Başlık: At dışkısında Anoplocephala perfoliata yumurtalarının saptanmasında değişik yöntem ve solüsyonların kantitatif karşılaştırılmasıYazar(lar):ÖGE, Semih Cilt: 50 Sayı: 2 Sayfa: 119-122 DOI: 10.1501/Vetfak_0000002239 Yayın Tarihi: 2003 PDF

Ankara Üniv Vet Fak Derg, 50,119-122,2003

At dışkısında Anoplocephala perfoliata yumurtalarının

saptanmasında değişik yöntem ve solüsyonların

kantitatif

karşılaştırılması

Semih ÖGE

Ankara Üniversitesi, Veteriner Fakültesi, Parazitoloji Anabilim Dalı, Ankara

Özet: At dışkısında Anoplocephala perfoliata yumurtalannı saptamak amacıyla sedimentasyon ile sedimentasyon+santrifüj-flotasyon yöntemlerinin karşılaştırılması yapılmıştır. Nekropside A.perfoliata taşımadığı belirlenen atlara ait dışkının lO'ar gramına S, 1

n.

25, SO, iDO ve 200 yumurta eklenmiştir. DIŞkl örnekleri sedimentasyon ve üç farklı solüsyon (NaCI+ZnCh d. J.3, ZnS04 d: 1.3 ve doymuş şekerli su d: 1.3) kullanılarak sedimentasyon+ santrifüj-flotasyon yöntemleriyle veya yöntem tekrarlanmaları ile in-celenmiştir. En fazla yumurta, iki defa tekrarlanan sedimentasyon ile doymuş şekerli su solüsyonuyla yapılan sedimentasyon+santrifüj-flotasyon yöntemlerinde bulunmuştur.

Anahtar kelimeler: Anoplocephala perfoliata, at, dışkı, yumurta

Qua.ntitative comparison of various methods and solutions for detecting eggs of Anoplocephala

perfoliata in horse faeces

Summary: SedimentatiOll and sedimentation+centrifugation-f1otation methods for recovery eggs of A.perfoliata from horse faeces were tested for efficiency and suitability for routine use. Faecal samples were collected from necropsied horses without A.

per-fo/iala infected. The tests were done under standardised conditions on LOg of horse faeces contaminated experimentally with S, 10,

lS, SO, iDO and 100 eggs of A. perfo/iata. The samples were examined using sedimentation and sedimentation+centrifugation-f1otation methods to use three different sedimentation+centrifugation-f1otation solutions (NaCI+ZnCh d: 1.3, ZnS04 d: 1.3 and saturated sucrose solution d: 1.3). Significant best rate of recovery was achieved using sucrose solution for sedimentation+centrifugation-flotation method and double sedimentation.

Key words: Anop/ocephala per/oliata, egg, faeces, horse

Giriş

Anop/ocephala peıjoliata, tüm dünyada atların en

yaygın sestodlarından biridir (19,22,24). Parazit, fazla patojen olmamakla birlikte zaman zaman bağırsak tı-kanması, ileum ve sekumda ödem, ülserasyon, hipertrafi, sancı nadiren de ölüme yol açabilmekte (9,11,15,24,27), ancak hastalıkta görülen klinik belirtiler net ve kesin ol-mamaktadır (22,24). Canlı hayvanlarda A. peıfoliata ta-nısı temelolarak dışkıda halka ve yumurtaların gö-rülmesi, nadiren de seralojik yöntemlerle yapılmaktadır

(22). Anoplocephala peıjoliata yumurtasının dışkı

mu-ayenelerinde tanınması kolayolmasına karşın dışkıda her zaman görülmemesi teşhiste bir eksiklik oluşturmaktadır (11,12,24,31). Tausend (29), ilgili literatürlere atfen, dün-yada A. pe ıiolia ta'nın yayılışını dışkı bakı sonuçlarına göre %0.7-55, nekropsi sonuçlarına göre %1.2-100 olarak bildirmiştir. Türkiye'de dışkı bakısına göre Anoplocephala sp.'nin atlardaki yayılışı %0.2-20 olarak saptanmıştır

