SELÇUK ÜNİVERSİTESİ
SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ
ÇOCUK GELİŞİMİ VE EV YÖNETİMİ ANA BİLİM DALI
ÇOCUK GELİŞİMİ VE EĞİTİMİ BİLİM DALI
İLKÖĞRETİM BİRİNCİ SINIFA DEVAM EDEN
ÇOCUKLARIN SOSYAL UYUM VE BECERİLERİNİN
İNCELENMESİ
Gülcan SUNGUR
Yüksek Lisans Tezi
Danışman
Yrd. Doç. Dr. Safiye Sunay YILDIRIM DOĞRU
T.C.
SELÇUK ÜNİVERSİTESİ
Sosyal Bilimler Enstitüsü Müdürlüğü
BİLİMSEL ETİK SAYFASI
Bu tezin proje safhasından sonuçlanmasına kadarki bütün süreçlerde bilimsel etiğe ve akademik kurallara özenle riayet edildiğini, tez içindeki bütün bilgilerin etik davranış ve akademik kurallar çerçevesinde elde edilerek sunulduğunu, ayrıca tez yazım kurallarına uygun olarak hazırlanan bu çalışmada başkalarının eserlerinden yararlanılması durumunda bilimsel kurallara uygun olarak atıf yapıldığını bildiririm.
Gülcan SUNGUR
ÖNSÖZ
İnsan sosyal bir varlıktır. Yaşadığı çevreyle sürekli iletişim içerisindedir. Bu iletişim sürecinde, sosyal uyum ve becerilere sahip olan; diğer bireylerle iyi ilişkiler kurabilen bireyler, kendileriyle ve çevreleriyle barışık yaşarlar.
Sosyal uyum ve becerilerin gelişiminde, çevre önemli bir faktördür. İlköğretim dönemindeki çocukların, çevre koşullarından etkilendiği birçok araştırmayla ortaya konmuştur.
Çocuğun sosyal uyum ve becerileri doğum öncesinde başlayarak aileyle şekillenir. İlk çocukluk döneminde, iyi bir aile ortamında yetişen, uyumlu ilişkiler içinde, sevgi, güven ve anlayış ile büyüyen çocuğun gelişimi sağlıklı olur. İlköğretim döneminin en önemli uyarıcısı olan ailedeki; anne babanın yaşı, öğrenim düzeyi, kardeşlerin sayısı, doğum sırası, çocukların sosyal uyum ve becerileri öğrenmelerinde önemli birer unsurdur.
Bununla birlikte çocuğun; cinsiyet, okul öncesi eğitim alma durumu ve süresi etkenlerinin de sosyal uyum ve beceri gelişiminde belirleyici etkisinin olup olmadığı birçok araştırmaya konu olmuştur.
Yapılan bu araşırmada; ilköğretim birinci sınıfa devam eden çocukların, sosyal uyum ve becerilerini; cinsiyet, kardeş sayısı, doğum sırası, anne yaşı, baba yaşı, anne öğrenim düzeyi, baba öğrenim düzeyi, okul öncesi eğitim alma durumu ve okul öncesi eğitim kurumuna devam etme süresi gibi faktörlerin etkileyip etkilemediği incelenmiştir.
Bu araştırmada birçok kişinin katkısı söz konusudur. Öncelikle araştırmam süresince yardımını esirgemeyen her konuda destek olan danışmanım, Sayın Yrd. Doç. Dr. Safiye Sunay Yıldırım DOĞRU’ya, araştırmamın istatistiksel çalışmalarında yardımcı olan Sayın Hüseyin KAVAS‘a, araştırmamın her aşamasında beni yüreklendiren ve desteğini esirgemeyen değerli dostum Sayın Gül ERGİŞİ’ye, ayrıca araştırma yaptığım okuldaki öğretmen arkadaşlarıma, sevgili öğrencilere ve ailelerine,
Bu eğitimi almaya başladığım andan itibaren manevi desteğini esirgemeyen aileme; sabır ve anlayışla her zaman yanımda olup, yoğun çalışma tempomu benimle paylaşan, Sevgili eşim Hasan SUNGUR’a, araştırmam süresince sevgilerini hissettirerek, onlara ayırmam gereken zamandan fedakarlık eden biricik yavrularım, Nigar, Nezih ve Senih’e,
Gönülden teşekkürlerimi sunarım…
T.C.
SELÇUK ÜNİVERSİTESİ
Sosyal Bilimler Enstitüsü Müdürlüğü
Adı Soyadı Gülcan SUNGUR Numarası 014238031007 Ana Bilim /
Bilim Dalı
Çocuk Gelişimi ve Ev Yönetimi Ana Bilim Dalı Çocuk Gelişimi ve Eğitimi Bilim Dalı
Ö
ğrenc
inin
Danışmanı Yrd. Doç. Dr. Safiye Sunay YILDIRIM DOĞRU Tezin Adı İlköğretim Birinci Sınıfa Devam Eden Çocukların
Sosyal Uyum Ve Becerilerinin İncelenmesi
ÖZET
Bu araştırmada, ilköğretim birinci sınıf çocuklarının, cinsiyet, kardeş sayısı, doğum sırası, anne yaşı, baba yaşı, anne öğrenim düzeyi, baba öğrenim düzeyi, çocuğun ilköğretime başlamadan önce okul öncesi eğitim alma durumu ve okul öncesi eğitim kurumuna devam etme süresinin, sosyal uyum ve becerilerde bir farklılaşmaya neden olup olmadığının değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Bu araştırmanın bağımlı değişkenleri, ilköğretim 1. sınıf öğrencilerinin sosyal uyum ve becerileridir. Bağımsız değişkenleri ise cinsiyet, kardeş sayısı, doğum sırası, anne yaşı, baba yaşı, anne öğrenim düzeyi, baba öğrenim düzeyi, çocuğun ilköğretime başlamadan önce okul öncesi eğitim alma durumu ve okul öncesi eğitim kurumuna devam etme süresidir.
Bu araştırmanın çalışma evreni; 2009-2010 öğretim yılında İstanbul İli Beylikdüzü İlçe Milli Eğitim Müdürlüğüne bağlı Çağ Fatih ilköğretim okuluna devam eden birinci sınıf öğrencileridir. Araştırma İstanbul İli Beylikdüzü İlçe Milli Eğitim Müdürlüğüne bağlı Çağ Fatih ilköğretim okuluna devam eden 136 kız, 141 erkek olmak üzere toplam 277 ilköğretim birinci sınıf öğrencileri ile yürütülmüştür. Veri toplama aracı olarak, çocukların sosyal uyum ve becerilerini belirlenebilmesi için, “Walker-McConnell Sosyal
Yeterlik ve Okul Uyum Ölçeği (WMC-SYOUÖ) ve Alt Ölçekleri” ile çocuklara ilişkin bilgileri elde etmek amacıyla araştırmacı tarafından geliştirilen “Kişisel Bilgi Formu” kullanılmıştır. Elde edilen veriler SPSS 12 paket programı yardımı ile değerlendirilmiştir.
Verilerin istatistiksel analizi bağımsız değişkenlerin bağımlı değişkenler üzerindeki etkisini ortaya koyacak bir model içinde ele alınmıştır. Araştırma verilerinin analizinde t testi, Levene’nin eşit varyans analizi ve Scheffe testi kullanılmıştır.
Cinsiyet, kardeş sayısı, anne yaşı, baba yaşı, anne öğrenim düzeyi ve çocuğun ilköğretime başlamadan önce okul öncesi eğitim alma durumu değişkeninin ölçülmesinde t testi ve varyans analizi; doğum sırası, baba öğrenim düzeyi ve okul öncesi eğitim kurumuna devam etme süresi değişkeninin analizinde ise scheffe testi kullanılmıştır. Verilerin analizinde manidarlık düzeyi 0.05 olarak belirlenmiştir.
Araştırmanın sonucunda çocukların baba öğrenim düzeyi, okul öncesi eğitim alma durumu, okul öncesi eğitime devam etme süresi değişkenlerinin, “Walker-McConnell Sosyal Yeterlik ve Okul Uyum Ölçeği (WMC-SYOUÖ)” ve alt ölçekler toplam puan ortalamaları açısından, sosyal uyum ve becerileri olumlu etkilediği saptanmıştır(p<0.05). Cinsiyet, kardeş sayısı, doğum sırası, anne yaşı, baba yaşı, anne öğrenim düzeyi değişkenlerinin, “Walker-McConnell Sosyal Yeterlik ve Okul Uyum Ölçeği (WMC-SYOUÖ)” ve alt ölçekler toplam puan ortalamaları açısından, sosyal uyum ve becerilerilerinde anlamlı bir ilişkinin olmadığı saptanmıştır(p>0.05).
T.C.
SELÇUK ÜNİVERSİTESİ
Sosyal Bilimler Enstitüsü Müdürlüğü
Adı Soyadı Gülcan SUNGUR Numarası 014238031007 Ana Bilim /
Bilim Dalı
Çocuk Gelişimi ve Ev Yönetimi Ana Bilim Dalı Çocuk Gelişimi ve Eğitimi Bilim Dalı
Ö
ğrencinin Danışmanı Yrd. Doç. Dr. Safiye Sunay YILDIRIM DOĞRU
Tezin İngilizce Adı The Assement Of Social Adaptation and Skills Of The First Grade Pupils
SUMMARY
The aim of this research was to assess whether differences in gender, number of siblings, birth order, parents’ age and education, pupils’ pre-school education and duration affect Social Adaptation and the variations in Social Skills of the first grade students in primary school. The dependent variables were the first grade students’ Social Adaptation and Social Skills; the independent variables were gender, numbers of siblings, birth order, parents’ age/education, the students’ pre-school education and duration.
The subjects used in this study were students attending Çağ Fatih Primary School under the liability of the Ministry of Education in Istanbul, Beylikduzu. A total of 277 students were studied with a division of 134 girls and 141 boys. The data collection method Walker McConnel Social Efficency and Social Adaptation Scale (WMC-SYOUÖ) and Sub-scales were utilized to measure the students Social Adaptation and Skills. Furthermore the Personal Information Form, which is developed by the researcher Walter McConnel, was used to obtain the data about the students. The complied data was assessed using the help of SPSS 12 packet program.
The statistical analysis of the independent variable were handled in a model which shows the effects on dependent variables. In the analysis of the research data, T test Equal Variance Analysis and Scheffe Test of Levene was used.
T Test was used to evaluate the variables of gender, number of siblings, parents’ age, mother education and the students’ pre-school education; The Scheffe Test was used for analysing birth order, father education and the duration of the students pre-school education. The significance level in the data analysis is identified as 0.05.
The results determined that according to the Walker McConnel Social Efficency and Social Adaptation Scale and sub-scales, the variables parents’ education, pre-school education and duration all averaged (p<0.05), proving that these variables have a positive effect on Social Skills. Furthermore the research also concluded that the variables of gender, number of siblings, birth order, parents’ age and education level have no any reasonable effect on Social Adaptation and Skills (p>0.05).
