I 9 S ä
arihi ulaştırma hâdiseleri:
Orient Exprès ile Parisien
istanbuia ilk seyahat
İlk ekspres trenile İstanbula gelen yolcu
lar — Bu yolcular arasındaki İngiliz
ga
zeteci M.
D e
Blowitzin seyahati intibaları
ve Sultan Hamitle görüşmesi
Y a z a n : H ü sn ü S adık D U R U K iL Avrupada yataklı vagon sa
nayiini kurmak üzere Belçikalı Georges Nagelmackers’in 1876 da Brükselde tesis ettiği Mil- letler arası yataklı vagonlar şirketi tarafından ancak, 1833 te Avrupa başşehirleri arasında trenle doğru, seri ve konforlu
mesafeye uzatılması keyfiyeti nin Paris - İstanbul arası yoi- culuk müddetini 30 saat kı saltmak gibi hiç de azımsan- mıyacak bir kazanç elde edil mesi diğer taraftan, Avrupa büyük sürat katarlarında kut lanılacak, o zamana güre, son yolcu münasebetlerini sağla- sistem materiyelin servise k ı rnak maksadile Avrupa büyük nulmasma bir bşalangıç teşkil sürat katarlarının ihdas edil- etmesi, aynı zamanda, Avrupa- diği malûmdur. Bu tarihten nın büyük şehirleri arasında en itibaren, mezkûr şirketin ti-1 süratti, konforlu ve muntazam earet unvanına Avrupa büyük bir münakale vasıtası yalnız sürat katarlan tâbiri de ilâve trenden ibaret olan öyle bir edilmiştir ki bugün bile, mııh- devirde Paris - İstanbul yolcu
I.
t: lil memleketlerde işleyen şir- münasebetlerinin saatte 80 ki ke t arabalarının dış üst kısım- lometre süratle giden bir eks- larında yazılı olan bu ticaret pres trenile temin edilmesi gi- uııvanına Taşlanmaktadır. Bu bi hususları, -Paris—- İstanbul sebeple, 1883 yılını yataklı v a - ' arasında Orient Esspress ser- gonlar şirketi servislerinin A v - ' vısi ihdas edilmesi hâdisesinin rupada inkişafının başlangıç ‘ ehemmiyetini arttıran sebepler "noktası olarak kabuf etmek arasında zikredchiUıiz.
doğru olur.
dilen yataklı vagonlar
servisi-rjs - İstanbul arasında servise konulmasına karar verilen O-‘ fient Express treninin açılma
hieras ki muir-
1... ... —---—parlak surette ket servislerinin bütün Avrupa vagonlar şirketi Paris'tep Is- memleketlerine, Afrikaya veT ânbûîa kadar hususi bir seya- Asyanın bazı bölgelerine yayı- hat tertip etmiştir.
i ışı hak kındaki yazılarımız, ak- I Fransa, Belçika, Avusturya şam gazetesile İktisadî yürü- ve Macaristan hükümetlerinin yüş. Devlet Demiryolları ve Bayındırlık Bakanları ve tren Tu ring ve Otomobil kurumu güzergâhındaki memleketlerin meçin ualnnın muhtelif tarihli demiryolları genel müdürleri nüshalarile yayınlannuşUr. Ay- ve baş mühendilseri ve bir kaç m mevzuları tekrarlamak ni- yabancı dile vakıf ve iyi biT| yetinde olmadığımızdan bu ya- diplomat olarak vasıflandırılan
j
zımızla 1883 te Orient Expresa Paris Osmanlı sefareti başkâtl- j ile Paristen istanbula yapılan bi Osep Misak efendi. Fígaro ilk seyahatten bahsetmek ve bu Golûva gazeteleri mümessilleri tarihten sonra İstanbul un ¡¡¡p ve Taymis gazetesi muhabiri rek Orient. Express gerek M. de Blowitz yataklı vagonlarhususî Semalon Exspress. trenlerde şirketi tarafından bu
Avrupafnn büyük şehirlerile seyahate iştirak etmek üzere doğru paklan tısı meselelerine davet edilmişlerdir.