(1-3,5,8). Anoplocephala peı:toliata enfeksiyonunun

sap-tanmasına yönelik yapılan çalışmalarda (12,17 ,20,26,31), dışkı bakı yöntemlerinden flotasyon yöntemi

sedimentas-yon yöntemine göre daha çok tercih edilm4ir. Dışkı mu-ayenesinde basit flotasyon yönteminin yanısıra santrifüj-flotasyon tekniği de uygulanmış, solüsyon olarak NaCl,

ZnS04, NaCl+ZnS04, NaCl+ZnCh, MgS04 ve doymuş

şekerli su kullanılmıştır (12,16,17,20,21). Parazite ait ES (excretory,secretory) ve skoleks antijenleri kullanılarak yapılan ELlSA çalışmalarında (14,23) en fazla %68 dü-zeyinde pozitif sonuç elde edilmiş, ancak sonuçların dışkı bakı yöntemleri sonuçlarına (%7.5-61) göre belirgin bir üstünlük taşımadığı belirtilmiştir (12,18,24,31) .

Bu çalışmada; dışkıda A. pe,:loliata yumurtasını sap-tamak için teşhiste kullanılan sedimentasyon ile sedimen-tasyon+santrifüj-flotasyon tekniklerinin ve kullanılan de-ğişik solüsyonların kantitatif olarak karşılaştırılması amaçlanmıştır.

Materyal ve Metot

Çalışmada A. peıjoliata gebe halkalarından elde edi-len yumurtalar çeşme suyunda' süspanse edilmiş, mi-Iilitredeki yumurta ~ayısı hesaplanmıştır. Nekropside A.

top-lüsyonu ilave edilerek 1500 devirde 5 dk tekrar santrifüj edilmiştir. Santrifüjden sonra tüpün üst kısmı b,bmbe oluncaya kadar flotasyon solüsyonu ilave edilm~ş ve

. i

18x18 lik lamel tüpün üstüne yerleştirilmiştir. Tüpler 15 dk beklemeye bırakıldıktansonra lameller alınaraU mik-roskopta incelenmiştir. Tekrar tüpdeki sıvı dökülerA dip-teki tortu bir iğne ile karıştırılmış ve üzerine ayın

flo-tasyon solüsyonu ilave edilerek tekrar yJkarıda

i

belirtildiği gibi santrifüj edilmiş ve ikinci lamemer in-celenmiştir. Dışkıya eklenen yumurtaların geri toplanma

i

yüzdesi aşağıdaki formüle göre hesaplanmıştır (25).

Geri toplanan yumurta sayısı

i

Geri toplanma oranı (%) :

i

x 100

Eklenen yumurta sayısı

i

Yumurta gruplarına göre yöntemler ve solüsyonlar

i

ile bunlar arasındaki farklılık istatistikselolarak Oneway ANOV A testi ile değerlendirilmiştir (28). i Semih Öge l20 i

i

i i i i i i i

lanan dışkıların LO gramına 5, 10,25, 50! 100 ve 200 yu-murta eklenmiş ve bu işlem her bir uygul,~ma için LO kez tekrarlanmıştır. Dışardan yumurta eklenen dışkılar se-dimentasyon ve sedimentasyon+santrifüj~flotasyon (fark-lı solüsyonlarla) yöntemleri ile incelenmiştir.

i

Sedimentasyon yöntemi i

Sedimentasyon, tek ve çift olarakl yapılmıştır. On gram dışkı örneği 1 ml deterjan (Tweeri-80, Merck) içe-ren 100 ml çeşme suyunda homojenizel edilmiş ve 150 flm göz açıklığı olan süzgeçten 250 ml'lik mezüre sü-zülmüştür. Mezürde 3 saat beklemeye bırakılan

süs-i

pansiyonun, süre sonundadipte LO ml hlıncaya kadar üst kısmı dökülmüştür. Kalan LO ml kısıdı küçük petri ku-tularında stereomikroskopta incelenmiş~ir.

