ve Örneklem ...37 3.3. Verilerin Toplanması ...37 3.4. Verilerin Analizi ...38 BÖLÜM IV...39 BULGULAR VE YORUMLAR ...39
4.1. Hizmet içi Eğitim Kurslarının Sayı ve İçerik Olarak İncelenmesi………39
4.1.1. Hizmet içi Eğitim Kurslarının Sayısal Olarak İncelenmesi...39
4.1.2. Hizmet içi Eğitim Kurslarının İçerik Olarak İncelenmesi ...42
4.2. Hizmet içi Eğitim Kurslarının Katılımcılar Tarafından Değerlendirilmesi...46
BÖLÜM V ...55
SONUÇ ve ÖNERİLER ...55
KAYNAKÇA...59
TABLOLAR ve ŞEMALAR LİSTESİ
Tablo 1. Hizmet Öncesi Eğitim ve Eğitim Kurumları
Tablo 2. Yıllara Göre Hizmet içi Eğitim Kurslarının Dağılımı Tablo 3. Kursiyerlerin Demografik Dağılımı
Tablo 4. Katılımcıların Ünvanlarına Göre Dağılımı Tablo 5. Katılımcıların Çalıştıkları Yıllara Göre Dağılımı
Tablo 6. Kursiyerlerin Hizmet içi Eğitimleri Değerlendirme Formları Tablo 7. Şube Müdürü ve Üzeri Rütbeli Personelin Hizmet içi Eğitimleri
Değerlendirme Formları
Tablo 8. Polis Memurlarının Hizmet içi Eğitimleri Değerlendirme Formları Şema 1. Emniyet Genel Müdürlüğü Eğitim Dairesi Başkanlığı
Koordinesinde Hizmet içi Eğitim Faaliyetlerinin Yürüten Birimler Şema 2. Eğitim Dairesi Başkanlığı Organizasyon Yapısı
Şema 3. Hizmet İçi Eğitim Şube Müdürlüğü Organizasyon Yapısı
GRAFİKLER LİSTESİ
KISALTMALAR
CMUK: Ceza Muhakemeleri Usul Kanunu EGM: Emniyet Genel Müdürlüğü
PEM: Polis Eğitim Merkezi
POMEM: Polis Meslek Eğitim Merkezi PVSK: Polis Vazife ve Salahiyetleri Kanunu FYO: Fakülte Yüksek Okulları
PMYO: Polis Meslek Yüksek Okulu Müdürlükleri TCK: Türk Ceza Kanunu
BÖLÜM I GİRİŞ
1.1. Problem
Günümüz dünyasında bilgi ve teknoloji alanında yaşanan hızlı değişim, dönüşüm ve gelişmeler, insan gücünün sürekli eğitimi ile yakalanabilmektedir. Öyle ki, beş-on yıl önce edinilen bilgi ve donanımlar, günümüz dünyasının ihtiyaçlarına cevap veremez bir nitelik alabilmektedir. Bu nedenle, insan gücü eğitimini bir sistem dahilinde sürekli yenileyen kurum ve devletler, değişen şartlara uyum sağlayabilmekte ve eğitim ihtiyacı yarışında arzu edilir bir eğitim seviyesi yakalayabilmektedirler (Alkan ve Hacıoğlu, 1995).
Hızlı değişen ve gelişen dünyamızda eğitim kavramı artık sadece örgün eğitimle sınırlı tutulmamaktadır. Günümüzde eğitim, bireylerin, yaşamları boyunca ihtiyaç duydukları/duyacakları kişisel, mesleki ve toplumsal bilgi ve becerileri kazandırmayı hedefleyen sürekli ve uzun bir süreç olarak karşımıza çıkmaktadır. Diğer bir deyişle eğitim, bireyin hemen hemen her yaşam safhasını kapsayan bir süreç haline gelmiştir. Çilenti (1994), yapmış olduğu eğitim tanımında bu sürekliliği vurgulamış ve eğitimi, insanın çevresiyle sürekli etkileşimi ve ihtiyaçlarını daha iyi bir şekilde giderme çabası olarak tanımlamıştır.
Bireyler, örgün eğitimlerinin ardından kendilerine uygun bir kurumda meslek sahibi olurlar. Aslında bu meslek süresi, bireylerin örgün eğitimde geçirdiği süreden çok daha uzun bir dönemdir. Buna ek olarak, bir de günün/zamanın hızlı değişen ve gelişen koşullarına uyum sağlama zorunluluğu, meslek-içi eğitimi en az örgün eğitim (meslek öncesi eğitim) kadar önemli kılmaktadır. Bu noktadan hareketle, meslek kurum ve kuruluşları, kendi personelini sürekli yenilemek ve değişen şart ve koşullara çalışanlarını hazırlayabilmek için meslek-içi veya hizmet içi eğitime büyük önem verirler. Bilindiği gibi, bir örgütsel yapıyı oluşturan bireylerin bilgi ve beceri kapasitesi, almış oldukları eğitim kalitesi ile doğru orantılıdır. Bu nedenle, kurum ve kuruluşların görevlerini etkin ve verimli bir şekilde yerine getirebilmesi için bünyesindeki insan gücünü hizmet içi eğitimlerle nitelikli insan gücüne dönüştürmesi gerekmektedir. Aksi takdirde, zaten ağır bürokrasi kurallarının hâkim olduğu kurum ve kuruluşlar, giderek
daha da hantallaşarak hem devlet hem de hizmet sunduğu bireyler nezdinde verim alınamayan bir kurum haline dönüşmesi yadsınamaz bir gerçek olarak karşımıza çıkabilmektedir.
İnsan psikolojisinde fiziksel ihtiyaçların karşılanması yanında güvenlik ihtiyacı, en üst düzeyde algılanmaktadır (Maslow, 1943). Başka bir deyişle, fiziksel ihtiyaçlar (yeme, barınma gibi) ve güvenlik ihtiyacı karşılanmadan insan, diğer ihtiyaçları karşılama yönüne gitmemektedir. Hatta ihtiyaçlar piramidinde güvenlik ihtiyacını en birincil olarak betimleyenler de vardır. Tarih boyunca bireylerin oluşturduğu toplumlarda da güvenliğe verilen önem en birincil ihtiyaçlardan birisi olmuştur (Göksu, Çevik, Filiz ve Gül, 2009). Bu noktada, bireylerin, toplumun ve en geniş manasıyla devletin güvenlik ihtiyacını karşılayan Emniyet Teşkilatını, meslek grupları içerisinde en temel kuruluşlardan birisi olarak tanımlamak yanlış bir sınıflandırma olmayacaktır.
Ancak günümüz toplumlarında karmaşıklaşan ve daha komplike bir hal alan toplum mekanizması polise çok daha kompleks görevler yüklemektedir. Modern toplumlarda polisin görevi sadece insanların güvenlik ihtiyacını karşılama olarak karşımıza çıkmamaktadır. Polis, bir ülkenin gelişmesinde kilit rol oynayan çağdaş ve demokratik anlayışın gelişimi ve oluşumu konularında da önem arzeden vazgeçilmez bir kurum olarak belirmektedir. Polisin davranışı ve olaylara yaklaşım tarzı, bir devletin gelişmişlik düzeyini, demokrasiyi özümsemede geldiği noktayı göstermesi bakımından önemli bir gösterge haline gelmiştir. Bu nedenle, bir toplumda hayati bir görevi ifa eden polis teşkilatının bireylerinin/personelinin eğitimi, son derece önemli bir olgu olarak karşımıza çıkmaktadır.
Buna ek olarak, hızlı değişen dünyamızda suçların işlenme tarzı çok daha karmaşık hale gelmektedir/gelmiştir. Özellikle teknoloji yardımıyla işlenen suçların komplike bir yapıya sahip olması, polisin kendisini suç işleyen kişilerden daha donanımlı ve bilgili olmasını zorunlu hale getirmiştir. Aynı zamanda teknoloji, ulaşım ve haberleşme imkânlarıyla hızla globalleşen dünyada, suçların yapısı global nitelik arz edebilmektedir. Tüm hususlar gözönüne alındığında, polisin meslek öncesi almış olduğu eğitimin yetersiz kalacağı yadsınamaz bir gerçektir.
İşte çalışmamızın konusunu Emniyet Teşkilatını oluşturan polislerin meslekleri esnasında ne tür bir eğitimden geçtikleri, aldıkları bu hizmet içi eğitimlerin polisimizi günün şartlarına uygun olarak hazırlayıp hazırlamadığı, verilen eğitimlerin yeterli olup
olmadığı gibi konuların araştırılması oluşturacaktır. Çalışmanın konusunu problem cümlesiyle ifade edecek olursak; “polislerin almış oldukları hizmet içi eğitim, polisimizi gelişen konjonktüre uygun olarak hazırlayabiliyor mu?” sorusu kısa ve yerinde bir problem cümlesi olacaktır.