“ kısaca temas etmek arzusun- Milletler arası yataklı vagon- " davız” - lar miiessesesinj kuran G. Na- Avrupat^a. ilk ihdas- edilen gelmackers ile şirket erkânuı- ekspres treni Paris it» Viyana dan bir kaç zat ta davetlilerle arasındaki doğru münasebetle- birlikte İstanbula gelmişlerdir, ri temin eden ve 5 haziran 40 kişiyi bulan davetli kaİV- 1803 te işlemeğe başlayan- Orf- leşinin Paristen Giurgiüye ka- ent Express trenidir. Yine dar seyahatleri kompozisyonun -1883 te Ingiltere ile Fransa ve da 2 yataklı, 1 yemekli vagon İtalya doğru münasebetlerini1 (Arkası 1 »M v d û ft te ) sağlamak üzere Calais - Mice -
Roma Express treni de servise konulmuştur. Fakat, garp memleketlerde İstanbul ara-'1 Tandaki doğru 'yolcu , taraStînT - t e nziuı etmek TnaksadOg— o rr i
era Express treninin Peşte ve Bükreş tarikile Bükreşe 80' k .1-iometre mesafede Tuna kıyı-smdaki Giurgiu mevkiine ka dar uzatılması keyfiyeti, İngi liz gazeteci M. de BloviUuı seyahatnamesinde belirttiğine nazaran, daha mühim bir h â dise teşkil ettiği anlaşılıyor. Bu hâdisenin ehemmiytetini arttı ran sebepler de yok değddir. Bir taraftan, Orient Expressin Paristen Rusçuk kasabasının karşısındaki Giurgiu mevkiine kadar 2656 kilometrelik bir
Tefrika No.: 7
— Ne gibi?
Tarihî »taştırma
hâdiseleri
(Baştarafı
4
üncü sahifeftd)j j
/ '
* ,
#
i ‘
ve 2 furgon bulunan Orient Express treni 11e temin edil miştir. Tuna nehri geçildikten •sonra Rusçuk kasabasile Varna arasındaki 275 kilometrelik iTOStfre 16ulgar demiryolları yol du 'vagdhlarile katedilmiş ve V arn a - İstanbul arası da (144 mil) Austríaco kumpanya sının Espero vapurile seyahat edilmek suretiyle Paristen İs- tanbula kadar yolculuk müdde ti 82 saat srümüştür.
•Bu 'münasebetle mlllettpr arası bir teşekkül olarak 1876 'da Brüksel’de kurulduğunu ba h is mevzuu ettiğimiz yataklı vagonlar şirketinin 9 vagonla ¡fije baslhdigfrti Ve •ktttdllfişühdan 17 sene sonra, '(1883 te) vagon •Sayısının Í80 i ve 1884 te ele 230 m 'bulduğunu seynyibbk Ölürsak, mezkûr şirket ^Servislerinin Av- TUpada süratle 'fnktşaf ‘ettiğini belirtmiş 'dltirtft.
Bu vesile die, 'örfdrit ’Express’ ■Ih ve SiftfpWh '¡Orient Express 'freninin Ba'Hfdh memleketleri •ydluyla İsfdPbilîa '-kadar tfttHtıl- ’maları hakkiHdk '-kısada m a lû
mat vermeği EliMBsip 'görftfek- ttíyiz. . ..
'Orient EkprbSs ’ffenlle Os tende •- Vieriiíd E x p ié is treni Balkah memleketlerinden geç-: ıribk Suretiyle d 896 te 'İSttO+bulal kadar iütteildlğı 'gibi Pnrisi 'M i lano ‘Vb Venediğe bağlam ak üzere, ’ÎÎJrtB 'dk açılan ‘büyük Eimplon -yolundan ‘Simplón; treninin -İsviçre, -İtalya, Yu goslavya ve "Bulgaristan -yoluy la İâEaribıiIa kadar uZâtirmASı meselbSİ 'de «rtfeâk, '1919 tarihli hükuTnetler arası bir anlaşma
ile halledilmiştir.
I
İ9 4l yılı 'Ekim ayına kadar* 'Bvrtfpa memibkéüérlnln İstan bul İle ve Toros ekspresi Va- Sitasile de orta d oğu ’memleket-1 leri, tiran, 'Pakistan vb «Hindis tan -lie -karadâh doğru yolcu traflğlhi 'temih ‘Ptmiş 'plan Simplón frérti m adleséf, Ikinéí «Ihan harbinden sön ra tartı komptwisytrnu ‘ ile 'İslitftnlla ■ ka dar séyrüseíere konulamamış tır. Her ’he -kadar, h alen Parid ile İstanbul arasında hartada 8 defa bir "yataklı 'vagoh işle-' mekte ise de kdláyitkla trâhslt Vizelerinin elde edilememesi 'Ve treh biIötldViıUh âllıühaSı için döviz istenilmesiğlbimecburiyet lerden dolayı !ttlı servisten pek az sayıda yolcu faydalanabil
mek ted ir. !
Hiillötldr arası doğru yolcu! posta Ve m e sa jeri trafiğinin inkişrffı 'bdv.ımihdan, yakın Üir gelecekte Simplón treninin n orm al kompozisyonuyla işle
meğe balşamasına çök lüzum ve ihtiyaç olduğuna şüphe yok
