Sağlık sektöründe vardiya usulü çalışan kadınların evlilik uyumları ve cinsel fonksiyonlarının değerlendirilmesi

(1)

KADIN SAĞLIĞI HEMŞİRELİĞİ DERGİSİ

KASHED

JOURNAL OF WOMEN’S HEALTH NURSING

JOWHEN

YIL (YEAR) 4 CİLT(VOLUME) 1 ÖZEL SAYI (SPECIAL ISSUE)

MART (MARCH) 2018

(2)

Cilt/Volume: 1

Özel sayı/Special Issie 1

Mart/March 2018

Editörler

Prof.Dr. Nevin Hotun Şahin

Prof.Dr. Hediye Arslan Özkan

Editör Yrd.

Yard.Doç.Dr. Feride Yiğit

Yard.Doç.Dr. Melek Ersoy Cingi

Yard.Doç.Dr. Özlem Can Özkan

(3)

5 ÖNSÖZ

6 KURULLAR

7 KURULLAR

10 BİLİMSEL PROGRAM

13 ABSTRACTS

29 ORAL PRESENTATION ABSTRACTS

319

(4)

(5)

Değerli Meslektaşlarımız ve Üyelerimiz,

Kadın Sağlığı Hemşireliği Derneği (KSHD) Prof.Dr. Anahit Coşkun ve kurucu yönetim kurulu tarafından 22

Nisan 2010 İstanbul’da kurulmuştur. KSHD’nin ilk ve temel amacı, kadın sağlığı hemşireliğini geliştirmek ve dünya

standardına ulaştırmak, kadın sağlığı alanında eğitim ve araştırmalar yapmak, yapılan çalışmaları desteklemek,

sonuçlarını klinik alandaki uygulamalara yansıtmak, bilimsel paylaşımlar için platformlar hazırlamaktır. Bu amaçla

Kadın Sağlığı Hemşireliği Derneği tarafından 22-24 Mart 2018 tarihlerinde İstanbul’da “I.Uluslararası ve II.Ulusal

Kadın Sağlığı Hemşireliği Kongresi” gerçekleştirilmiştir. Bu kongrenin amaçları, kadın sağlığı hemşireliği alanında

uluslararası ve ulusal yenilikleri paylaşmak, genç meslektaşlarımızın gelişimini ve etkileşimini desteklemek, Kadın

Sağlığı Hemşireliği Derneği’ni güçlendirerek ulusal kadın sağlığı sorunlarımızın çözümünde yol gösterici projeler

için işbirliği oluşturmaktır.

Ana teması, “Kadının Olduğu Her Yerde” olan bu kongre aracılığıyla 21.yüzyılda kadın sağlığı hemşireliğinin

misyon ve vizyonu, bu alanda yetişmiş var olan insan gücünden etkin yararlanabilme ve sürdürülebilir kalkınma

hedeflerine ulaşmada kadın sağlığı hemşireliğinin rolleri ulusal ve uluslararası saygın konuşmacılarla oturumlarda

tartışılmıştır. Royal College of Nursing (Committee Member of the Royal College of Nursing Women’s Health

Forum) Kadın sağlığı forumu başkanı ve başkan yardımcısının da arasında olduğu uluslararası oturumlar zengin

paylaşımlara ortam hazırlamıştır. Temel kadın sağlığı konularında güncellenmenin yanı sıra inovatif teknolojik

yenilikler, kadının toplumsal ve hukuksal konumu gibi özelleşmiş konularla doyurucu bir program yer almıştır.

Kongremize ülkemizin hemen her yerinden 600‘ün üzerinde bildiri başvurusu alınmıştır. Kadın sağlığını

her alanından özel ve önemli çalışmalar ve tezlerin sunulduğu çok önemli bir güncel literatür oluşmuştur. Bu

zenginliğin sürekli ve yaygın olarak paylaşılması amacıyla Kadın Sağlığı Hemşireleri Derneği’nin online KADIN

SAĞLIĞI HEMŞİRELİĞİ ELEKTRONİK DERGİSİ (KASHED) dergisinde özel bir sayı olarak yayınlanması uygun

bulunmuştur. 2014 yılında yayın hayatına başlayan KASHED kadın sağlığı alanlarındaki çalışmaları ve gelişmeleri

meslektaşlarımızla paylaşmayı amaçlayan ve yılda 3 kez yayınlanana elektronik bir dergidir. KADIN SAĞLIĞI

HEMŞİRELİĞİ ELEKTRONİK DERGİSİ (KASHED), TÜBİTAK ULAKBİM tarafından yürütülen, ulusal akademik

dergilerin elektronik ortamda yayımlanmasına imkân sağlayan barındırma ve süreç yönetimi hizmeti olan

DergiPark portalında yer almaktadır. KASHED dergisini DergiPark sistemi içinde tüm sayılarına ve arşivine bu

sayfadan ulaşılabilmektedir (http://dergipark.gov.tr/kashed).

Katkı ve paylaşımlarınızla daha çok güçleneceğimize inanıyoruz, katkılarınız için teşekkür ve saygılarımızı sunarız.

Editörler

Prof.Dr. Nevin Hotun Şahin

Prof.Dr. Hediye Arslan Özkan

(6)

Prof. Dr. Anahit COŞKUN

Prof. Dr. Lale TAŞKIN

KONGRE EŞ BAŞKANLARI

Prof. Dr. Nevin HOTUN ŞAHİN

Prof. Dr. Hediye ARSLAN ÖZKAN

KONGRE SEKRETERLERİ

Yrd. Doç. Dr. Hüsniye DİNÇ

Dr. Yeliz DOĞAN MERİH

Yrd. Doç. Dr. Zübeyde EKŞİ GÜLOĞLU

KONGRE DÜZENLEME KURULU

Prof. Dr. Nezihe BEJİ

Doç. Dr. İlkay GÜNGÖR

Doç. Dr. Hatice YILDIZ

Yrd. Doç. Dr. Özlem CAN GÜRKAN

Yrd. Doç. Dr. Zübeyde EKŞİ GÜLOĞLU

Yrd. Doç. Dr. Feride YİĞİT

Yrd. Doç. Dr. Melek CİNGİ

Dr. Hüsniye DİNÇ

MSc. Arife AYDIN

MSc. Nurgül AKIN TURGUT

MSc. Sonay CANBOLAT

MSc. Aysun ÇAKIR ÖZÇELİK

MSc. Mukaddes TURAN MİRAL

Ayşe KUTLUATA

ULUSLARARASI BİLİMSEL KURUL ÜYELERİ

Doç. Dr. Sandra FOUNDS

University of Pittsburgh

Dr. Ahmet Metin GÜLMEZOĞLU

Department of Reproductive Health and Research, WHO

Uzm. Debby HOLLOWAY

Royal College of Nursing

Uzm. Wendy NORTON

De Montfort University

Dr. Veronica MAGAR

Department of Gender, Equity and Human Rights, WHO

Dr. Claudia GARCIA-MORENO

Department of Reproductive Health and Research Violence against women,

WHO

K.K.T.C ÜNİVERSİTELERİNDEN BİLİMSEL KURUL ÜYELERİ

Prof. Dr. Samiye METE

Girne Üniversitesi

(7)