Çift sedimentasyonda, mezürde kalan 10 ml üzerine tekrar 1 ml Tween-80 içeren 90 ml çeşrhe suyu ilave

edil-i

miş ve 3 saat çökmeye bırakılmıştır. Süre sonunda me-i

zürde 10 ml kalana kadar üstteki sıvı dökülmüş ve kalan

i

&~~

10 ml kısım yukarıda bildirildiği şekilde

ste-i Sedimentasyon ve

sedimentasyon+santrifidj-flotas-reomikroskopta incelenmiştir.

i

i

yon yöntemleriyle incelenen dışkılardan toplanan

or-Sedimentasyon + santrifüj - flotasyob yöntemi talama yumurta sayıları, yüzdeleri ve istatistiksel

so-Flotasyonda kullanılan üç! farklı solüsyon; nuçları Tablo l'de verilmiştir.

i

NaCI+ZnCh (262 gr NaCl+275 gr Znth+l000 ml distile Sedimentasyon yönteminin iki kez yapılması halinde su, 20°C' de d:1.3), ZnS04 (703 gr ?-nS04.7 H20+1000 tek kez yapılana göre genelde daha fazla yun{urta top-ml distile su, 20°C de d: 1.3) ve doymuş şekerli su so- lanmıştır. İncelenen dışkı örneklerinde yumurta

i

sayısının lüsyonu (550 gr şeker+ 1000 ml distiı1bsu, 20°C de d: 1.3) az olması durumunda (5 ve LO yumurta) hem se-dur (4). On gram dışkı 1 ml Tween-80 içeren 100 ml dimentasyon ile sedimentasyon+santrifüj-flotasyon yön-çeşme suyu ile karıştırılarak 150 flm ~üzgeçten 250 ml'lik temleri arasında hem de flotasyonda kullanılanı farklı so-mezüre süzülmüş ve 3 saat çökmey~ bırakılmıştır. Dipte lüsyonlar arasında istatistik açıdan önemli bil üstünlük 10 ml kalıncaya kadar üst sıvı atılm~ş, kalan 10 ml kısım bulunmamıştır (p>0.05). Yumurta sayısının 251ve 50 01-15 ml'lik santrifüj tüpünde 1500 d~virde 5 dk santrifüj duğu örneklerde çift sedimentasyonun sediment as-edilmiş ve üstteki sıvı atılmıştır. Sediment bir iğne yar- yon+santrifüj flotasyon yöntemine göre yuıhurta top-d,"uyb ka n ştmlıııı , ve ü"rine ji,çilen not"yon '0- I,nm"md, dah, etkin olduğu gözlenmiştit

/(P<o.ooı)

Tablo i.Flotasyon ve sedımentasyon yöntemlerı ıle dışkıdan toplanan A.perfolıata yumurtalarının sayıları, yuzdelerı ve ıstatıstıksel

sonuçıarı:

i

Table

ı.

The number of A. perfoliata eggs of faeces recorded and percentage rates of recovery us ıng different solutıons fm flotatlOn

and sedımentatlOn methods and statisti9'al significance.

i

i 5 IO 25 50 100 ~OO

i

**

5.8/ 11.6:t 1.0 i lü,A 15.8. 31.6:t2.58 ** 8.5 8.5:tO.77 d, B 14.4 14:t 1.06 *

**

** ** LO 1:t0.33 10.8 2.7:t0.30 8.8 4.4:t0.45 b, E d, D c, C 35 3.5:t0.22 21.6 5.4:t0.52 15.8 7.9:t0.56 **

*

i i n Çift Solüsyonlar Doymuş şekerli su Tek Yöntemler Sedimentasyon+ ZnS04 Santrifüj -Flotasyon Sedimentasyon ZnCh+NaCI to 14 0.7:t0.21 i i a, E LO 24 1.2:t0.32 i i i a, E a, D, E c, C, D b, C c, B b, A LO 3~ 1.6:t0.37 26 2.6:t0.26 30.8 7.7:t0.53 19.4 9.7:t0.77 28.4 28.4:t1.35 41. 82.2:t7.05 i i i a, C a, C b, C b, C a, B a, A LO f2 l.l:t0.23 29 2.9:t0.31 30.4 7.6:t0.63 15.8 7.9:tO.95 15 15:t1.49 8.15 16.3:t1.49 i a, C a, C b, B b, B c, A

