EĞİTİM BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ
GÜZEL SANATLAR EĞİTİMİ ANA BİLİM DALI
MÜZİK ÖĞRETMENLİĞİ BİLİM DALI
ORTAOKUL 5. SINIF FEN VE TEKNOLOJİ DERSİ
“VİTAMİNLER” KONUSUNUN
“RAP İLE ÖĞRETİM” İNE İLİŞKİN DENEYSEL BİR ÇALIŞMA
YÜKSEK LİSANS TEZİ
Hazırlayan
Ayşenur ÜSTÜN
ANKARA Şubat, 2014
EĞİTİM BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ
GÜZEL SANATLAR EĞİTİMİ ANA BİLİM DALI
MÜZİK ÖĞRETMENLİĞİ BİLİM DALI
ORTAOKUL 5. SINIF FEN VE TEKNOLOJİ DERSİ
“VİTAMİNLER” KONUSUNUN
“RAP İLE ÖĞRETİM” İNE İLİŞKİN DENEYSEL BİR ÇALIŞMA
YÜKSEK LİSANS TEZİ
Ayşenur ÜSTÜN
Danışman: Yrd. Doç. Dr. Salih AYDOĞAN
ANKARA Şubat, 2014
ii
ÖNSÖZ
Bu çalışma, ortaokul 5. sınıf Fen ve Teknoloji dersi “Vücudumuz Bilmecesini Çözelim” ünitesi “Vitaminler” konusunun “rap ile öğretim”ine ilişkin deneysel bir çalışmadır.
Öncelikle, yoğun çalışmaları arasında bana değerli zamanını ayırıp araştırmamda yardımlarını esirgemeyen tez danışmanım Sayın Yrd. Doç. Dr. Salih AYDOĞAN’a teşekkürü bir borç bilirim.
Uygulamaya tüm içtenlikleriyle katılan öğrencilerime, emeği geçen arkadaşlarıma, beni yetiştirip büyüten, her daim yanımda olan aileme, Tanrı’nın bana hediyesi olan can yoldaşım, sevgili eşim Hamza ÜSTÜN’e ve henüz doğmamış, kendini tekmeleriyle hissettiren oğlum Cem ÜSTÜN’e sonsuz teşekkürler.
iii
ORTAOKUL 5. SINIF FEN VE TEKNOLOJİ DERSİ “VİTAMİNLER” KONUSUNUN “RAP İLE ÖĞRETİM” İNE İLİŞKİN DENEYSEL BİR ÇALIŞMA
ÜSTÜN, Ayşenur
Yüksek Lisans, Müzik Öğretmenliği Ana Bilim Dalı Tez Danışmanı: Yrd. Doç. Dr. Salih AYDOĞAN
ŞUBAT- 2014
Bu araştırma, 5. sınıf Fen ve Teknoloji dersi “vitaminler” adlı konunun “rap ile öğretim” ine ilişkin deneysel bir çalışmadır. Araştırma Ankara ili Keçiören ilçesi Hun Ortaokulu 5. sınıf öğrencileri ile yapılmıştır. Araştırmanın örneklemini, deney grubunda 45 öğrenci, kontrol grubunda ise 49 öğrenci oluşturmuştur.
Araştırmada öntest-sontest kontrol gruplu deneysel bir desen kullanılmıştır. “Vitaminler” konusu deney grubundaki öğrencilere rap ile öğretim yoluyla uygulanmış, kontrol grubundaki öğrencilere ise geleneksel öğretim yoluyla uygulanmıştır. Verilerin analiz edilmesinde SPSS istatistik paket programından faydalanılmıştır. Araştırmada deney ve kontrol grubundan alınan öntest ve sontest ölçümleri için betimsel istatistikler ve deney-kontrol grubunun puanları arasındaki farkın anlamlılığının test edilmesi için t-testi kullanılmıştır.
Araştırma sonunda yapılan ölçümlerde 5. sınıf öğrencilerinin başlangıç düzeyleri aynı olmasına karşılık deney grubu öğrencilerinin kontrol grubundaki öğrencilere göre başarılarının daha yüksek olduğu görülmüştür.
iv
AN EXPERIMENTAL STUDY ON TEACHING VITAMINES WITH RAP SONG IN
5TH GRADE SCIENCE AND TECHNOLOGY CLASS IN SECONDARY SCHOOLS
ÜSTÜN, Ayşenur
Master Program Thesis, Education of Music Thesis Adviser: Asst.Assoc. Dr. Salih AYDOĞAN
FEBRUARY- 2014
This research is an experimental study about teaching vitamines with rap song in 5 th grade scince class . This research is conducted with 5 th grade students of Ankara Keçiören Hun Ortaokulu. The sample of the study consists of 45 students in experimental group and 49 students in control grup.
Pretest-posttest design is used in this study. The subject of vitamins is applied to students in experimental group with rap and to the students in control group with traditional way of teaching. SPSS statistics package programme is used while analysing the data. T –test is used for descriptive statistics of pretest and posttest measurments of experimental and control group and to test relevance of the difference of the points of experimental and control group.
According to the measurements ,it is concluded that level of those in the experimental group is higher than the level of those in control group altough the preliminary level of all 5 th grade students is the same.
v
ÖNSÖZ ... ii
ÖZET ... iii
ABSTRACT ... iv
İÇİNDEKİLER LİSTESİ... v
TABLOLAR ve ŞEKİL LİSTESİ ... vii
KISALTMALAR LİSTESİ ... viii
1. GİRİŞ ... 1
1.1. Fen ve Teknoloji ... 2
1.1.1. Fen - Teknoloji İlişkisi ... 3
1.1.2. Fen ve Teknoloji Öğretimi ... 3
1.2. Çoklu Zekâ Kuramı ... 4
1.2.1. Sözel - Dilsel Zekâ ... 5
1.2.2. Mantıksal - Matematiksel Zekâ ... 5
1.2.3. Görsel - Uzamsal Zekâ ... 6
1.2.4. Bedensel - Kinestetik Zekâ ... 6
1.2.5. İçsel - Özedönük Zekâ ... 6
1.2.6. Sosyal - Kişilerarası Zekâ ... 6
1.2.7. Doğasal Zekâ ... 7
1.2.8. Müziksel - Ritmik Zekâ ... 7
1.3. Müzik Eğitimi ve Öğretimi ... 8
1.4. Öğrenme Etkinlikleri ... 9
1.5. Rap Müzik ve Rap İle Öğretim ... 10
1.6. Problem Durumu ... 11 1.7. Araştırmanın Amacı ... 11 1.8. Araştırmanın Önemi ... 12 1.9. Varsayımlar ... 12 1.10. Sınırlılıklar ... 13 1.11. Tanımlar ... 13 2. İLGİLİ ARAŞTIRMALAR ... 14 3. YÖNTEM ... 16 3.1. Araştırmanın Modeli ... 16 3.2. Evren ve Örneklem ... 16
vi 4. BULGULAR VE YORUM ... 18 5. SONUÇ VE ÖNERİLER... 22 5.1. Sonuç ... 22 5.2. Öneriler ... 23 KAYNAKÇA ... 24 EKLER ... 26
EK – 1: “Vücudumuz Bilmecesini Çözelim” Ünitesinin Kazanımları ... 27
EK – 2: “Vitaminler” Konusunun Fen ve Teknoloji Kitabındaki Anlatımı ... 29
EK – 3: Dersin İşlenişi ... 33
EK – 4: Deney Grupları ve Resimleri ... 35
EK – 5: Kontrol Grupları ve Resimleri ... 40
EK – 6: Vitaminler Şarkısı ... 45
EK – 7: Öntest-Sontest ... 50
EK – 8: İzin Belgeleri ... 52
EK – 9: Deney Grubuyla Verilen Konserden Bir Görüntü Kaydı ... 56
vii
Tablo 1 : Duyu Organlarının Öğrenme Sürecindeki Etkisi ... 9
Tablo 2: Deney ve Kontrol Grubu Betimsel İstatistikler ... 18
Tablo 3: Öntest Puanları t-testi Sonuçları ... 20
Tablo 4: Sontest Puanları t-testi Sonuçları ... 20
viii
ÇZK : Çoklu Zekâ Kuramı MEB : Milli Eğitim Bakanlığı
1. GİRİŞ
Dünyada bilimsel ve teknolojik gelişmeler hızla ilerlemekte ve yaşamımızın birçok alanında bize kolaylık sağlamaktadır. Durmaksızın gelişmekte olan bilim ve teknolojinin öğrencilere verilmesi için, ülkemizde Fen ve Teknoloji dersi önemli bir yer tutmaktadır.