BİLİMSEL KURUL

Prof. Dr. Nevin AKDOLUN BALKAYA

Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi

Prof. Dr. Aygül AKYÜZ

Koç Üniversitesi

Prof. Dr. Mürüvvet BAŞER

Erciyes Üniversitesi

Prof. Dr. Esin ÇEBER TURFAN

Prof. Dr. Nurdan DEMİRCİ

Marmara Üniversitesi

Prof. Dr. Emel EGE

Necmettin Erbakan Üniversitesi

Prof. Dr. Nilüfer ERBİL

Ordu Üniversitesi

Prof. Dr. Sibel ERKAL İLHAN

Ankara Üniversitesi

Prof. Dr. Kafiye EROĞLU

Koç Üniversitesi

Prof. Dr. Gülşen ERYILMAZ

Atatürk Üniversitesi

Prof. Dr. Zehra GÖLBAŞI

Cumhuriyet Üniversitesi

Prof. Dr. Kamile KABUKÇUOĞLU

Akdeniz Üniversitesi

Prof. Dr. Zekiye KARAÇAM

Adnan Menderes Üniversitesi

Prof. Dr. Hacer KARANİSOĞLU

Maltepe Üniversitesi

Prof. Dr. Nuran KÖMÜRCÜ

İstanbul Aydın Üniversitesi

Prof. Dr. Özen KULAKAÇ

Ondokuz Mayıs Üniversitesi

Prof. Dr. Ümran OSKAY

İstanbul Üniversitesi

Prof. Dr. Hülya OKUMUŞ

Dokuz Eylül Üniversitesi

Prof. Dr. Ferda ÖZBAŞARAN

S.Zaim Üniversitesi

Prof. Dr. Sevgi ÖZKAN

Pamukkale Üniversitesi

Prof. Dr. Türkan PASİNLİOĞLU

Sanko Üniversitesi

Prof. Dr. Ümran SEVİL

Ege Üniversitesi

Prof. Dr. Neriman SOĞUKPINAR

Ege Üniversitesi

Prof. Dr. Ahsen ŞİRİN

Prof. Dr. Lale TAŞKIN

Başkent Üniversitesi

Prof. Dr. Füsun TERZİOĞLU

İstinye Üniversitesi

Prof. Dr. Saadet YAZICI

Sağlık Bilimleri Üniversitesi

Doç. Dr. Gülcihan AKKUZU

Ufuk Üniversitesi

Doç. Dr. Hilmiye AKSU

Adnan Menderes Üniversitesi

Doç. Dr. Ergül ASLAN

İstanbul Üniversitesi

Doç. Dr. Meltem BAL

Marmara Üniversitesi

Doç. Dr. Hatice BALCI YANGIN

Akdeniz Üniversitesi

Doç. Dr. Serap EJDER APAY

Atatürk Üniversitesi Erzurum

Doç. Dr. Rabia EKTİ GENÇ

Ege Üniversitesi

Doç. Dr. Gül ERTEM

Ege Üniversitesi

Doç. Dr. Gözde Gökçe İSBİR

Mersin Üniversitesi

Doç. Dr. Şule GÖKYILDIZ

Çukurova Üniversitesi

Doç. Dr. Elif GÜRSOY

Osmangazi Üniversitesi

(8)

Doç. Dr. Oya KAVLAK

Ege Üniversitesi

Doç. Dr. Salime MUCUK

Erciyes Üniversitesi

Doç. Dr. Güliz ONAT

KTO Karatay Üniversitesi

Doç. Dr. Sevgi ÖZSOY

Adnan Menderes Üniversitesi

Doç. Dr. Hafize ÖZTÜRK CAN

Ege Üniversitesi

Doç. Dr. Nebahat ÖZERDOĞAN

Osmangazi Üniversitesi

Doç. Dr. Şükran ÖZKAHRAMAN KOÇ

Süleyman Demirel Üniversitesi

Doç. Dr. Evşen NAZİK

Çukurova Üniversitesi

Doç. Dr. Gülay RATHFISCH

İstanbul Üniversitesi

Doç. Dr. Fatma Deniz SAYINER

Osmangazi Üniversitesi

Doç. Dr. Pınar SERÇEKUŞ

Pamukkale Üniversitesi

Doç. Dr. Memnun SEVEN

Koç Üniversitesi

Doç. Dr. Ayten ŞENTÜRK ERENEL

Gazi Üniversitesi

Doç. Dr. Gülbu TANRIVERDİ

Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi

Doç. Dr. Emel TAŞÇI DURAN

Süleyman Demirel Üniversitesi

Doç. Dr. Sermin TİMUR TAŞHAN

İnönü Üniversitesi

Doç. Dr. Merlinda ALUŞ TOKAT

Dokuz Eylül Üniversitesi

Doç. Dr. Şenay ÜNSAL ATAN

Ege Üniversitesi

Doç. Dr. Yurdagül YAĞMUR

İnönü Üniversitesi

Doç. Dr. Şengül YAMAN

Gazi Üniversitesi

Doç. Dr. Emre YANIKKEREM

Celâl Bayar Üniversitesi

Doç. Dr. Tülay YAVAN

İzmir Ekonomi Üniversitesi

Doç. Dr. Hatice YORULMAZ

Haliç Üniversitesi

Doç. Dr. Sema YILMAZ

Selçuk Üniversitesi

Yrd. Doç. Dr. Dilek BİLGİÇ

Dokuz Eylül Üniversitesi

Yrd. Doç. Dr. Serpil ABALI ÇETİN

Yeditepe Üniversitesi

Yrd. Doç. Dr. Gülseren DAĞLAR

Cumhuriyet Üniversitesi

Yrd. Doç. Dr. Yeşim AKSOY DERYA

İnönü Üniversitesi

Yrd. Doç. Dr. Songül AKTAŞ

Karadeniz Teknik Üniversitesi

Yrd. Doç. Dr. Dr.Özlem AŞCI

Artvin Çoruh Üniversitesi

Yrd. Doç. Dr. Nilgün AVCI

Biruni Üniversitesi

Yrd. Doç. Dr. Semiha AYDIN ÖZKAN

Adıyaman Üniversitesi

Yrd. Doç.Dr. Fatma BAŞAR

Dumlupınar Üniversitesi

Yrd. Doç. Dr. Evrim BAYRAKTAR

Erciyes Üniversitesi

(9)