i

c, d, A LO

3ı

1.6:t0.30 33 3.3:t0.42 38 9.5:t0.45 26.2 13.I:tO.78 20.1 20.1:t2.12 11.5 23.1:t1.68

!

a, D a, D a, C a, B b, A b, c, A

* Toplanan yumurta yüzdesi, **: Topl~nan ortalama yumurta sayısı, a,b,c,d: Aynı sütunda farklı harf taşıyan değerler arasındakli fark istatistiksel olarak önemlidir, A,B,C,D,E: Aynı satırda farklı hali' taşıyan değerler arasındaki fark istatistikselolarak önemlidir.

i

i .

i

i

i

i

Ankara Üniv Vet Fak Derg, 50, 2003 121

Flotasyonda kullanılan solüsyonlar arasında doymuş şe-kedi su solüsyonunun diğer iki solüsyona göre daha üstün olduğu ve bu farklılığın 25, 50, 100 ve 200 yumurta gruplarında istatistiksel açıdan önemli bulunduğu sap-tanmıştır (p<O.OOl). Ayrıca, doymuş şekerli su ile yapılan sedimentasyon+santrifüj-flotasyon yönteminde 100 ve 200 yumurta grup sonuçları çift sedimentasyon yön-teminin aynı grup sonuçlarından istatistikselolarak daha önemli bulunmuştur (p<O.OOl).

Tartışma ve Sonuç

Atlarda A. perloliata tanısında bazı serolojik testler denenmiş olmasına karşın, dışkı bakısı (halka ve yu-murta) hala en geçerli yöntemdir (14,22-24). Ayrıca sa-hada, parazitlere karşı geliştirilen ilaçların etkinlik dü-zeylerinin araştırılmasında nekropsi bulguları ile birlikte dışkı bakısına ihtiyaç duyulmaktadır (24,26).

Anoplocephala peıfoliata ile doğal enfekte atların

dışkı bakısında, düzensiz halka atılımı, yumurtaların hal-kalardan her zaman serbest kalmaması ve gelişmemiş pa-razit varlığı dışkıda yumurta saptanması olasılığını azalt-maktadır (11,12,24,31). Yapılan çalışmalarda (16,17,30) ise dışkı bakısında genelde enfeksiyon oranı düşük bu-IUlmrken (%3.1-11), bazı çalışmalarda %15.8 (20) ve %61 (21) gibi daha yüksek düzeylerde yayılış sap-tanmıştır.

Dışkı bakı yöntemlerinin etkinliği çeşitli faktörlere ilgili olarak değişebilmektedir. Dışkı sulandırma oranı ile dışkıdan toplanan yumurta sayısı arasında bir ilişkinin ol-duğu, dışkı örneklerini sulandırma oranının dışkı mik-tarının en fazla 10-15 katı kadar olması gerektiği, dışkı miktarının fazla olması durumunda, bir miktar yu-murtanın süzme işlemi sırasında eleklerde kalabileceği ve aşırı dışkı miktarının sedimentasyonda çöken madde mik-tarında da fazlalığa yol açacağı belirtilmiştir (7,10). Araş-tırıcılar (17,18,20,21,31) at dışkısında A. peıjoliata yu-murtalarını saptamak için farklı yöntem ve solüsyonların yanı sıra değişik miktarlarda dışkı (3-50 gram) ve so-lüsyonlar (15-100 ml) kullanmışlardır. Bu çalışmada, standardizasyonu sağlamak için LO gr dışkı 100 ml su ile sulandırılmıştır.