İÇİNDEKİLER
BİLİMSEL ETİK SAYFASI ………...… ii
YÜKSEK LİSANS TEZİ KABUL FORMU …..………...………… iii
ÖNSÖZ ………..………...….. iv
ÖZET ………..… vi
SUMMARY ………...…... viii
İÇİNDEKİLER ……… x
TABLOLAR LİSTESİ ….……… xix
BÖLÜM I ... 1 GİRİŞ ... 1 Problem ... 1 Amaç ... 3 Alt Amaçlar... 3 Araştırmanın Önemi... 9 Sayıltılar ... 12 Sınırlılıklar ... 12 Tanımlar ... 12 BÖLÜM II ... 14 İLGİLİ YAYIN VE ARAŞTIRMALAR ... 14
1. Okul Çocuklarının Tanımı, Önemi, Gelişim Alanlarına Göre Özellikleri... 14
1.1. Okul Çocuklarının Tanımı ... 14
1.2. Okul Çocuklarının Önemi... 14
1.3. Okul Çocuklarını Gelişim Alanlarına Göre Özellikleri ... 16
1.3.1. Zihin Gelişimi ... 16
1.3.2. Dil Gelişimi... 19
1.3.3. Fiziksel ve Motor Gelişim... 20
1.3.4. Sosyal Gelişim ... 23
2. Yaşlara Göre Sosyal Gelişim Dönemleri ... 28
2.1. 0-2 Yaş (Bebeklik) Dönemi ... 28
2.2. 2-6 Yaş (İlk Çocukluk) Dönemi... 31
2.3. 6-11 Yaş (Son Çocukluk) Dönemi... 38
2.4. 11-20 Yaş (Ergenlik) Dönemi... 40
3. Sosyal Uyum ve Becerinin Tanımı ve Önemi ... 42
4. Sosyal Uyumu Etkileyen Faktörler ... 48
4.1. Kalıtsal Faktörler... 48
4.2. Çevresel Faktörler ... 50
4.2.1. Aile... 51
4.2.2. Okul... 54
4.2.3. Arkadaşlık İlişkileri... 58
4.2.4. Sosyo Ekonomik Düzey... 62
4.2.5. Kitle iletişim Araçları... 64
5. İlgili Araştırmalar... 67
5.2. Yurt Dışında Yapılan Araştırmalar ... 72
BÖLÜM III... 78
YÖNTEM... 78
Araştırma Modeli ... 78
Evren ve Örneklem ... 78
Veri Toplama Araçları ... 84
Walker-McConnell Sosyal Yeterlik ve Okul Uyum Ölçeği (WMC-SYOUÖ)... 84
Ölçek Hakkında Genel Bilgi ... 84
Walker-McConnell Sosyal Yeterlik ve Okul Uyum Ölçeği (WMC-SYOUÖ) Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması:... 85
Kişisel Bilgi Formu... 86
Verilerin Toplanması ve Analizi... 87
Verilerin Toplanması ... 87
Verilerin Analizi ... 87
BÖLÜM IV ... 89
BULGULAR... 89
1. İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerin Cinsiyetlerininin Walker-McConnell Sosyal Yeterlik ve Okul Uyum Ölçeği (WMC-SYOUÖ) Alt Ölçek Puan Ortalamaları ve Alt Ölçekler Toplam Puan Ortalamaları İle İlgili Dağılımları ……….…89
1.1. İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerin Cinsiyetlerininin Walker-McConnell Sosyal Yeterlik ve Okul Uyum Ölçeği (WMC-SYOUÖ) Öğretmen Tercihli Sosyal Davranış (AÖ1) Alt Ölçeği Puan Ortalamaları Arasında Anlamlı Düzeyde Farklılık Var mıdır?... 90
1.2. İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerin Cinsiyetlerininin Walker-McConnell Sosyal Yeterlik ve Okul Uyum Ölçeği (WMC-SYOUÖ) Akran Tercihli Sosyal Davranış (AÖ2) Alt Ölçeği Puan Ortalamaları Arasında Anlamlı Düzeyde Farklılık Var mıdır?...91
1.3. İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerin Cinsiyetlerininin Walker-McConnell Sosyal Yeterlik ve Okul Uyum Ölçeği (WMC-SYOUÖ) Okula Uyum Davranış (AÖ3) Alt Ölçeği Puan Ortalamaları Arasında Anlamlı Düzeyde Farklılık Var mıdır? …….…91
1.4. İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerin Cinsiyetlerininin Walker-McConnell Sosyal Yeterlik ve Okul Uyum Ölçeği (WMC-SYOUÖ) Alt Ölçekler Toplam Puan Ortalamaları Arasında Anlamlı Düzeyde Farklılık Var mıdır? ………..…92
2. İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerin Kardeş Sayısının Walker-McConnell Sosyal Yeterlik ve Okul Uyum Ölçeği (WMC-SYOUÖ) Alt Ölçek Puan Ortalamaları ve Alt Ölçekler Toplam Puan Ortalamaları İle İlgili Dağılımları ……….…92
2.1. İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerin Kardeş Sayılarının Walker-McConnell Sosyal Yeterlik ve Okul Uyum Ölçeği (WMC-SYOUÖ) Öğretmen Tercihli Sosyal Davranış (AÖ1) Alt Ölçeği Puan Ortalamaları Arasında Anlamlı Düzeyde Farklılık Var mıdır?... 93
2.2. İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerin Kardeş Sayılarının Walker-McConnell Sosyal Yeterlik ve Okul Uyum Ölçeği (WMC-SYOUÖ) Akran Tercihli Sosyal Davranış (AÖ2) Alt Ölçeği Puan Ortalamaları Arasında Anlamlı Düzeyde Farklılık Var mıdır?... 94
2.3. İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerin Kardeş Sayılarının Walker-McConnell Sosyal Yeterlik ve Okul Uyum Ölçeği (WMC-SYOUÖ) Okula Uyum Davranış (AÖ3) Alt Ölçeği Puan Ortalamaları Arasında Anlamlı Düzeyde Farklılık Var mıdır? ……….94 2.4. İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerin Kardeş Sayılarının Walker-McConnell Sosyal Yeterlik ve Okul Uyum Ölçeği (WMC-SYOUÖ) Alt Ölçekler Toplam Puan Ortalamaları Arasında Anlamlı Düzeyde Farklılık Var mıdır? ………..95 3. İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerin Doğum Sırasının Walker-McConnell Sosyal Yeterlik ve Okul Uyum Ölçeği (WMC-SYOUÖ) Alt Ölçek Puan Ortalamaları ve Alt Ölçekler Toplam Puan Ortalamaları İle İlgili Dağılımları ……….95 3.1. İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerin Doğum Sırasının Walker-McConnell Sosyal Yeterlik ve Okul Uyum Ölçeği (WMC-SYOUÖ) Öğretmen Tercihli Sosyal Davranış (AÖ1) Alt Ölçeği Puan Ortalamaları Arasında Anlamlı Düzeyde Farklılık Var mıdır?... 97 3.2. İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerin Doğum Sırasının Walker-McConnell Sosyal Yeterlik ve Okul Uyum Ölçeği (WMC-SYOUÖ) Akran Tercihli Sosyal Davranış (AÖ2) Alt Ölçeği Puan Ortalamaları Arasında Anlamlı Düzeyde Farklılık Var mıdır?... 97 3.3. İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerin Doğum Sırasının Walker-McConnell Sosyal Yeterlik ve Okul Uyum Ölçeği (WMC-SYOUÖ) Okula Uyum Davranış (AÖ3) Alt Ölçeği Puan Ortalamaları Arasında Anlamlı Düzeyde Farklılık Var mıdır? ……….98 3.4. İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerin Doğum Sırasının Walker-McConnell Sosyal Yeterlik ve Okul Uyum Ölçeği (WMC-SYOUÖ) Alt Ölçekler Toplam Puan Ortalamaları Arasında Anlamlı Düzeyde Farklılık Var mıdır? ………..99 4. İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerin Anne Yaşlarının Walker-McConnell Sosyal Yeterlik ve Okul Uyum Ölçeği (WMC-SYOUÖ) Alt Ölçek Puan Ortalamaları ve Alt Ölçekler Toplam Puan Ortalamaları İle İlgili Dağılımları ……….99 4.1. İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerin Anne Yaşlarının Walker-McConnell Sosyal Yeterlik ve Okul Uyum Ölçeği (WMC-SYOUÖ) Öğretmen Tercihli Sosyal Davranış (AÖ1) Alt Ölçeği Puan Ortalamaları Arasında Anlamlı Düzeyde Farklılık Var mıdır?... 100 4.2. İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerin Anne Yaşlarının Walker-McConnell Sosyal Yeterlik ve Okul Uyum Ölçeği (WMC-SYOUÖ) Akran Tercihli Sosyal Davranış (AÖ2) Alt Ölçeği Puan Ortalamaları Arasında Anlamlı Düzeyde Farklılık Var mıdır?... 101 4.3. İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerin Anne Yaşlarının Walker-McConnell Sosyal Yeterlik ve Okul Uyum Ölçeği (WMC-SYOUÖ) Okula Uyum Davranış (AÖ3) Alt Ölçeği Puan Ortalamaları Arasında Anlamlı Düzeyde Farklılık Var mıdır? …...…101 4.4. İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerin Anne Yaşlarının Walker-McConnell Sosyal Yeterlik ve Okul Uyum Ölçeği (WMC-SYOUÖ) Alt Ölçekler Toplam Puan Ortalamaları Arasında Anlamlı Düzeyde Farklılık Var mıdır? ………....102 5. İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerin Baba Yaşlarının Walker-McConnell Sosyal Yeterlik ve Okul Uyum Ölçeği (WMC-SYOUÖ) Alt Ölçek Puan Ortalamaları ve Alt Ölçekler Toplam Puan Ortalamaları İle İlgili Dağılımları ………...…102
5.1. İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerin Baba Yaşlarının Walker-McConnell Sosyal Yeterlik ve Okul Uyum Ölçeği (WMC-SYOUÖ) Öğretmen Tercihli Sosyal Davranış (AÖ1) Alt Ölçeği Puan Ortalamaları Arasında Anlamlı Düzeyde Farklılık Var mıdır?... 103 5.2. İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerin Baba Yaşlarının Walker-McConnell Sosyal Yeterlik ve Okul Uyum Ölçeği (WMC-SYOUÖ) Akran Tercihli Sosyal Davranış (AÖ2) Alt Ölçeği Puan Ortalamaları Arasında Anlamlı Düzeyde Farklılık Var mıdır?... 104 5.3. İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerin Baba Yaşlarının Walker-McConnell Sosyal Yeterlik ve Okul Uyum Ölçeği (WMC-SYOUÖ) Okula Uyum Davranış (AÖ3) Alt Ölçeği Puan Ortalamaları Arasında Anlamlı Düzeyde Farklılık Var mıdır? ……...104 5.4. İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerin Baba Yaşlarının Walker-McConnell Sosyal Yeterlik ve Okul Uyum Ölçeği (WMC-SYOUÖ) Alt Ölçekler Toplam Puan Ortalamaları Arasında Anlamlı Düzeyde Farklılık Var mıdır? ………....105 6. İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerin Anne Öğrenim Düzeyinin Walker-McConnell Sosyal Yeterlik ve Okul Uyum Ölçeği (WMC-SYOUÖ) Alt Ölçek Puan Ortalamaları ve Alt Ölçekler Toplam Puan Ortalamaları İle İlgili Dağılımları ……….105 6.1. İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerin Anne Öğrenim Düzeylerinin Walker-McConnell Sosyal Yeterlik ve Okul Uyum Ölçeği (WMC-SYOUÖ) Öğretmen Tercihli Sosyal Davranış (AÖ1) Alt Ölçeği Puan Ortalamaları Arasında Anlamlı Düzeyde Farklılık Var mıdır? ……….106 6.2. İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerin Anne Öğrenim Düzeylerinin Walker-McConnell Sosyal Yeterlik ve Okul Uyum Ölçeği (WMC-SYOUÖ) Akran Tercihli Sosyal Davranış (AÖ2) Alt Ölçeği Puan Ortalamaları Arasında Anlamlı Düzeyde Farklılık Var mıdır? ……….107 6.3. İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerin Anne Öğrenim Düzeylerinin Walker-McConnell Sosyal Yeterlik ve Okul Uyum Ölçeği (WMC-SYOUÖ) Okula Uyum Davranış (AÖ3) Alt Ölçeği Puan Ortalamaları Arasında Anlamlı Düzeyde Farklılık Var mıdır?... 