1.2. Amaç
Bu araştırmanın amacı, Emniyet Genel Müdürlüğü tarafından verilen hizmet içi eğitim faaliyetlerini değerlendirmektir. Bu amaca ulaşmak için aşağıda belirtilen sorulara cevap aranacaktır.
1. Emniyet Genel Müdürlüğü Merkez Teşkilatında uygulanan hizmet içi eğitim faaliyetleri nelerdir?
2. Emniyet Genel Müdürlüğü Merkez Teşkilatında hizmet içi eğitim faaliyetleri nasıl planlanmakta ve değerlendirilmektedir?
3. Emniyet Genel Müdürlüğü Merkez Teşkilatında hangi alanlarda hizmet içi eğitim faaliyetleri yapılmaktadır?
4. Emniyet Genel Müdürlüğü Merkez Teşkilatı tarafından düzenlenen hizmet içi eğitim faaliyetlerine ilişkin katılımcıların görüşleri nelerdir?
1.3. Önem
Güvenlik hizmetleri, özellikle, yaşadığımız yüzyılda önemini giderek artırmaktadır. Hatta bazı durumlar için, Maslow’un ihtiyaçlar piramidinde birinci sırada yer bulan “Fizyolojik İhtiyaçlar” ile ikinci sırada yer olan “Güvenlik İhtiyaçları”nın yer değiştirdiği bile söylenebilir. Buradan hareketle emniyet örgütünde görev yapan personelin eğitimi ve yarınlara hazırlanması önem arz etmektedir.
Bilindiği gibi bir grubu, kurumu veya bir toplumu oluşturan bireylerin kalitesi, ait olduğu topluluğun da kalitesini göstermesi açısından önemli bir göstergedir. Bireyleri, gelişen şartlara ve hızlı değişen konjonktürle uyumlu hale getirmek, ancak ve ancak hizmet içi eğitimle mümkün görünmektedir. Hizmet içi eğitim bir taraftan kişilerin polislik mesleği ile ilgili sahip olmaları gereken bilgi ve becerileri artırırken, diğer taraftan da polislik mesleğinde arzu edilen standardı oluşturma açısından hayati bir yere sahiptir. Bu nedenle, polislik mesleği kapsamında uygulanan/yapılan hizmet içi
eğitimlerin değerlendirilmesi, polis teşkilatının hangi aşamada olduğunu göstermesi açısından önem arz etmektedir.
1.4. Varsayımlar
Bu araştırma, aşağıdaki varsayımlar üzerine bina edilmiştir:
- Araştırmada kullanılan veriler, Emniyet Genel Müdürlüğü Eğitim Dairesi Başkanlığından alınmıştır. Resmi niteliği olan bu verilerin içeriğinin güvenilir olduğu varsayılmaktadır.
- Veriler son 16 yılı kapsadığı için kapsam geçerliliğinin ve dolayısıyla örneklemin, Emniyet Genel Müdürlüğü Merkez Teşkilatının hizmet içi eğitim kurslarını temsil ettiği varsayılmaktadır.
- 2011 yılında hizmet içi eğitim kurslarını değerlendirmek üzere yapılan ankete, katılımcıların önyargısız ve samimi olarak cevap verdiği varsayılmaktadır.
1.5. Sınırlılıklar
- Bu çalışma, Emniyet Genel Müdürlüğü Merkez Teşkilatının 1995-2011 yılları arasında düzenlemiş olduğu hizmet içi eğitim kurslarının değerlendirmesi ile sınırlıdır.
- Hizmet içi eğitim faaliyetlerinin değerlendirilmesi 2011 yılı içerisinde düzenlenen hizmet içi eğitim programlarına katılan katılımcıların görüşleri ile sınırlı tutulmuştur.
1.6. Tanımlar
Hizmet içi eğitim: Herhangi bir meslek adamının mesleğe başladığı ilk günden mesleği bıraktığı güne kadar kendini mesleği için devamlı olarak yetiştirmesi veya yetiştirilmesidir (Başaran 1960). Hizmet içi eğitim, özel ve tüzel kişilerde, işyerlerinde belli bir maaş ya da ücret karşılığında işe alınmış personelin görevleri ile ilgili bilgi, beceri ve tutumları kazanmalarını sağlamak üzere yapılan eğitimdir (Taymaz 1997).
Örgütsel anlamda hizmet içi eğitim: Örgütsel amaçların gelişmesine katkıda bulunacak davranışların öğrenilmesini sağlayacak deneyimlerin örgüt tarafından kazandırıldığı programlardır (French 1990).
Personel eğitimi kapsamında hizmet içi eğitim: Hizmet içi eğitim, düşünce ve eylemde uygun alışkanlıklar kazandırmak için personele mevcut ve gelecekteki işine ilişkin bilgi beceri ve tutumlarında etkinlik kazandırmak için yapılan yardım sürecidir ( Civil Service Assambly 1941).
Polis: Kamu düzenini ve güvenliğini koruyan, yasaların eşit ve adil uygulanmasını sağlayan, kanun ve nizamların kendisine verdiği görevleri yerine getiren emniyet hizmetleri sınıfından silahlı bir kuvvettir (Yaşar, 1997).
Anket: Kişilerin belli konulardaki tutumlarını, düşünce ve duygularını, önerilerini saptamak üzere yazılı olarak hazırlanmış soru listeleridir.
Temel Eğitim: Bir kurumda işe başlayacak olan personele yapacağı işin gerektirdiği temel bilgi beceri ve tutumları kazandırmak için yapılan eğitimdir (Aydın 2010).
Geliştirme Eğitimi: Geliştirme eğitimi, bir işi gerçekleştiren personelin kendi alanı ile ilgili gelişmeler ve yenilikler ışığında yetiştirilmesi ve yeteneklerinin artırılması demektir (Taymaz 1997).
Tamamlama Eğitimi: Kurum veya örgüt içinde görev değişikliği yapması gereken personelin yeni görevi ile ilgili bilgi ve becerileri kazanması amacıyla gerçekleştirilen eğitim türüdür (Taymaz 1997)
Yükseltme ve Yönetici Eğitimi: Kurum yapısındaki kadrolara ve personelin yükselme ihtiyacını karşılamak amacı ile gerçekleştirilen eğitimlerdir (Taymaz 1997).
Özel Alan Eğitimi: Kurumda çalışan personelin özel bir hizmet ya da uzmanlık gerektiren bir konuda eğitime tabi tutulmasıdır (Moorhead ve Griffin 1995).
BÖLÜM II
KAVRAMSAL ÇERÇEVE
2.1. POLİS EĞİTİM SİSTEMİ VE HİZMET İÇİ EĞİTİM
Bu bölümde, polis eğitim sistemini temel oluşturan meslek/hizmet öncesi eğitimler ile meslek sonrası veya hizmet içi eğitim olarak nitelenen eğitimler ile ilgili genel bilgiler verilecektir. Öncelikle, polisin toplumdaki yerini, konumunu ve vazifelerini görebilmek için polislik ile alakalı kısa tanımlar verilmeye çalışılacaktır. Ardından, hizmet öncesi eğitim kurumları ile hizmet içi eğitim programları ile bilgiler verilecektir.
Polis; kamu düzenini ve güvenliğini koruyan, yasaların eşit ve adil uygulanmasını sağlayan, kanun ve nizamların kendisine verdiği görevleri yerine getiren emniyet hizmetleri sınıfından silahlı bir kuvvettir (Yaşar, 1997).
Türk Polisi’nin yetki kanunu olan Polis Vazife ve Salahiyetler Kanunu’nun (PVSK) birinci maddesinde “Polis asayişi, amme, şahıs, tasarruf emniyetini ve mesken masuniyetini korur. Halkın ırz, can ve malını muhafaza ve ammenin istirahatını temin eder. Yardım isteyenlere, yardımına muhtaç olan çocuk alil ve acizlere yardım eder” denilmektedir.
Yukarıdaki tanım ve kanunda çizilen çerçeveye göre, polis, toplum içerisindeki rolü itibariyle diğer kurumlardan farklılaşmakta ve adeta devlet ile özdeşik bir yapı göstermektedir. Polis, bir taraftan yasaların uygulayıcısı konumunda iken, diğer taraftan da yasaların uygulanırlılığının denetleyicisi diğer bir deyişle; polis, devletin yaptırım gücüdür. Devlet, toplumun düzen ve güvenini polis marifetiyle sağlarken, bu düzenin sağlanması noktasında zor kullanma yetkisini genel olarak polise devretmiştir (Küllü, 1990).