Uluslararası ekonomik rekabet, küreselleşme, hızlı teknolojik ve bilimsel gelişmeler gelecekte de hayatımızı etkilemeye devam edecektir. Bunlar dikkate alındığında ülkeler, güçlü bir gelecek oluşturmak için her vatandaşın fen ve teknoloji okuryazarı olarak yetişmesinin gerekli olduğunun ve bu süreçte fen derslerinin önemli bir rol oynadığının bilincindedir (Milli Eğitim Bakanlığı [MEB], 2005: 5). Türkiye’de fen ve teknoloji okuryazarı nitelikli bireyler yetiştirmek için, çağdaş eğitim anlayışıyla fen ve teknoloji öğretim programına uymak gerekmektedir.
Eğitime duyulan ihtiyaç gittikçe artmaktadır. Müzik yoluyla bireylerin eğitilmesi, en önemli eğitim yöntemlerinden biridir. Fen ve teknoloji öğretim programı ile müzik dersi öğretim programı uyumu dikkate alınmış, bu öğretim programlarının arasında paralellik sağlanmıştır. Talim Terbiye Kurulu Başkanlığı tarafından 2005 yılında kabul edilen “İlköğretim Fen ve Teknoloji Dersi (4 ve 5. Sınıflar) Öğretim Programı”nda yer alan “Vücudumuz Bilmecesini Çözelim” adlı ünite “Müzik dersinde besinlerle ilgili şarkılar, yöresel türküler söyletilir.” açıklamasıyla müzik dersiyle ilişkilendirilmiştir.
Geleneksel öğretim yöntemleri ile çocukların bağımsız düşünmelerinin, yaratıcılıklarının, sorun çözme kabiliyetlerinin geliştirilebilmesinin mümkün olmadığı düşünülmektedir (Koç ve Dikici, 2005: 1). Eğitimde geleneksel öğretim yöntemlerinin yeterince etkili olmadığı düşünülürse gelecekte bu şekilde öğrenim gören öğrenciler yaratılıcılık yönünden sıkıntı yaşayabilirler. Geleneksel öğretim yöntemleri yerine alternatif öğrenme yöntemleri daha etkili olacağı için, bireylere çağdaş eğitim anlayışıyla müzik eğitimi verilmeli, kalıcı izli öğrenme sağlanmalıdır. Bunun için müzikten bilgiye gidilmeli, verilecek bilgi öğrenciler tarafından keşfedilmeli, yaparak
yaşayarak öğrenilmeli, öğrencinin aktif katılımını sağlayacak öğretim yöntemleri kullanılmalıdır.
İnsanın içinde yaşadığı çevrede kaynağı, türü, işlevi değişik çeşitli müzikler vardır. Çeşitli öğelerden oluşan müziksel çevre, içinde yaşayan insanla birlikte sürekli bir oluşum, gelişim ve değişim halindedir (Uçan, 1994: 24). Bu oluşum, gelişim ve değişim içerisinde çeşitli müzik türleri yer almaktadır. Gün geçtikçe müzik türleri artmakta, insanların müzik tercihleri ve dinleme alışkanlıkları değişmektedir. Günümüzde daha çok gençler tarafından yaygın olarak tercih edilen müzik türleri arasında rap müzik yer almaktadır. Son zamanlarda artan bir ivme ile popülerlik kazanan rap müzik, ortaokulda öğrenim gören öğrencilerin adeta ilgi odağı haline gelmiştir. Bu bağlamda “Vitaminler” adlı konuda “rap ile öğretim”den yararlanılmıştır.
“Rap ile öğretim”de öğrenciler hem ritim tutmuş, hem şarkı söylemiş, hem de vitaminleri öğrenmişlerdir. Öğrenciler ritim tutarken ve şarkı söylerken birbirlerini dinlemiş, aynı zamanda arkadaşlarıyla da uyum içerisinde söylemişlerdir.
1.1. Fen ve Teknoloji
Fen; fiziksel ve biyolojik dünyayı tanımlamaya ve açıklamaya çalışan bir bilimdir. Ayrıca deneysel ölçütleri, mantıksal düşünmeyi ve sürekli sorgulamayı temel alan bir araştırma ve düşünme yoludur. Bilimsel metotlar; gözlem yapma, hipotez kurma, test etme, bilgi toplama, verileri yorumlama ve bulguları sunma süreçlerini içermektedir. Hayal gücü, yaratıcılık, sorgulama, zihinsel tarafsızlık ve yeni düşüncelere açık olma oldukça önemlidir. Bu yüzden, fen ve teknoloji öğretiminde amaç, bireylerin kendi kendine keşfetmesi yoluyla doğru bilgiye ulaşmayı öğrenmesi, öğrendikçe dünyaya bakışını revize edip yeniden yapılandırması ve giderek öğrenme hevesini geliştirmesi oldukça önemlidir (MEB, 2005).
Simon teknolojiyi şöyle tanımlamıştır: Teknoloji, insanın bilimi kullanarak doğaya üstünlük kurmak için tasarladığı bir disiplindir (Kaya, 2005: 24) Ayrıca teknoloji sadece bilgisayar, telefon, televizyon gibi elektronik cihazlar ve bunların çeşitli uygulamaları değildir. Teknoloji; fen, kimya, matematik, biyoloji vb. disiplinlerden elde edilen kavram ve becerileri kullanan bir bilgi türüdür. Hem de bir
ihtiyacı gidermek veya belirli bir problemi çözmek için bu bilginin insanlık hizmetine sunulmasıdır (MEB, 2005: 8).
1.1.1. Fen - Teknoloji İlişkisi
Fen ve teknolojinin ortak noktaları vardır. Hem bilimsel araştırmalarda hem de teknolojik tasarım süreçlerinde benzer beceriler ve zihinsel alışkanlıklar kullanılır. Fen ve teknolojiyi birbirinden ayıran tek özellik, amaçlarının farklı olmasıdır. Fenin amacı doğal dünyayı anlayarak açıklamaya çalışmak; teknolojinin amacı ise insanların istek ve ihtiyaçlarını karşılamak için doğal dünyada değişiklikler yapmaktır (MEB, 2005: 8).
1.1.2. Fen ve Teknoloji Öğretimi
İçinde yaşadığımız dünyayı anlayıp algılayabilmemiz için, fen ve teknoloji dersinin okullarda etkili bir şekilde işlenmesi gerekmektedir. Öğrenci kimi zaman doğadaki olayları gözlemleyebilmeli kimi zaman ise öğrendiklerini deneylerle pekiştirebilmelidir. Bunun için okullarda, gerekli olanaklar sağlanmalı, fen ve teknoloji laboratuarları geliştirilmeli ve iyileştirilmelidir.
Fen ve teknoloji öğretiminde kullanılan yöntemler, geleneksel öğrenme yaklaşımları (düz anlatım, soru yanıt, tartışma vb.) ve alternatif öğrenme yaklaşımları (buluş yolu ile öğretim, kavram haritası, işbirlikli öğrenme vb.) olabilmektedir. Ancak günümüzde geleneksel yaklaşımlardan çok alternatif öğrenme yaklaşımları tercih edilmelidir.
Alternatif öğrenme yaklaşımlarında öğrenciler derste daha aktif olmalıdırlar. Öğretmen öğrencilere rehberlik ederek öğrenmeyi kolaylaştırmalıdır. Öğrenci ise araştırmacı ve sorgulayıcı olmalıdır. Ayrıca öğretmen, öğrencilerin ilgi, istek ve becerilerini dikkate almalı, bireysel farklılıklarını göz önünde bulundurmalıdır.
Bilgi toplumlarında “öğretmen merkezli eğitim” yerine “öğrenci merkezli eğitim” anlayışı kabul görmektedir. Öğrenci merkezli eğitimde öğrencinin yaratıcılığı ve zekâsı ortaya çıkarılmaktadır. Ezberden uzak, yaparak-yaşayarak uygulanan fen ve teknoloji dersi sayesinde öğrenciler, soru sormayı, problemleri çözmeyi, gözlem
yapmayı, hipotez kurmayı, verileri toplayıp analiz yapmayı ve sonuçları elde edip genellemelere ulaşmayı öğrenirler (Kaptan ve Korkmaz, 1999).
Fen ve teknoloji dersinde, farklı öğrenme alanları ele alınmıştır. Öğrenme alanları şunlardır; • Canlılar ve Hayat • Madde ve Değişim • Fiziksel Olaylar • Dünya ve Evren • Fen-Teknoloji-Toplum-Çevre İlişkileri • Bilimsel Süreç Becerileri
• Tutum ve Değerler
Bu araştırma, “Canlılar ve Hayat” öğrenme alanında yer alan “Vücudumuz Bilmecesini Çözelim” ünitesi “Vitaminler” konusuyla ilgilidir (ek- 1).
Fen ve teknolojinin tanımına, aralarındaki ilişkiye ve fen ve teknoloji öğretimine değindikten sonra, eğitim sistemlerini değerlendirebilmek için fen ve teknoloji dersinin öğretim programını incelemek gerekmektedir.