108 6.4. İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerin Anne Öğrenim Düzeylerinin Walker-McConnell Sosyal Yeterlik ve Okul Uyum Ölçeği (WMC-SYOUÖ) Alt Ölçekler Toplam Puan Ortalamaları Arasında Anlamlı Düzeyde Farklılık Var mıdır? ………108 7. İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerin Baba Öğrenim Düzeylerinin Walker-McConnell Sosyal Yeterlik ve Okul Uyum Ölçeği (WMC-SYOUÖ) Alt Ölçek Puan Ortalamaları ve Alt Ölçekler Toplam Puan Ortalamaları İle İlgili Dağılımları ……….109 7.1. İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerin Baba Öğrenim Düzeylerinin Walker-McConnell Sosyal Yeterlik ve Okul Uyum Ölçeği (WMC-SYOUÖ) Öğretmen Tercihli Sosyal Davranış (AÖ1) Alt Ölçeği Puan Ortalamaları Arasında Anlamlı Düzeyde Farklılık Var mıdır? ……….…111 7.2. İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerin Baba Öğrenim Düzeylerinin Walker-McConnell Sosyal Yeterlik ve Okul Uyum Ölçeği (WMC-SYOUÖ) Akran Tercihli Sosyal Davranış (AÖ2) Alt Ölçeği Puan Ortalamaları Arasında Anlamlı Düzeyde Farklılık Var mıdır? ……….…111
7.3. İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerin Baba Öğrenim Düzeylerinin Walker-McConnell Sosyal Yeterlik ve Okul Uyum Ölçeği (WMC-SYOUÖ) Okula Uyum Davranış (AÖ3) Alt Ölçeği Puan Ortalamaları Arasında Anlamlı Düzeyde Farklılık Var mıdır?... 112 7.4. İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerin Baba Öğrenim Düzeylerinin Walker-McConnell Sosyal Yeterlik ve Okul Uyum Ölçeği (WMC-SYOUÖ) Alt Ölçekler Toplam Puan Ortalamaları Arasında Anlamlı Düzeyde Farklılık Var mıdır? ………....112 8. İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerin Okul Öncesi Eğitim Alma Durumunun Walker-McConnell Sosyal Yeterlik ve Okul Uyum Ölçeği (WMC-SYOUÖ) Alt Ölçek Puan Ortalamaları ve Alt Ölçekler Toplam Puan Ortalamaları İle İlgili Dağılımları……113 8.1. İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerin Okulöncesi Eğitim Alma Durumlarının Walker-McConnell Sosyal Yeterlik ve Okul Uyum Ölçeği (WMC-SYOUÖ) Öğretmen Tercihli Sosyal Davranış (AÖ1) Alt Ölçeği Puan Ortalamaları Arasında Anlamlı Düzeyde Farklılık Var mıdır? ………...114 8.2. İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerin Okulöncesi Eğitim Alma Durumlarının Walker-McConnell Sosyal Yeterlik ve Okul Uyum Ölçeği (WMC-SYOUÖ) Akran Tercihli Sosyal Davranış (AÖ2) Alt Ölçeği Puan Ortalamaları Arasında Anlamlı Düzeyde Farklılık Var mıdır? ……….….115 8.3. İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerin Okulöncesi Eğitim Alma Durumlarının Walker-McConnell Sosyal Yeterlik ve Okul Uyum Ölçeği (WMC-SYOUÖ) Okula Uyum Davranış (AÖ3) Alt Ölçeği Puan Ortalamaları Arasında Anlamlı Düzeyde Farklılık Var mıdır? ……….115 8.4. İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerin Okulöncesi Eğitim Alma Durumlarının Walker-McConnell Sosyal Yeterlik ve Okul Uyum Ölçeği (WMC-SYOUÖ) Alt Ölçekler Toplam Puan Ortalamaları Arasında Anlamlı Düzeyde Farklılık Var mıdır? ……..116 9. İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerin Okulöncesi Eğitime Devam Etme Süresinin Walker-McConnell Sosyal Yeterlik ve Okul Uyum Ölçeği (WMC-SYOUÖ) Alt Ölçek Puan Ortalamaları ve Alt Ölçekler Toplam Puan Ortalamaları İle İlgili Dağılımları ………117 9.1. İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerin Okulöncesi Eğitime Devam Süresinin Walker-McConnell Sosyal Yeterlik ve Okul Uyum Ölçeği (WMC-SYOUÖ) Öğretmen Tercihli Sosyal Davranış (AÖ1) Alt Ölçeği Puan Ortalamaları Arasında Anlamlı Düzeyde Farklılık Var mıdır? ………...…119 9.2. İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerin Okulöncesi Eğitime Devam Süresinin Walker-McConnell Sosyal Yeterlik ve Okul Uyum Ölçeği (WMC-SYOUÖ) Akran Tercihli Sosyal Davranış (AÖ2) Alt Ölçeği Puan Ortalamaları Arasında Anlamlı Düzeyde Farklılık Var mıdır? ………..119 9.3. İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerin Okulöncesi Eğitime Devam Süresinin Walker-McConnell Sosyal Yeterlik ve Okul Uyum Ölçeği (WMC-SYOUÖ) Okula Uyum Davranış (AÖ3) Alt Ölçeği Puan Ortalamaları Arasında Anlamlı Düzeyde Farklılık Var mıdır? ……….120 9.4. İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerin Okulöncesi Eğitime Devam Süresinin Walker-McConnell Sosyal Yeterlik ve Okul Uyum Ölçeği (WMC-SYOUÖ) Alt Ölçekler Toplam Puan Ortalamaları Arasında Anlamlı Düzeyde Farklılık Var mıdır? ……..121
BÖLÜM V... 122
TARTIŞMA ve YORUM... 122 1. İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerin Cinsiyetlerininin Walker-McConnell Sosyal Yeterlik ve Okul Uyum Ölçeği (WMC-SYOUÖ) Alt Ölçek Puan Ortalamaları ve Alt Ölçekler Toplam Puan Ortalamaları İle İlgili Dağılımları ………...…122 1.1. İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerin Cinsiyetlerininin Walker-McConnell Sosyal Yeterlik ve Okul Uyum Ölçeği (WMC-SYOUÖ) Öğretmen Tercihli Sosyal Davranış (AÖ1) Alt Ölçeği Puan Ortalamaları Arasında Anlamlı Düzeyde Farklılık Var mıdır?... 122 1.2. İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerin Cinsiyetlerininin Walker-McConnell Sosyal Yeterlik ve Okul Uyum Ölçeği (WMC-SYOUÖ) Akran Tercihli Sosyal Davranış (AÖ2) Alt Ölçeği Puan Ortalamaları Arasında Anlamlı Düzeyde Farklılık Var mıdır?...122 1.3. İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerin Cinsiyetlerininin Walker-McConnell Sosyal Yeterlik ve Okul Uyum Ölçeği (WMC-SYOUÖ) Okula Uyum Davranış (AÖ3) Alt Ölçeği Puan Ortalamaları Arasında Anlamlı Düzeyde Farklılık Var mıdır?...123 1.4. İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerin Cinsiyetlerininin Walker-McConnell Sosyal Yeterlik ve Okul Uyum Ölçeği (WMC-SYOUÖ) Alt Ölçekler Toplam Puan Ortalamaları Arasında Anlamlı Düzeyde Farklılık Var mıdır? ………....123 2. İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerin Kardeş Sayısının Walker-McConnell Sosyal Yeterlik ve Okul Uyum Ölçeği (WMC-SYOUÖ) Alt Ölçek Puan Ortalamaları ve Alt Ölçekler Toplam Puan Ortalamaları İle İlgili Dağılımları ………...128 2.1. İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerin Kardeş Sayılarının Walker-McConnell Sosyal Yeterlik ve Okul Uyum Ölçeği (WMC-SYOUÖ) Öğretmen Tercihli Sosyal Davranış (AÖ1) Alt Ölçeği Puan Ortalamaları Arasında Anlamlı Düzeyde Farklılık Var mıdır?...128 2.2. İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerin Kardeş Sayılarının Walker-McConnell Sosyal Yeterlik ve Okul Uyum Ölçeği (WMC-SYOUÖ) Akran Tercihli Sosyal Davranış (AÖ2) Alt Ölçeği Puan Ortalamaları Arasında Anlamlı Düzeyde Farklılık Var mıdır?... 128 2.3. İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerin Kardeş Sayılarının Walker-McConnell Sosyal Yeterlik ve Okul Uyum Ölçeği (WMC-SYOUÖ) Okula Uyum Davranış (AÖ3) Alt Ölçeği Puan Ortalamaları Arasında Anlamlı Düzeyde Farklılık Var mıdır? ……...128 2.4. İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerin Kardeş Sayılarının Walker-McConnell Sosyal Yeterlik ve Okul Uyum Ölçeği (WMC-SYOUÖ) Alt Ölçekler Toplam Puan Ortalamaları Arasında Anlamlı Düzeyde Farklılık Var mıdır? ………....129 3. İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerin Doğum Sırasının Walker-McConnell Sosyal Yeterlik ve Okul Uyum Ölçeği (WMC-SYOUÖ) Alt Ölçek Puan Ortalamaları ve Alt Ölçekler Toplam Puan Ortalamaları İle İlgili Dağılımları ………...132 3.1. İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerin Doğum Sırasının Walker-McConnell Sosyal Yeterlik ve Okul Uyum Ölçeği (WMC-SYOUÖ) Öğretmen Tercihli Sosyal Davranış (AÖ1) Alt Ölçeği Puan Ortalamaları Arasında Anlamlı Düzeyde Farklılık Var mıdır?... 132