İşte bu nokta, devlet için önemli bir yol ayrımına işaret etmektedir. Kamu düzeni ve güvenliğini sağlaması için zor kullanma yetkisi verilen polisin, ne kadar insan hakları ve hukuk kuralları çerçevesinde kalacağı büyük bir soru işaretidir. Burada hemen iki konu akla gelebilir. Birincisi, eğer devlet hukuk ve demokrasinin üstünlüğüne inanıyorsa poliste aynı kıvamda olacaktır. Veya eğer devlet erkini oluşturan kişiler, hukuk ve demokrasinin üstünlüğünü kendi çıkarlarına göre yorumlayabiliyorsa ve polisi
de o şekilde yönlendiriyorsa, o zaman polis, kendisinden bekleneni yapamayacak ve zor kullanma gücünü hukukilikten çok keyfi uygulamalar neticesi yerine getirecektir.
Aslında bu yukarıda belirtilen iki seçenek her ne kadar polisi şekillendiriyor gibi gözükse de tam tersi de söz konusu olabilir. İyi eğitimli bireylerden oluşmuş ve etik kuralları sindirmiş bir polis teşkilatı, hukuk ve demokrasinin üstünlüğünü, devlet erkinin olumsuz tavırlarına rağmen sürdürebilir. Diğer bir deyişle, kamu düzeni ve güvenliğinin sağlanmasında, hukuk ve demokrasi çerçevesine çıkılmasına izin vermeyebilir. Bu nedenle, yukarıdaki senaryo, genel itibariyle geçerli bir görüş değildir. Ancak burada tekrar belirtmek gerekir ki, polisin iyi eğitimli olması, etik kurallar ile bezenmiş olması, böyle bir çıkarım için olmazsa olmaz koşullardandır.
Emniyet teşkilatının devlet içindeki rolü bu şekilde özetlenebilirken, polis-vatandaş ilişkileri, polis teşkilatının diğer önemli unsurlarından birisidir. Toplumla sürekli iç içe ve etkileşim halinde bulunan polislerin, toplumun can ve mal güvenliğinin sağlanması gibi hayati görev ve işlevleri vardır. Bu rollerin gerçekleştirilmesinde polisin sahip olduğu bilgi, beceri ve davranış tarzları, toplumla olan iletişim düzeyini belirleyecektir.
Polisin tutumlu ve özverili davranışlar sergilemesi, emniyet örgütüne duyulan güvenin artmasına ve pekişmesine katkı sağlayacaktır. Emniyet örgütünü oluşturan bireylerin arzu edilen bilgi, beceri ve davranış tarzlarını benimsemeleri ve içselleştirmeleri, polisin almış olduğu ve meslek boyunca da alacağı eğitime bağlıdır. Polislik mesleği/hizmeti öncesi verilen eğitimlerin, hizmet içi eğitimlerle sürekli desteklenmesi ve davranış tarzlarının pekiştirilmesi/standartlaştırılması, polis-halk ilişkilerinin uyumlu bir şekilde gelişmesine ve büyümesine neden olacaktır. Bilindiği gibi, tarihte örnekleriyle görüldüğü şekliyle toplumda meydana gelen ayaklanmaların bir kısmı, polisin vatandaşa kötü davranması sonucu meydana gelmiştir. Bu nedenle, polis, devlet erkinden farklı olarak tek başına kitleleri olumsuz yönde harekete geçirebilmektedir. Bunun yanında, polisin hukuk ve kanun çerçevesinde yapmış olduğu her davranış, vatandaşların hem polise olan güvenini hem de polisin nezdinde devlete olan güveninin pekişmesine yardımcı olmaktadır.
Bir toplumda bu kadar hayati bir rol üstlene polis teşkilatının eğitimi, üzerinde çokça durulması ve sıkça düşünülmesi gereken konulardan birisidir. Bu nedenle, polisin
almış olduğu hizmet öncesi ve hizmet içi eğitimlere kısaca göz atılması önemli bir gereklilik olarak karşımıza çıkmaktadır.
2.2. Emniyet Örgütünde Verilen Eğitimlerin Amacı
Milli Eğitim Bakanlığının web sayfasında Türk Milli Eğitiminin genel amaçları şu şekilde sıralanmaktadır:
1. Atatürk ilke ve inkılâplarına ve Anayasa’da ifadesini bulan Atatürk milliyetçiliğine bağlı; Türk milletinin millî, ahlâki, manevî ve kültürel değerlerini benimseyen, koruyan ve geliştiren; insan haklarına ve Anayasa’nın başlangıcındaki temel ilkelere dayanan demokratik, laik ve sosyal bir hukuk devleti olan Türkiye Cumhuriyeti’ne karşı görev ve sorumluluklarını bilen ve bunları davranış hâline getirmiş yurttaşlar olarak yetiştirmek,
2. Beden, zihin, ahlâk, ruh ve duygu bakımlarından dengeli ve sağlıklı şekilde gelişmiş bir kişiliğe ve karaktere, hür ve bilimsel düşünme gücüne, geniş bir dünya görüşüne sahip, insan haklarına saygılı, kişilik ve teşebbüse değer veren, topluma karşı sorumluluk duyan, yapıcı, yaratıcı ve verimli kişiler olarak yetiştirmek,
3. İlgi, istidat ve kabiliyetlerini geliştirerek gerekli bilgi, beceri, davranışlar ve birlikte iş görme alışkanlığı kazandırmak suretiyle hayata hazırlamak ve onların, kendilerini mutlu kılacak ve toplumun mutluluğuna katkıda bulunacak bir meslek sahibi olmalarını sağlamak. Böylece, bir yandan Türk vatandaşlarının ve Türk toplumunun refah ve mutluluğunu arttırmak; öte yandan millî birlik ve bütünlük içinde iktisadî, sosyal ve kültürel kalkınmayı desteklemek ve hızlandırmak ve nihayet Türk milletini çağdaş uygarlığın yapıcı, yaratıcı, seçkin bir ortağı yapmaktır.
Türk Milli Eğitiminin yukarıdaki tanımlarına paralel olarak, emniyet örgütünde verilen eğitimlerin amacı, Atatürk ilke ve inkılapları doğrultusunda, meslek öncesi ve hizmet içi eğitimlerle emniyet örgütü personelini yetiştirmek; hukuk kuralları ve kanunlarla çizilen görev, yetki ve sorumlulukları doğrultusunda bilgi ve becerilerini artırarak sunulan hizmetlerin verim ve niteliğini yükseltmek ve personelin çağın gereklerine uygun olarak hazırlamaktır.
Belirtilen bu amaçları gerçekleştirmek için emniyet örgütünde iki devre/bölüm halinde eğitimler verilmektedir:
1. Hizmet Öncesi Eğitimler 2. Hizmet içi Eğitimler
Emniyet örgütünde, hizmet öncesi verilen eğitimler aşağıdaki Tablo 1’de özetlenmiştir. Tablo 1, emniyet örgütünün değişik kademelerinde görev yapacak personele yönelik eğitimler ile eğitim kurumlarını tanıtmaktadır.
Tablo 1. Hizmet Öncesi Eğitim ve Eğitim Kurumları
Kurum Adı
Eğitim
Süresi Görevi
Polis Koleji 4 yıl
Emniyet örgütünün orta ve üst kademe amir ihtiyacını karşılamak amacıyla hizmet vermektedir.
Polis Akademisi 4 yıl
Bünyesinde; lisansüstü eğitim veren Güvenlik Bilimleri Enstitüsü, 4 yıllık lisans eğitimi veren Güvenlik Bilimleri Fakültesi ve Polis Meslek Yüksek Okullarının bulunduğu üniversitedir.
Güvenlik Bilimleri
Enstitüsü 2 veya 4 yıl
Emniyet Teşkilatının yetişmiş uzman personel ihtiyacını karşılamak amacıyla yüksek lisans ve doktora programları düzenlemek.
Güvenlik Bilimleri
Fakültesi 4 yıl
Emniyet Teşkilatının orta ve üst kademe amir sınıfı personel ihtiyacını karşılamak amacıyla 4 yıllık lisans eğitimi vermek.
Polis Meslek Yüksek Okulu
(PMYO) müdürlükleri 2 yıl
Türk Polis Teşkilatının polis memuru ihtiyacını karşılamak amacıyla, lise ve dengi okul mezunlarına mesleki temel eğitim ile mesleki şuur ve disiplin kazandırmak amacıyla yıllık ön lisans eğitimi vermek
Polis Meslek Eğitim Merkezi (POMEM) Müdürlükleri
6 ay
Türk Polis Teşkilatının polis memuru ihtiyacını karşılamak amacıyla, üniversite mezunlarına 6 aylık süre içinde mesleki temel eğitim ile mesleki şuur ve disiplin kazandırmak.
2.3. Hizmet Öncesi Eğitim Kurumları 2.3.1. Polis Eğitim Kurumları
Hizmet öncesi eğitimler, polislik mesleğine başlamadan verilen eğitim faaliyetlerinin bütünü kapsamaktadır. Hizmet öncesi eğitimle, ileride polislik mesleğini yerine getirecek olan personelin hem temel hem de teorik bilgileri geliştirilmeye çalışılır.