1.2. Çoklu Zekâ Kuramı
Gardner’in geliştirmiş olduğu çoklu zekâ kuramı, klasik zekâ tanımlarının dışına çıkmıştır. Gardner zekâyı şu şekilde tanımlar: bir kişinin bir veya birden fazla kültürde değer bulan bir ürün ortaya koyabilme veya günlük ya da mesleki hayatında karşılaştığı bir problemi verimli bir şekilde çözebilme yeteneği olarak tanımlamakta ve her insanda potansiyel olarak en az sekiz zekâ alanı olduğunu belirtmektedir (Baş, 2011: 14).
Demirel (2006)’e göre ÇZK; Gardner’in zekâyı sözel ve sayısal zekâ olarak sınırlamadığı, bireylerde farklı sekiz zekâ türünün bulunduğunu ileri süren kuramdır. Gardner bu kuramı ilk olarak ileri sürdüğü yıllarda yediden daha fazla sayıda zekâ türünün olabileceğini söylemiştir. Bunu takiben son zamanlarda yaptığı çalışmalarda doğasal zekâdan bahsetmiş ve halen zekâ alanları üzerindeki çalışmalarına devam etmektedir.
Gardner’in ÇZK sayesinde, klasik zekâ anlayışı tamamen değişmiş, eğitim alanında köklü değişimler yaşanmıştır. Gardner’in bahsettiği sekiz zekâ şu şekilde sıralanmıştır; 1. Sözel-Dilsel Zekâ 2. Mantıksal-Matematiksel Zekâ 3. Görsel-Uzamsal Zekâ 4. Bedensel-Kinestetik Zekâ 5. İçsel-Özedönük Zekâ 6. Sosyal-Kişilerarası Zekâ 7. Doğasal Zekâ 8. Müziksel-Ritmik Zekâ
Gardner’in ortaya atmış olduğu zekâ alanlarını ayrıntılı olarak incelemek gerekirse;
1.2.1. Sözel - Dilsel Zekâ
Bu zamana kadar yapılmış olan araştırmalara bakıldığında sözel-dilsel zekânın en çok incelenen zekâ alanı olduğu görülmektedir. Sözel-dilsel zekâ denildiğinde bireyin kendi diliyle ilgili kavramları öğrenebilme ve kullanabilme yeteneği, yabancı dilleri de kolaylıkla öğrenebilme ve kullanabilme becerisi akla gelmektedir (Ergin, 2008: 100).
1.2.2. Mantıksal - Matematiksel Zekâ
Demirel (2002)’e göre mantıksal-matematiksel zekâ; bilimsel hipotezi sınıflandırma, öngörü, neden-sonuç ilişkilerini anlama becerilerini içerir. Akıl yürütme becerileri, çok geniş alanlara uygulanabilir: Fen bilimlerinde, sosyal çalışmalarda, edebiyatta ve diğer alanlarda kullanabilir. Küçük çocuklar bu zekâ özelliğini somut işlemlerle uğraşırken, sayı ve birebir eşlemeyi kavrarken kullanır. Sembolik dil ile soyut
düşünceden, formüller ve denklemlerle çalışarak temsili düşünceye ilerler ve mantık dünyasını soyutlaştırmayı öğrenirler. Sıralama, analiz ve yaklaşık olarak hesaplama birçok okul programlarında öğretilir ancak öğrenmenin aktif olması gereklidir.
1.2.3. Görsel - Uzamsal Zekâ
Görsel-uzamsal zekânın özü, görsel dünyayı doğru biçimde algılamak, başlangıçtaki algı üzerinde değişim ve dönüşümler yapabilmek, görsel deneyimi fiziksel uyarıcının yokluğunda bile yeniden üretebilmektir (Gardner, 2004: 246).
1.2.4. Bedensel - Kinestetik Zekâ
Bu zekâ türünün, bedensel olarak gerçekleştirilen hareketlerin tümüyle ve ellerin hareketleri ile ilgili olduğu belirtilmektedir. Beden hareketlerini kontrol etmeyi ve yorumlamayı, fiziksel nesneler ile uğraşmayı, beden ve zihin arasında bir uyum oluşmasını sağladığı ileri sürülmektedir (Başaran, 2004: 10).
1.2.5. İçsel - Özedönük Zekâ
Bireyin kendini tanıma ve anlamasıyla ilgili bilişsel yeteneği içsel zekânın temelini oluşturmaktadır. Kim olduğumuzu, hangi duygularımızı neden hissettiğimizi düşünmemiz bu zekâmızla ilgilidir. Bu zekâsı yüksek bireyler odaklanma, kendine güvenme, disiplinli olma, hedeflerini belirleme ve kişisel problemlerini çözme becerisi gösterir (Demirel, 2006: 41).
1.2.6. Sosyal - Kişilerarası Zekâ
Sosyal-kişilerarası zekâsı güçlü olan öğrenciler; dinlemeyi ve konuşmayı sever, iki veya daha fazla yakın arkadaşı vardır, işbirliği ile çalışarak öğrenmeyi sever, grup çalışmalarından hoşlanır, empati yeteneği gelişmiştir, başkalarının sorunlarına karşı
duyarlıdır, liderlik özelliklerine sahiptir, kolaylıkla çevresindeki insanları ikna edebilir (Ergin, 2008: 123-124).
1.2.7. Doğasal Zekâ
Doğasal zekâ Gardner tarafından 1995 yılında açıklanan son zekâ alanıdır. Doğa zekâsı, her türlü doğal olgu üzerinde düşünmeyi, hissetmeyi ve eylem yapmayı içerir. Bitkilere, hayvanlara, çevreye karşı ilgi, araştırma isteği bu zekânın en belirgin özelliğidir (Selçuk, Kayılı ve Okut, 2002).
1.2.8. Müziksel - Ritmik Zekâ
Bu zekâ alanı, bir kişinin müziksel olarak düşünmesi ve belli bir olayın oluş biçimini, seyrini veya düzenini müziksel olarak algılaması, yorumlaması olarak tanımlanabilir. Bu kişiler bir müzik parçasındaki ritme, akustik düzene, melodiye, müzik aletlerine ve çevreden gelen seslere duyarlı olurlar. Müziksel-ritmik zekâsı güçlü olan öğrencilerin özellikleri;
Şarkıların melodilerini çok iyi hatırlar.
Güzel şarkı söyler.
Müzik dersini çok sever.
Çalışırken müzik dinlemek hoşuna gider (Saban, 2004: 15).
Demirel ve diğerleri (1998)’nin ilköğretimde ÇZK’ye göre düzenlenen bir öğretimin etkililiğini belirlemek amacıyla yaptıkları araştırma, uygulamaların öğrencilerin üst düzey düşünme becerilerini ve derse yönelik tutumlarını olumlu yönde geliştirdiğini ortaya koymuştur.
Çağdaş müzik eğitiminin öğrenci merkezli olması, müzik dersi gibi performansa dayalı derslerin çoklu zekâ kuramına uygun yöntemlerle işlenmesi gerektiği düşünülmektedir. Son yıllarda yapılan çalışmaların öğrenci merkezli eğitime yönelik olduğu düşünülürse, bu araştırmada tercih edilen yöntem öğrenci merkezlidir.
Her öğrencinin kendine özgü öğrenme yolu vardır. ÇZK’ye dayalı bir eğitim ve öğretim, çok fazla duyu organına hitap ettiği ve öğrencilerin sekiz zekâ alanında yapılan eğitim-öğretim etkinlikleri kalıcı izli olmakta ve öğrenci başarısı artmaktadır. Bu araştırmada uygulanmış olan “rap ile öğretim” yöntemiyle, ÇZK’den yararlanılarak bireyin müziksel-ritmik zekâsının geliştirilmesi için etkinlikler yapılmıştır. Gelecekteki eğitim sisteminin bu zekâ kuramına uygun gelişeceği kanısındayım.
Gardner’in ÇZK’ye göre müzik yeteneği, özel bir yetenek olarak görülmemiştir. Çünkü her insanın içinde müziksel yetenek olduğu düşünülmüştür. Bu da müzik eğitimi ve öğretiminin ne kadar önemli olduğunu göstermektedir.
1.3. Müzik Eğitimi ve Öğretimi
MEB’e bağlı okullarda daha çok genel müzik eğitimine yer verilmektedir. Bu kurumlarda müzik eğitiminin amacı profesyonel müzisyenler yetiştirmek değil, öğrencilerin müzikal anlamda kültürlerinin oluşturulmasıdır.
Uçan’a göre müzik eğitimi, temelde bir müziksel davranış kazandırma veya bir müziksel davranış değişikliği oluşturma sürecidir. Bu süreçte daha çok, eğitim gören bireyin kendi müziksel yaşantısı temel alınır, bu temelden yola çıkılarak, belirli amaçlar doğrultusunda planlı ve yöntemli bir yol izlenir ve bu yolla belirli hedeflere erişilir (Uçan, 1994: 14).