BİLİMSEL KURUL

Yrd. Doç. Dr. Eda CANGÖL

Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi

Yrd. Doç. Dr. Büşra CESUR

Cumhuriyet Üniversitesi

Yrd. Doç. Dr. Fatma COŞAR ÇETİN

İstanbul Medeniyet Üniversitesi

Yrd. Doç. Dr. Dilek COŞKUNER POTUR

Marmara Üniversitesi

Yrd. Doç. Dr. Nevin ÇITAK BİLGİN

Abant İzzet Baysal Üniversitesi

Yrd. Doç. Dr.Zeynep DAŞIKAN

Ege Üniversitesi

Yrd. Doç. Dr. Hülya DEMİRCİ

Celâl Bayar Üniversitesi

Yrd. Doç. Dr.Özlem DEMİREL BOZKURT

Ege Üniversitesi

Yrd. Doç. Dr. Ayten DİNÇ

Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi

Yrd. Doç. Dr. Melike DİŞSİZ

Sağlık Bilimleri Üniversitesi

Yrd. Doç. Dr. Ayşegül DURMAZ

Dumlupınar Üniversitesi

Yrd. Doç. Dr. Sevda ELİŞ YILDIZ

Kafkas Üniversitesi

Yrd. Doç. Dr. Nuriye ERBAŞ

Cumhuriyet Üniversitesi

Yrd. Doç.Dr. Şule ERGÖL

Kırıkkale Üniversitesi

Yrd. Doç. Dr. Funda EVCİLİ

Cumhuriyet Üniversitesi

Yrd. Doç. Dr. Emine GERÇEK

Adnan Menderes Üniversitesi

Yrd. Doç. Dr. Handan GÜLER

Cumhuriyet Üniversitesi

Yrd. Doç. Dr. İlknur Münevver GÖNENÇ Ankara Üniversitesi

Yrd. Doç. Dr. Çiğdem GÜN

Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi

Yrd. Doç.Dr. Aytül HADIMLI

Ege Üniversitesi

Yrd. Doç. Dr. Selver KARAASLAN

Yüzüncü Yıl Üniversitesi

Yrd. Doç. Dr. Özlem KARABULUTLU

Kafkas Üniversitesi

Yrd. Doç. Dr. Nazan KARAHAN

Karabük Üniversitesi

Yrd. Doç. Dr. Ayşe KARAKOÇ

Marmara Üniversitesi

Yrd. Doç. Dr. Hatice KAHYAOĞLU SÜT Trakya Üniversitesi

Yrd. Doç. Dr. Asiye KOCATÜRK

İstanbul Medipol Üniversitesi

Yrd. Doç. Dr. Gülten KOÇ Hacettepe Üniversitesi

Yrd. Doç. Dr. Ayten OLGUN İstanbul Medipol Üniversitesi

Yrd. Doç. Dr. Filiz OKUMUŞ İstanbul Medipol Üniversitesi

Yrd. Doç. Dr.Aynur SARUHAN Ege Üniversitesi

Yrd. Doç. Dr. Rabia SOHBET Gaziantep Üniversitesi

Yrd. Doç. Dr. Filiz SÜRER ÖZKAN Düzce Üniversitesi

Yrd. Doç. Dr. Sevil ŞAHİN Yıldırım Beyazıt Üniversitesi

Yrd. Doç. Dr. Tülay ŞAHİN YILMAZ İstanbul Üniversitesi

Yrd. Doç. Dr. Serap TOPATAN Ondokuz Mayıs Üniversitesi

Yrd. Doç. Dr. Nilüfer TUĞUT Cumhuriyet Üniversitesi

Yrd. Doç. Dr. Ummahan YÜCEL Ege Üniversitesi

Yrd. Doç. Dr. Selda YÖRÜK Balıkesir Üniversitesi

Yrd. Doç. Dr. Çiğdem YÜCEL Hacettepe Üniversitesi

(10)

10 I. Uluslararası ve II. Ulusal KADIN SAĞILIĞI HEMŞİRELİĞİ KONGRESİ 23-24 Mart 2018, Şişli, Istanbul, Türkiye

BİLİMSEL PROGRAM

Kurslar Kayıt & Konaklama

Önemli Tarihler & Genel Bilgiler Bilimsel Program

Bildiri Kuralları Davetli Konuşmacılar İletişim

Kongremize 8 gün kaldı Kongremiz ‘Akademik Teşvik ve Do

Bilimsel Program

23 MART 2018

CUMA 24 MART 2018 CUMARTESİ

23 MART 2018, CUMA

SAAT ANA SALON SALON 1 - 2 - 3

08:30 - 09:30 Kayıt

09:30 - 10:00 Açılış Konuşmaları

10:00 - 11:00

I. Oturum: KADIN SAĞLIĞI HEMŞİRELİĞİ UZMAN GÜCÜ Oturum Başkanları: Prof. Dr. Anahit Coşkun, Prof. Dr. Nevin

Hotun Şahin

Kadın Sağlığı Hemşireliği: Pratisyen Rolü

Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü Meslek Standartları Daire Başkanlığı

Fatma Tuna Önçırak, Sağlık Uzman Yardımcısı

Kadın Sağlığı Hemşireliği ve Türkiye’de Üniversitelerdeki Kadın Sağlığı Hemşireliği Uzman Gücü

Prof. Dr. Hediye Arslan Özkan

Tartışma

11:00 - 11:15 Kahve Molası

11:15 - 12:30

II. Oturum: PERİNATAL BAKIMDA GÜNCELLEME Oturum Başkanları: Prof. Dr. Nezihe Beji, Doç. Dr. Semra Kayataş Eser

Sözel Bildiriler

Perinatal Bakımda (Pre-post ve İnnatal) Kanıt Temelli Yaklaşımlar

Doç. Dr. İlkay Güngör

Gebelikte Teratojenite ve İlaç Kullanımı _{Uzm. Dr. Zeynep Öztürk}

Anne Sütü Mikrobiyom İlişkisinde Son Gelişmeler

Prof. Dr. Sertaç Aslanoğlu

Tartışma

12:30 - 13:30 Öğle Yemeği

13:30 - 14:00

KONFERANS

Oturum Başkanları: Prof. Dr. Ümran Sevil, Prof. Dr. Ümran Oskay

Çalışan Kadınların Çıkmazı: Süper Kadın Prof. Dr. Gülay Akgül Yılmaz

14:00 - 15:00

III. Oturum : KADIN SAĞLIĞINDA TEKNOLOJİ VE İNOVASYON

Oturum Başkanları: Prof. Dr. Hediye Arslan Özkan, Prof. Dr. Nilüfer Erbil

Kadın Sağlığında Simulasyon Uygulamaları

Prof. Dr. Sema Kuğuoğlu

Kadın Sağlığında Teknoloji ve Nitelikli Bakım

Prof. Dr. Merdiye Şendir

Kadın Sağlığında İnovatif Ürünler ve Mucit Hemşireler

Dr. Yeliz Doğan Merih

15:00 - 16:00

IV. Oturum : TAMAMLAYICI TERAPİLER VE KADIN SAĞLIĞI Oturum Başkanları: Prof. Dr. Saadet Yazıcı, Prof. Dr. Mürüvvet Başer

Kadın Sağlığında Re�eksoloji

Halil Tabur

Kadın Sağlığı İçin Yoga

Doç. Dr. Gülay Rath sch

Serbest Bildiri

Türkiye'de Geleneksel ve Tamamlayıcı Tıp Uygulamaları Yönetmeliği Nedeniyle Yürütülemeyen Bir Doktora Tez Çalışması

M. Sc. Hatice Acar Bektaş

16:00 - 16:15 Kahve Molası

16:15 - 17:30

Mesleğe Değer Katanlar

Oturum Başkanları: Prof. Dr. Ka�ye Eroğlu, Prof. Dr. Ergül Aslan

24 MART 2018, CUMARTESİ

09:30 - 11:00

SÜRDÜRÜLEBİLİR KALKINMA VE KADIN SAĞLIĞI Oturum Başkanları: Prof. Dr. Lale Taşkın, Prof. Dr. Nurdan Demirci

Dünya Sağlık Örgütü’nün Kadın Sağlığı Çalışmaları Dr. A. Metin Gülmezoğlu WHO Maternal and Perinatal

Health and Preventing Unsafe Abortion Team

Sürdürülebilir Kalkınma Hede�eri ve Kadın Sağlığı _{Dr. Veronica Magar WHO, Geneva, Switzerland}

Tartışma

11:00 - 11:15 Kahve Molası

11:15 - 12:45

ADVANCED PRACTICE ROLES IN WOMEN HEALTH NURSING Oturum Başkanları: Prof. Dr. Hülya Okumuş, Doç. Dr. İlkay Güngör

Advanced Practice in Gynecology Nursing

Debbra Holloway

The Role of the CNS in Endometriosis (Clinical-Nurse-Specialist)

Wendy Norton

Advanced Nursing Practice in Menopause Nursing

Debbra Holloway

Nurse-led Intrauterin Insemination Programmes

Wendy Norton

Tartışma

12:45 - 13:30 Öğle Yemeği

13:30 - 14:30

KONFERANS:

Oturum Başkanları: Prof. Dr. Hacer Karanisoğlu, Doç. Dr. Ayla Ergin

İtaatkar Bedenler mi, Özerk Bireyler mi? Erkek Egemenliğinin Dayattığı Kalıplardan Özgürleşmek Prof. Dr. Fatmagül Berktay

14:30 - 15:30

TOPLUMSAL KRİZLERDE KADIN SAĞLIĞI

Oturum Başkanları: Prof. Dr. Ferda Özbaşaran, Prof. Dr. Nuran Kömürcü

Kadın Sorunlarında Hukuksal Bakış

23 MART 2018, CUMA

(11)

11

KADIN SAĞLIĞI HEMŞİRELİĞİ DERGİSİ (KASHED) CİLT/VOLUME: 1 • ÖZEL SAYI/SPECIAL ISSUE 1 • MART/MARCH - 2018

BİLİMSEL PROGRAM

Anasayfa Ana Konular Destekleyen Kurumlar Kurullar Kurslar

Kayıt & Konaklama

Bilimsel Program

23 MART 2018

23 MART 2018, CUMA

08:30 - 09:30 Kayıt

10:00 - 11:00

Hotun Şahin

Tartışma

11:00 - 11:15 Kahve Molası

11:15 - 12:30

Tartışma

12:30 - 13:30 Öğle Yemeği

13:30 - 14:00

KONFERANS

14:00 - 15:00

Sözel Bildiriler Kadın Sağlığında Simulasyon Uygulamaları _{Prof. Dr. Sema Kuğuoğlu}

Kadın Sağlığında İnovatif Ürünler ve Mucit Hemşireler _{Dr. Yeliz Doğan Merih}

15:00 - 16:00

Kadın Sağlığında Re�eksoloji _{Halil Tabur} Kadın Sağlığı İçin Yoga _{Doç. Dr. Gülay Rath sch}

Serbest Bildiri

16:00 - 16:15 Kahve Molası

16:15 - 17:30

24 MART 2018, CUMARTESİ

09:30 - 11:00

Tartışma

11:00 - 11:15 Kahve Molası

11:15 - 12:45

Debbra Holloway

Wendy Norton

Debbra Holloway

Nurse-led Intrauterin Insemination Programmes _{Wendy Norton}

Tartışma

12:45 - 13:30 Öğle Yemeği

13:30 - 14:30

KONFERANS:

14:30 - 15:30

Sözel Bildiriler Kadın Sorunlarında Hukuksal Bakış _{Prof. Dr. Nazan Moroğlu}

Toplumsal Travmaların Kadın Sağlığına Etkileri

Prof. Dr. Tamer Aker

Tartışma Anasayfa Ana Konular Destekleyen Kurumlar Kurullar Kurslar

Kayıt & Konaklama

Bilimsel Program

23 MART 2018

23 MART 2018, CUMA

08:30 - 09:30 Kayıt

10:00 - 11:00

Hotun Şahin

Tartışma

11:00 - 11:15 Kahve Molası

11:15 - 12:30

Gebelikte Teratojenite ve İlaç Kullanımı _{Uzm. Dr. Zeynep Öztürk} Anne Sütü Mikrobiyom İlişkisinde Son Gelişmeler _{Prof. Dr. Sertaç Aslanoğlu}

Tartışma

12:30 - 13:30 Öğle Yemeği

13:30 - 14:00

KONFERANS

14:00 - 15:00

Kadın Sağlığında Teknoloji ve Nitelikli Bakım _{Prof. Dr. Merdiye Şendir} Kadın Sağlığında İnovatif Ürünler ve Mucit Hemşireler _{Dr. Yeliz Doğan Merih}

15:00 - 16:00

Kadın Sağlığında Re�eksoloji _{Halil Tabur}

Serbest Bildiri

16:00 - 16:15 Kahve Molası

16:15 - 17:30

24 MART 2018, CUMARTESİ

09:30 - 11:00

Tartışma

11:00 - 11:15 Kahve Molası

11:15 - 12:45

Advanced Practice in Gynecology Nursing _{Debbra Holloway}

Wendy Norton

Advanced Nursing Practice in Menopause Nursing _{Debbra Holloway}

_{Wendy Norton}Nurse-led Intrauterin Insemination Programmes

Tartışma

12:45 - 13:30 Öğle Yemeği

13:30 - 14:30

KONFERANS:

14:30 - 15:30

Toplumsal Travmaların Kadın Sağlığına Etkileri _{Prof. Dr. Tamer Aker}

Tartışma

Destekleyen Kurumlar Kurullar

Kurslar

Kayıt & Konaklama

Bilimsel Program

23 MART 2018

23 MART 2018, CUMA

08:30 - 09:30 Kayıt

10:00 - 11:00

Hotun Şahin

Tartışma

11:00 - 11:15 Kahve Molası

11:15 - 12:30

Gebelikte Teratojenite ve İlaç Kullanımı _{Uzm. Dr. Zeynep Öztürk} Anne Sütü Mikrobiyom İlişkisinde Son Gelişmeler _{Prof. Dr. Sertaç Aslanoğlu}

Tartışma

12:30 - 13:30 Öğle Yemeği

13:30 - 14:00

KONFERANS

14:00 - 15:00

Kadın Sağlığında Teknoloji ve Nitelikli Bakım _{Prof. Dr. Merdiye Şendir} Kadın Sağlığında İnovatif Ürünler ve Mucit Hemşireler _{Dr. Yeliz Doğan Merih}

15:00 - 16:00

Kadın Sağlığında Re�eksoloji _{Halil Tabur}

Serbest Bildiri

16:00 - 16:15 Kahve Molası

16:15 - 17:30

24 MART 2018, CUMARTESİ

09:30 - 11:00

Tartışma

11:00 - 11:15 Kahve Molası

11:15 - 12:45

Advanced Practice in Gynecology Nursing _{Debbra Holloway}

Wendy Norton

Advanced Nursing Practice in Menopause Nursing _{Debbra Holloway}

_{Wendy Norton}Nurse-led Intrauterin Insemination Programmes

Tartışma

12:45 - 13:30 Öğle Yemeği

13:30 - 14:30

KONFERANS:

14:30 - 15:30

Toplumsal Travmaların Kadın Sağlığına Etkileri _{Prof. Dr. Tamer Aker}

Tartışma

15:30 - 15:45 Kahve Molası

15:45 - 16:35 ARA Sözel Bildiriler

16:35 - 17:30 Kapanış ve Bildiri Ödülleri

(12)

BİLİMSEL PROGRAM

24 MART 2018, CUMARTESİ

Kurslar Kayıt & Konaklama

Bilimsel Program

23 MART 2018

23 MART 2018, CUMA

08:30 - 09:30 Kayıt

10:00 - 11:00

I. Oturum: KADIN SAĞLIĞI HEMŞİRELİĞİ UZMAN GÜCÜ Oturum Başkanları: Prof. Dr. Anahit Coşkun, Prof. Dr. Nevin Hotun Şahin

Tartışma

11:00 - 11:15 Kahve Molası

11:15 - 12:30 II. Oturum: PERİNATAL BAKIMDA GÜNCELLEME Oturum Başkanları: Prof. Dr. Nezihe Beji, Doç. Dr. Semra Kayataş Eser

Tartışma

12:30 - 13:30 Öğle Yemeği

13:30 - 14:00

KONFERANS

14:00 - 15:00

Kadın Sağlığında İnovatif Ürünler ve Mucit Hemşireler

Dr. Yeliz Doğan Merih

15:00 - 16:00 IV. Oturum : TAMAMLAYICI TERAPİLER VE KADIN SAĞLIĞI Oturum Başkanları: Prof. Dr. Saadet Yazıcı, Prof. Dr. Mürüvvet Başer