Emniyet örgütünde hizmet öncesi eğitimleri veren eğitim kurumları şu şekildedir:
1. Polis Koleji, 2. Polis Akademisi,
o Güvenlik Bilimleri Fakültesi, o Fakülte ve Yüksek Okullar (FYO), o Polis Meslek Yüksek Okulu (PMYO) 3. Eğitim Dairesi Başkanlığı
o Polis Meslek Eğitim Merkezi (POMEM) 2.3.2. Polis Koleji
Polis Koleji; Emniyet Genel Müdürlüğüne bağlı parasız yatılı, resmi üniformalı bir okuldur. Türkiye’de Ankara ve Bursa illerinde bulunmaktadır. Ankara Polis Koleji, lise derecesinde eğitim ve öğretim yapmak üzere 1938 yılında Atatürk’ün talimatıyla Anıttepe’de kurulmuştur. Bursa Polis Koleji ise 2004 yılında kurulmuştur. Ankara Polis Kolejinde 1979 yılında yabancı dil gereksinimini karşılamak amacıyla hazırlık sınıfı eklenerek, verilen hizmet süresi dört (4) yıla çıkartılmıştır. Ancak, 2005 yılında Milli Eğitim Bakanlığının Orta Öğretim Kurumlarındaki Hazırlık Sınıfını kaldırmasıyla birlikte, 4 yıllık Eğitime geçilmiş ve müfredatı Anadolu Liseleri veya Fen Liselerine eşit hale getirilmiştir (Polis Koleji, 2011).
Kuruluş Amacı: Polis Koleji öğrencilerinin; öncelikle Atatürk ilke ve inkılâplarına ve Türk milliyetçiliğine bağlı, insan haklarına saygılı, vatanını ve milletini seven, devletine karşı görev ve sorumluluklarını bilerek devletin bölünmez bütünlüğüne sahip çıkan gençler olarak yetiştirilmelerini sağlamaktır (http:/www.poliskoleji.k12.tr).
Ayrıca öğrencilerin, mesleki disiplin ve terbiye anlayışına küçük yaşlardan itibaren alıştırılması; beden, akıl, ruh ve duygu bakımından sağlıklı bir karaktere sahip gençler olarak yetiştirilmesi; bilgi, beceri ve yeteneklerin birlikte iş görme alışkanlığı çerçevesinde kazandırılması suretiyle, öğrencilerin toplumun mutluluğuna katkıda bulunacak gençler olarak yetiştirilmesini sağlamaktır (http:/www.poliskoleji.k12.tr).
Öğrenci Kaynağı ve Mezuniyet: Milli Eğitim Bakanlığı’na bağlı ilköğretim okullarını bitiren öğrenciler arasından başvuru şartlarını taşıyan ve her yıl yapılan seçme sınavını kazanan adaylar, Polis Koleji öğrenci kaynağını oluşturmaktadır.
Polis Koleji mezunları, Emniyet Teşkilatına orta ve üst kademe amir yetiştiren Polis Akademisi’nde veya ihtiyaç duyulan branşlarda ilgili fakültelerde eğitim gördükten sonra Komiser Yardımcısı rütbesi ile Emniyet Teşkilatında çalışmaya başlamaktadırlar.
Eğitim Şekli ve Süresi: Polis Koleji eğitim-öğretim süresi toplam 4 yıldır.
Polis Koleji’nde lise seviyesinde eğitim verilmekte olup, Milli Eğitim Bakanlığı'na bağlı ortaöğretim kurumlarından bazı derslerin öğretimini yabancı dille yapan resmi okullar ile yabancı dil ağırlıklı lise öğretim programına uygun olarak Bakanlıkça hazırlanan ve Milli Eğitim Bakanlığı’nca onaylanan haftalık ders çizelgesi uygulanır.
Polis Koleji’nde normal eğitim müfredatlarının dışında mesleğe yönelik ve psikolojik ve sosyal olarak kendilerini geliştirebilmeleri amacıyla birçok sosyal ve sportif faaliyetler de düzenlenmektedir.
Polis Koleji'nde Anadolu Lisesi sayısal bölüm eğitimi uygulanmaktadır. Temel polis eğitimleri dışında herhangi bir mesleki eğitim dersi bulunmamaktadır (http:/www.poliskoleji.k12.tr).
2.3.3 Polis Akademisi
Polis Akademisi, bilimsel özerkliğe sahip, bünyesinde fakülte, enstitü ve meslek yüksekokulları bulunan bir yüksek öğretim kurumu olarak, Emniyet Teşkilatının
memur, amir ve yönetici ihtiyacını karşılayan, ön lisans, lisans ve lisansüstü eğitim -öğretim yapan, bilimsel araştırma, yayın ve danışmanlık hizmetlerinde bulunan bir kurumdur (www.pa.edu.tr/basbakanlik/index).
Polis Akademisi, Emniyet Teşkilatı’nın orta ve üst kademe yöneticilerini yetiştirmek üzere, Polis Enstitüsü adı altında, bir yıllık meslek içi yüksekokul olarak 1937 yılında kurulmuştur.
1940-1941 eğitim-öğretim yılından itibaren iki yıllık yüksekokullar, 1962-1963 eğitim-öğretim yılından itibaren de Milli Eğitim Bakanlığı Talim ve Terbiye Kurulunca üç yıllık genel yüksekokullar içerisine alınmıştır (Balcı, 2003).
Polis Enstitüsü’ndeki öğretim süresi 1980 yılında üç yıldan dört yıla çıkartılmış, 1984 yılında da Polis Akademisi adını alıp lisans düzeyinde eğitim-öğretim veren bir yüksek öğretim kurumu haline getirilmiştir (Balcı, 2003).
9 Mayıs 2001 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren 4652 sayılı Polis Yüksek Öğretim Kanunu uyarınca, 4 yıllık lisans eğitimi veren Polis Akademisi Başkanlığı, öğretim kadrosu zenginleştirilerek, bünyesinde lisansüstü eğitim yapılacak Güvenlik Bilimleri Enstitüsü, 4 yıllık lisans eğitimi verilen Güvenlik Bilimleri Fakültesi ve Polis Meslek Yüksek Okullarının bulunduğu bir üniversiteye dönüştürülmüştür (Polis Yüksek Öğretim Kanunu, 2001).
Kuruluş Amacı: Bünyesinde Fakülte, Enstitü ve Meslek Yüksekokulları bulunan bir yüksek öğretim kurumu olarak Emniyet Teşkilatının memur, amir ve yönetici ihtiyacını karşılamak; ön lisans, lisans ve lisansüstü eğitim öğretim yapma, bilimsel araştırma, yayın ve danışmanlık yapmaktır (www.pa.edu.tr/basbakanlik/index).
Bu amaçların uygulanmasında öğrencilere; Atatürk ilke ve inkılâpları doğrultusunda Atatürk milliyetçiliği, demokratik, laik, sosyal ve hukuk devleti ilkelerine bağlı hizmet bilinci ve mesleki değerler ile milli birlik ve beraberliği güçlendirici ruh ve irade gücünün kazandırılması sağlanır.
Teşkilat Yapısı: Polis Akademisi Başkanlığı, Güvenlik Bilimleri Fakültesi, Güvenlik Bilimleri Enstitüsü ve Polis Meslek Yüksek Okullarından oluşmaktadır (www.pa.edu.tr/basbakanlik/index).
2.3.4. Güvenlik Bilimleri Fakültesi
Güvenlik Bilimleri Fakültesi, Emniyet Teşkilatı’nın üst kademe amir ve yönetici adaylarını, mesleki, hukuki, sosyal ve kültürel dersler ışığında ve uygulamalı eğitimleri de içeren bir lisans eğitimiyle yetiştirmektedir.
Kuruluş Amacı: Emniyet Teşkilatının üst kademe amir ve yönetici adaylarını, verdiği mesleki, hukuki, sosyal ve kültürel dersleri ve uygulamaları içeren bir lisans eğitimiyle yetiştirmektir (www.pa.edu.tr/gbf/index).
Öğrenci Kaynağı ve Mezuniyet: Fakültenin lisans seviyesindeki eğitimine; a) Polis Koleji mezunları,
b) İhtiyaç halinde, genel lise, erkek teknik öğretim, kız teknik öğretim ve ticaret ve turizm öğretimine bağlı okul mezunları,
c) İlgili devletlerle yapılacak ikili anlaşmalara bağlı olarak en az lise ve dengi okul mezunu yabancı uyruklu öğrenciler alınır (www.pa.edu.tr/gbf/index).
Ayrıca, emniyet teşkilatının çeşitli birimlerinde uzman personelin istihdam edilmesi için, Emniyet Genel Müdürlüğü adına okutulmak üzere üniversitelerin çeşitli fakültelerinden öğrenci alınmaktadır.