Sedimentasyon yönteminde sıvı içinde küçük dışkı partiküllerinin topaklandığı, bunların sıvı içinde dal-galanmalara yol açabildiği, bir miktar yumurtanın sıvının farklı bölgelerinde kalabileceği ve dışkı partiküllerine ya-pışabileceği belirtilmiştir (7). Bu amaçla sedimentasyon-da çöken madde miktarını azaltmak ve yumurtaların sedimentasyon-daha iyi görülebilmesini sağlamak amacıyla iki defa se-dimentasyon yapılması, ayrıca dışkıdan yumurtaların daha iyi ayrılabilmesi için bazı deterjanların kullanılması önerilmiştir (6,7,13). Bu çalışmada, Tween-80 ile yapılan çift sedimentasyonda dışkıdan toplanan yumurta sayısının

tek sedimentasyona göre daha fazla olması yukarıdaki gö-rüşü (7,13) destekler nitelikte olmuştur.

Anoplocephala perjoliata enfeksiyonunun tanısında

farklı dışkı bakı yöntemleri kullanılmıştır (12,18,20,21, 31). Dışkının direkt flotasyonla bakısının daha az duyarlı olduğu, sedimentasyondan sonra uygulanacak flotasyon yönteminin yumurtaların daha kolay görülmesini sağ-ladığı belirtilmiştir (21,26). Doğal enfekte at dışkılarıyla yapılan çalışmalarda (18,26,31), sedimentasyon+santrifüj flotasyon yönteminin tek flotasyon ve sedimentasyon yöntemlerine, santrifüj-flotasyon yönteminin normal flo-tasyon yöntemine göre daha başarılı bulunduğu bil-dirilmiştir. French ve ark. (12), at dışkısında yumurtaları sedimentaston yöntemiyle saptayamadıklarını, flotasyonla bulduklarını belirtmişlerdir. Williamson ve ark. (31) se-dimentasyon yönteminin dışkıda az sayıda yumurtayı sap-tamada daha başarılı olduğunu kaydetmişlerdir. Bu ça-lışmada sedimentasyon yönteminin dışkıdaki az sayıda yumurtayı saptamada daha üstün bulunması French ve ark. (12)'nın çalışması ile ters, Willic.mson ve ark. (31 )'nın sonuçlarıyla benzer olmuştur. Ayrıca, se-dimentasyon+santrifüj flotasyonun dışkıda yumurta sa-yısının fazla olması halinde daha iyi sonuç vermesi bazı çalışmaların (18,31) bulgularıyla da uyum göstermiştir.

Anoplocephala peıfoliata veya diğer sestod

tür-leriyle enfekte atların dışkı bakısında yüzdürme so-lüsyonu olarak en çok tercih edilen NaClolmuştur (8,16). Sodyum klorür solüsyonu kullanılarak incelenen at dış-kılarında Anoplocephala sp. yumurtaları %1.3-3.3 dü-zeyinde saptanırken (2,3,8,17), atlarda A. perjoliata en-feksiyonunu Öge (20), NaCl+ZnCh solüsyonu ile %15.8, Lyons ve ark. (17) ZnS04 ile %7 saptamıştır. Meana ve ark. (18), A. perfoliata yumurtalarını flotasyon yöntemi ile toplamada solüsyonun önemli olmadığını belirtir-ken,bazı çalışmalarda (20,21,26), solüsyonun önemli ol-duğuna işaret edilmekte, doymuş şekerli su solüsyonunun yumurtaların dışkıda saptanmasında diğer solüsyonlardan daha üstün olduğu kaydedilmektedir (12,21). Bu ça-lışmada, flotasyon yönteminde kullanılan solüsyonlar içinde en fazla yumurta doymuş şekerli su solüsyonu ile toplanmış, bunu ZnS04 ve NaCl+ZnCh ile hazırlanan yüzdürme solüsyonları izlemiş ve alınan sonuçlar ilgili çalışmaların (12,21) sonuçlarıyla paralellik göstermiştir.