Kadın Sağlığında Re�eksoloji

Halil Tabur

Serbest Bildiri

16:00 - 16:15 Kahve Molası

16:15 - 17:30

24 MART 2018, CUMARTESİ

09:30 - 11:00

Sürdürülebilir Kalkınma Hede�eri ve Kadın Sağlığı

Dr. Veronica Magar WHO, Geneva, Switzerland

Tartışma

11:00 - 11:15 Kahve Molası

11:15 - 12:45

Debbra Holloway

Wendy Norton

Debbra Holloway

Nurse-led Intrauterin Insemination Programmes

Wendy Norton

Tartışma

12:45 - 13:30 Öğle Yemeği

13:30 - 14:30

KONFERANS:

14:30 - 15:30

Toplumsal Travmaların Kadın Sağlığına Etkileri

Prof. Dr. Tamer Aker

Tartışma

(13)

KADIN SAĞLIĞI HEMŞİRELİĞİ

KONGRESİ

23-24 Mart 2018

Marriott Hotel, Şişli, İSTANBUL

(14)

(15)

ÇALIŞAN AKADEMİK İNSAN GÜCÜNÜN İNCELENMESİ

H. Arslan ÖZKAN, N. Hotun ŞAHİN, Ö. Can GÜRKAN, H. YILDIZ, M. CİNGİ,

Z. Ekşi, H. DİNÇ

Ebelik eğitimi veren okul sayısı ise devlet

üniversite-lerinde 25, vakıf üniversiteüniversite-lerinde 7 olmak üzere toplam

32’dir. Ebelik okullarındaki kadın sağlığıyla ilgili dersler

toplam 242 akademik personelile (Devlet üniversitesi:

230, vakıf üniversitesi: 12) yürütülmektedir.

Araştırmanın evrenini, 2017–2018 yıllarında,

ülke-mizdeki devlet ve vakıf üniversitelerin hemşirelik ve

ebelik eğitimi veren okullarında görev yapan ve kadın

sağlığı hemşireliğiyle ilgili dersleri yürüten toplam 702

akademik personel oluşturmuştur.

Araştırmada örneklem seçimi yapılmamış evrenin

tamamına ulaşılmaya çalışılmıştır.

Verilerin elde edilmesi;

Hazırlanan görüşme formu ve çalışmayla ilgili

bilgi-lendirme yazısı, Google drive üzerinden evrendeki tüm

bireylere araştırmacılar tarafından e-posta yolu

gönde-rilmiş ve doldurmaları istenmiştir.

Verilerin analizi

Araştırmamızda toplam 702 kişiye e-posta

gönderil-miş ancak bunlardan sadece 165 tanesi anket formunu

doldurmuştur. Çalışmamızda 165 katılımcıya ait veriler

değerlendirilmiştir. Elde edilen veriler, SPSS istatistik

programına aktarılmış ve araştırmacılar tarafından

or-talama ve yüzdelik değerler kullanılarak

değerlendiril-miştir.

Bulgular

Katılımcıların %94,4 kadın, %67,3 hemşirelik, %32,7 si

ebelik lisans mezunu, %45,5’i Yüksek lisansını ve %52,1’i

doktorasını Doğum ve Kadın Sağlığı Hemşireliğinde,

%18,8 yüksek lisansını ve %8,5’i doktorasını ebelikte

yapmışlardır. %12,1’i KS Hemşireliğinde, %1,2’si

Ebelik-te Doçent olmuştur. Akademisyenlerin %87,3’ü devlet,

%12,7’si vakıf üniversitelerinde ve büyük çoğunluğu tam

zamanlı olarak, %44,8’i hemşirelik, %55,2’si ebelik

bölü-D

ünyada ve ülkemizdeki kadınlarda savaşlar,

göç-ler, işsizlik, yoksulluk vb. nedenlerle sosyokültürel

düzey arasındaki farklılıkların derinleşmesi

sonu-cunda, sağlık bakımı ve sağlık sorunları, beklenmeyen

hastalıklar ve ölümler artış göstermektedir.

WHO, ABD Kadın Sağlığı Obstetrik ve Yenidoğan

Hemşireleri Derneği (AWHONN) ve Ulusal Kadın Sağlığı

Hemşireliği Derneği (NPWH) önerilerine göre, Kadın

Sağlığı Hemşireliği, kadınların tüm yaşam dönemlerinde,

kadın merkezli bütüncül bir yaklaşımla, hastalıkların

ön-lenmesi, sağlığın korunması ve geliştirilmesinde eğitim,

rehberlik/danışmanlık, kanıt temelli profesyonel bakım,

araştırma ve bilimsel bilgi üretimi, bakımın maliyetini

azaltma ve toplum memnuniyetini yükseltme rollerini

üstlenmektedir.

Bu üst düzey bilgi ve beceri gerektiren rollere

hazırlan-mış hemşire ve ebelerin yetiştirilmesi, nicel ve nitel

yön-den iyi donanımlı akademik uzman gücüyle mümkündür.

Ülkemizde akademisyen insan gücü üniversitelerde

hemşirelik ve ebelikte açılmış olan yüksek lisans, doktora

ve kadın sağlığının özel alanlarında sertifika programları

ile sürdürülmektedir.

Çalışmanın amacı; Ülkemizde kadın sağlığı

hemşireli-ği alanında hizmet sunan akademik insan gücünü nitelik

ve nicelik açısından değerlendirilmektir.

Araştırmanın tipi: Tanımlayıcı kesitsel bir çalışmadır.

Araştırma tarihi ve yeri: Araştırma 1,03,207–

05,03,208 tarihleriarasındagerçekleştirilmiştir.

Ülkemizde, 109 devlet, 76’su vakıf üniversitesi olmak

üzere toplam 185 üniversite bulunmaktadır. İnternet

ortamında yapılan inceleme sonucunda, hemşirelik

eği-timi veren okul sayısının toplam 107 olduğu (devlet

üni-versitesi: 87, vakıf üniüni-versitesi: 20), bu okullarda, kadın

sağlığıyla ilgili derslerin toplam 672 akademik personel

tarafından (devlet üniversitesi: 652, vakıf üniversitesi: 20)

(16)

dönemde kadın sağlığı alanında ortalama 5 ders ve

120 saat uygulama yürütmektedir. Çalıştığı kurumların

%60,2’sinde hemşirelik, %42,1’inde ebelik yüksek lisans

ve %24,8 KSH, %22,4’ünde ebelikte doktora programı

bulunmaktadır.

mik hizmet sunan insan gücü ağırlıkla “Doğum ve Kadın

Sağlığı ve Hastalıkları Hemşireliği” AD altında

yetişmek-tedir. Kadın sağlığı hemşiresinin amacı kadının sağlığını

korumak ve yükseltmek, gebelik, doğum ve lohusalıkta

anne ve bebeği izlemek ve risklerden korumak, hastalık

durumunda tedavisine yardım ve iyileşmesini sağlamak,

gerekli durumlarda rehabilitasyonunu sağlayarak, yaşam

kalitesini yükseltmek ve bireysel ve toplumsal

üretkenli-ğini en üst düzeye çıkartmaktır. Bu kapsamda güncel rol

ve beceriler ile donanmış olmalıdır.