İlgili devletlerle yapılacak ikili anlaşmalara bağlı olarak yabancı uyruklu öğrencilerin Güvenlik Bilimleri Fakültesi'ne kabul edilmeleri İçişleri Bakanı'nın onayı ile olur (www.pa.edu.tr/gbf/index).
Fakülte mezunları Komiser Yardımcısı rütbesiyle Emniyet Teşkilatı kadrolarında göreve başlamaktadırlar.
Eğitim Şekli ve Süresi: Fakültede Polis Koleji, genel lise, erkek teknik öğretim, kız teknik öğretim, ticaret ve turizm öğretimine bağlı okul mezunları için lisans, yabancı uyruklu öğrenciler için hazırlık ve lisans eğitimi yapılır.
Polis Akademisi Güvenlik Bilimleri Fakültesi bünyesinde, Türkçe ve Yabancı Diller Eğitim Merkezi mevcut olup, Merkezde dost ve müttefik ülkelerden gelen öğrencilerimize Türkçe eğitimi verilirken, Türk öğrencilere seçmeli olarak; İngilizce, Fransızca ve Almanca yanında, Çince, İspanyolca, Rusça ve Arapça dillerini öğrenme imkânı sunulmuştur.
Yüksek Öğretim Kurulu Başkanlığınca Polis Akademisi’nde akademik bölümlerin kurulması onaylanmış olup öğrencilerin ilgili bölümlerinin yanında Kamu Yönetimi fark derslerini de alarak çift ana dal yöntemiyle çift diploma alma hakkı tanınmıştır.
Öğretim süresi lisans eğitimi için 4 yıl olup öğrenimlerini bu sürede tamamlayamayanlara bir yıl ek süre tanınır.
Teorik Eğitimler: Lisans eğitiminde; 1 nci sınıfta; Hukuk Başlangıcı, Polisliğe Giriş, İktisat, Sosyoloji, Bilişim Teknolojileri, Uygulamalı Davranış Bilimleri, Siyasal Kurumlar, Türk Dili, Yabancı Dil, Silah Bilgisi ve Atış, Beden Eğitimi, Uygulamalı Polislik, Rehberlik ve Danışmanlık, Anayasa Hukuku, Polis Etiği, Suç Psikolojisi, Trafik Hukuku, Bilimsel Araştırma Yöntemleri, Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi dersleri, 2 nci sınıfta; Yabancı Dil, Silah Ve Atış Bilgisi, Beden Eğitimi, Uygulamalı Polislik (Uygulama), Rehberlik ve Danışmanlık, Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi, Polis Meslek Hukuku, Uluslararası Hukuk, Kamu Yönetimi, İdare Hukuku, Medeni Hukuk, Ceza Hukuku (Genel), Siyasi Tarih, Uluslararası İlişkiler, Türk Siyasi Tarihi ve Sosyal Psikoloji dersleri, 3 ncü sınıfta; Yabancı Dil, Beden Eğitimi, Uygulamalı Polislik (Uygulama), Rehberlik ve Danışmanlık, İnsan Hakları, Vatandaşlık Hukuku, Trafik Yönetimi Ve Denetimi, İnsan Kaynakları Yönetimi (Drama), Ceza Hukuku (Özel), Avrupa Birliği Hukuku, Kriminoloji, Bilimsel Araştırma Yöntemleri, Silah ve Patlayıcı Bilgisi, Yakın Savunma, Yabancılar Hukuku, Önleyici Polislik ve İstihbarat dersleri, 4 ncü sınıfta; Yabancı Dil, Uygulamalı Polislik, Silah ve Patlayıcı Bilgisi, Yakın Savunma, Ceza Mahkemesi Hukuku, Olay Yeri İnceleme, Organize Suçlar, Soruşturma ve Yazışma Teknikleri, Disiplin Hukuku, Bilimsel Araştırma Yöntemleri, Kamu Maliyesi, Rehberlik ve Danışmanlık, Adli Bilimler, Polis Yönetimi, Yolsuzluk ve Mali Suçlar, Terörizm ve Polis Halkla İlişkiler dersleri okutulmaktadır (http://www.pa.edu.tr/index.php?pid=321).
2.3.5. Polis Meslek Yüksek Okulları (PMYO)
Polis Meslek Yüksekokulları; Emniyet Teşkilatının ihtiyacı olan polis memurlarını yetiştirmek üzere ön lisans düzeyinde, mesleki eğitim-öğretim ve uygulama yapan Polis Akademisi Başkanlığına bağlı parasız yatılı yüksek öğretim kurumlarıdır.
Polis Meslek Yüksekokulların amacı: öğrencilere Atatürk ilke ve inkılâpları doğrultusunda Atatürk Milliyetçiliği, Demokratik, Laik ve Sosyal Hukuk Devleti
İlkelerine bağlı hizmet bilinci ile mesleki değerlerinin kazandırılması, Milli kültürümüz, örf, adetlerimize bağlı şekil ve özellikleri ile evrensel kültür içinde korunarak geliştirmek ve öğrencilere milli birlik ile beraberliği güçlendirici ruh ve irade gücü kazandırmak, polis olmanın şeref, gurur ve şuurunda olan, polis üniformasının gerektirdiği saygınlığı taşıyabilen, beden, zihin, ahlak ve duygu bakımından dengeli, sağlıklı şekilde gelişmiş polis memurları yetiştirmektedir.
Öğrenci Kaynağı: Polis Meslek Yüksek Okullarına, Öğrenci Seçme ve Yerleştirme Merkezi (ÖSYM) tarafından yapılan Öğrenci Seçme Sınavını (ÖSS) kazanan ve İçişleri Bakanlığınca ihtiyaç duyulduğu kadar genel lise, erkek teknik öğretim, kız teknik öğretim ve ticaret ve turizm öğretimine bağlı okul mezunları arasından yapılacak özel yetenek sınavında başarılı olanlar alınır (www.pa.edu.tr).
Eğitim Şekli ve Süresi: Polis Meslek Yüksek Okullarında eğitim öğretim süresi sınıf geçme esası ile 2 öğretim yılıdır. Öğretime başlama tarihinden önce birinci sınıf öğrencilerine en az 15 gün süreyle intibak eğitimi verilir. 2 öğretim yılı arasında Polis Akademisi tarafından belirlenen takvime göre uygulamalı eğitim yaptırılır (www.pa.edu.tr).
Polis Meslek Yüksek Okullarındaki eğitimi başarı ile bitiren öğrenciler, emniyet teşkilatının birimlerine aday polis memuru olarak atanırlar.
Polis Meslek Yüksek Okullarında; Akademik Eğitim, her eğitim-öğretim yılında 28 hafta olup iki yıllık ön lisans eğitimini kapsamaktadır. Ön lisans eğitiminde devamlılık ve sınıf geçme esası uygulanmaktadır.
Ülke genelinde 27 adet Polis Meslek Yüksek Okullu bulunmaktadır. Bu yüksek okullar Tablo 2’de belirtilmiştir. (www.pa.edu.tr).
2.3.6. Polis Meslek Eğitim Merkezleri (POMEM)
Polis Meslek Eğitim Merkezi Müdürlükleri, en az dört yıllık yüksek öğretim kurumlarından veya bunlara denkliği kabul edilen yurt dışındaki yüksek öğrenim kurumlarından mezun olup, kanun ve yönetmeliklerde belirtilen şartlara sahip kişilerden müracaat edip, yapılan sınavlar neticesinde başarılı olanlara (6) aydan az olmamak üzere polislik eğitimi vermek üzere kurulan polis meslek eğitim kurumlarıdır.
Kuruluş Amacı: Emniyet Teşkilatının ihtiyacı olan polis memurlarını yetiştirmek üzere, Maliye Bakanlığı ile Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığı ve Devlet Personel
Başkanlığı’nın görüşü alınmak suretiyle, İçişleri Bakanlığının teklifi ve Bakanlar Kurulu kararı ile mesleki eğitim öğretim ve uygulama yapmak üzere açılan POMEM’ler Eğitim Dairesi Başkanlığı’na bağlı olarak görev yapmaktadırlar (Polis Meslek Eğitim Merkezleri Giriş Yönetmeliği).