Müzik eğitiminin en önemli boyutunu, müzik öğretimi oluşturur.
Müzik öğretimi, müziksel öğrenmeyi tasarlama, düzenleme ve gerçekleştirme sürecidir. Müzik öğretimi programlanır-planlanır, uygulanır-gerçekleştirilir ve denetlenir değerlendirilir. Öğrenci merkezli bir müzik öğretimi ortamında bu iş daha çok öğretmen-öğrenci iş birliğiyle yapılır. Öğretim yöntemi doğru seçildiği zaman öğrenciler daha kısa sürede öğrenir, zevk alır ve öğrenme daha kalıcı olur (Uçan ve diğerleri, 1999: 10).
Geleneksel eğitim anlayışıyla bakıldığı zaman, müzik eğitiminde kullanılan etkinlikler; şarkı söyleme ve ezberden ibarettir. Fakat müzik etkinlikleri sadece ezbere dayalı şarkı söylemek olmamalıdır. Ritmik şarkılar söyleme, sesleri ayırt etme, yaratıcı danslarla/devinimlerle şarkı söyleme de müzik etkinlikleri arasında yer almalıdır.
1.4. Öğrenme Etkinlikleri
Bireylerin çevresiyle olan etkileşimini sağlayan onların duyu organlarıdır. Diğer bir deyişle bireyler, görerek, duyarak, dokunarak, koklayarak ve tat alarak etrafında olanları anlamaya çalışır. Öğrenme etkinliklerinde seçilecek olan yöntemlerin duyu organlarının çoğunu harekete geçirebilecek yöntemler olması gerektiği söylenebilir. Öğrenme sırasında, öğrenci ne kadar çok duyu organını kullanırsa bilgiyi çok yönlü olarak kodlayabilir ve geri getirme düzeyi de o denli yüksektir (Senemoğlu, 2000: 388).
Dale’nin oluşturduğu yaşantı konisinin bir disiplinin öğretimi sırasında, öğrenme durumlarının düzenlenmesinde önemli bir yeri vardır. Çilenti (1985) yaşantı konisini kısaca şöyle özetlemektedir: Öğrenme işlemine katılan duyu organlarının sayısı ne kadar fazla ise, o kadar iyi öğrenilir ve öğrenmeler o kadar kalıcı olur, en iyi öğrenilenler, kendi kendine yaparak öğrenilenlerdir, en iyi öğretim somuttan soyuta ve basitten karmaşığa doğru gidilendir.
Tablo 1
Duyu Organlarının Öğrenme Sürecindeki Etkisi
Duyu organlarımız Öğrenme yüzdeleri
Tat alma %1
Dokunma %1,5
Koklama %3,5
İşitme %11
Görme %83
Öğrendiklerimizi akılda tutabilmek ve bunları kullanabilmek, öğrenmenin gerçekleştiğini gösterir. Ayrıca eğitim bilimcilerin yaptıkları araştırmalara göre;
Okuyarak öğrendiklerimizin %10'unu,
Dinleyerek öğrendiklerimizin %20'sini,
Görerek öğrendiklerimizin %30'unu,
Dinleyerek ve görerek öğrendiklerimizin %50'sini,
Yaparak(dokunarak-tutarak), görerek, duyarak ve sesli söyleyerek öğrendiklerimizin %90'ını hatırlarız.
(http://karakalemlerimiz.blogcu.com/ogrenme-piramidi/4512846).
1.5. Rap Müzik ve Rap İle Öğretim
Rap, müziğin temposuna uyarlanarak söylenen kafiyeli sözlerdir. Rap müzik, eğitim müziği alanında müzik türü olarak kabul görmese de popüler kültür içerisinde yer almakta ve günümüz gençleri tarafından sıkça dinlenip söylenmektedir.
RAP'in "Rhytm And Poem" ('Ritim ve Şiir' ya da 'Ritmik Şiir') veya "Rhytmic African Poetry" (Ritmik Afrika Şiiri) sözcüklerinin kısaltması olduğu görüşü yaygın olsa da aslında rap kelimesi, İngilizce sözlük anlamı olarak "ağır eleştiri" anlamına gelmektedir. Rap, sözlerin müziğin tempo ve ritmine uyarlanarak söylendiği bir yapıdadır. (http://tr.wikipedia.org/wiki/Rap)
Ritme uyarlanarak söylenen rap müzik, Amerika'da kötü koşullarda ve azınlık olarak yaşayan zencilerin eğlenmek için oluşturduğu bir müzik türüdür. Rap müziğin altyapısını genellikle elektronik aletler ve bilgisayar yardımı ile yaratılan davul ve bas oluşturur. Hızlı ve konuşma tarzında söylenen vokal ile rap müzik tamamlanmış olur. Sözler hikâye tarzında ve uzun olup farklı konuları içermektedir. Rap parçalarında en önemli öğe ritimdir.
İnternet üzerinden yapılan araştırmalar içerisinde, rap ile öğretim yöntemine ilişkin birkaç örneğe rastlanmıştır. Bunlardan biri Türkiye’deki bir gazete haberidir. Hürriyet gazetesinde, 2007 yılında, “ Rap yapmıyor, ders işliyor.” başlığıyla yer almaktadır (ek-10).
Rap ile öğretim yöntemiyle ilgili internet üzerinden yapılan diğer bir araştırma ise, üniversitede geometri dersi anlatan bir öğretmenin, rap ile öğretim yöntemiyle dersi işlemesidir. Öğrencilerin dikkatini çekmek ve kalıcı izli öğrenme sağlamak için geometri dersini rap ile anlatmaktadır (ek-10).
1.6. Problem Durumu
Fen ve Teknoloji dersi öğretim programında bulunan bazı üniteler, müzik dersiyle ilişkilendirilmiştir. Ancak bu ünitelerle ilgili şarkılara, kitaplarda pek rastlanmamaktadır. Fen ve teknoloji öğretmenleri bu şarkılara ihtiyaç duymakta ve müzik öğretmenlerinden şarkı üretmeleri için yardım istemektedir.
Buna göre bu araştırmanın problem cümlesi aşağıdaki gibidir;
Ortaokul 5. sınıf Fen ve Teknoloji dersi “Vitaminler” konusunun "rap ile öğretim" inin geleneksel öğretime göre sınıf başarısında olumlu yönde etkisi var mıdır?
Bu probleme ek olarak araştırmada şu alt problemler üzerinde durulmuştur; 1. Deney ve kontrol gruplarının ön test puanları arasında anlamlı bir fark var
mıdır?
2. Deney ve kontrol gruplarının son test puanları arasında anlamlı bir fark var mıdır?
1.7. Araştırmanın Amacı
Yapılan bu çalışmada geleneksel öğretim yöntemlerinden kaçınılmış, yerine alternatif öğrenme yaklaşımlarından biri olan rap ile öğretim yoluyla istendik davranış ve bilgiler kazandırılması hedeflenmiştir. “Vitaminler” adlı konu öğrencilere yaratarak/üreterek, yarattığını söyleyerek, uygulamalı bir şekilde öğretilmiştir. Öncelikle öğrencilere vitaminler hakkında bilgiler verilmiş, şarkı sözleri öğretilmiştir. Ardından her vitamine karşılık birer öğrenci seçilmiş, görsel öğelerle anlatım desteklenmiştir (ek-3). Ritmik eşliklerle sözlerin uyumlu bir şekilde söylenişi öğretilmiş ve duyarak, görerek, ritmik bir biçimde dizlere vurarak, sesli tekrar ederek öğrenme gerçekleştirilmiştir. Öğrenme etkinliklerini dikkate alan deney grubu öğrencileri; devinerek/dans ederek, görerek, duyarak ve sesli söyleyerek çalıştıkları için, öğrendiklerinin %90’ını hatırlamaları hedeflenmiştir. Böylelikle beyine farklı şekillerde kodlanarak, kalıcı izler bırakılması amaçlanmıştır.
Bu çalışmada amaç vitaminleri şarkı aracılığıyla ezberletmek değil, günlük hayatlarında sıkça dinledikleri müzik yoluyla, öğrencilerin dikkatini çekerek, yaparak
ve yaşayarak öğrenmeleridir. Bu sayede öğrenmenin daha anlamlı hale getirilip, kalıcılı olması hedeflenmiştir.
Bu araştırmanın amacı, Türkiye’de uygulanmakta olan ortaokul 5. sınıf Fen ve Teknoloji dersi “Vitaminler” konusunu rap ile öğrenen deney grubu ile geleneksel öğretim yöntemiyle öğrenen kontrol grubu öğrencilerinin başarılarında anlamlı bir farkın olup olmadığını ortaya koymaktır.