(17)

KANIT TEMELLİ YAKLAŞIMLAR

Doç. Dr. İlkay GÜNGÖR

siyonu, prostaglandin kullanımı, doğumda besin ve sıvı

alımının engellenmesi, sürekli elektronik monitörizasyon

ve epidural analjezi gibi uygulamaların faydaları kadar

bazı risklerle de ilişkili olduğu bildirilmektedir. Ikınmaya

erken başlanması, doğumda perinenin elle korunması,

profilaktik oksijen ve tokoliz uygulanması, fundal

ba-sınç ve rutin epizyotomi yapılması gibi uygulamalarda

yaşanan komplikasyonlar, beklenen yararlardan fazla

olabilmektedir. İkinci evre uzadığında gereksiz operatif

girişimleri önleyebilmek için anne veya fetal sağlık

etki-lenmemiş ise ikinci evrenin uzamasına izin verilebileceği

belirtilmektedir. Doğumun ikinci evresinde dik pozisyon

alma ve perine masajı yararlı bulunurken valsalva tipi

ıkınma önerilmemektedir.

Postpartum kanamanın önlenmesinde

oksitosin-er-gometrine kullanımının faydaları kadar bazı riskleri de

olduğu bildirilmektedir. Misoprostol kullanımı ile ilgili

daha fazla kanıta gereksinim duyulmaktadır. Kanıta

dayalı veriler doğumun ikinci evresinde doğum sonrası

uterus masajının yapılmasını ve kontrollü olarak

kor-donun çekilmesi yoluyla plasentanın doğurtulmasını

desteklemektedir. Postpartum komplikasyonların

ön-lenmesine yönelik girişimler arasında ise perine bakımı,

epizyotomi bakımı, meme bakımı, hastanede kalış süresi,

doğum sonrası kontroller ve doğum sonrası psikososyal

değerlendirme ile ilgili öneriler tartışılmaktadır.

Normal yenidoğan bakımında ise; güncel kanıtlarla

önerilen uygulamalar arasında göbeğin geç

klemplen-mesi, ten tene temasın sağlanması, anne bebek aynı

odada kalması ve yenidoğanda tarama testleri vb bakım

uygulamaları yer almaktadır.

Sonuç olarak, günümüzde perinatal bakımda rutin

uygulanan birçok girişimin yeri ve önemi kanıta dayalı

olarak yeniden değerlendirilmeli ve uygulamaya

yansı-tılmalıdır.

K

anıta dayalı uygulama, sistematik araştırma ile

elde edilen en iyi araştırma kanıtının kişisel

dene-yim ve hastanın değer ve tercihleriyle

bütünleşti-rilmesidir. Günümüzde perinatal bakımda bireysel

gö-rüşlere dayalı obstetrik uygulamalar yerini kaliteli klinik

deneylerin sistematik inceleme sonuçlarına göre

öne-rilen kanıta dayalı uygulamalara bırakmaya başlamıştır.

Prekonsepsiyonel dönemde sağlığın yükseltilmesi

önerileri ile ilgili kanıtlar; doğurganlığın düzenlenmesi ile

35 yaşından önce gebelik hedeflerinin tamamlanması,

fiziksel aktivite, kilo kontrolü, yeterli ve dengeli

beslen-menin sürdürülmesi, folik asit kullanımı, bağışıklama,

madde kullanımından kaçınma, cinsel yolla bulaşan

enfeksiyonların önlenmesi, akraba evliliklerinde uygun

danışmanlık ve taramanın yapılması, teratojenlerden

kaçınma ve gebelikte yüksek riskli durumların uygun

yönetimi ile ilgili uygulamaları desteklemektedir.

Gebelik dönemindeki uygulamalar ile ilgili güncel

kanıtlarda ise; antenatal izlem ile ilgili öneriler, gebelikte

oluşan rahatsızlıklarda bakım, beslenme ve kilo alımı,

egzersiz, ilaç ve madde kullanımı, riskli gebeliklerde

hospitalizasyon/yatak istirahati/evde bakım ve gebelikte

psikososyal değerlendirme ve şiddetin önlenmesi ile ilgili

öneriler sunulmaktadır.

İnnatal döneme ait kanıta dayalı iyi kaliteli veriler;

hastanede doğum, riskli olmayan kadınlarda ebe

yöneti-minde doğum, doğuma geç kabul, doğumda

destekleyi-ci bakım ve gelişmekte olan ülkelerde doğuma yardımcı

olan kişilerin eğitimini desteklemektedir. Ev ortamı

su-nan doğum merkezleri, lavman, perineal tıraş, rutin

va-jinal irrigasyon, doğumun ilk evresinde mobilizasyonun

sınırlandırılması ve erken amniotomi gibi uygulamalara

ilişkin komplikasyonların beklenen yararlardan fazla

bu-lunması nedeniyle bunların rutin kullanımından

kaçınıl-ması önerilmektedir. Rutin amniotomi, oksitosin

(18)

indük-lerden kaçınmalıdır. Bu durumların “risk” ölçeği altında

değerlendirilmekte olduğu unutulmamalıdır.

Gebelikte kullanılmış ya da kullanılan ilaçların

do-ğumsal kusur açısından olası etkileri değerlendirilirken

üç önemli hareket noktası belirlenmektedir: doz, süre ve

maruziyetin oluştuğu gebelik dönemi. Etken maddeye

göre yapılan ve doz-süre-dönem üçlüsünü göz ardı eden

“risk kategorileri”, ki bunların ülkemizde en sık kullanılanı

FDA (Amerikan Gıda ve İlaç Birimi) tarafından

hazır-lanmış olanıdır, 2014 yılında kullanımdan kaldırılmıştır.

Hatalı değerlendirmelere yol açtığı tespit edilen ve uzun

yıllar eleştirilere maruz kalan FDA gebelik sınıflaması,

kabaca (A,B,C,D, X) bir harf sınıflamasıdır. FDA bunun

yerine kişiye özel bir risk değerlendirmesi yapılması

gerekliliğini kabul etmiş, ilaç prospektüslerinden de bu

harf kategorilerinin kaldırılacağını duyurmuştur. Buna

rağmen, günlük pratiklerimizde sıklıkla ilaç

kategorile-rinin kullanıldığını, gebelerin bu nedenle hatalı

yönlen-dirildiklerini ve bu durumun gereksiz endişelere neden

olduğunu görmekteyiz. Bu nedenle de gebelikte ilaç

kullanımı konusu, üzerinde konuşulması, tartışılması ve

öncelikle de farkındalık yaratılması gereken bir konudur.

Risk değerlendirmesi yanı sıra, gebelikte ilaç

kullanı-mının diğer iki önemli ayağı risk iletişimi ve risk takibidir.

Değerlendirilen riskin gebeye uygun şekilde aktarımı

önemli olup burada kullanılan dil, gebenin yaşı, eğitim

durumu gibi özellikleri ile obstetrik öyküsü dahi riskin

karşı taraftan algılanmasını değiştirebilmektedir. Yapılan

değerlendirmenin, bugünkü bilgiler ışığında ve bugüne

ait olduğu bilinmelidir. Siyah kuğu örneğinde olduğu

gibi, kuğu denince akla ilk gelen renk beyaz olsa da,

dü-G

ebelikte ilaç kullanımı, hemen her gebenin karşı

karşıya kaldığı bir durumdur. Gebeliğin farkına

varılmadığı erken dönemlerde ilaç

kullanım-ları olabildiği gibi gebelik esnasında ortaya çıkan bir

hastalığın tedavisi ya da öncesinde var olan kronik bir

hastalığın tedavisine devam edilmesi gerektiği durumlar

da nadir değildir. Bu nedenle ilaç kullanımına bağlı,

özel-likle embriyonal/ fetal gelişimin etkilenme (teratojenite)

riskinin ortaya konması gerekir. Bu, erken dönemde

gebelik devam kararını etkileyebileceği gibi ileri dönem

gebeliklerde de prenatal takibin kalitesini arttırabilir.