Polis Meslek Eğitim Merkezlerinde;
a) Atatürk İlke ve İnkılaplarına ve Atatürk Milliyetçiliğine bağlı, b) Devletin Ülkesi ve Milleti ile bölünmez bütünlüğüne duyarlı,
c) Türkiye Cumhuriyeti Devletine karşı ve görev ve sorumluluklarını bilen ve bunları davranış haline getiren,
d) Türk Milletinin milli, ahlaki, insani, manevi ve kültürel değerlerini taşıyan, Türk olmanın şeref ve sorumluluğunu duyan,
e) Toplum yararını şahsi menfaatinin üstünde tutan aile, ülke ve millet sevgisiyle dolu,
f) Emniyet Teşkilatının ilerlemesine yardımcı olabilecek nitelikte ilmi, mesleki, teknik bilgi ve beceri sahibi,
g) Polis olmanın şeref, gurur ve şuurunu taşıyan ve polis üniformasının gerektirdiği saygınlığı yaratabilen,
h) Hizmetin görülmesi esnasında karşılaşacağı sorunları Anayasa'da belirlenen Cumhuriyetin nitelikleri doğrultusunda çözme ve takip kabiliyeti gelişmiş,
i) Mesleki kültürün ortak maddi ve manevi değerlerini benimseyen,
j) Beden, zihin, ruh, ahlak ve duygu bakımından dengeli ve sağlıklı şekilde gelişmiş,
k) Hizmetin kanunlara uygun olarak yapılması ve arzu edilen neticeye ulaşılması için, inançlı ve şuurlu bir şekilde meslek disiplininin gerektirdiği tavır ve davranışları gösteren,
l) Sorumluluklarını yüklenebilme şuuruna ve başarılı görevler yapabilme yeteneğine sahip,
m) Türkiye Cumhuriyeti Devletinin Ülkesi ve Milletiyle bölünmez bütünlüğü bilincine sahip,
n) İnsan haklarına saygılı, o) Polis halk ilişkilerine duyarlı,
p) Polis meslek etik kurallarına bağlı, öğrenciler yetiştirilmektedir (Polis Meslek Eğitim Merkezleri Giriş Yönetmeliği).
Öğrenci Kaynağı: En az dört (4) yıllık yüksek öğretim kurumu veya bunlara denkliği Yüksek Öğretim Kurulu tarafından kabul edilen yurtdışındaki yüksek öğretim kurumlarından mezun olanlar (Polis Meslek Eğitim Merkezleri Giriş Yönetmeliği).
Eğitim Şekli ve Süresi: Polis Meslek Eğitim Merkezi Müdürlüklerinde eğitim süresi mezun olma esası ile en az (6) aydır. Her öğretim süresi (2) dönem, her dönem ise en az (12) haftadan oluşmaktadır. Öğretime başlama tarihinden önce öğrencilere (1) hafta süreyle intibak eğitimi, mezun olmadan önce de (1) hafta süreyle çevik kuvvet eğitimi verilmektedir. Mezun olduktan sonra öğrencilere atandıkları il emniyet müdürlüklerince (2) hafta süreyle uygulamalı eğitim (staj) yaptırılmaktadır.
Polis Meslek Eğitim Merkezi Müdürlüklerinde eğitim programları doğrultusunda teorik ve uygulamalı olarak eğitimler verilmektedir. Eğitim gören öğrencilerin mezun olmadan mesleki ve kültürel bilgilerine sahip, öğrenmiş olduğu konuları davranış halinde gösterebilmeleri amaçlanmaktadır.
Ülke genelinde 10 Polis Meslek Eğitim Merkezi bulunmaktadır. Bu Merkezler Tablo 3’te belirtilmiştir.
2.4. Hizmet içi Eğitim
Kamu ve özel sektörde hizmetin gereği olarak işe ilk başlama esnasında eğitim gerekli olmakla birlikte, personelin ve örgütün gelişimi ve özellikle özel sektör kuruluşlarında karı artırmak amacı ile personelin değişimler ve yenilikler ışığında geliştirilmesi ihtiyacı belirmektedir. Personel merkezli kurumların kalitesinin artırılması çalışmaları, hizmet içi eğitim programları ile gerçekleştirilebilmektedir. Hizmet içi eğitim konusunda özellikle özel sektör ve kamu sektörü arasında tanımlama farklılıkları ortaya çıkmakla birlikte, hizmet içi eğitim tanımlama çalışmaları 1900’lü yılların başından beri süregelmektedir.
1940’lı yıllarda personel eğitimi kapsamında hizmet içi eğitim şu şekilde tanımlanmıştır: hizmet içi eğitim, düşünce ve eylemde uygun alışkanlıklar kazandırmak
için personele mevcut ve gelecekteki işine ilişkin bilgi beceri ve tutumlarında etkinlik kazandırmak için yapılan yardım sürecidir ( Civil Service Assambly 1941).
Örgütsel anlamda hizmet içi eğitim, örgütsel amaçların gelişmesine katkıda bulunacak davranışların öğrenilmesini sağlayacak deneyimlerin örgüt tarafından kazandırıldığı programlardır (French 1990).
Hizmet içi eğitim, herhangi bir meslek adamının mesleğe başladığı ilk günden mesleği bıraktığı güne kadar kendini mesleği için devamlı olarak yetiştirmesi veya yetiştirilmesidir (Başaran 1960).
Hizmet içi eğitim, özel ve tüzel kişilerde, işyerlerinde belli bir maaş ya da ücret karşılığında işe alınmış personelin görevleri ile ilgili bilgi, beceri ve tutumları kazanmalarını sağlamak üzere yapılan eğitimdir (Taymaz 1997).
Bu tanımlardan ve buraya alınmamış olan diğer tanımlama çalışmalarından hizmet içi eğitimin temel bileşenleri şu dört unsuru içermektedir:
Personel odaklı Planlı
Sürekli
Kalite ve kazanç artırmaya yönelik
Hizmet içi eğitimler, hedef grup ve gereklilikler gibi konular bakımından kendine özgü bir takım özellikler içerir. Bu özellikleri Taymaz (1997) şu şekilde sıralamaktadır:
Hizmet içi eğitim programları düzenlenirken kurumun amaç ve politikaları göz önünde bulundurulur.
Hizmet içi eğitime katılan personel yetişkindir. Yetişkin psikolojisi göz önünde bulundurulmalıdır.
Eğitim programlarına katılan bireyler, yaş deneyim öğrenim gibi konularda farklıdır. Bu nedenle küçük ve homojen gruplar oluşturulmalıdır.
Hizmet içi eğitim, her alanda ve kademedeki personel için düzenlenmelidir.
Hizmet içi eğitim etkinlikleri, mutlaka ihtiyaçlara dayalı olmalıdır. Hizmet içi eğitim, çok kısa sürede etkisini gösteren bir sihirli değnek
değildir. Eğitim planlı ve sürekli olarak yapılmalıdır.
2.4.1 Hizmet içi Eğitimin Gerekliliği
Bir kurumda hizmet içi eğitimin amaçlarının belirlenmesi için öncelikle hizmet içi eğitimi gerekli kılan nedenlerin saptanması gereklidir. Hizmet içi eğitimin gerekli olduğunu açıkça işaret eden bazı göstergeler şunlardır (Aydın 2010).
Çalışanların istekleri
Personel araştırmalarının sonuçları
Değerlendirmelerde ortaya çıkan yetersizlikler Bireysel gelişim istekleri
Yasa ve diğer düzenlemelerdeki değişiklikler Yeni yönetici ve lider yetiştirme ihtiyacı Yeni personel istihdamı
Yeni ekipman kullanımı Yeni yönetici atamaları Yeni teknolojiye geçiş
Personelin görev yerinin değişmesi Güvenlik sorunları
Sheal (1992) ise hizmet içi eğitimin gerekliliğini şu şartlara bağlamaktadır: Bireylerin yaptıkları işlerin ve teknolojinin hızla değişmesi
Kısa ve uzun dönemli beceri yetersizliği
İnsan gücü yapısı ve beklentilerdeki değişmeler
Ürün ve hizmet kalitesinin iyileştirilmesi için pazar baskısı Teknik ve uzmanlık, kavramsal ve iletişim becerilerini geliştirme
2.6. Hizmet içi Eğitimde Amaç
Personelin geliştirilmesi ve yetiştirilmesi, örgütlerin iş politikasının bir gereği olmalıdır. Mal ve hizmet sektöründe bulunan kurumlar, personelin gelişimini yürüttükleri iş faaliyetlerinin önemli bir unsuru olduğunu göz ardı etmemelidirler. Bu nedenle daha organizasyonların en başında hizmet içi eğitimin, örgüt işlevinin neresinde olduğu ve hizmet içi eğitimlerden ne elde edilmek istendiği açıkça belirlenmelidir. Buna göre hizmet içi eğitimin amaçları genel olarak şunlar olmalıdır (Aydın 2010).
1. Tüm çalışanların oryantasyonu: Kurumda göreve başlayan tüm denetçi, yönetici teknik, uzman ve idari çalışanların, kurumun, yasa, politika, kural, prosedür, norm, değer, tutum ve beklenen davranışlar konusunda bilgilendirilmesi ve sosyalleştirilmesi amaçlanmalıdır.
2. Kalite kontrol: Kalite, üst düzeyde hizmet sağlamayı sürdürebilmektir. Hizmet içi eğitim, sistemin kalite standartlarının tüm çalışanlar tarafından bilinmesi ve uygulanmasını sağlar. İş standartları ve süreçler hakkında yetersiz bilgi ve yanlış anlamalar kaliteyi düşürür.