3.2. İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerin Doğum Sırasının Walker-McConnell Sosyal Yeterlik ve Okul Uyum Ölçeği (WMC-SYOUÖ) Akran Tercihli Sosyal Davranış (AÖ2) Alt Ölçeği Puan Ortalamaları Arasında Anlamlı Düzeyde Farklılık Var mıdır?... 132 3.3. İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerin Doğum Sırasının Walker-McConnell Sosyal Yeterlik ve Okul Uyum Ölçeği (WMC-SYOUÖ) Okula Uyum Davranış (AÖ3) Alt Ölçeği Puan Ortalamaları Arasında Anlamlı Düzeyde Farklılık Var mıdır? ……...132 3.4. İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerin Doğum Sırasının Walker-McConnell Sosyal Yeterlik ve Okul Uyum Ölçeği (WMC-SYOUÖ) Alt Ölçekler Toplam Puan Ortalamaları Arasında Anlamlı Düzeyde Farklılık Var mıdır? ………133 4. İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerin Anne Yaşlarının Walker-McConnell Sosyal Yeterlik ve Okul Uyum Ölçeği (WMC-SYOUÖ) Alt Ölçek Puan Ortalamaları ve Alt Ölçekler Toplam Puan Ortalamaları İle İlgili Dağılımları ………...135 4.1. İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerin Anne Yaşlarının Walker-McConnell Sosyal Yeterlik ve Okul Uyum Ölçeği (WMC-SYOUÖ) Öğretmen Tercihli Sosyal Davranış (AÖ1) Alt Ölçeği Puan Ortalamaları Arasında Anlamlı Düzeyde Farklılık Var mıdır?... 135 4.2. İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerin Anne Yaşlarının Walker-McConnell Sosyal Yeterlik ve Okul Uyum Ölçeği (WMC-SYOUÖ) Akran Tercihli Sosyal Davranış (AÖ2) Alt Ölçeği Puan Ortalamaları Arasında Anlamlı Düzeyde Farklılık Var mıdır?... 135 4.3. İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerin Anne Yaşlarının Walker-McConnell Sosyal Yeterlik ve Okul Uyum Ölçeği (WMC-SYOUÖ) Okula Uyum Davranış (AÖ3) Alt Ölçeği Puan Ortalamaları Arasında Anlamlı Düzeyde Farklılık Var mıdır? ……...135 4.4. İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerin Anne Yaşlarının Walker-McConnell Sosyal Yeterlik ve Okul Uyum Ölçeği (WMC-SYOUÖ) Alt Ölçekler Toplam Puan Ortalamaları Arasında Anlamlı Düzeyde Farklılık Var mıdır? ………....136 5. İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerin Baba Yaşlarının Walker-McConnell Sosyal Yeterlik ve Okul Uyum Ölçeği (WMC-SYOUÖ) Alt Ölçek Puan Ortalamaları ve Alt Ölçekler Toplam Puan Ortalamaları İle İlgili Dağılımları ………...…138 5.1. İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerin Baba Yaşlarının Walker-McConnell Sosyal Yeterlik ve Okul Uyum Ölçeği (WMC-SYOUÖ) Öğretmen Tercihli Sosyal Davranış (AÖ1) Alt Ölçeği Puan Ortalamaları Arasında Anlamlı Düzeyde Farklılık Var mıdır?... 138 5.2. İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerin Baba Yaşlarının Walker-McConnell Sosyal Yeterlik ve Okul Uyum Ölçeği (WMC-SYOUÖ) Akran Tercihli Sosyal Davranış (AÖ2) Alt Ölçeği Puan Ortalamaları Arasında Anlamlı Düzeyde Farklılık Var mıdır?... 139 5.3. İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerin Baba Yaşlarının Walker-McConnell Sosyal Yeterlik ve Okul Uyum Ölçeği (WMC-SYOUÖ) Okula Uyum Davranış (AÖ3) Alt Ölçeği Puan Ortalamaları Arasında Anlamlı Düzeyde Farklılık Var mıdır? ……...139 5.4. İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerin Baba Yaşlarının Walker-McConnell Sosyal Yeterlik ve Okul Uyum Ölçeği (WMC-SYOUÖ) Alt Ölçekler Toplam Puan Ortalamaları Arasında Anlamlı Düzeyde Farklılık Var mıdır? ………...….139
6. İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerin Anne Öğrenim Düzeyinin Walker-McConnell Sosyal Yeterlik ve Okul Uyum Ölçeği (WMC-SYOUÖ) Alt Ölçek Puan Ortalamaları ve Alt Ölçekler Toplam Puan Ortalamaları İle İlgili Dağılımları ……….…141 6.1. İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerin Anne Öğrenim Düzeylerinin Walker-McConnell Sosyal Yeterlik ve Okul Uyum Ölçeği (WMC-SYOUÖ) Öğretmen Tercihli Sosyal Davranış (AÖ1) Alt Ölçeği Puan Ortalamaları Arasında Anlamlı Düzeyde Farklılık Var mıdır? ……….141 6.2. İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerin Anne Öğrenim Düzeylerinin Walker-McConnell Sosyal Yeterlik ve Okul Uyum Ölçeği (WMC-SYOUÖ) Akran Tercihli Sosyal Davranış (AÖ2) Alt Ölçeği Puan Ortalamaları Arasında Anlamlı Düzeyde Farklılık Var mıdır? ……….142 6.3. İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerin Anne Öğrenim Düzeylerinin Walker-McConnell Sosyal Yeterlik ve Okul Uyum Ölçeği (WMC-SYOUÖ) Okula Uyum Davranış (AÖ3) Alt Ölçeği Puan Ortalamaları Arasında Anlamlı Düzeyde Farklılık Var mıdır?... 142 6.4. İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerin Anne Öğrenim Düzeylerinin Walker-McConnell Sosyal Yeterlik ve Okul Uyum Ölçeği (WMC-SYOUÖ) Alt Ölçekler Toplam Puan Ortalamaları Arasında Anlamlı Düzeyde Farklılık Var mıdır?...142 7. İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerin Baba Öğrenim Düzeylerinin Walker-McConnell Sosyal Yeterlik ve Okul Uyum Ölçeği (WMC-SYOUÖ) Alt Ölçek Puan Ortalamaları ve Alt Ölçekler Toplam Puan Ortalamaları İle İlgili Dağılımları………..146 7.1. İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerin Baba Öğrenim Düzeylerinin Walker-McConnell Sosyal Yeterlik ve Okul Uyum Ölçeği (WMC-SYOUÖ) Öğretmen Tercihli Sosyal Davranış (AÖ1) Alt Ölçeği Puan Ortalamaları Arasında Anlamlı Düzeyde Farklılık Var mıdır? ……….146 7.2. İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerin Baba Öğrenim Düzeylerinin Walker-McConnell Sosyal Yeterlik ve Okul Uyum Ölçeği (WMC-SYOUÖ) Akran Tercihli Sosyal Davranış (AÖ2) Alt Ölçeği Puan Ortalamaları Arasında Anlamlı Düzeyde Farklılık Var mıdır? ……….146 7.3. İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerin Baba Öğrenim Düzeylerinin Walker-McConnell Sosyal Yeterlik ve Okul Uyum Ölçeği (WMC-SYOUÖ) Okula Uyum Davranış (AÖ3) Alt Ölçeği Puan Ortalamaları Arasında Anlamlı Düzeyde Farklılık Var mıdır?... 147 7.4. İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerin Baba Öğrenim Düzeylerinin Walker-McConnell Sosyal Yeterlik ve Okul Uyum Ölçeği (WMC-SYOUÖ) Alt Ölçekler Toplam Puan Ortalamaları Arasında Anlamlı Düzeyde Farklılık Var mıdır? ………....147 8. İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerin Okul Öncesi Eğitim Alma Durumunun Walker-McConnell Sosyal Yeterlik ve Okul Uyum Ölçeği (WMC-SYOUÖ) Alt Ölçek Puan Ortalamaları ve Alt Ölçekler Toplam Puan Ortalamaları İle İlgili Dağılımları …...151 8.1. İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerin Okulöncesi Eğitim Alma Durumlarının Walker-McConnell Sosyal Yeterlik ve Okul Uyum Ölçeği (WMC-SYOUÖ) Öğretmen Tercihli Sosyal Davranış (AÖ1) Alt Ölçeği Puan Ortalamaları Arasında Anlamlı Düzeyde Farklılık Var mıdır? ………...151
8.2. İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerin Okulöncesi Eğitim Alma Durumlarının Walker-McConnell Sosyal Yeterlik ve Okul Uyum Ölçeği (WMC-SYOUÖ) Akran Tercihli Sosyal Davranış (AÖ2) Alt Ölçeği Puan Ortalamaları Arasında Anlamlı Düzeyde
Farklılık Var mıdır? ………..151
8.3. İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerin Okulöncesi Eğitim Alma Durumlarının Walker-McConnell Sosyal Yeterlik ve Okul Uyum Ölçeği (WMC-SYOUÖ) Okula Uyum Davranış (AÖ3) Alt Ölçeği Puan Ortalamaları Arasında Anlamlı Düzeyde Farklılık Var mıdır? ………...152
8.4. İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerin Okulöncesi Eğitim Alma Durumlarının Walker-McConnell Sosyal Yeterlik ve Okul Uyum Ölçeği (WMC-SYOUÖ) Alt Ölçekler Toplam Puan Ortalamaları Arasında Anlamlı Düzeyde Farklılık Var mıdır? ……..152
9. İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerin Okulöncesi Eğitime Devam Etme Süresinin Walker-McConnell Sosyal Yeterlik ve Okul Uyum Ölçeği (WMC-SYOUÖ) Alt Ölçek Puan Ortalamaları ve Alt Ölçekler Toplam Puan Ortalamaları İle İlgili Dağılımları ………156
9.1. İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerin Okulöncesi Eğitime Devam Süresinin Walker-McConnell Sosyal Yeterlik ve Okul Uyum Ölçeği (WMC-SYOUÖ) Öğretmen Tercihli Sosyal Davranış (AÖ1) Alt Ölçeği Puan Ortalamaları Arasında Anlamlı Düzeyde Farklılık Var mıdır? ………...…156
9.2. İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerin Okulöncesi Eğitime Devam Süresinin Walker-McConnell Sosyal Yeterlik ve Okul Uyum Ölçeği (WMC-SYOUÖ) Akran Tercihli Sosyal Davranış (AÖ2) Alt Ölçeği Puan Ortalamaları Arasında Anlamlı Düzeyde Farklılık Var mıdır? ………..156
9.3. İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerin Okulöncesi Eğitime Devam Süresinin Walker-McConnell Sosyal Yeterlik ve Okul Uyum Ölçeği (WMC-SYOUÖ) Okula Uyum Davranış (AÖ3) Alt Ölçeği Puan Ortalamaları Arasında Anlamlı Düzeyde Farklılık Var mıdır? ……….…156
9.4. İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerin Okulöncesi Eğitime Devam Süresinin Walker-McConnell Sosyal Yeterlik ve Okul Uyum Ölçeği (WMC-SYOUÖ) Alt Ölçekler Toplam Puan Ortalamaları Arasında Anlamlı Düzeyde Farklılık Var mıdır? ……..157
BÖLÜM VI ... 160
SONUÇ ve ÖNERİLER... 160
KAYNAKÇA ... 165
EKLER... 186
Ek 1: Walker-McConnell Sosyal Yeterlik ve Okul Uyum Ölçeği... 187
Ek 2: Walker-Mcconnell Sosyal Yeterlik Ve Okul Uyum Ölçeğinin Kullanılabileceğine Dair İzin E-Maili... 190
Ek 3: Ailelere Uygulanan Kişisel Bilgi Formu ... 191