Gebelikte ilaç kullanımı ya da kazara maruz kalımları,

gebelik sonlanması için zaman zaman bir neden olarak

düşünülse de çoğu ilaç kullanımları, gebelikte

beklenen-den artmış bir riske nebeklenen-den olmamakta ve ilaç kullanım

riskinin doğru analiz edilip gebeye danışmanlık verilmesi

de çoğu zaman gereksiz gebelik sonlandırmalarının ve

endişelerin önüne geçmektedir. Bu nedenle, risk

de-ğerlendirmesinin bilimsel ölçütlerle ve profesyonelce

yapılması önemlidir. Bir diğer önemli husus da

değerlen-dirilmiş riskin, uygun iletişim yöntemleriyle, gebenin

an-layabileceği şekilde gebeye aktarılmasıdır. Gebelikte ilaç

danışmanlığı, eğitimli sağlık personelinin yapması

gere-ken, zaman alıcı bir süreçtir. Kronik hastalığı olan ve ilaç

kullanımı kesilemeyecek olan kadınların çoğu, inanılanın

aksine, gebe kalabilmekte ve çoğu zaman ekarte

edile-meyen risk artışlarına rağmen sağlıklı bebekler dünyaya

getirmektedirler. Her gebelikte ortalama doğumsal kusur

riski %1-5 arasında tanımlanmaktadır. Risk artışı

oluş-turduğu bilinen ilaçların kullanımı bile bu riski, sağlıklı

doğum şansının üstüne çıkarmaz. Risk değerlendirmesi

ve danışmanlığı yaparken bardağın dolu tarafını, yani

(19)

Prof.Dr. Merdiye ŞENDİR

Sağlık Bilimleri Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi

Hemşirelik uygulamalı bir disiplindir. Teknoloji,

hemşirelik uygulamalarını etkilemekte ve

belirlemek-tedir. Buna bağlı olarak hemşireler yeni bir teknolojinin

hemşirelik üzerine etkisini değerlendirmelidir.

Hem-şireler tarafından yeni teknolojinin hemşirelik

uygu-lamalarını ve iş yükünü nasıl değiştirebileceğinin, bu

yeni teknolojinin kullanımı ile ilgili etik faktörlerin

var-lığını ve bu faktörlerin sağlıklı/hasta bireyin bakımını

nasıl etkileyeceğinin bilinmesi gerekir. Diğer taraftan

hemşirelik ve teknoloji arasındaki ilişkinin bakımın

ka-litesini, hastanın güvenliğini, hemşirenin etkililiğini ve

memnuniyetini etkileyebileceği de unutulmamalıdır.

Sonuç olarak, kadın sağlığı alanında gerek

ko-ruyucu, tanı ve tedaviye yardımcı girişimlerde ve

gerekse bakım uygulamalarında basitten

karma-şığa çok çeşitli teknoloji ile çalışan hemşireler

nitelikli bakıma odaklanmalıdır.

Kaynaklar

1. İsabetli, S., Şengöz, B.(2016).Teknolojinin Hemşirelik Mesleği ve Hasta Bakımına Yansımaları . Acıbadem Hemşirelik Elektronik Dergisi.

2. Hardwick, M.E., Pulido, P.A., ve Adelson, W.S. (2007). The Use of Handheld Technology in Nursing Research and Practice. Ortopedic Nursing, 26 (4), 251-255. 3. Işık, B., Kaya, H. (2011). Bilgi ve İletişim Teknolojilerinin

(BİT) Öğrenme-Öğrenme Sürecine Entegrasyonunda Hemşire Eğitimcilerin Rolü. İ.Ü.F.N. Hemşirelik Dergisi,19(3), 203-209.

4. Yüksekdağ, B.B. (2015). Hemşirelik Eğitiminde Bilgisayar Teknolojisinin Kullanımı. Açıköğretim Uygulamaları ve Araştırmaları Dergisi, 1(1), 103-118.

Ç

ağımızda toplumların gelişmişlik düzeylerinin

öl-çütlerinden biri ürettikleri bilim ve teknolojidir.

Bilim ve teknolojideki hızlı ve aynı zamanda

şa-şırtıcı gelişmeler ülkeleri büyük ve gizli rekabetin içine

sokmakta ve bu rekabet, ülkelerin var olan teknolojik

olanaklarını geliştirmelerini zorunlu hale getirmektedir

Günümüzde hemşireliğin teknoloji ile bağı giderek

artmaktadır. Hemşirelerin gelişen teknolojiyi rahat

kullan-maları ve bu konuda yetkin olkullan-malarının yanı sıra

hemşire-lik bakımının nitehemşire-likli olarak sunumuna da odaklanmaları

gerekmektedir. Hemşirelik bakımının planlanması,

sunul-ması ve değerlendirilmesinde bilimsel ve teknolojik

geliş-meleri sağlayacak stratejilerin kullanılması, verilen

hiz-metin kalitesini doğrudan etkileyen önemli faktörler

ara-sındadır. “Nitelikli bakım” bilimsel kanıta dayalı olan ve

istenen sonuçları üreten bakım anlamına gelir. Hemşireler

açısından etkili bakım, sağlık sorunlarının hangi boyutta

çözüldüğü ve sonuçlara hangi derecede ulaşılabildiğidir.

Hemşireler, sağlık sistemi içerisinde bakım gibi

oldukça önemli ve karmaşık bir hizmeti verirken ne

yaptıklarını, niçin yaptıklarını ve yaptıkları uygulamanın

hangi bilimsel temele dayandığını bilmekle kalmayıp,

verdikleri hizmeti sürekli gözden geçirme yoluyla uygun

ve etkin olup olmadığını sorgulamakta, bununla birlikte

hizmetin ne şekilde ve hangi yollarla verildiğinde daha

etkili, kaliteli ve maliyet etkili verilebileceğini de

araştır-ma sorumluluğunu taşıaraştır-maktadırlar.

Dünya Sağlık Örgütü’ne göre sağlık teknolojisi, bir

sağlık probleminin çözümüne önemli katkıda

bulunabi-len, kullanıcılarıyla birlikte yöntem, teknik ve donatımın

bir birleşimidir. Bir başka tanıma göre, sağlık hizmeti

üretmek ve vermek amacıyla başvurulan, sağlıkla ilgili

her türlü sistem, düşünce, yöntem, uygulama ve buna

benzer tekniklerle, bazı teknikleri sağlık donatımı ve

ilaçlar yardımıyla uygulamaya olanak sağlayan teknolojik

uyarlamaların tümüdür.

(20)

Zeynep Kamil Kadın ve Çocuk Hastalıkları Eğitim ve Araştırma Hastanesi Sağlık Bakım Hizmetleri Müdürü

teklemeleri sağlanmıştır. İnovatif 30 proje için patent

alma süreci tamamlanmıştır ve yeni buluşların üretimi

için çalışmalar aktive edilmiştir.

Bu ürünler içerisinde; cerrahi aletler, farklı korumalı

cerrahi iğneler, doğum sonu kanama önleyici cihaz,

yenidoğan yoğun bakım ürünleri (formül süt hazırlama

cihazı, nefes öğreten yatak, ağlama sensörü, yenidoğan

özel kan alma iğneleri, kan değişim cihazları vb.), hasta

konforunu destekleyici sürgülü yatak, pozisyon veren ve

masaj yapan yatak, akıllı ürodinami cihazı, hasta

mobili-zasyonuna destek giyilebilen serum askısı ve foley sonda

askısı, özellikli süt sağma cihazları, ilaç navigatörleri, ilaç

güvenliği için kontrol kalemleri, çok yönlü hasta bakım

arabaları gibi cihazlar yer almıştır. Daha bunlar gibi

bir-çok ürün buluşlar arasında yer almaktadır. Bu ürünlerin

bazılarının prototipleri geliştirilmiş ve bakımlarımızda

kullanılmıştır. Bilimsel çalışmaları yapılarak literatüre

geçmesi sağlanmıştır. İnovatif buluşlarımızın hemşirelik

bakımına nasıl ışık tuttuğu, bakımın kalitesini ve

hemşi-relerin hizmet sunumlarını nasıl geliştirdiği

çalışmaları-mızla belirlenmiştir.