3. Yöntemlerin standart hale getirilmesi: Hizmet içi eğitim, çalışma yöntemi, teknik ve stratejilerinin standart hale gelmesini sağlayarak kurumsal hizmetlerin sunumunda eşitlik sağlar. Minimum standart yöntemler yerleştikten sonra daha yaratıcı ve özgün uygulamaların arayışına girilebilir.
4. Güven yaratmak: Hizmet içi eğitimler yolu ile çalışanların kuruma güveni artar. Çalışanların, mevcut ve gelecekteki rollerini yerine getirme konusunda kendilerine daha güvenli ve hazır hissederler, kurumsal görev ve sorumluluklar için daha fazla zaman enerji ve kişisel kaynak ayırırlar.
5. Kişisel gelişimi artırmak: Birçok hizmet içi eğitim etkinliğinde personelin çeşitli bilgi ve becerileri geliştirilerek, kişisel gelişimini de katkıda bulunur. Böylece kişiler, sürekli öğrenme ve gelişme konusunda motivasyon sağlamış olurlar. Eğitim, bireysel gelişimin başlatıcı rolünü oynamalıdır.
6. Nitelikli personelin kuruma çekilmesi: Nitelikli personel, öğrenme ve gelişmeye açıktır. Bu nedenle hizmet içi eğitim için personeline zaman ve para ayırmayan kurumlarda çalışmayı tercih etmezler. Gelişme olanaklarının kendisine gelecekte daha iyi bir kariyer sağlayacağını düşünen çalışanların, kurumsal performansı da yüksek olacaktır.
7. Kurumda bir öğrenme kültürünün oluşturulması: Olumlu bir öğrenme kültürü, kurumsal başarı için zorunludur. Çalışanlara bir öğrenme ortamı yaratılması, kurum kültürünün bir işlevidir. Kurum kültürü; kurumsal değerler, tutumlar, inançlar, misyon ve uygulamalar demektir. Özellikle yöneticilerin kurum kültürünün oluşturulmasındaki rolü çok belirleyicidir. Yöneticiler, kurumsal ve bireysel performansın artırılması için gerekli karar ve eylemlerde eğitime olumlu bir anlayışla yaklaşıyorsa o kurumda öğrenme kültürü de yerleşir. 2.7. Hizmet içi Eğitimin Yararları
Hizmet içi eğitim, diğer eğitim olgularından farklı olarak bireyi ve organizasyonları birlikte geliştirmeye odaklanır. Bu nedenle hizmet içi eğitimin faydalarını kurumsal ve bireysel olarak ayrı ayrı değerlendirmek gerekecektir. Hizmet içi eğitim, personel odaklı kurumsal gelişmeyi hedeflediği için aslında bireylerde ortaya çıkacak olan her türlü gelişme ve değişme kurumu da etkileyecektir.
2.8. Hizmet içi Eğitimlerin Kurumsal Faydaları
Sürekli gelişim ve değişimin hâkim olduğu dünyada kurumlar ve diğer organizasyonlar da bu gelişimden uzak olamayacaktır. Hizmet içi eğitim, kurumun dönüşüm ve değişime ayak uydurma başarısını etkilemekte ve kurumsal değişimde önemli bir rol oynamaktadır (Stewart 1996).
Eğitimin, özellikle değişim ve dönüşümdeki rolü şu şekilde açıklanabilir (Buckley ve Caple 2007):
Yetiştirme ve eğitim karar vericilerin insanla ilgili konuları ve değişimin yarattığı sorunları anlamalarına katkı sağlar. Eğer bu sağlanmazsa, planlı değişme başarısızlığa uğrar veya geç ve etkisiz bir değişim hareketi haline gelir. Bu durumda çevresel değişme ve taleplere yanıt veremez.
Eğitim ve yetiştirme, yöneticilere değişmenin kendisi ile başarılı bir biçimde başa çıkma kapasitelerini artırmalarında yardım eder. Yetiştirme programları ve geliştirme etkinlikleri başarılmak istenen değişim için gerekli yeterlikleri sağlayacak biçimde düzenlenmiş olmalıdır.
Yönetim geliştirme programları, yöneticilerin kendi çalışanlarını geliştirecekleri yetiştirme işlevlerini kazandıran sorumlulukları da vurgulamalıdır.
Her düzeyde yöneticilerin, çalışanların değişime bağlılığını sağlayacak bilgi beceri ve tutumları kazanmalarını sağlayacak biçimde yetiştirilmesi gereklidir.
Değişimin sonuçlarından yararlanarak yeni bilgi beceri ve tutumlar açısından bir analiz yapılması ve bu ihtiyaçları karşılayacak strateji ve uygulamaların planlanması sağlanmalıdır.
Yetiştirme işlevi, birey, grup ve örgütü bir bütün olarak ele alıp mevcut performanslarının gözden geçirilmesi ve işlevsel çevrenin incelenmesi açısından katkı sağlamalıdır. Eğiticiler, zayıf performansın nedenlerini ortaya konması, iyileştirme önerilerinin geliştirilmesi için iyi bir kaynak olarak görülmelidir.
Sims’e göre (1990), hizmet içi eğitimin örgüte sağladığı başlıca yararlar şu şekilde sıralanabilir:
Hizmet işi eğitim örgütün kazancını ve karını artırır. Örgütün her düzeyinde işe ilişkin bilgi ve becerileri artırır. Örgüt ortamında moral artar.
Personelin örgütsel amaçları tanıması ve benimsemesi kolaylaşır. Ast-üst ilişkisi gelişir.
Örgüt içinde açıklık ve güven gelişir. Örgütsel gelişme sağlanır.
Personelden örgüte ilişkin dönüşler sağlanır. İş yönergelerinin hazırlanması sağlanır.
Örgütsel politikaların anlaşılması ve izlenmesi sağlanır. Örgütsel kararların ve sorun çözme sürecinin etkinliği artar. Örgütsel saygınlık artar.
Liderlik becerileri ve güdülenme sadakat örgüte karşı olumlu gelişir. Üretimin niteliği ve verimlilik artar.
İşçi ve işveren ilişkileri gelişir.
Üretim araçlarının kötü kullanımı ve örgütsel savurganlık azalır. Örgütte iletişim ve gelişmeye uygun bir hava yaratır.
Personelin değişmeye uyum sağlaması kolaylaşır.
Stres ve gerilimin azaltılması ve çatışmaların çözümlenmesine yardım eder.
2.9. Hizmet İçi Eğitimin Bireysel Yararları
Hizmet içi eğitim, organizasyon ile birlikte bireylerin de gelişmesini sağlar. Eğitimler sonucu bireylerin hem içsel hem de dışsal gelişimi söz konusudur. İçsel gelişim olarak bireylerin yürüttükleri işle ilgili gelişimi sağlanırken, dışsal gelişim olarak bireylerin kariyer imkânlarının gelişmesi sağlanmaktadır. Bu şekilde bireylerin iş tatmini ve dolaylı olarak kazançlarının artması sağlanmaktadır (Buckley ve Caple 2007). Hizmet içi eğitimlerin kurum veya örgütte çalışan bireylere faydaları şu şekilde sıralanabilir (Sims 1990):
Personelin daha sağlıklı karar vermesi ve etkili sorun çözme becerilerinin gelişmesine yardım eder.
Güdüsel değişkenler olan başarı gelişme sorumluluk alma ilerleme düşüncesini geliştirir.
Kendini geliştirme ve kendine güveni teşvik eder.
Personelin stres gerilim engellenme ve çatışmalarla başa çıkma gücünü artırır. İş doyumu ve tanınmayı artırır.
Eğitim bireyin etkileşim ve iletişim becerilerini artırırken kişinin kendine yönelik yaklaşımını da geliştirir.
Kişisel ihtiyaçlarının karşılanmasını sağlar.
Kişiye kendi geleceğini belirleme ve gelişme için ortam hazırlar. Personelin yazma konuşma dinleme becerileri gelişir.
Yeni görevlere geçme ve yükselme korkusunu ortadan kaldırır. 2.10. Hizmet içi Eğitim Türleri
Hizmet içi eğitim, yukarıdaki amaçlar doğrultusunda gerçekleştirilirken birkaç farklı ayrıma gidilmiştir. Birinci olarak hizmet içi eğitimin gerçekleştirme amacına göre sınıflandırılmasıdır. Taymaz (1997) tarafından ortaya konulan bu ayrımda personelin örgütle ilişkisi göz önünde bulundurulmakta ve bu ilişkinin gerekli kıldığı ölçüde eğitim programı planlanmaktadır. Bu sınıflandırmada personel esas alınmaktadır.
2.10.1. Uygulama Amaçlarına Göre Hizmet içi Eğitim
Uygulama amaçlarına göre hizmet içi eğitim; oryantasyon, temel, geliştirme, tamamlama, yükseltme ve özel alan eğitimleridir.