Ek 4: Araştımanın Yapıldığı Okuldan Alınan İzin Yazısı ... 192
TABLOLAR LİSTESİ
Tablo 1 İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerin Cinsiyet Durumlarına Göre Dağılımları …79 Tablo 2 İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerinin Kardeşi Sayılarına Göre Dağılımı …...80 Tablo 3 İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerin Doğum Sırasına Göre Dağılımları ……….80 Tablo 4 İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerin Annelerinin Yaşlarına Göre Dağılımları ...81 Tablo 5 İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerin Babalarının Yaşlarına Göre Dağılımları …81 Tablo 6 İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerin Annelerinin Öğrenim Durumlarına Göre Dağılımları ……….82 Tablo 7 İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerin Babalarının Öğrenim Durumlarına Göre Dağılımları ……….82 Tablo 8 İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerinin Okulöncesi Eğitim Alıp Almama Durumlarına Göre Dağılımları ………...83 Tablo 9 Okulöncesi Eğitime Devam Etmeyen, Okulöncesi Eğitime 1Yıl Devam Eden ve 2 Yıl ve Daha Fazla Devam Eden İlköğretim l.Sınıf Öğrencilerin Okulöncesi Eğitime Devam Etme Sürelerine Göre Dağılımı ………..83 Tablo 10. İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerinin WMC-SYOUÖ Toplam ve Alt Ölçek Puanlarının Cinsiyete Göre t Testi ve Levene Eşit Varyans Testi Sonuçları ……….90 Tablo 11. İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerinin WMC-SYOUÖ Toplam ve Alt Ölçek Puanlarının Kardeş Sayısına Göre t Testi ve Levene Eşit Varyans Testi Sonuçları ..93 Tablo 12. İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerinin WMC-SYOUÖ Toplam ve Alt Ölçek Puanlarının Doğum Sırasına Göre Ortalama ve Scheffe Değerleri ………96
Tablo 13. İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerinin WMC-SYOUÖ Toplam ve Alt Ölçek Puanlarının Anne Yaşlarına Göre t Testi ve Levene Eşit Varyans Testi Sonuçları .100 Tablo 14. İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerinin WMC-SYOUÖ Toplam ve Alt Ölçek Puanlarının Baba Yaşlarına Göre t Testi ve Levene Eşit Varyans Testi Sonuçları ..103 Tablo 15. İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerinin WMC-SYOUÖ Toplam ve Alt Ölçek Puanlarının Anne Öğrenim Düzeylerine Göre t Testi ve Levene Eşit Varyans Testi Sonuçları ……….…..106 Tablo 16. İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerinin WMC-SYOUÖ Toplam ve Alt Ölçek Puanlarının Baba Öğrenim Düzeylerine Göre Ortalama ve Scheffe Değerleri ….110 Tablo 17. İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerinin WMC-SYOUÖ Toplam ve Alt Ölçek Puanlarının Okul Öncesi Eğitim Alma Durumuna Göre t Testi ve Levene Eşit Varyans Testi Sonuçları …….……...……….114 Tablo 18. Okul Öncesi Eğitime Devam Etmeyen, Okulöncesi Eğitime 1 Yıl Devam Eden ve 2 Yıl ve Daha Fazla Devam Eden İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerin WMC-SYOUÖ Toplam ve Alt Ölçek Puanlarının Ortalama ve Scheffe Değerleri ………118
BÖLÜM I GİRİŞ Problem
Gelişim bir bütündür. Fiziksel, zihinsel, duygusal ve sosyal gelişim arasında sıkı bir bağ bulunmaktadır. Çocuk dünyaya sosyalleşmiş olarak gelmez, sosyalleşme süreci boyunca grubun kurallarına ve değerlerine uymayı öğrenir ve değerler sistemini benimser. Bu öğrenme bütün yaşam boyunca sürer. Bu süreçte bireyin çevresindeki diğer insanlarla ilişkileri ve diğer çevre faktörleri bireyin sosyal uyumu üzerinde etkili olur (Başal, 2003).
Eğitim çocuk doğar doğmaz ailede başlar, okul içinde ve dışında yapılan eğitim ve öğretimle birlikte yaşam boyu sürer. Çocuk doğumdan itibaren içine girdiği sosyal, kültürel ortama ve çevresine uyum sağlamaya çalışır. Çocuğun içinde yaşadığı topluma uyum sağlayabilmesi ve toplumla bütünleşebilmesi, onun toplumda geçerli olan sosyal davranışları edinmesiyle gerçekleşir. Bu anlamda sosyal uyum, bireylerin ve çocukların belirli bir grubun öteki üyelerinin değerlerini, davranışlarını ve inançlarını kazandıkları süreç olarak tanımlanmıştır (Gander ve Gardiner, 2001). Bu süreçte eğitimin önemli görevi, öğrencilere insanın uyum sürecini tüm gerçekleri ve ilkeleriyle anlatmaktır (Kaplan 1965).
(Geçtan 1999). Kendisiyle uyum içinde olan insanın başkalarına dostça yaklaşabilmekle birlikte tek başına kalacağını bilse de haklarını koruma ve savunma adına savaşma cesaretini göze alabilme özelliğine sahip insan olarak tanımlar.
Bireyin başkaları ile iyi ilişkiler kurmasında, toplumsal kurallara uymasında, sorumluluk yüklenebilmesinde, başkalarına yardım etmesinde, haklarını kullanabilmesinde sosyal becerilerin önemi büyüktür (Çubukçu ve Gültekin, 2000). Sosyal becerilerde yetersiz olan çocuklar yaşamları boyunca kişiler arası ilişkilerinde,
duygusal alanlarda, okul yaşamlarında ve mesleki başarılarında çeşitli problemlerle karşılaşmaktadırlar. Bu problemlerin yaşanmaması için çocukların sosyal beceri düzeylerinin arttırılıp, toplumsallaşmalarının sağlanması gerekmektedir. (Antia and Kreimeyer, 1988).
Çocuğun ilk yıllarındaki sosyal uyum ve becerilerinin gelişimi, daha sonraki yıllardaki sosyal uyum ve becerilerinin temelini oluşturur. Başkalarını gözlemleyerek ve onları taklit ederek davranış biçimleri kazanan çocuk için, anne-babanın onunla kurduğu iletişim ve eğitiminde izlediği tutum, çocuğun yaşayacağı sosyal uyum ve becerilerinin boyutunu önemli ölçüde şekillendirir. Güvenli, sıcak bir aile ortamında sevgiyle büyüyen çocuk, toplumun normlarını, günlük yaşamla ilgili bilgi-becerileri ve yaşama uyum sağlamayı öğrenir (Güler, 1994).
İlköğretim dönemi çocukları için okul, çocuk için yeni ve karmaşık bir sosyal çevreye girmek, birey olarak toplumda yer almak, dış dünyaya açılmak demektir (Korkmazlar,1995). Okul ortamında çocuklar sadece yaşamlarını sürdürebilmeleri için gerekli olan bilgileri almazlar. Bu bilgilerin yanında hem kendileri hem de diğer insanlarla sağlıklı iletişim kurabilmeleri için gerekli olan sosyal ve duygusal gelişim için çeşitli olanaklara ulaşırlar. Okul sosyal bir ortamdır. Bu ortamda öğrenciler hem arkadaşları hem de öğretmenleri ile kurdukları iletişim sayesinde sosyal becerilerini geliştirmekte ve duygusal anlamda da sağlıklı bireyler olma yolunda ilerlemektedirler. Öğrenciler, okul çağına gelene kadar aile ve çevreden gelen uyarıcılarla sosyal ve duygusal açıdan şekillenmektedirler. Okul çağında ise toplumsal açıdan sosyal ve duygusal uyum sorunları yaşamayan bireyler olarak yetişme yönünde uyarıcılar alırlar. Bu yöndeki ilk önemli adımlar ilköğretim çağında atılır(Özden, 2006).
İlköğretimde başarısız olan çocuklara bakıldığında bu başarısızlığın nedenlerinin her zaman bilişsel yetersizlikler olmadığı çocuğun başarılı olabilmesi için, sosyal uyum ve becerilerinin de iyi gelişmiş olmasının gerektiği bilinmektedir. .Bu dönemde, sosyal gelişimleri bilinçli ve dengeli bir şekilde desteklenen çocukların, ileriki yıllarda sosyal
uyum, beceri ve başarı düzeylerinin artarak, yaşamlarında emin adımlarla ilerledikleri görülmüştür.
Ülkemizde, sosyal uyum ve beceriler, çocuğun gelişiminde ve eğitiminde sosyal uyum ve becerilerin yeri ve önemi, sosyal uyum ve beceri programları, sosyal uyum ve becerinin farklı eğitim kademelerinde öğrencilerin başarı düzeylerine etkileri gibi pek çok araştırma yapılmıştır. Bu araştırmanın da cinsiyet, kardeş sayısı, doğum sırası, anne-baba yaşı, anne-baba öğrenim düzeyi, çocuğun okul öncesi eğitim alma durumu ve okul öncesi eğitim kurumuna devam etme süresi gibi değişkenlerin, sosyal uyum ve beceriye olan etkilerini ortaya çıkararak, bu alanda yapılan çalışmalara katkıda bulunacağı umulmaktadır..
Amaç
Bu araştırmanın genel amacı; ilköğretim birinci sınıfa devam eden çocukların sosyal uyum ve becerilerinin değerlendirilmesi; cinsiyet, kardeş sayısı, doğum sırası, anne-baba yaşı, anne-baba öğrenim düzeyi, çocuğun okul öncesi eğitim alma durumu ve okul öncesi eğitim kurumuna devam etme süresi gibi değişkenlerin, sosyal uyum ve beceri düzeylerini etkileyip etkilemediğini belirlemektir.
Alt Amaçlar
Genel amaca bağlı olarak aşağıdaki sorulara cevap aranacaktır:
1. İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerin Cinsiyetlerininin Walker-McConnell Sosyal Yeterlik ve Okul Uyum Ölçeği (WMC-SYOUÖ) Alt Ölçek Puan Ortalamaları ve Alt Ölçekler Toplam Puan Ortalamaları İle İlgili Dağılımları
1.1. İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerin Cinsiyetlerininin Walker-McConnell Sosyal Yeterlik ve Okul Uyum Ölçeği (WMC-SYOUÖ) Öğretmen Tercihli Sosyal Davranış (AÖ1) Alt Ölçeği Puan Ortalamaları Arasında Anlamlı Düzeyde Farklılık Var mıdır?