Belgelendirme süreci biten buluşlarımız için

İs-tanbul Sağlık Endüstrisi Kümelenmesi (İSEK) ekibine

katıldık. Bu bilimsel ekip içerisine üye olan tek

hem-şirelik ekibi biz olduk. Birçok kez İstanbul ARGE

fuar-larından davet aldık, projelerimizle katılarak,

buluşla-rımızın hayata geçmesi için tanıtımlar yaptık. Şuanda

birkaç buluş için üretim süreci aktive edilmek üzere,

belki de birkaç yıl sonra hemşirelerimizin buluşlarını

hizmet sunumlarında kullanmaya başlayacağız.Bunlar

inovasyonun mesleki sürecimize katkısının en güzel

Amaç

Hemşirelikte inovasyon sürecini aktive etmede;

sü-reci tanıtacak, cazip hale getirecek ve yol gösterecek

bilimsel aktivitelerin yapılmasının yeri büyüktür. Bu

akti-viteler, hemşirelerin bilimsel süreçlerde kendilerini ifade

etmeleri için etkin bir platform niteliği taşır. Bu faaliyetler

hasta bakım maliyetini azaltırken, bakım kalitesini de

artırmaktadır. Projemiz; tüm bu gereksinimler göz

önü-ne alınarak hemşirelik hizmetlerinde inovasyon sürecini

aktive etmek, hemşirelik bakımına katkısını belirlemek

ve inovasyonun hemşirelerin görünürlüğü için bir ışık

olması amacı ile gerçekleştirilmiştir.

Gereç ve Yöntem

Proje İstanbul ilinde kadın doğum ve çocuk alanında

hizmet veren bir eğitim araştırma hastanesinde

gerçek-leştirilmiştir. Hastanemiz hemşirelik hizmetlerinde

ino-vasyon sürecini aktive etmek için bazı basamaklar takip

edilmiştir. ilk adımda hemşirelerimizin farkındalıklarını

düzenli eğitimler ile bilgi düzeyleri arttırılmış, koçluk

sistemi ile bireysel danışmanlıklar başlatılmış, süreci

cazip hale getirecek yarışmalar düzenlenmiş, ödül süreci

ile katılım arttırılmış ve hemşirelikte inovasyon kültürü

oluşturulmuştur.

Bulgular

Hastanemizde 2012 yılında başlatılan hemşirelikte

inovasyonu aktive etme süreci dahilinde; yarışma ve

sempozyum süreçleri gerçekleştirilmiştir. Proje

yarışma-sının amacı “hemşirelik hizmetlerine yenilik getirmek,

bakım maliyetini azaltmak, hemşirelerin klinik

hizmet-lerinde pratik, uygulanabilir, zaman yönetimine uyan ve

(21)

ile kendilerine daha çok güvendiği, değişime ayak

uy-durduğu, bakım kalitelerini artırdığı, inovasyon

kültü-rünü yaymak için mesleki anlamda çabalarını arttırdğı,

mesleki anlamda inovasyonun değişim ve gelişim adına

gerçekten bir ışık gibi görünürlük sağladığı belirlenmiştir.

Hemşirelerimizde inovasyon sürecinin

aktifleştirilmesin-de; düzenli eğitimlerin, süreci tanıtacak, cazip hale

geti-recek, yol gösterecek bilimsel aktivitelerin yapılmasının

ve rol model olmanın yeri büyük olduğu saptanmıştır.

(22)

meme kanseri olan kadınlarda Restorative yoganın sağlık

durumu üzerinde etkilerini incelemişlerdir. Sonuç olarak

yoga uygulanan grupta depresyon skorları anlamlı

oran-da oran-daha düşük bulunurken, uyku kalitesi ve yorgunluk

düzeyleri üzerinde anlamlı bir farklılık bulunmamıştır.

Bunun yanında kadın yaşam döngüsünde ağırlıklı

olarak yoganın gebelik döneminde kullanıldığını

gö-rüyoruz. Gebelik yogasıyla ilişkili olarak, Kusaka et al

(2016), 60 gebe kadında yoganın gebelikte yaşanan stres

düzeyiyle ilişkisine bakmışlar. Çalışma sonucunda,

gebe-lik döneminde yapılan yoganın stres düzeyini azalttığı

açıklanmıştır. Diğer bir çalışmada, Chen et al (2017),

94 sağlıklı gebe üzerinde prental yoganın gebenin stres

düzeyi ve immün sistemi üzerindeki etkilerini

incelemiş-ler. Çalışma sonucunda, prenatal yoganın gebenin stres

düzeyini anlamlı oranda düşürdüğünü ve immün sistemi

güçlendirdiğini bildirmişlerdir.

Literatür incelediğinde yoganın kadın sağlığını

des-teklemek adına birçok çalışmada kullanıldığını

görü-yoruz. Ancak var olan bu çalışmaların nitelik ve nicelik

anlamında daha da güçlendirilmesi gerekmektedir. Bu

anlamda yoga her ne kadar en eski tamamlayıcı tıp

uygulamalarından bir olsa da yoga uygulamalarının

bi-limsel kanıt düzeyi yüksek çalışmalarla desteklenmesine

ihtiyaç duyulmaktadır.

E

rgenlikten anneliğe, menapoza ve yaşlılığa kadınlar

yaşamlarında birçok değişik dönem geçirirler. Bu

süre boyunca yoga, hem beden ve zihni

güçlen-dirmede, hem de denge ve uyum halini yakalamada,

kadınlara yardımcı olur. Bir kadının bedeni, hayatının her

aşamasında birtakım fiziksel ve psikolojik

değişiklikler-den geçer. Yoga çalışmaları, kadının her aşamadaki farklı

ihtiyaçlarına uygun şekilde adapte edilebilir; ona zihin

rahatlığı ve bedensel dengesini sağlamada yardımcı olur.

Kadın yaşam döngüsünde yoganın farklı amaçlara

hizmet etmek için kullanıldığını görüyoruz. Bu

neden-le günümüzde gebelik yogası, doğumda yoga, anne

– bebek yogası /lohusalık yogası, menstrual döneme

özgü yoga, doğurganlığı desteklemede infertilite yogası,

menopoz dönemine özgü yoga, yaşlı kadınlarda yoga

uygulamaları ile sıklıkla karşılaşıyoruz. Bunun yanında

son zamanlarda meme kanseri tedavisi gören kadınlarda

da yoganın sıklıkla uygulandığı karşımıza çıkmaktadır.

Bu konuyla ilgili birçok çalışma yapılmıştır. Laudan A

et al(2017), lenf ödemin gelişen 15 meme kanseri olan

kadında yoganın sağlık durumu üzerinde etkilerini

ince-lemişlerdir. Çalışmada; kadınlarda iyilik halinde

yüksel-me; fiziksel bedenleriyle ilişkili farkındalık düzeylerinde

olumlu yönde gelişme, zihinsel ve sosyal iyilik düzeyde

anlamlı yükselme olduğu görülmüştür. Yine başka bir

çalışmada da Taylor TR et al.(2018), 33 Afrikan-Amerikan

(23)