1.8. Araştırmanın Önemi
Yapılan literatür taramasında, ülkemizde ve yurt dışında “rap ile öğretim” yöntemine ilişkin araştırmaların oldukça sınırlı olduğu görülmüştür. Bu tür bir deneysel araştırmanın daha önce yapılmamış olması, araştırmayı daha anlamlı hale getirmektedir. Bu araştırma ile müzik dersi, diğer derslerle ilişkilendirilmiş, müziğin gücünün ve etkisinin önemi vurgulanmıştır.
Araştırma sonuçlarının teori ve uygulamaya sağlayacağı katkılar ya da getireceği yenilikler bakımından bu araştırmanın önemi; “Rap ile öğretim” yöntemini kullanarak diğer derslerin daha zevkli hale getirilmesi, bu sayede çocukların öğrenmelerinin kolaylaştırılması ve birlikte uyum içinde hareket edebilmeleridir. Diğer derslerde müziğin araç olarak kullanılması oldukça önemlidir. Ayrıca ülke genelinde yapılan 5. Sınıflar Seviye Belirleme Sınavı’nda ve deneme sınavlarında karşılaşılan Fen ve Teknoloji dersi sorularında öğrencilerin şarkıyı hatırlayarak doğru cevaplayabilmeleri önemlidir.
1.9. Varsayımlar
1. Araştırma yönteminin, araştırmanın konusuna, amacına ve problemin çözümüne uygun olduğu,
2. Seçilen örneklemin, araştırma evrenini temsil ettiği,
3. Seçilen araştırma modeli ve kullanılan veri toplama tekniğinin araştırmanın yapısına ve amaçlarına uygun olduğu,
4. Oluşturulan rap materyalinin, rap tekniğine ve prozodi kurallarına uygun olduğu varsayımlarından hareket edilmiştir.
1.10. Sınırlılıklar
1. Bu araştırma uygulama açısından MEB Ankara İli Keçiören İlçesi Hun Ortaokulu 5. sınıf öğrencileri,
2. Konu ile ilgili literatür taraması,
3. Araştırmada kullanılan deney yöntemi,
4. Araştırma uygulamasının yapıldığı 2012-2013 eğitim- öğretim yılı güz dönemi süresi ile sınırlandırılmıştır.
1.11. Tanımlar
Müzik Öğretimi: Müziksel öğrenmeyi tasarlama, düzenleme ve gerçekleştirme
sürecidir. Müzik öğretimi programlanır-planlanır, uygulanır-gerçekleştirilir ve denetlenir değerlendirilir (Uçan ve diğerleri, 1999: 10).
Ritim: Sesin özellikleri olan yükseklik, gürlük ve niteliğin ötesinde, belli bir
süre içinde yer alan müzikal hareketin bütün yönlerini temsil eder (Say, 2005: 451).
Rap: RAP'in "Rhytm And Poem" ('Ritim ve Şiir' ya da 'Ritmik Şiir') veya
"Rhytmic African Poetry" (Ritmik Afrika Şiiri) sözcüklerinin kısaltması olduğu görüşü yaygın olsa da aslında rap kelimesi, İngilizce sözlük anlamı olarak "ağır eleştiri" anlamına gelmektedir (http://tr.wikipedia.org/wiki/Rap).
2. İLGİLİ ARAŞTIRMALAR
Yapılan literatür taraması sonucunda aşağıdaki yayınlara ulaşılmıştır;
Şaktanlı, (2007) “İlköğretim 4. Sınıf İngilizce Dersindeki Şarkıların Müzik Öğretmeni Destekli Öğretiminin Öğrencilerin İngilizce Dersine İlişkin Tutumları Ve Başarıları Üzerine Etkisi” adlı doktora tezinde; öntest - sontest kontrol gruplu deneysel bir desen kullanmıştır. Ankara ili, Çankaya İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü’ne bağlı Talâtpaşa İlköğretim Okulu 4. sınıflarından A/B/C/D şubelerini bu deneysel çalışmaya katmıştır.
Öğrencilerin başarılarını ölçmek için “Gözlem Formu” kullanmış ve öğrencilerin 4.sınıf İngilizce dersine yönelik tutumlarını ölçmek için ise “Tutum Ölçeği” kullanmıştır. Bu ölçümler sonucunda uygulamanın oldukça başarılı olduğu ortaya çıkmıştır. Bir süre sonra kalıcılık testi uygulanmıştır. Bu ölçümde deney ve kontrol grubu arasındaki farkın yüksek olduğu ve tutum ölçeği ile öğrencilerin İngilizce dersine ilişkin tutumları ölçülmüş, öğrencilerin İngilizce dersine yönelik tutumlarında olumlu yönde etkililiği görülmüştür.
Buna göre, İlköğretim 4. sınıf İngilizce dersinde kullanılan şarkıların müzik öğretmeninin desteği ile öğretilmesinin öğrencilerin başarı, başarının kalıcılığı ve İngilizce dersine yönelik tutumlarında, kullanılan yöntemlere göre daha etkili olduğu sonucu ortaya çıkmıştır. Elde edilen verilerden yola çıkılarak çözüm yolları önerilmiştir.
Bedir ve Akkurt, (2012) “Şarkılarla Coğrafya Öğretimi” adlı araştırmada; coğrafya dersi konularının öğretiminde yararlanılmak üzere şarkılar hazırlanmış ve bu hazırlanan şarkıların işlevselliğine, etkililiğine yönelik öğretim üyelerinden ve öğretmenlerden görüşler alınmıştır.
Nitel bir araştırmadır. Araştırma, beş öğretim elemanı (Atatürk Üniversitesi) ve Tokat il merkezinde görev yapan beş öğretmen olmak üzere toplam 10 katılımcı ile yürütülmüştür.
Araştırma sonucunda öğretmen ve öğretim üyeleri Coğrafya dersi konularını temel alarak hazırlanan şarkıların eğitim öğretimi kolaylaştıracak, ilgi çekici, öğrenciyi
güdeleyen, coğrafi bilgi kazanılmasına yardımcı uygun bir ders materyali olduğunu belirtmişlerdir. Ayrıca öğrencilerin coğrafya dersine karşı olumlu tutum geliştireceklerini vurgulamışlardır. Ayrıca öğrencilerin öğrenmesini kolaylaştırarak kalıcılığı artırabilir.
3. YÖNTEM
3.1. Araştırmanın Modeli
Araştırmada, öntest ve sontest kontrol gruplu deneysel bir desen kullanılmıştır. Ural ve Kılıç (2005)’ a göre deneysel araştırma; değişkenler arası ilişkilerin kesinlikle saptanabilmesi sonucu kuramların geliştirilebildiği, kontrollü ve ulaştığı sonuçların kesin olması nedeniyle de en güvenilir araştırmadır.
Araştırmanın temellendirilmesi için öncelikle literatür tarama yöntemiyle kaynaklar taranmış ve saptanmıştır. Ölçme aracının yapılandırılabilmesi için uzman görüşlerine başvurulmuştur.
Öntest ve sontest sorularında değişik soru tarzları kullanılmıştır (çoktan seçmeli, boşluk doldurma, eşleştirme). Bu bakımdan öğrenci farklı soru türleriyle karşılaşmış, kendi eksik yönlerini görme olanağı bulmuştur.
3.2. Evren ve Örneklem
Bu araştırmanın genel evrenini, Türkiye’de bulunan ortaokulların 5. sınıf öğrencileri oluşturmaktadır. Çalışma evrenini, 2012-2013 eğitim-öğretim yılı güz döneminde, araştırmacının çalışmakta olduğu, Ankara İli Keçiören İlçesi Milli Eğitim Müdürlüğü’ne bağlı Hun Ortaokulu’nda öğrenim gören 5. sınıf öğrencileri oluşturmaktadır. Araştırmanın örneklemini ise bu okulun 5. sınıf öğrencileri arasından random yöntemiyle seçilen 4 şube (94 öğrenci) oluşturmaktadır. Küme örnekleme yapıldığı için sınıflardaki öğrenci sayıları eşit değildir.
3.3. Verilerin Toplanması
Konu kapsamına giren kavramların tanımlanması, problem durumunun sergilenmesi çerçevesinde konunun tarihi süreç açısından irdelenmesinde yayımlanmış Türkçe ve yabancı kaynaklardan, konu kapsamındaki resmi belgelerden ve online iletişim ortamlarından olmak üzere, belgesel tarama yönteminden yararlanılarak ölçme araçlarının genel çerçevesi belirlenmiştir.