1.2. İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerin Cinsiyetlerininin Walker-McConnell Sosyal Yeterlik ve Okul Uyum Ölçeği (WMC-SYOUÖ) Akran Tercihli Sosyal Davranış (AÖ2) Alt Ölçeği Puan Ortalamaları Arasında Anlamlı Düzeyde Farklılık Var mıdır?
1.3. İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerin Cinsiyetlerininin Walker-McConnell Sosyal Yeterlik ve Okul Uyum Ölçeği (WMC-SYOUÖ) Okula Uyum Davranış (AÖ3) Alt Ölçeği Puan Ortalamaları Arasında Anlamlı Düzeyde Farklılık Var mıdır?
1.4. İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerin Cinsiyetlerininin Walker-McConnell Sosyal Yeterlik ve Okul Uyum Ölçeği (WMC-SYOUÖ) Alt Ölçekler Toplam Puan Ortalamaları Arasında Anlamlı Düzeyde Farklılık Var mıdır?
2. İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerin Kardeş Sayısının Walker-McConnell Sosyal Yeterlik ve Okul Uyum Ölçeği (WMC-SYOUÖ) Alt Ölçek Puan Ortalamaları ve Alt Ölçekler Toplam Puan Ortalamaları İle İlgili Dağılımları
2.1. İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerin Kardeş Sayılarının Walker-McConnell Sosyal Yeterlik ve Okul Uyum Ölçeği (WMC-SYOUÖ) Öğretmen Tercihli Sosyal Davranış (AÖ1) Alt Ölçeği Puan Ortalamaları Arasında Anlamlı Düzeyde Farklılık Var mıdır?
2.2. İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerin Kardeş Sayılarının Walker-McConnell Sosyal Yeterlik ve Okul Uyum Ölçeği (WMC-SYOUÖ) Akran Tercihli Sosyal Davranış (AÖ2) Alt Ölçeği Puan Ortalamaları Arasında Anlamlı Düzeyde Farklılık Var mıdır?
2.3. İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerin Kardeş Sayılarının Walker-McConnell Sosyal Yeterlik ve Okul Uyum Ölçeği (WMC-SYOUÖ) Okula Uyum Davranış (AÖ3) Alt Ölçeği Puan Ortalamaları Arasında Anlamlı Düzeyde Farklılık Var mıdır?
2.4. İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerin Kardeş Sayılarının Walker-McConnell Sosyal Yeterlik ve Okul Uyum Ölçeği (WMC-SYOUÖ) Alt Ölçekler Toplam Puan Ortalamaları Arasında Anlamlı Düzeyde Farklılık Var mıdır?
3. İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerin Doğum Sırasının Walker-McConnell Sosyal Yeterlik ve Okul Uyum Ölçeği (WMC-SYOUÖ) Alt Ölçek Puan Ortalamaları ve Alt Ölçekler Toplam Puan Ortalamaları İle İlgili Dağılımları
3.1. İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerin Doğum Sırasının Walker-McConnell Sosyal Yeterlik ve Okul Uyum Ölçeği (WMC-SYOUÖ) Öğretmen Tercihli Sosyal Davranış (AÖ1) Alt Ölçeği Puan Ortalamaları Arasında Anlamlı Düzeyde Farklılık Var mıdır?
3.2. İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerin Doğum Sırasının Walker-McConnell Sosyal Yeterlik ve Okul Uyum Ölçeği (WMC-SYOUÖ) Akran Tercihli Sosyal Davranış (AÖ2) Alt Ölçeği Puan Ortalamaları Arasında Anlamlı Düzeyde Farklılık Var mıdır?
3.3. İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerin Doğum Sırasının Walker-McConnell Sosyal Yeterlik ve Okul Uyum Ölçeği (WMC-SYOUÖ) Okula Uyum Davranış (AÖ3) Alt Ölçeği Puan Ortalamaları Arasında Anlamlı Düzeyde Farklılık Var mıdır?
3.4. İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerin Doğum Sırasının Walker-McConnell Sosyal Yeterlik ve Okul Uyum Ölçeği (WMC-SYOUÖ) Alt Ölçekler Toplam Puan Ortalamaları Arasında Anlamlı Düzeyde Farklılık Var mıdır?
4. İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerin Anne Yaşlarının Walker-McConnell Sosyal Yeterlik ve Okul Uyum Ölçeği (WMC-SYOUÖ) Alt Ölçek Puan Ortalamaları ve Alt Ölçekler Toplam Puan Ortalamaları İle İlgili Dağılımları
4.1. İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerin Anne Yaşlarının Walker-McConnell Sosyal Yeterlik ve Okul Uyum Ölçeği (WMC-SYOUÖ) Öğretmen Tercihli Sosyal Davranış (AÖ1) Alt Ölçeği Puan Ortalamaları Arasında Anlamlı Düzeyde Farklılık Var mıdır?
4.2. İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerin Anne Yaşlarının Walker-McConnell Sosyal Yeterlik ve Okul Uyum Ölçeği (WMC-SYOUÖ) Akran Tercihli Sosyal Davranış (AÖ2) Alt Ölçeği Puan Ortalamaları Arasında Anlamlı Düzeyde Farklılık Var mıdır?
4.3. İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerin Anne Yaşlarının Walker-McConnell Sosyal Yeterlik ve Okul Uyum Ölçeği (WMC-SYOUÖ) Okula Uyum Davranış (AÖ3) Alt Ölçeği Puan Ortalamaları Arasında Anlamlı Düzeyde Farklılık Var mıdır?
4.4. İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerin Anne Yaşlarının Walker-McConnell Sosyal Yeterlik ve Okul Uyum Ölçeği (WMC-SYOUÖ) Alt Ölçekler Toplam Puan Ortalamaları Arasında Anlamlı Düzeyde Farklılık Var mıdır?
5. İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerin Baba Yaşlarının Walker-McConnell Sosyal Yeterlik ve Okul Uyum Ölçeği (WMC-SYOUÖ) Alt Ölçek Puan Ortalamaları ve Alt Ölçekler Toplam Puan Ortalamaları İle İlgili Dağılımları
5.1. İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerin Baba Yaşlarının Walker-McConnell Sosyal Yeterlik ve Okul Uyum Ölçeği (WMC-SYOUÖ) Öğretmen Tercihli Sosyal Davranış (AÖ1) Alt Ölçeği Puan Ortalamaları Arasında Anlamlı Düzeyde Farklılık Var mıdır?
5.2. İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerin Baba Yaşlarının Walker-McConnell Sosyal Yeterlik ve Okul Uyum Ölçeği (WMC-SYOUÖ) Akran Tercihli Sosyal Davranış (AÖ2) Alt Ölçeği Puan Ortalamaları Arasında Anlamlı Düzeyde Farklılık Var mıdır?
5.3. İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerin Baba Yaşlarının Walker-McConnell Sosyal Yeterlik ve Okul Uyum Ölçeği (WMC-SYOUÖ) Okula Uyum Davranış (AÖ3) Alt Ölçeği Puan Ortalamaları Arasında Anlamlı Düzeyde Farklılık Var mıdır?
5.4. İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerin Baba Yaşlarının Walker-McConnell Sosyal Yeterlik ve Okul Uyum Ölçeği (WMC-SYOUÖ) Alt Ölçekler Toplam Puan Ortalamaları Arasında Anlamlı Düzeyde Farklılık Var mıdır?
6. İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerin Anne Öğrenim Düzeyinin Walker-McConnell Sosyal Yeterlik ve Okul Uyum Ölçeği (WMC-SYOUÖ) Alt Ölçek Puan Ortalamaları ve Alt Ölçekler Toplam Puan Ortalamaları İle İlgili Dağılımları
6.1. İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerin Anne Öğrenim Düzeylerinin Walker-McConnell Sosyal Yeterlik ve Okul Uyum Ölçeği (WMC-SYOUÖ) Öğretmen Tercihli Sosyal Davranış (AÖ1) Alt Ölçeği Puan Ortalamaları Arasında Anlamlı Düzeyde Farklılık Var mıdır?
6.2. İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerin Anne Öğrenim Düzeylerinin Walker-McConnell Sosyal Yeterlik ve Okul Uyum Ölçeği (WMC-SYOUÖ) Akran Tercihli Sosyal Davranış (AÖ2) Alt Ölçeği Puan Ortalamaları Arasında Anlamlı Düzeyde Farklılık Var mıdır?
6.3. İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerin Anne Öğrenim Düzeylerinin Walker-McConnell Sosyal Yeterlik ve Okul Uyum Ölçeği (WMC-SYOUÖ) Okula Uyum Davranış (AÖ3) Alt Ölçeği Puan Ortalamaları Arasında Anlamlı Düzeyde Farklılık Var mıdır?
6.4. İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerin Anne Öğrenim Düzeylerinin Walker-McConnell Sosyal Yeterlik ve Okul Uyum Ölçeği (WMC-SYOUÖ) Alt Ölçekler Toplam Puan Ortalamaları Arasında Anlamlı Düzeyde Farklılık Var mıdır?
7. İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerin Baba Öğrenim Düzeylerinin Walker-McConnell Sosyal Yeterlik ve Okul Uyum Ölçeği (WMC-SYOUÖ) Alt Ölçek Puan Ortalamaları ve Alt Ölçekler Toplam Puan Ortalamaları İle İlgili Dağılımları
7.1. İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerin Baba Öğrenim Düzeylerinin Walker-McConnell Sosyal Yeterlik ve Okul Uyum Ölçeği (WMC-SYOUÖ) Öğretmen Tercihli Sosyal Davranış (AÖ1) Alt Ölçeği Puan Ortalamaları Arasında Anlamlı Düzeyde Farklılık Var mıdır?
7.2. İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerin Baba Öğrenim Düzeylerinin Walker-McConnell Sosyal Yeterlik ve Okul Uyum Ölçeği (WMC-SYOUÖ) Akran Tercihli Sosyal Davranış (AÖ2) Alt Ölçeği Puan Ortalamaları Arasında Anlamlı Düzeyde Farklılık Var mıdır?
7.3. İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerin Baba Öğrenim Düzeylerinin Walker-McConnell Sosyal Yeterlik ve Okul Uyum Ölçeği (WMC-SYOUÖ) Okula Uyum Davranış (AÖ3) Alt Ölçeği Puan Ortalamaları Arasında Anlamlı Düzeyde Farklılık Var mıdır?
7.4. İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerin Baba Öğrenim Düzeylerinin Walker-McConnell Sosyal Yeterlik ve Okul Uyum Ölçeği (WMC-SYOUÖ) Alt Ölçekler Toplam Puan Ortalamaları Arasında Anlamlı Düzeyde Farklılık Var mıdır?
8. İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerin Okul Öncesi Eğitim Alma Durumunun Walker-McConnell Sosyal Yeterlik ve Okul Uyum Ölçeği (WMC-SYOUÖ) Alt Ölçek Puan Ortalamaları ve Alt Ölçekler Toplam Puan Ortalamaları İle İlgili Dağılımları
8.1. İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerin Okulöncesi Eğitim Alma Durumlarının Walker-McConnell Sosyal Yeterlik ve Okul Uyum Ölçeği (WMC-SYOUÖ) Öğretmen Tercihli Sosyal Davranış (AÖ1) Alt Ölçeği Puan Ortalamaları Arasında Anlamlı Düzeyde Farklılık Var mıdır?