2.10.2. Oryantasyon Eğitimi
Bireylerin işe başlaması ile kurum kültürüne alışma süreci de başlamış olmaktadır. Bu alışma süreci, kurum çalışma ortamı, kurumun politikaları gibi kurumsal özel bilgileri içerir. Bu alışma sürecinin sorunsuz atlatılması, bireyin işyerine ve iş ortamına daha kolay adapte olmasını getirecektir.
Kuruma yeni gelen personelin, kurumun amaç ve politika yapısını, kendi görev yetki ve sorumluluklarını tanımaları için yapılan eğitimdir. Sheal’e (1992) göre, oryantasyon eğitimi eksiği durumunda şu problemler ortaya çıkmaktadır.
Personel devri artmaktadır.
Yeni personelin işte hata yapma oranı artmaktadır. Kurum ve örgütlerde verimsizlik ortaya çıkmaktadır.
Oryantasyon eğitimlerinin genel olarak üç temel amacı vardır (Bernardin ve Russel 1998)
Yeni elemanlara kuruma uyum sağlama ve yeni işine karşı olumlu duygular besleme ve kendini iyi hissetmesi için yardım etmek
İşin gerekleri, talepleri ve performans beklentileri konusunda net ve açık bir bilgilendirme yapmak
Yeni çalışanın, kurumun kültürünü anlamasını kurumsal değer amaç ve davranışlara hızlı bir biçimde uyum sağlamasını sağlamak
Oryantasyon eğitimi, Arthur (2006) tarafından örgütsel oryantasyon bölüm düzeyinde oryantasyon ve online oryantasyon olarak gruplandırılmıştır.
2.10.3. Temel Eğitim
Bir kurumda işe başlayacak olan personele yapacağı işin gerektirdiği temel bilgi beceri ve tutumları kazandırmak için yapılan eğitimdir. Hazırlık uyarlama işe yönelme stajyerlik adaylık eğitimi olarak nitelendirilen eğitim programlarıdır (Aydın 2010).
Pek çok kurumda oryantasyon eğitimi ve temel eğitim birlikte verilir. Böylece birey, hem örgüte adapte olurken aynı zamanda yapacağı işle ilgili temel bilgileri de edinmiş olur. Ancak temel eğitimin oryantasyon eğitiminden farklı olan yanı daha fazla işle ilgili olmasıdır. Gerçekleştirilen işe ilişkin bilgi ve becerilerin kazanılması söz konusudur.
2.10.4. Geliştirme Eğitimi
Geliştirme eğitimi, bir işi gerçekleştiren personelin kendi alanı ile ilgili gelişmeler ve yenilikler ışığında yetiştirilmesi ve yeteneklerinin artırılması demektir. Ülkemizde özellikle tekâmül eğitimi olarak adlandırılır. Bu eğitim personelin moralinin artırırken aynı zamanda bireyleri kurumlara bağlar (Taymaz 1997).
2.10.5. Tamamlama Eğitimi
Kurum veya örgüt içinde görev değişikliği yapması gereken personelin yeni görevi ile ilgili bilgi ve becerileri kazanması amacıyla gerçekleştirilen eğitim türüdür. Görev yeri ve konusu değişen personelin eğitim ihtiyacı yadsınamaz bir şekilde ortaya çıkmaktadır. (Taymaz 1997) Bu eksikliğin giderilmesi hem personelin verimi hem kurumun kazancı için büyük bir zorunluluktur.
2.10.6. Yükseltme ve Yönetici Eğitimi
Kurum yapısındaki kadrolara ve personelin yükselme ihtiyacını karşılamak amacı ile gerçekleştirilen eğitimlerdir. Bu eğitimin amacı, personelin yükseleceği kademedeki bilgi ve beceri eksiğini gidermektir. Bu nedenle eğitim programları planlanırken üst kademedeki kadroların yeterlikleri göz özüne alınmalıdır. Bu tür eğitimler alt orta ve üst düzey yöneticiler şefler ya da müdürler eğitimi olarak adlandırılır (Taymaz 1997).
2.10.7. Özel Alan Eğitimi
Kurumda çalışan personelin özel bir hizmet ya da uzmanlık gerektiren bir konuda eğitime tabi olması da gerekebilmektedir. Yabancı dil ya da farklı bir uzmanlık için gerçekleştirilen eğitimler bu grupta değerlendirilebilir. Özel alan eğitimleri, genel hizmet içi eğitim politikalarından farklı olarak düzenlenir.
Ayrıca kurum içinde bazı gruplara özel eğitimler verilebilir. Emekliye ayrılacak olan personele verilen eğitimler bu kapsamdadır. Engellilere veya yönetici olacak olan
kadınlara yönelik gerçekleştirilen eğitim faaliyetleri bu kapsamdadır (Moorhead ve Griffin 1995).
2.5. Emniyet Genel Müdürlüğü’nde Hizmet içi Eğitim Biriminin Konumu
Emniyet Genel Müdürlüğünce yürütülen hizmet içi eğitim faaliyetleri, Eğitim Daire Başkanlığı’nın koordinesinde merkezde daire başkanlıkları, taşrada ise il emniyet müdürlüklerince yürütülmektedir. Şema 1, Emniyet Genel Müdürlüğü Merkez Teşkilatının hizmet içi eğitimini planlayan Eğitim Dairesi Başkanlığının Merkez Teşkilatındaki yerini; Şema 2, Eğitim Dairesi Başkanlığının teşkilat yapısını; Şema 3 ise Eğitim Dairesi Başkanlığındaki Hizmet içi Şube Müdürlüğü’nün teşkilat şemasını ortaya koymaktadır.
2.5.1. Eğitim Daire Başkanlığı
Şema 1’de görüldüğü gibi Emniyet Genel Müdürlüğü Merkez Teşkilatında eğitim faaliyetlerinin yerine getirilmesi için Eğitim Dairesi Başkanlığı kurulmuştur. Bu dairenin görevi; a) Emniyet Teşkilatı personelinin, kurum içi, kurum dışı ve yurtdışında yetiştirilmelerini temin etmek amacıyla gerekli koordineyi sağlamak, b) Eğitim programlarında; yapılacak olan hizmet içi eğitimin konuları, eğitilecek teşkilat personeli, eğitim görevlilerinin seçim esasları, eğitim yerleri, tarihleri, eğitimde kullanılacak araç ve gereçlerin neler olduğu, eğitimin teknik ve yöntemleri ile gerekli görülecek konuları belirlemek, c) Genel Müdürlük Merkez ve taşra teşkilatı personelinin eğitim ihtiyaçları çerçevesinde ve birimlerle koordineli olarak hizmet içi eğitim politikalarını belirleyerek bunları plan ve programlara dönüştürmek, gerektiğinde uygulanmasını takip etmek, d) Merkez teşkilatında hizmet içi eğitim düzenleyen birimlerin eğitim programlarını değerlendirmek ve uygun görülenlerin uygulanması için ilgili birimlerle gerekli koordinasyonu sağlamak ile eğitime ilişkin diğer görevlerini, Eğitim Dairesi Başkanlığı Kuruluş, Görev ve Çalışma Yönetmeliği hükümlerine göre yerine getirmekle görevlidir (Hizmet içi Eğitim Yönetmeliği).
Amacı: Türk Milli Eğitiminin genel amaçları doğrultusunda, Emniyet Teşkilatı
personelini yetiştirmek, çalışma metot ve sistemlerinin geliştirilmesi yönünden personelde ilgi ve istek uyandırmak, personelin dinamizmini artırmak amacıyla yapılacak eğitimleri düzenlemektir. (http://www.egm.gov.tr/egitim/index-1.html.)
25 Nisan 2001 tarihli Polis Yüksek Öğretim Kanunu ile kurulmuşlardır. 18.03.2002 tarihli Bakanlık Makamının onayları ile yürürlüğe giren “Emniyet Genel Müdürlüğü Polis Eğitim Merkezi Müdürlükleri Kuruluş, Görev ve Çalışma Yönetmeliği” ile Polis Eğitim Merkezleri de Eğitim Daire Başkanlığı’na bağlı olarak faaliyetlerine başlamışlardır (Türk Polis Eğitim Sistemi, 2003).
Eğitim Daire Başkanlığı’na bağlı olarak faaliyet gösteren polis eğitim merkezlerinde düzenlenecek hizmet içi eğitim etkinliklerindeki temel amaç; amir-memur ayırımı yapmaksızın Emniyet Genel Müdürlüğü bünyesindeki tüm personelin istenilen amaçlar doğrultusunda hizmet içi eğitimlerden geçirilmesidir.
Bu Yönetmeliğe göre yapılacak hizmet içi eğitimlerin hedefleri; teşkilatın hizmet özellikleri ile Devlet Memurları Eğitimi Genel Planı ve kalkınma planları da göz önünde bulundurularak sıralanmıştır: a) Personelin bilgilerini, becerilerini ve verimliliklerini artırmak,