Araştırmada deney ve kontrol grupları için vitaminlerle ilgili sorular alanında uzman kişiler tarafından hazırlanmıştır. Hazırlanan ölçme aracının pilot uygulaması yapılmış, Gazi Üniversitesi öğretim elemanlarının uzman görüşleri alınmış, eksiklikler bulunmuş, öneriler ve yapılan çalışmalarla düzeltilmiştir. Düzenlenen sorular, dört farklı şubeye uygulanmıştır. Öğretim programına ve yıllık plana uyularak vitaminler konusu, Fen ve Teknoloji öğretmeni tarafından 5-A ve 5-C sınıflarına şarkı ile, 5-B ve 5-D sınıflarına ise sunuş yoluyla öğretilmiştir. Üç ay sonra kalıcılığını ölçmek için sontest uygulanmıştır. Ölçme araçlarından alınan veriler bilgisayar ortamına aktarılmıştır.
3.4. Verilerin Analizi
Araştırma kapsamında toplanan verilerin analiz edilmesinde SPSS 20 istatistik paket programından faydalanılmıştır. Araştırmada deney ve kontrol grubundan alınan öntest ve sontest ölçümleri için betimsel istatistikler ve deney-kontrol grubunun puanları arasındaki farkın manidarlığının test edilmesi için t-testi kullanılmıştır. Yapılan hipotez testlerinde .05 manidar düzeyi benimsenmiştir.
4. BULGULAR VE YORUM
Bu bölümde araştırma bulguları ve bulgulara dayalı olarak yapılan yorumlar yer almaktadır. Araştırmada elde edilen bulgular ve yorumlar, araştırmanın alt problemlerine göre sıralanıp düzenlenerek verilmektedir.
Araştırma kapsamında öncelikle deney ve kontrol grubunda bulunan öğrencilerin öntest ve sontest sonuçlarına ilişkin betimsel istatistikler hesaplanmıştır. Buna göre Fen ve Teknoloji dersinde geleneksel öğretim yaklaşımının kullanıldığı kontrol grubu ile rap ile öğretim yaklaşımının kullanıldığı deney grubunun vitaminler konusundaki öntest ve sontest başarı düzeylerine ilişkin betimsel istatistikler Tablo 2’de verilmiştir.
Tablo 2
Deney ve Kontrol Grubu Betimsel İstatistikler
Grup Ölçüm N Min. Maks. Ort. Std. Sapma Çarpıklık Basıklık
Deney Öntest 45 1 5 2,60 0,94 0,386 -0,231
Sontest 45 6 10 9,36 1,09 -1,648 1,674
Kontrol Öntest 49 0 6 2,88 1,15 0,335 0,523
Sontest 49 1 10 7,45 2,43 -0,587 -0,578
Tablo 2 incelendiğinde 5. sınıf öğrencilerinin Vitaminler konusundaki başarıları
bakımından Deney (Ort.=2,60 Std.Sapma=0,94) ve Kontrol (Ort.=2,88
Std.Sapma=1,15) grubunun öntest puanlarının benzer olduğu görülmektedir. Ancak sontest puanları incelendiğinden deney grubunun (Ort.=9,36 Std.Sapma=1,09) başarı düzeyinin kontrol grubunun (Ort.=7,45 Std.Sapma=2,43) başarı düzeyinden daha yüksek olduğu görülmektedir. Buna göre her iki öğretim yaklaşımı sonucunda öğrencilerin başarı düzeylerinde artış olmakla birlikte deney gurubunda bu artışın daha yüksek olduğu görülmektedir. Ayrıca çarpıklık değerleri incelendiğinde öntest puanları açısından grupların sağa çarpık olduğu, sontest puanları açısından ise sola çarpık bir dağılım gösterdikleri görülmektedir. Bu durum öğretim sürecinden önce öğrencilerin başarı düzeyi açısından normal bir dağılım göstermesine karşılık öğretim süreci
sonunda ise grubun başarı düzeyinin arttığı ve öğrencilerin yüksek puanlarda yığıldığı görülmektedir. Bununla birlikte deney grubunun (Ort.=9,36 Çarpıklık=-1,648) ortalaması ve çarpıklık katsayısının kontrol grubundan (Ort.=7,45 Çarpıklık=-0,587) yüksek olduğu görülmektedir. Yani deney grubundaki öğrenciler vitaminler konusunda kontrol grubundaki öğrencilere göre daha başarılı bir dağılım göstermiştir.
Öğrencilerin Vitaminler konusundaki başarı düzeylerindeki değişime ait bar grafiği Şekil 1’de verilmiştir.
Şekil 1: Öğrencilerin Başarı Düzeylerindeki Değişim (Bar Grafiği)
Araştırma kapsamında 5. sınıf öğrencilerin öntest ve sontest puanları arasındaki farkın manidarlığının incelenmesi için testi yapılmıştır. Parametrik bir test olan t-testinin uygulanabilmesi için normallik varsayımının karşılanması gerekmektedir bu amaçla deney ve kontrol grubundaki verilerin normallik varsayımını karşılayıp karşılamadığı incelenmiş ve her iki grup için verilerin normal dağılımdan farklı olmadığı görülmüştür (p>.05).
Gerekli varsayımların karşılanmasından dolayı sırasıyla;
1. Deney-Kontrol gruplarının öntest puanları arasındaki farkın manidarlığı 2. Deney-Kontrol gruplarının sontest puanları arasındaki farkın manidarlığı
1. Deney-Kontrol gruplarının öntest puanları arasındaki farkın manidarlığı
Araştırma kapsamında deney ve kontrol grubundaki öğrencilerin başlangıç düzeyleri arasında manidar bir farkın olup olmadığı incelenmiştir. Deney-Kontrol gruplarının öntest puanları arasındaki farkın manidarlığının test edilmesi için yapılan t-testi sonuçları Tablo 3’te verilmiştir.
Tablo 3
Öntest Puanları t-testi Sonuçları
Grup N Ort. Std.Sapma Ort.Fark t sd p Öntest Deney 45 2,60 0,94 -0,28 -1,276 92 0,205
Kontrol 49 2,88 1,15
Tablo 3 incelendiğinde deney ve kontrol grubundaki öğrencilerin öntest puanları arasındaki fark manidar değildir (p>.05). Bu durum başlangıç düzeyi açısından deney ve kontrol grubunun birbirinden farklı olmadığını göstermektedir.
2. Deney-Kontrol gruplarının sontest puanları arasındaki farkın manidarlığı
Araştırma kapsamında deney ve kontrol grubundaki öğrencilerin öğretim süreci sonundaki başarı düzeyleri arasında manidar bir farkın olup olmadığı incelenmiştir. Deney-Kontrol gruplarının sontest puanları arasındaki farkın manidarlığının test edilmesi için yapılan t-testi sonuçları Tablo 4’te verilmiştir.
Tablo 4
Sontest Puanları t-testi Sonuçları
Grup N Ort. Std.Sapma Ort.Fark t sd p Sontest Deney 45 9,36 1,09 1,91 4,829 92 ,000
Kontrol 49 7,45 2,43
Tablo 4 incelendiğinde deney ve kontrol grubundaki öğrencilerin sontest puanları arasındaki fark manidar bulunmuştur (p<.05). Bu durum uygulanan her iki öğretim yönteminin de öğrencilerin başarı düzeyini artırmada etkili olduğunu göstermektedir. Ancak 5. sınıf öğrencilerinin başlangıç düzeyleri aynı olmasına karşılık
rap ile öğretim yaklaşımının uygulandığı deney grubundaki öğrencilerin puanlarının (Ort.=9,36 Std.Sapma=1,09) manidar bir şekilde geleneksel öğretim yaklaşımının uygulandığı kontrol grubundaki öğrencilerin puanından (Ort.=7,45 Std.Sapma=2,43) daha yüksek olduğu görülmektedir.
Ayrıca araştırmacı, kişi sayısını eşitlemek istemiş, ancak kaynaştırma öğrencisini diğer öğrencilerden ayırt etmemek için onu da bu çalışmaya dahil etmiştir. Deney grubunda bireysel farklılığı (hafif düzeyde zihinsel yetersizlik) bulunan bu öğrencinin öntest ve sontest puanları arasındaki farklılık araştırmacının dikkatini çekmiştir. Bu öğrenci öntestte sadece bir soruya doğru yanıt verirken, konuyu rap ile öğretim yöntemiyle öğrendikten sonra sontestte soruların tamamına doğru yanıt vermiştir.
5. SONUÇ VE ÖNERİLER
Bu bölümde, araştırmada elde edilen bulgulara dayalı olarak ulaşılan sonuçlara ve bu sonuçlara dayalı olarak geliştirilen önerilere yer verilmektedir.
5.1. Sonuç
Bu araştırma, ortaokul 5. sınıf Fen ve Teknoloji dersi “vitaminler” konusunun rap ile öğretimine ilişkin deneysel bir çalışma olmuş ve Ankara ili Keçiören İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü’ne bağlı Hun Ortaokulu 5.sınıf öğrencilerine uygulanmıştır. Araştırmanın örneklemini, deney grubunda 45 öğrenci, kontrol grubunda ise 49 öğrenci oluşturmuştur.