8.2. İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerin Okulöncesi Eğitim Alma Durumlarının Walker-McConnell Sosyal Yeterlik ve Okul Uyum Ölçeği (WMC-SYOUÖ) Akran Tercihli Sosyal Davranış (AÖ2) Alt Ölçeği Puan Ortalamaları Arasında Anlamlı Düzeyde Farklılık Var mıdır?
8.3. İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerin Okulöncesi Eğitim Alma Durumlarının Walker-McConnell Sosyal Yeterlik ve Okul Uyum Ölçeği (WMC-SYOUÖ) Okula Uyum Davranış (AÖ3) Alt Ölçeği Puan Ortalamaları Arasında Anlamlı Düzeyde Farklılık Var mıdır?
8.4. İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerin Okulöncesi Eğitim Alma Durumlarının Walker-McConnell Sosyal Yeterlik ve Okul Uyum Ölçeği (WMC-SYOUÖ) Alt Ölçekler Toplam Puan Ortalamaları Arasında Anlamlı Düzeyde Farklılık Var mıdır?
9. İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerin Okulöncesi Eğitime Devam Etme Süresinin Walker-McConnell Sosyal Yeterlik ve Okul Uyum Ölçeği (WMC-SYOUÖ) Alt Ölçek Puan Ortalamaları ve Alt Ölçekler Toplam Puan Ortalamaları İle İlgili Dağılımları
9.1. İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerin Okulöncesi Eğitime Devam Süresinin Walker-McConnell Sosyal Yeterlik ve Okul Uyum Ölçeği (WMC-SYOUÖ) Öğretmen Tercihli Sosyal Davranış (AÖ1) Alt Ölçeği Puan Ortalamaları Arasında Anlamlı Düzeyde Farklılık Var mıdır?
9.2. İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerin Okulöncesi Eğitime Devam Süresinin Walker-McConnell Sosyal Yeterlik ve Okul Uyum Ölçeği (WMC-SYOUÖ) Akran Tercihli Sosyal Davranış (AÖ2) Alt Ölçeği Puan Ortalamaları Arasında Anlamlı Düzeyde Farklılık Var mıdır?
9.3. İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerin Okulöncesi Eğitime Devam Süresinin Walker-McConnell Sosyal Yeterlik ve Okul Uyum Ölçeği (WMC-SYOUÖ) Okula Uyum Davranış (AÖ3) Alt Ölçeği Puan Ortalamaları Arasında Anlamlı Düzeyde Farklılık Var mıdır?
9.4. İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerin Okulöncesi Eğitime Devam Süresinin Walker-McConnell Sosyal Yeterlik ve Okul Uyum Ölçeği (WMC-SYOUÖ) Alt Ölçekler Toplam Puan Ortalamaları Arasında Anlamlı Düzeyde Farklılık Var mıdır?
Araştırmanın Önemi
Eğitimin temel amacı, bireyin içinde yaşadığı topluma etkin ve dengeli bir uyum yapmasını sağlamaktır. Burada kastedilen bireyin toplumsal isteklere koşulsuz uyumu değil, etkin gelişimi için gerekli yaşantıları sağlayarak, kendisi ve toplum için yararlı olacak davranışların, onda oluşturulmasıdır (Oğuzkan ve Oral, 1997).
Bireyin iç ve dış güçleri dengeleme çabası uyum süreci olarak tanımlanır ve uyum, bireysel çabayı ve başarıyı gerektirir. Bireyi değişen ve gelişen bir duruma bir başkası
uyumlu hale getiremez. Bu nokta da eğitimin önemli görevi, öğrencilere insanın uyum sürecini tüm gerçekleri ve ilkeleriyle anlatmaktır (Kaplan, 1965).
En küçük toplum birimi olarak tanımlanan aile, insan yaşantısı üzerinde daha doğumdan önce başlayan ve doğumdan sonra ilk gelişim yıllarından yaşamın sonuna kadar etkinliğini sürdüren bir kuruluştur (Koptagel, 1981). Çocuklar sosyal becerileri ana babalarıyla ya da bakıcı durumundaki kişilerle ilişki kurarak öğrenmeye başlarlar; daha sonra sosyal gruba kardeşler, akranlar ve diğer yetişkinler katılır ve sosyal beceriler böylece gelişir (Cartledge ve Milburn, 1980). Sosyal beceriler, genellikle diğer bireylerin gözlenmesi, gözlenen davranışların model alınması ve taklit edilmesiyle kazanılmakta; çevreden alınan geribildirimlerle kalıcı hale gelmektedir. Günümüzde birçok gelişmiş ülkede, sosyal becerilerin önemi kabul edilmekte ve eğitim programlarında sosyal beceri öğretimine yer verilmektedir. Böylece farklı yaş ve özellikteki çocuklar ile yetişkinler için farklı sosyal beceri programları hazırlanmakta; yapılan araştırmalarda bu programların etkililiği ve bireylerin sosyal becerileri öğrenme ve kullanma düzeylerine etki eden etmenler belirlenmeye çalışılmaktadır (Çifçi ve Sucuoğlu, 2003).
İlköğretim döneminde çocuklar; fiziksel, bilişsel, duygusal, sosyal ve dil gelişimlerinin desteklendiği; daha sonraki eğitim hayatının ve kişiliğinin şekillendiği önemli bir süreç içerisine girerler. Bu süreçte edinilen deneyimler, ileriki yaşamında çocuğun diğer insanlarla nasıl bir iletişim kuracağını ve sosyal yaşantılara karşı nasıl tavır sergileyeceğini belirlemede önemli rol oynar. Okul ortamı çocuğa, geliştirmesi gereken sosyal uyumu ve becerileri kazandırmaya çalışmakta, bunların denenmesini ve yerleşmesini sağlamakta ya da bu becerileri kazanabilmesi için uygun ortamlar hazırlayarak, sosyal gelişimini desteklemektedir.
Uzman eğitimciler tarafından, sosyal gelişim alanını desteklemek amacıyla uygun eğitim ortamlarında düzenlenen eğitim programları; sosyal uyum ve becerileri kazanmalarını sağlayarak; çocukların topluma uyumunun kolaylaştırılmasında, olumlu
kişilik özelliklerini geliştirmelerinde, akademik anlamda daha başarılı bireyler olmalarında önemli bir etkendir.
Son yıllarda özellikle yurtdışında çocukların sosyal uyum becerileri üzerine yapılan çalışmalarda önemli bir artış gözlenmektedir. Ülkemizde de konuyla ilgili yapılan çalışmalar giderek artmakta; ancak yeni çalışmalara da ihtiyaç duyulmaktadır. Özellikle sosyal beceri kazandırmaya yönelik çalışmalara gereksinim duyulduğu söylenebilir. Bu çalışma da, sosyal uyum ve beceri ile ilgili gereksinim duyulan çalışmalara katkıda bulunması açısından önem arz etmektedir.
Bu araştırmayla elde edilecek bulguların özellikle şu alanlarda faydalı olacağı umulmaktadır:
Bu çalışma ilköğretim birinci sınıfa devam eden çocukların sosyal uyum ve becerilerini etkileyen faktörler hakkında istatistiksel bir bilgi vermesi açısından önemlidir.
İlköğretim birinci sınıf öğretmenleri bu çalışmayla eğitim verecekleri gruba sosyal becerileri kazanmalarını sağlayacak etkinliklere yer vermeleri halinde çocukların sosyal uyumunun kolaylaştıracağını bilmeleri açısından önemlidir.
İlköğretim birinci sınıfa devam eden öğrencilere sosyal becerilerin kazandırılması halinde çocukların akademik başarısında artış sosyal ilişkilerinde çevre ile uyumlu olması açısından rehber bir çalışma niteliğinde olması açısından önemlidir.
Anne baba eğitim programları düzenleyecek kişilere kaynak olması açısından önemlidir.
Yapılan araştırma bundan sonraki araştırmalara katkı sağlaması bakımından önem arz etmektedir.
Sayıltılar
Öğretmenlerin, kendilerine verilen “Walker-McConnell Sosyal Yeterlik ve Okul Uyum Ölçeği (WMC-SYOUÖ)” ve alt ölçeklerinin, öğrencilerin sosyal yeterlilik boyutlarını ölçmek için yeterli olduğu, kabul edilmiştir.
Örneklem grubundaki öğrenci ailelerinin sorulara doğru cevap verdikleri,
Araştırmanın her safhasında başvurulan uzman kişilerin yeterli oldukları kabul edilmiştir.
Sınırlılıklar
1.Araştırma, ilköğretim birinci sınıfa devam eden çocukların sosyal uyum ve becerilerinin incelenmesi konusu ile sınırlıdır.
2.Araştırmanın öğrenci örneklemi, İstanbul ili Beylikdüzü ilçesinde, 2009-2010 eğitim-öğretim yılında Milli Eğitim Bakanlığı’na bağlı Çağ Fatih ilköğretim okuluna devam eden ilköğretim birinci sınıf öğrencileri ile sınırlıdır.
3. “Walker - Mc Connell Sosyal Yeterlik ve Okul Uyum Ölçeği (WMC-SYOUÖ)” ve alt ölçeklerinin değerlendirilmesi çocukların okulda öğretmen tarafından gözlenebilen davranışları ile sınırlıdır.
4.Araştırma, veri elde etmede, kişisel bilgi formu ile sınırlıdır.
5.Araştırma, “Walker - Mc Connell Sosyal Yeterlik ve Okul Uyum Ölçeği'nin (WMC-SYOUÖ)” ve alt ölçeklerinin ölçtüğü niteliklerle sınırlıdır.
Tanımlar
İlköğretim: Kadın erkek, bütün Türklerin milli gayelere uygun olarak bedeni zihni ve ahlaki gelişmelerine ve yetişmelerine hizmet eden temel eğitim ve öğretimdir (İlköğretim ve Eğitim Kanunu - 12.01.1961-10705/222).
İlköğretim Okulu: Zorunlu öğrenim yaş grubundaki çocukları kapsayan, onların bedensel, zihinsel ve ahlaki gelişmelerine ve yetişmelerine hizmet eden, sekiz yıllık zorunlu temel eğitim ve öğretim okulu (Demirtaş ve Güneş, 2002).
Sosyal Uyum: Zorlanmalarla karşılaşıldığında gerekli bilgileri toplama ve bunlardan yararlanma, davranışları bir yandan benlik yapısının bütünlüğünü koruyacak, diğer yandan çevresel koşullarla baş edebilecek bir biçimde düzenleme, dış ve iç ortamdan kaynaklanan, doğal ve toplumsal koşulların neden olduğu değişikliğe alışma süreci”, “bireyin benliğiyle ve çevresiyle dengeli ve etkili bir ilişki kurabilmesi, geliştirebilmesi” şeklinde tanımlanmaktadır (Akıncı, 2007).