Sonuç olarak; dışkıdan en fazla yumurta toplanması iki defa tekrarlanan sedimentasyon ile doymuş şekerli su solüsyonuyla yapılan sedimentasyon+ santrifüj-flotasyon yöntemlerinde gözlenmiştir.

Teşekkür

Çalışmanın istatistiksel analizlerinin yapılmasında yardımlarını esirgemeyen Dr. Safa Gürcan'a teşekkür ede-rim.

Semih Öge 1. 4. 2. 22. 21. 20. 23. 29. 27. 26. 28. 25. 24. 18.

i

i

roughbreds in Kentucky at necropsy. Am 1 Vet Res, 45,

996-999.

i

17. Lyons ET, Tolliver SC, Drudge JH, Swercze~ TW, Crowe MW (1983): Parasites in Kentucky Thoroug,hbreds

. i

at necropsy: Emphasıs on stomach worms and tape1worms.

Am 1 Vet Res, 44, 839-844.

Meana A, Luzon M, Corehero J, Gomez-Bau~ista M

(1998): Reliability of coprological diagnosis

00

Anop-locaephala perfoliata injection. Vet Parasitol, 74, 7~-83.

19. Owen RH, Jagger DW, Quan-Taylor R (l98~): Pre-valence of Anoplocephala perfoliata in horses ana ponies in Clwyd, Powys and Adjacent English marches. 'IYetRec,

123,562-563.

Öge H (1991): Dı,çkı Bakılarma Göre Atlarda HeZ,lnintEn-jeksiyonlarının Genel Durumu. Doktora Tezı. Ankara Unıv

Sağ Bil Enst. Ankara.

i

Proudman CJ, Edwards GB (1992): Validation d/a

cent-rifugation / flotation technique for the diagnosis 6f equine cestodiasis. Vet Rec, 25, 71-72.

i

Proudmam CJ, MaUhews J (2000): Conırol of inteslinal

parasites in horses. In Pract, 22, 90-97 .

i

Proudman CJ, Trees AJ (1996): Use of excretary /

sec-i retory antigen.ç for ıhe serodiagnosis Anuplocephala per-faliata cestodosis. Vet Parasitol, 6, 239-247.

i

Proudman CJ, Trees AJ (I 999): Tapeworms as

ıi

cause of intestinal disease in horse. Parasit Today, 15, 56-i9.. . Rehbein S, KokoU S, Lindner T (1999): Evaiuatıon oj techniques jor the enumeration of DicrocoeliuJ. eggs in sheepfaeces. 1 Vet Med A, 46,133-139.

i

Sloeombe JOD (I 979): Prevalence and Ireatment oL la-peworms in horses. Can Vet l, 20, 136- 140.

i

Soulsby EJL (1986): Helminıhs, Arthropods aml Protozoa of Domesticated Animals. 71hed. Bailliere Tinda1~ and

Cas-sell, London.

i

SümbüIoğlu K, SümbüIoğlu U (1987): Biyoislatisıik. 5.

baskı. Özdemir Basım Yayım ve Dağıtım Ltd Şti/, Ankara. Tausend S (1989): Feldversuche über Zestode+ıfektionen bei Pjerden und ihre Kontrolle. 1naugural-IDissertation

i..

Tierarztlichen Fakültat, Ludwig-Maximilians-Universitat,

München.

i

Tolliver SC, Lyons ET, Drudg~ JH (198'/):P,evalence of internal parasites in horses m crıtıcal tests of acl,llvıtyof pa-rasiticides over a 28- year perıod (1956-1983) ın Kentucky.

Vet Parasitol, 23, 273-284.

Williamson RMC, Beveridge I, Gasser RB (ll998):

Cop-rological methods for the diagnosis of Anoplo~ephala per-foliata infection olthe horse. Aust Vet l, 76, 6118-621.