Araştırmada öntest-sontest kontrol gruplu deneysel bir desen kullanılmıştır. “Vitaminler” konusu deney grubundaki öğrencilere rap ile öğretim yoluyla, kontrol grubundaki öğrencilere ise geleneksel öğretim yoluyla uygulanmıştır.
Ortaokul öğrencilerinin adeta ilgi odağı haline gelen rap müzik, “vitaminler” konusunun öğretiminde bir yöntem olarak kullanılmıştır. Rap şarkının tekerleme gibi hızlı söylenmesi, öğrencilerin şarkı sözlerini öğrenmelerinde kolaylık sağlamış ve bu sayede,
Öğretim daha ilgi çekici olmuştur.
Öğrencilerde merak duygusu uyandırmıştır.
Öğrenme kısa sürede gerçekleşmiştir.
Öğrenmede kalıcılık sağlanmıştır.
Öğrenciler konuyu öğrenirken birden çok duyu organlarını kullanarak bilgiyi kısa sürede almış ve çok yönlü bir şekilde kodlamışlardır.
Araştırmada deney ve kontrol grubundan alınan öntest ve sontest ölçümleri için betimsel istatistikler ve deney-kontrol grubunun puanları arasındaki farkın anlamlılığının test edilmesi için t-testi kullanılmıştır. Vitaminler konusundaki başarıları bakımından deney grubu ile kontrol grubunun öntest puanları incelendiğinde benzer sonuçlara ulaşılmıştır. Sontest puanlarına bakıldığında ise deney grubunun başarı düzeyi kontrol grubunun başarı düzeyinden daha yüksek olduğu görülmüştür.
5.2. Öneriler
Bu araştırma öntest - sontest kontrol gruplu deneysel bir araştırmadır. Yapılacak olan araştırmalara gözlem formu ve tutum ölçeği de eklenebilir.
Araştırmanın örneklem grubunu ortaokul öğrencileri oluşturmuştur. Aynı çalışma ya da farklı konularda yapılacak olan çalışmalar ilkokul ve lise öğrencileri üzerinde de uygulanabilir.
Bireysel farklılığı olan öğrenciler için de bu konuyla ilgili çalışmalar yapılabilir.
Eğitim alanında ritmik şarkılar az olduğundan daha fazla rap tarzında şarkılar üretilmelidir.
Müzik dersleriyle diğer dersler olabildiğince ilişkilendirilmelidir.
Müziğin diğer derslerle ilişkilendirilmesi sürecinde öğrenci görüş ve beklentileri de dikkate alınmalıdır.
Öğrencilerin rap ile öğretim yoluyla pekiştirilerek kazandıkları davranışların kalıcılığının arttırılması için şarkıların müzik öğretmeni destekli öğretilmesi sağlanmalıdır.
Ortaokul fen ve teknoloji dersi dışında diğer derslerde de konular müziklerle ilişkilendirilip müzik öğretmeni destekli işlenebilir.
MEB tarafından çeşitli derslerin konularını içeren öğrencilere yönelik rap şarkı yarışmaları düzenlenebilir.
“TRT Çocuk” gibi televizyon kanallarında yayınlanan çizgi filmlerde rap müzik kullanılıp yaygınlaşması sağlanabilir.
TRT ya da diğer yayın ve eğitim kurumları, rap tarzında eğitim müziğiyle ilgili ödüllü şarkı yarışması düzenleyebilir.
KAYNAKÇA
Baş, G. (2011). Çoklu Zekâ Kuramının Öğrenme Öğretme Süreçlerine Yansıması. Bilim ve Aklın Aydınlığında Eğitim, Sayı: 138-139: 14-28.
Başaran, B. I. (2004). Etkili Öğrenme ve Çoklu Zekâ Kuramı: Bir İnceleme. Ege Eğitim Dergisi, Sayı: 5: 7-15.
Bedir, G. ve Akkurt, A. (2012). Şarkılarla Coğrafya Öğretimi. Doğu Coğrafya Dergisi, Cilt:17, Sayı:28.
Çilenti, K. (1985). Fen Eğitimi Teknolojisi. Ankara: Kadıoğlu Matbaası.
Demirel, Ö. ve diğerleri (1998). İlköğretimde Çoklu Zekâ Kuramı’nın Uygulanması. VII. Ulusal Eğitim Bilimleri.
Demirel, Ö. (2002). Planlamadan Değerlendirmeye Öğretme Sanatı. Ankara:Pegem Yayıncılık.
Demirel, Ö., Başbay, A. ve Erdem, E. (2006). Eğitimde Çoklu Zekâ Kuram ve
Uygulama. Ankara: Pegem A Yayıncılık.
Ergin, H. K. , Köse, S. (2008). Zekâ Türüne Göre Çocuk Eğitimi. İstanbul: Hepsi Çocuk Yayınevi.
From character to personality. (2012). Rap Müzik, Web: http://tr.wikipedia.org/wiki/Rap adresinden 14 Nisan 2012’ de alınmıştır.
From character to personality. (2013). Öğrenme Piramidi, Web:
http://karakalemlerimiz.blogcu.com/ogrenme-piramidi/4512846 adresinden 15 Aralık 2013’te alınmıştır.
From character to personality. (2013). Rap Yapmıyor, Ders İşliyor, Web: http://www.haberler.com/rap-yapmiyor-ders-isliyor-haberi/ adresinden 12 Ocak 2014’te alınmıştır.
Gardner, H. (2004). Zihin Çerçeveleri/Çoklu Zeka Kuramı. (Çev: Atmaca) İstanbul: Alfa Yayınları.
Kaptan, F. , Korkmaz, H. (1999). İlköğretimde Etkili Öğretme ve Öğrenme Öğretmen El
Kitabı, Modül 7, İstanbul: Milli Eğitim Basımevi.
Kaya, Z. (2005). Öğretim Teknolojileri ve Materyal Geliştirme. Ankara: Pegem A Yayıncılık.
Koç, M. , Dikici, H. (2003). Eğitimde Drama’nın Bir Yöntem Olarak Kullanılması. MEB. (2005). İlköğretim Fen ve Teknoloji Dersi (4 ve 5. Sınıflar ) Öğretim Programı.
Talim Terbiye Kurulu Başkanlığı, Ankara.
Saban, A. (2004). Çoklu Zekâ Teorisi ve Eğitim. Ankara: Nobel Yayınları.
Say, A. (2005). Müzik Sözlüğü, Ankara: Müzik Ansiklopedisi Yayınları.
Selçuk, Z. , Kayılı, H. , Okut, L. (2002). Çoklu Zekâ Uygulamaları. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
Senemoğlu, N. (2000). Gelişim Öğrenme ve Öğretim, Ankara: Gazi Kitabevi.
Şaktanlı, C. (2007). İlköğretim 4. Sınıf İngilizce Dersindeki Şarkıların Müzik Öğretmeni
Destekli Öğretiminin Öğrencilerin İngilizce Dersine İlişkin Tutumları Ve Başarıları Üzerine Etkisi, Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri
Enstitüsü, Ankara.
Uçan, A. (1994). Müzik Eğitimi Temel Kavramlar- İlkeler- Yaklaşımlar. Ankara: Müzik Ansiklopedisi Yayınları.
Uçan, A. , Yıldız, G. ve Bayraktar, E. (1999). İlköğretimde Etkili Öğretme ve Öğrenme
Öğretmen El Kitabı Modül 9. Burdur: MEB Yayınları.
Ural, A.ve Kılıç, İ. (2005). Bilimsel Araştırma Süreci ve SPSS ile Veri Analizi. Ankara: Detay Anatolia Akademik Yayıncılık.