Sosyal Beceri: Sosyal ortamlarda, sosyal olarak kabul edilebilir yollarla diğerleriyle etkileşimde bulunma yeteneğidir. (Combs ve Slaby, 1977).
Eğitim: Bireyde kendi yaşantıları yoluyla, kalıcı izli ve istendik davranış değişikliği oluşturma sürecidir (Demirtaş ve Güneş, 2002).
Sosyalleşme: Bireyin çevresindeki norm ve değerlere uygun davranış biçimlerini kabul etmesi anlamına gelir (Yavuzer, 1999).
BÖLÜM II
İLGİLİ YAYIN VE ARAŞTIRMALAR
1. Okul Çocuklarının Tanımı, Önemi, Gelişim Alanlarına Göre Özellikleri 1.1. Okul Çocuklarının Tanımı
Çoğu zaman okul yılları olarak adlandırılan orta çocukluk genellikle altı ile on iki yaşlar arasındaki dönemin adıdır (Gander and Gardiner, 2001). İlkokul yıllarını içine alan bu dönem, ergenliğin ilk belirtilerinin başladığı on ikinci yaşta son bulur (Yörükoğlu, 2002). Çocuklar bu dönemde aile yuvasından çıkıp dış dünyaya açılır ve onlar için ilk toplumsal çevre olan okul ortamı ile tanışırlar (Ömeroğlu, 2007). Çocuk altı yaşına kadar anne ve babası ile yoğun bir birliktelik yaşar. Bundan sonra ise çocuğun yıllarca sürecek olan okul hayatı başlar ve karşısına rolleri farklı insanlar çıkar (Çavuş, 2005).
Okula başlama, çocuk yönünden, belli bir ruhsal olgunluğa ulaşmış olmayı gerektirir. Zihin yetenekleri bakımından, çocuğun yaşına uygun bir öğrenme ve kavrayış düzeyine varması ilk koşuldur (Yörükoğlu, 2002).
Orta çocukluk dönemini oluşturan altı - on iki yaşlar arasında çocuklar okulda 7000 saatten fazla zaman harcarlar. Bu zamanın büyük bölümü okuma, yazma ve hesaplama gibi bilişsel yetenekleri genişletmeye ve iyileştirmeye ayrılacaktır. Ancak, çocukların toplumsal davranışlarının çoğunu öğrendikleri yerler de okul ve oyun alanıdır. Aile, okul ve yaşıt grubu, hepsi birlikte orta çocukluk görevlerini öğretmekten sorumludur (Gander and Gardiner, 2001).
1.2. Okul Çocuklarının Önemi
Okullarımız, çeşitli yollarla, bize akademik çalışmanın çok daha fazlasının sunulduğu minyatür toplumsal sistemler oluşturmaktadır. Okuldaki yaşantılarımız geleceğimizi belirlemede ailemizdeki ya da yaşıtlarımız arasındaki yaşantılarımız kadar
önemli sayılabilir (Gander and Gardiner, 2001). Kulaksızoğlu’na (2005) göre, okul sosyalleşmenin adeta bir deney yeridir. Okula başladıkları ilk yıllar çocuklar sosyal ve duygusal açıdan bazı sorunlar yaşasalar da gelişimin yavaş ama düzenli olması nedeniyle okul yılları genellikle insan hayatının en sakin ve uyumlu geçen yılları olarak değerlendirilir.
Havighurst’a göre okul çocukları bilişsel, toplumsal ve fiziksel olmak üzere üç alanda büyüme özellikleri göstermektedir. Öncelikle çocuklar karmaşık kavramları sembolize etmeyi ve mantıksal düşünmeyi kapsayan bilişsel gelişim ile yetişkinin iletişim ortamına girer. Sonra toplumsal olarak ev ve aile ortamının dışına çıkar, okul ortamına ve yaşıt grubuna katılırlar. Son olarak da gelişmiş kaslar ve yetenekler gerektiren oyunlar oynayarak ve spor yaparak fiziksel olarak gelişirler. Çocuklar büyüdükçe bireysel olarak bu alanların her birinde kendi tarzlarını ve işleyiş düzeylerini oluştururlar. Havighurst’a göre her birey, yaşamın belirli dönemlerinde belli gelişim görevlerini yerine getirmek zorundadır. Birey biyolojik olarak içinde bulunduğu döneme ait gelişim görevlerini yerine getirmeye hazır bulunmaktadır. Ancak bu görevleri yerine getirebilmesi için gerekli biyolojik olgunluğun yanı sıra eğitim ortamı gibi çevresel koşulların da uygun olması gerekir. Birey, içinde bulunduğu döneme ait gelişim ödevlerini başarı ile tamamlayacak olursa kendine güveni artar, mutlu ve huzurlu olur, daha sonraki gelişim görevlerini de başarıyla yapar. Gelişim görevlerinde başarısız olursa kendine olan güveni azalır, huzursuzluk ve sıkıntılar ortaya çıkar, daha sonraki gelişim görevlerinin başarılmasında da güçlükler olur (Ömeroğlu, 2007).
Çocukların kendini ifade edebilmesi, özgüven kazanması, ailesi ve çevresindeki bireylerle ilişki kurabilmesi, arkadaşları tarafından kabul görmesi, sosyal anlamda bağımsızlık kazanması gibi beceriler okul ortamında öğretmenler tarafından öğrenciler desteklenerek ve motive edilerek kazandırılabilir. Öğretmenlerin, öğrencilerin bu becerileri kazanmalarını sağlayacak düzenleme ve etkinliklere yer vermeleri gerekir. Nitekim bu becerilerin kazandırılması, öğrencilerin akademik başarısında, sosyal ilişkilerinde, sosyal uyumlarında etkili bir faktör olabilmektedir (Balyiyen, 2007).
Çocuklar okul ortamında birçok arkadaş edinirler. Bu durum onları ailelerinden çok yaşıtlarıyla zaman geçirmeye yönlendirerek arkadaş ilişkilerine değer vermeye başlamalarını sağlar. Dersler ve arkadaşlarıyla dolu olan günlerini nasıl geçirecekleriyle ilgili planlar yaparlar. Fiziksel yeteneklerinin farkına varır ve bedenleri üzerindeki kontrolleri artar. Uygun eğitim aldıklarında yüzme, kayak, dans etme, müzik aleti çalma vb. birçok beceriler edinebilirler. Kendilerine ve başkalarına karşı sorumluluklarının farkına varır, yetişkin olmak için gerekli olan bazı görevleri ve rolleri yerine getirmeye başlarlar (Ömeroğlu, 2007). Okul ortamında üç toplumsal gelişim görevinin başarılması önemlidir. Bunlar; kişisel bağımsızlık kazanma, yaşıtlarla geçinmeyi öğrenme ve toplumsal rolünü öğrenmedir (Gander and Gardiner, 2001).
Okul bir bakıma evde kazanılan eğitimin sınandığı yerdir. Çocuğun okula uyumu ve başarısı, ana babanın yetiştirmedeki başarısının bir ölçüsüdür. Ancak okula başlamakla, ana babanın eğitici görevini tümden öğretmene aktardığını düşünmek de yanlış olur. Genel anlamda eğitim evde ve okulda ortaklaşa yürütülür (Yörükoğlu, 2002).
1.3. Okul Çocuklarını Gelişim Alanlarına Göre Özellikleri 1.3.1. Zihin Gelişimi
Okul yılları çocukların okurken, yazı yazarken, çeşitli fiziksel etkinlikleri yaparken, var olan becerilerini geliştirdikleri ve yeni beceriler edindikleri bir dönemdir. Bu nedenle altı-on iki yaş çocukları için okul çok önemli bir yere sahiptir (Ömeroğlu, 2007).
Bu dönemde bilgiyi işlemede zihinsel işlemleri kullanmaya yeteneklidirler. Bu onların düşüncesine odaktan uzaklaşma, tersine çevrilebilirlik, dönüşümsel düşünme özelliklerini ve gerçeği çıkarsama yeteneğini kazandırır (Gander and Gardiner, 2001).
Artık yedi yaşında olan çocuğun okuma yazmayı öğrenmesi, matematik işlemleri yapması, problemler üzerinde akıl yürütmesi beklenmektedir. Çünkü o şimdi Piaget’in
somut işlemler dönemindedir. Çocuklara ilişkin gözlemlerinden ve deneyimlerinden yola çıkan Piaget, normal zihin gelişiminin dört dönem içinde ilerlediğini savunmuştur. Ona göre başlangıçta refleksif olarak yapılan işlemler, zamanla düşüncenin kazanılması ile bilinçli hale gelmektedir (Ömeroğlu, 2007). Somut işlemler döneminde düşüncedeki ilerleme, bir önceki döneme göre çok ileri düzeydedir. Bu dönemde gerçek işlemlerin ortaya çıktığı belirgin olarak gözlenir. İşlem, zihinsel bir faaliyetin somut bir davranışa dönüşmesidir (her zaman bir davranış olarak dışarı yansıtılmayabilir). Bu dönemde çocuk, bilgiyi zihinsel olarak izler, zihninde bir düzene koyar, işler ve mantıksal bir sonuç çıkarır. Gerekli görürse bu sonuçla tutarlı bir işlem yapar (Arı, 2003).
Bu dönemde problemin çözülmesi somut nesnelere, “burada” ve “şimdi” gibi anlık durumların olmasına bağlıdır. Çocuklar bu dönemde korunum ilkesini anlayabilirler, çünkü somut işlemleri tersine döndürebilirler. Su miktarının her iki koşulda da aynı olduğunu söyleyen çocukların zihinsel yetenekleri yetişkinlerinki gibi olmaya başlar (Yavuzer, 2006). Özellikle bu dönemde çocuklar sınıflama ve sıralamada oldukça başarılıdırlar. Onlar bir grup nesneyi farklı özelliklerine göre sınıflayabilirler. Yine nesneler arası geçişler (büyükten küçüğe, uzundan kısaya vb.) bu dönemde gelişir. Buradaki geçişlik, önceki konularla şimdiki konular arsında bağı kurmaya yarayan, hem sıralama hem de korunum ile ilgili bir yetenektir (Bayındır ve Özel, 2008).
Bu dönemdeki çocuk bir olayı diğer insanın gözüyle görebilmeyi zamanla daha iyi becermeye başlar. Çocuğun ego merkezli olmaktan kurtulup, diğer kişinin gözüyle dünyayı görebilmesi sosyal ilişkilerinde yeni bir aşamaya yol açar (Cüceloğlu, 2005). Okul öncesinde çocuklar olayları kendi “egosantrik” düşüncesi ile yorumlarken artık olayları neden sonuç ilişkisine göre yorumlarlar. Örneğin okul öncesinde çocuk, ağacın kendine özgü bir güç ile hareket ettiğini düşünürken, okul yıllarında ağacın dallarını ve yapraklarını hareket ettirenin rüzgar olduğunu anlamaya başlar. Yine bulutların da kendi iradeleriyle hareket etmediklerini, rüzgarın etkisiyle hareket ettiklerini anlarlar. Görüldüğü gibi çocuk artık daha gerçekçi düşünmeye başlamıştır (Ömeroğlu, 2007).