Geliş tarihi: 10.7.2002/ Kabul tarihi: 30.10.201°2

Yazışma adresi:

Doç. Dr. Semih Öge

i

Ankara Üniversilesi Veteriner Fakültesi Helmintoloji Bilim Dalı

06110 Dışkapı, Ankara 31. 30. 122 3. 6. 5. 8. 9.

i

i

i

i

i

i

Kaynaklar

i

Alibaşoğlu A, Yalçıner Ş(1965): 1933-1961 yılları

ara-sında Ankara ve yöresinde atlarda gö'rülen hastalıklara ıoplu bir bakış. Ankara Üniv Vet Fak Derg, 12,98- i i I.

Arslan MÖ, Umur Ş (1998): Kars yö~esinde at ve

eşek-lerde bulunan helmint ve Eimeria (Pr~ıozoon) türleri. T

ParazitoI Derg, 22,180-184.

i

Ayaz E (1998): At ve E,çeklerde DicfYocaulus arnjı.eldi (Cobbald, 1884)'in Yayılış!. Doktora Tezi. Ankara Univ Yet Fak Sağ Bilim Enst. Ankara.

i

Boch J, Supperer R (1992): Veterinürmedizinische Pa-rasilOlogie. 4.Auf1age. Verlag Paul Pan!y, Berlin.

•. •• i

Burgu A, Doğanay A, Oge H, Oge S, Pişkin Ç (1999):_{, ..}

Aılarda bulunan helmint türleri. Ankara Univ Vet Fak

Derg,42, 193-205.

i

Burgu A, Toparlak M (1985): Pahımphistomum'larla doğal enlekıe koyunlarda günün değ~şik saatlerinde dış-kıyla Çıkarılan yumurıaların sayısmda~i değişmeler ve dış-kıdaki yumurla miktarı ile rumendeki frişkin paraziı sayısı arasıııdaki ilişki. Uludağ Üniv Vet Fak: Derg, 4, 11-17.

Cawdery MJH, Ruane M (1971): Sedimentaıion method

i

j(JI' ıhe demonstration of the eggs ol Fasciola hepatica in f(ıeces. Lab Pract, 20, 935-939.

i

Demir S, Tınar R, Aydın L, Çırak VY, ErgüI R (I 995):

. k

i

..

1

Bursa vöresı lektırnaklılarında dış i, muayenesı ie sap-!anan helmini türleri ve yayılış!. T Pafazitol Derg, 19,

124-13J.

i

Dunn AM (1978): Veıerinary Helmühhology. 2nded.

Wil-liam Heinemann Medical Books Ltd, London.

10. Dunn A, Keymer A (1986): Fact'prs aflecting the re-liability rif'ıhe Mc Master technique. ~ Helminthal, 60,

260-262.

i

IL. Fogarty U, Del Piero F, Pumellı RE, Mosurski KR (ı994): Incidence of Anoplocephala perfoliata in horses ewmined.. at on1rish abot/oir. Vet R~c, 14, 515-518.i

12. French DD~ Chapma". MR, ~Iei rR (1994): Effecls ol

Irealmenl wııh ıvermectm jor jıve years on ıhe prevalence ofAnoplocephala perjoliata in threellLouisiana pony herds.

Yet Rec, 16,63-65.

13. Happich FA, Boray JC (1969): QJantilalive diagnosis of chronic fcısciolosis. 1. Comparative Istudies on quantitative faecal examİnations for chronic Fasbala hepatica infectian İn sheep. Aust Vet l, 45, 326-328.

i

14. Höglund J, Ljungström BL, Nilsspn U, Uggla A (1995):

Enzyme-linked immuliosorbenı ass?y (ELlSA) for the de-leelion ol' antibodies lo Anoplocephala perfoliaıa in horse

. i

sera. YetRec, 59, 97-106.

i

15. Imrie H, Jaeobs DE (1987): Prevalence of horse ta-i

peworm in norıh London and Her1f.ordshire. Vet Rec, 120,

304.

i

16. Lyons ET, Drudge JH, Tolliv~r SC, Swerczek TW, Crowe MW (1984): Frevalence

i

of Anoplocephala per-fôliata and lesions ol Drachib megasıoma in