EKLER
1. “Vücudumuz Bilmecesini Çözelim” ünitesinin kazanımları 2. “Vitaminler” konusunun Fen ve Teknoloji kitabında anlatımı 3. Dersin işlenişi
4. Deney grupları ve resimleri 5. Kontrol grupları ve resimleri 6. Vitaminler şarkısı
7. Öntest-Sontest 8. İzin belgeleri
9. Deneysel grupla verilen konserden bir görüntü kaydı
EK - 1
“Vücudumuz Bilmecesini Çözelim” Ünitesinin
Kazanımları
EK - 2
“Vitaminler” Konusunun Fen ve Teknoloji
Kitabındaki Anlatımı
EK - 3
EK - 4
KEÇİÖREN İLÇESİ HUN ORTAOKULU 2012-2013 EĞİTİM- ÖĞRETİM YILI
5-A SINIFI İSİM LİSTESİ
1. MUHAMMET ENES BERKTAŞ 2. ASIM KUZAYTEPE
3. BÜŞRA YAZICI
4. HATİCE İLAYDA ALTUNTAŞ 5. SEMANUR SARI
6. YAĞMUR BAHAR
7. ABDULLAH YURTSEVER 8. ALİ AYDOĞDU
9. BERKAY ODABAŞ 10. BEYZA NUR ŞALCI
11. BİLGE SULTAN BOZKURT 12. BORAN KÖYLÜ
13. DAMLA İREM KORUMAZ 14. HİLAL SANSI
15. KUTAY TOPRAK 16. KÜBRA BOYACIOĞLU 17. NAZMİYE BUSE ŞAHİN 18. ÖZGE ÖNEŞ 19. SAMET KIRIK 20. SEDANUR GÜÇLÜ 21. UMUT ÖZENÇ 22. YAREN KAYA 23. ALİ BİÇER 24. BÜŞRA GÜL
KEÇİÖREN İLÇESİ HUN ORTAOKULU 2012-2013 EĞİTİM- ÖĞRETİM YILI
5-C SINIFI İSİM LİSTESİ 1. TAYFUN ŞİMŞEK 2. ÖZGENUR KARAAĞAÇ 3. HARUN İLHAN 4. ALPER SÖĞÜT 5. BATUHAN ÖZDEMİR 6. SEFA ÇAKIR 7. SİNEM TUNÇER 8. MUSTAFA BAŞKAYA 9. UMUT ARDA ALER 10. ŞEVVAL TAŞKAN 11. SENA ÜNAL
12. ELİF BUSE KORKMAZ 13. MEVLÜDE MERVE ARSLAN 14. AYŞENUR ÇOPUR 15. ÖZLEM GAMLİ 16. BATUHAN KARATAŞ 17. GİZEM DÖVÜŞKAYA 18. HÜSEYİN AKMAN 19. AYSU ŞENGÜL 20. ÖZLEM EKEN 21. AYBÜKE LEYLA KÜÇÜKİKİZ
EK – 5
KEÇİÖREN İLÇESİ HUN ORTAOKULU 2012-2013 EĞİTİM- ÖĞRETİM YILI
5-B SINIFI İSİM LİSTESİ
1. SEMİH ENES CANBULAT
2. CAN DEMİRBAŞ
3. MEHMET ALPEREN YILDIZ
4. NESLİHAN SENA KARADENİZ
5. MERT AYHAN
6. GİZEM KÖYLÜ
7. MERT ÇALIŞIR
8. SUDE BAĞDADLI
9. TAYYİP DOĞAN GÖKDEMİR
10. ALEYNA NUR GÜVEN 11. BEKİR TOKAÇ
12. DİLAN SEZER 13. DİLARA BOZKURT 14. GÖKTUĞ BAYIN
15. MEDİNE GÜLBEN GÜL 16. MELİSA BEREN ARDA 17. MERYEM MERVE SARI 18. MURAT ÇOLAK
19. ORHANCAN YILDIRIM 20. UMUT EDİP ÇELİK 21. KÜBRA DEMİR 22. ECENUR ÖKTEM 23. KÜBRA KOÇAK
24. BÜŞRA BERNA OLDUZ 25. EMİNE BUSE ERDEN
KEÇİÖREN İLÇESİ HUN ORTAOKULU 2012-2013 EĞİTİM- ÖĞRETİM YILI
5-D SINIFI İSİM LİSTESİ 1. ENES ÖZBOLAT 2. AYŞE GEDİKASLAN 3. KÜBRA CUBUKCU 4. OĞUZHAN ÇEVİK 5. BUSENUR KÖSE
6. DENİZ EYLÜL AHİ
7. ESMA AKKUŞ
8. EZGİ RAHİMOĞLU
9. İREM KILIÇ
10. İSMAİL CAN KÖKSAL 11. ÖMER FARUK KARAAĞAÇ 12. VELİ YÜCELER 13. SEREN GÜRBÜZ 14. BUSE IŞIK 15. GAMET ASLAN 16. GÖZDE ÜZGÜN 17. ILGIN TOPÇU 18. MURAT CAN ÖZTÜRK 19. ÖZGE YILDIZ 20. YUSUF AÇIKSÖZ 21. FATMA BÜŞRA POLAT 22. FEYZANUR SOLAK 23. UBEYDULLAH DOĞAN 24. BERKAY AYHAN
EK - 6
EK - 7
Ortaokul 5. Sınıf Öğrencilerinin Fen ve Teknoloji Dersine İlişkin Öntesti Ad- Soyad:
Şube :
1. K vitamini aşağıdakilerden hangisinde etkilidir? a. Sindirim
b. Pıhtılaşma c. Direnç artırmada
2. Öğrendiğimiz vitaminlerin içinde hangisi yer almaz? a. C b. K c. Z
3. D vitamini kemikleri, ________ güçlendirir.
4. Buğday, pirinç, mısır, darı, çavdar, marul, yer fıstığı hangi vitamini kapsamaktadır? a. E b. A c. K
5. Aşağıdakilerden hangisi A vitamininde bulunmaz? a. Havuç
b. Balık c. Limon
6. C vitamini aşağıdakilerden hangisinde etkilidir? a. Hafızaya iyi gelir.
b. Nezle, grip önler. c. Pıhtılaşmayı önler. 7. Tahıllı yiyecek
Süt süt ürünleri Yemyeşil sebzeler Sindirimde görevli.
Yukarıdaki sözler hangi vitamine aittir?
a. A b. B c. C
8, 9 ve 10. Soruları hangi vitamine ait olduğunu bulup eşleştiriniz. 8. Yumurtanın sarısı * C
9. Taze meyve, sebze * D
10. Balık yağı * A
Araştırmacı: Tez Danışmanı:
EK - 8
EK – 9
Deney Grubuyla Verilen Konserden Bir Görüntü
Kaydı
EK – 10
Rap İle Öğretim Yöntemiyle İlgili Gazete Haberi
Ve Görüntü Kaydı
Rap Yapmıyor, Ders İşliyor 26 Nisan 2008 11:00
Mersin'de Özel Bir Dershanenin Müdürlüğünü Yapan 52 Yaşındaki Mustafa Koca, 'Ritimli Görsel Eğitim Projesi' Geliştirip, Öğrencilere, Konuları Rap Müziğin Sözleriyle Anlatıyor.
MERSİN’de özel bir dershanenin müdürlüğünü yapan 52 yaşındaki Mustafa Koca, ‘Ritimli Görsel Eğitim Projesi’ geliştirip, öğrencilere, konuları rap müziğin sözleriyle anlatıyor. ÖĞRENCİLERE GÖRE EN KRAL HOCA O Şu an sadece Fen Bilgisi dersinde uyguladığı ‘Rap eğitimi’, Türkçe, Matematik, İngilizce ve Sosyal Bilgiler dersi için de uyarlayacağını bildiren 28 yıllık öğretmen ODTÜ Kimya Mühendisliği Bölümü mezunu Mustafa Koca, bu projenin patentini almak için Türk Patent Enstitüsü ile TÜBİTAK’a başvuracağını söyledi. Bu sistemi 8- 16 yaş grubundaki öğrencilerde uyguladığını bildiren Mersin Özel Seçkinler Dershanesi Kurucu Müdürü Koca, “İşleyeceğimiz dersin konusunu bilgisayarda slaytlandırıyorum. Ders anlatımını da rap şarkıların sözleri gibi seslendiriyor, öğrencilerle birlikte rap yaparak dersi anlatıyorum. 5-6 yıldır bu sistem üzerinde çalışıyorum. Öğrencinin heyecan duymasını, adrenalin salgılamasını, beynin erken uyarılmasını, derse adaptasyonlarını sağlıyorum. Öğrencilerimin raplı uygulama sırasında topladıkları 6-7 dakikalık dikkat süresi içinde biz eğitim işini bitiriyoruz” dedi. Şiirsel anlatımın düz anlatıma göre daha verimli olduğunu düşünerek ‘Rap eğitimi’ hayata geçirdiğini vurgulayan Koca, şunları söyledi: “Bir ders anlatırken çocuklara duygu yoğunluğunun aktarılması gerekir. Daha önce bazı konuları şiirleştirmiştim. Daha sonra çocukların rap şarkılara ilgisini, duygularının yoğunluğunu fark ettim. Bu kez rapla ders işlemeyi kararlaştırdım ve bu projeyi hayata geçirdim, başarı elde ettim. Temel bilgiler uzun süreli olarak hafızaya daha iyi aktarılıyor. Düz anlatımda sağlanacak kalıcılık yüzde 10 iken, bu sistemde kalıcılığın yüzde 90'lara çıktığını gözlemledim. Bir diğer yararı da 40 dakikada anlatılan dersin birkaç dakikada anlatılıyor olması, çocukların dikkatlerinin en yoğun olduğu zamana denk gelmesi ayrı bir şans.” Rap eşliğinde ders işlemenin kendilerine büyük keyif verdiğini bildiren öğrenciler de, “Rap yaparak işlediğimiz konuları daha iyi hatırlıyor, soruları ve problemleri daha çabuk çözüyoruz” dedi.
